NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOI.SWASÖ SN WONSEBAÖEEI,.
I
I 11
No. 45.
Achten Twintigste Jaargang.
1889.
^Plotseling- licht
B U IT E N L A N D.
E
B I N N E N LA N D
4
VOOR
7
Bolsward, 4 Nov.
de vergadering
broode.
$XXX)OCXXXX^XXXXXXXX$
DONDERDAG 7 NOVEMBER.
^xcx:d<>2x:>2Dcncdx^x:ncx:x:)cxncncdx^
van den bouw van een
uiteenzetting van de
doen aanvangen,
ding van
paald.
De leerlingen
schoeisel.
De spreker wees er eerstens op, dat de groot
ste kunst bij het schoenmaken bestaat in het
vervaardigen van eene nette, keurige, prachtige
schoen, terwijl meestal de doelmatigheid uit het
oog verloren wordt, en het schoeisel soms lijn
recht in strijd is met de regels der gezondheid.
Daarom wees Z.Ed. op hetgeen hieromtrent door
dr. Pareau en den heer Le Gué geschreven en
gezegd is.
De spr., die zelf het schoenmakersvak beoefent,
werkt er reeds eenige jaren op om een schoeisel
te vervaardigen, dat goede voeten tegen gebre
ken kan beveiligen, en pijnlijke en gebrekkige
voeten het loopen gemakkelijk kan maken.
Als nu volgde eene breede bespreking van den
voet in het algemeen en over gebrekkige voeten
in het bizonder, die van vakkennis en ernstige
studie getuigde.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
De Duitsche Keizer seinde den In Novem
ber u.t Konstantinopel aan den Rijkskanselier
„Bij fraai weder zooeven aangekomen. Onbe
schrijfelijk schoon schouwspel.”
Het Turksche blad larik begroet de komst
des Duitschen Keizers te Konstantinopel als een
gelukkige gebeurtenis voor Turkije en ziet in
het bezoek een bewijs, dat Duitschland de wijze
politiek van den Sultan goedkeurt. Het blad
zegt verder, dat Turkije sedert Frederik den
Groote zich in de sympathie van Duitschland
nias verheugen. De Keizer zal met groote har
telijkheid door de Mohammedaansche bevolking
worden ontvangen en de samenkomst der beide
Monarchen zal de goede verstandhouding tus-
schen de beide Keizerrijken bevestigen. Duitsch
land streeft er naar den vrede in stand te houden,
Turkije volgt hetzelfde doel door eene strenge
onzijdigheid in acht te nemen.
De Sultan wil zich dus niet voor de toekomst
binden door zich aan te sluiten bij het Drie
voudig Verbond.
Men meent, dat de Porte den Czaar daarvan
heeft weten te overtuigen, en dat daarin de ver
klaring moet worden gezocht van den verander
den toon der Russische bladen, die thans zich
zeer kalm uitlaten over het bezoek van Keizer
Willem te Konstantinopel.
De Nordd. Allg. Zeit. weet naar aanleiding
van het bezoek des Keizers alleen te zeggen,
dat het een nieuwe waarborg is voor den vrede,
waarbij land en volk welvaren, en dat Duitsch
land den Keizer hiervoor van harte dankbaar
moet zijn.
Nauwlijks is de verbazing eenigszins bedaard
over de nieuwste uitvindingen op militair gebied,
zooalshet kruit zonder damp, het „boemerang-
kanon”, het dynamietkanon, of reeds weder ver
melden de Duitsche bladen een nieuwe proef
neming op dat gebied. Een Duitsch officier zou
zich namelijk het volgende door een jong collega
hebben laten vertellen. Op de schietbaan bij
Woolwich werd nieuw berggeschut beproefd,
waarvan de verschillende stukken, het kanon en
het affuit, afzonderlijk door lastdieren worden
gedragen en dan voor ’t gebruik in elkaar gezet.
Een der meest practische leden van de commissie
met de proefneming belast, stelde voor om eens
van den rug van een der dieren men gebruikte
hiervoor ezels een met scherp geladen schot
te lossen, om te zien of men niet zonder het
tjjdroovende ineenzetten der stukken, het doel
kon bereiken. Ondanks de bezwaren van eenige
andere leden, werd de proef genomen. Het arme
dier bleef geduldig staan en liet het achterste
gedeelte van zijn lichaam, waarover de mond
van het kleine kanon lag, goedig naar het doel
richten. Het schot scheen zeker te zullen treffen
en de lont werd aangestoken. Door het sissend
knetteren van de lont verschrikte echter de ezel
hij wilde niet langer blijven stilstaan, doch sprong,
wendde zich en draaide daarbij met het gevaar
lijke lichaamsdeel in het rond. In een oogwenk
lag de geheele commissie, van den jongste tot
den oudste, plat op den grond. Vóór hen sprong
de ezel nog steeds heen en weer. Na een paar
angstige oogenblikken ging het schot af en door
boorde een muur van het arsenaal, dat juist
tegenover het eerst gekozen doel lag. Persoonlijke
ongelukken hadden niet plaats.
Bolsward, 4 Nov. De eerste cursus van de
ZUIVELSCHOOL is heden morgen aangevan
gen met acht leerlingen. Hoewel het aantal
sollicitanten 18 bedraagt, heeft het bestuur ge
meend voor een goeden gang van zaken, dezen
eersten cursus, die ongeveer 3 maanden zal duren,
met niet meer dan acht leerlingen te moeten
De dag der officiëele inwij
de Zuivelschool zal nader worden be
lle leerlingen van den Isten cursus zijn:
H. Brandsma, van Oudega (Wijmbr.) S. Bu-
renga van Bolsward. E. F. de Graaf van Sij-
brandaburen, S. D. Kloostra, van Bolsward, N.
K. Kuperus ^an Marssum, A. Sterkenburg, van
IJsbrechtum, D. S. van der Werf, van Bolsward
en H. IJntema van Idsegahuizum.
Bolsward. Onze stadgenoot de heer J. S-
Huigens, hield Dinsdag den 29 Oct. te Leeu
warden in de vergadering van de vereeniging
ven, die van zeer hooggeplaatste zijde uitgaat,
zijn besluit te handhaven, te meer daar er in
dien aandrang onmiskenbaar iets zeer vereerends
ligt. Dr. Vinkhuyzen behoort sinds zóó lange
jaren tot de meest vertrouwde raadslieden des
Konings, dat men hem noode zou zien heengaan.
Maar op zijn hoogen leeftijd mag toch bleef
hij bij zijn besluit zeker geen verwijt hoege
naamd hem treffen. Een voorloopig aanblijven
is intusschen niet onwaarschijnlijk.”
Door dr. Eisenmann, te Berlijn, is eene
electrische piano uitgevonden. Volgens de leer
van prof. Helmholtz was reeds lang bewezen,
dat de electrische stroom zand, dat op een klank
bord ligt, in verschillende fraaie figuren (Chladni-
figuren) verdeden kan en dat ook diezelfde
stroom een stemvork in trilling kan brengen en
een geluid doen voortbrengen. Deze eigenschap
pen nu werden door dr. Eisenmann bij de samen
stelling van zijn instrument toegepast. Een der
voorname voordeelen dezer nieuwe vinding is,
dat de toon in iedere sterkte naar willekeur kan
worden aangehouden. Iedere piano kan naar dit
stelsel worden ingericht.
Volgens den briefschrijver uit de hofstad
aan de Midd. Ct. moet het verslag van het af-
deelings-onderzoek der Eerste Kamer over het
schoolwets-ontwerp, dat spoedig het licht zal zien,
zeer ongunstig zijn voor de aanneming van de
wetsvoordracht, en niet omdat partijdigheid van
de samenstellers de geopperde bezwaren zoo breed
uitmeet, maar omdat werkelijk in de afdeelingen
zooveel stemmen tegen de wet zijn opgegaan.
Zooals de kans nu staat, is zij voor verwerping
niet gering.
De omroeper van Bovenkarspel maakte zijn
dorpsgenooten bekend, dat een echtpaar eerlang
zijn zilveren bruiloft zou vieren. Wat was de
aanleiding tot deze voor dit geval ongewone wijze
van publiceering De aanstaande zilveren bruid
trachtte in de vreugde van haar hart de viering
van het ophanden zijnde feest zooveel mogelijk
bekend maken, door het iedereen te vertellen.
Een buurman, dit opgemerkt hebbende, gaat naar
den dorpsomroeper en laat dezen eenige stuivers
verdienen. Dat den man een buitengewoon ver
hoor werd verleend, behoeft zeker niet gezegd
te worden.
Te Breda is een vereeniging opgericht, ge
naamd „De Eiffeltoren”. Telkens als de le
den vergaderen, zal in de societeitszaal een minia
tuur Eiffeltoren verlicht zijn. Art. 1 van het reg
lement bepaalt, dat de leden een dasspeld, den
Eiffeltoren voorstellende, zichtbaar moeten dragen.
Volksonderwijs te Hoorn heeft een Hink
besluit genomen. Gesteund krachtig zelfs
door geldelijke bijdragen van vele ingezetenen,
zal het den iöden dezer een cursus openen voor
die jongelieden, welke aanstaande voorjaar voor
den dienst der nationale militie zullen moeten lo
ten. Zij zullen gedurende den winter geheel gra
tis onderwijs ontvangen in datgene, wat van hen
vereischt wordt, om bij hunne indiensttreding een
examen af te leggen, dat bij goeden uitslag zulke
aanzienlijke voorrechten aanbiedt. Een goed lo
kaal wordt door het hoofd der gemeente ver
strekt, terwijl alle overige kosten door Volkson
derwijs bestreden zullen worden. Als onderwijzers
treden op, de heeren van Albada, A. A. Groot,
Holzmüller, J. Buis en Gerritsen, allen te Hoorn.
Een wielrijder geraakte te Utrecht met zijn
rijwiel tusschen een spoorstaaf van de tram.
Het wiel brak door midden, de berijder maakte
een buiteling, kwam op de straatsteenen terecht
en moest in bewusteloozen toestand met gebro
ken arm en een gapende hoofdwonde naar zijne
woning worden gebracht. Een andere wielrijder
reed een hoog bejaarden heer met zoo’n kracht
tegen den rug, dat deze in elkander zakte. De
toestand van den grijsaard is zorgelijk.
Zondagochtend is te Zierikzee een meisje
van vier jaar in een welput gevallen en dood
daaruit gehaald.
Een koeheer te Onstwedde dien weid-
schen titel voeren hier de herders, ouden en
jongen, die de lange zomerdagen in gezelschap
met het stomme vee slijten een tien- of elf
jarig koeheertje met een „peerdjetouw” in z’n
broekzak, bond dit bij ontstentenis van een ka
meraad, die hij in ’t gareel kon slaan, met het
eene eind om zijn hals en met het andere aan
den staart van een zijner koeien waarna het
dier met hem een wandelrit door het diep en
over de heide maakte, waarop de domme jongen
zeker allerminst gerekend had. Toen hij tot zijn
groot geluk uit zijne leelijke positie verlost werd,
was hij reeds erg gehavend, vooral in ’t gelaat
en aan den hals, waar het touwtje een vrij diepe
inkerving gemaakt had.
Te Heeze heeft iemand de aardigheid ge
had twee guldens in te slikken. Het gold eene
weddenschap en gelukkig zijn de stukken langs
den natuurlijken weg te voorschijn gekomen.
Dit schrikte den dader echter niet af. Nog
maals gingen ze denzelfden weg op, maar thans
in den vorm van jenever.
De heer S. koopman in manufacturen, vóór
eenigen tijd van Harlingen vertrokken, hield toen
publieken verkoop van winkelgoederen. Daar
hem de opbrengst bitter tegenviel, gelastte hij
den verkoop te staken, met de bijvoeging„dan
geef ik liever alles aan de armen Aan die
„bedreiging” is gevolg gegeven. Voor honderden
guldens manufacturen zijn verdeeld geworden
sommigen ontvingen wel voor twintig gulden
aan goed.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
SCHOUWBURG
De muziek zwijgtEén ruk aan den toe
stel en de gansche tooneelzaal is in een Egyp
tische duisternis gehuld. Een sombere atmos
feer heerscht in ieder hoekje, als had men er
een voorgevoel van, welke misdrijven onder de
begunstiging dier duisternis voor ’t voetlicht
zuilen worden begaan misdrijven, die iemand
de haren ten berge doen rijzen en die slechts
kunnen worden bedreven in een akelige, sombere
duisternis, die iemand reeds bij voorbaat doet
rillen en beven.
Alles is doodstilDe „verrader” heeft een
alleenspraak gehouden, die gansch zijn verdorven
hart tot in het kleinste schuilhoekje voor de
toeschouwers heeft bloot gelegd. Hoor dan
het angstig smeeken der „onschuld” de lezer
zal ons het zeker niet ten kwade duiden, dat
wij den „verrader” tegelijk met de „onschuld”
laten optreden, om den wille van ’t knalefect
die zich hardnekkig verdedigt tegen de lage en
booze aanvallen.
Nog een rukje aan den toestel! De duisternis
neemt toe. De strijd tusschen „onschuld” en
„misdaad” wordt heviger ’t gaat op leven en
dood; de toeschouwer rilt, beeft.
Nog een oogenblikWie zal overwinnen
Zal de „onschuld” het voor de zooveelste
maal af moeten leggen tegen haar vijand
Zie, haar oog schiet vonken, haar weeke trekken
worden vaster, haar stap veerkrachtiger aan
genomen dat een „tooneelstap” veerkrachtig kan
zijn haar handbeweging teekent, kracht fier
heid die uitgestrekte wijsvinger boezemt ontzag
in de „misdaad” verbleekt, deinst terug
een jubelkreet stijgt opuit de borst der onschuld;
zij heeft overwonnen.
Licht, machinist! Weer een ruk aan den
toestel, alles zwemt in een zee van lichtde
„deugd” bijt zich woedend op de lippende
„misdaad” balt de vuisten en op beider lippen
zweven Multatuli’s woorden „Publiek ik ver....
enz.”
De duisternis, die den indruk van hun vreese-
lijken strijd moest vergrooten, is door een min
nend paartje in een loge gebruikt, om de zoetste
woordjes met elkaar te wisselen, en terwijl bijna
de „onschuld” door de „misdaad” was overwon
nen, klonk in die loge een eigenaardig tjilpend,
sissend geluid, alsof twee lippen op twee andere
werden gedrukt en nog houden de geliefden el
kaar omstrengeld, als ze plotseling door het licht
worden verrast.
Een luitenantje, prat op zijn uniform, zijn lan
gen degen en zijn knevels, draait aan de punten
van dit zijn mannelijk sieraad, als ware hij be
vreesd, dat Mars hem zonder groeten voorbij
zou wandelen. Stijf in de positie, de borst voor
uit, den arendsblik strak gericht op de friezen,
bemerkt hij niet, hoe onmiddellijk voor hem
een jonge dame gebruik maakt van de duister
nis om om te snoepenArme „onschuld
op de planken Terwijl zij zich in het zweet
werkt, om een onmogelijkheid eenigen schijn
van waarheid te geven, gaat de heusche onschuld
jonge dames toch zijn allen onschuldig
koekjes knabbelen. En de jongeling, die nog
nooit van strijd heeft gehoord, die nog droomen
droomt van geluk, zaligheid en liefde, slikt, te
gelijk met een vloek uit den mond der „mis
daad” een stuk worst binnen, waarmede hij al
zijne illusiën bedekt.
En de ouden van dagen, reeds moe gestreden
en moe gevochten, doch op een andere wijze den
strijd gevoerd hebbende dan volgens de bombas
tische methode, welke voor het voetlicht wordt
toegepast, dutten of nemen een snuifje. Wie zal
’t hun kwalijk nemen, wanneer een onbedwing
bare geeuw-woede hun bevangt? En de „bas”
buigt eerbiedig zijn hoofd voor de schoone taa],
welke wordt gevoerd op de planken en lang
zamerhand rust zijn kin op de borst en noch
„onschuld”, noch „misdaad” zijn in staat hem
uit den zoeten dommel te wekken, waarin zelfs
zijn instrument deelt, dat den schralen kop moe
deloos tegen het hoofd zijns meesters laat rusten.
Eén is er, dien de strijd heeft geprikkeld. Zijn
oog kent geen slaapzijn kaken openen zich
niet om te geeuwen; zijn spitse neus steekt drie
duim over de balustrade van het orkestzijn
lippen worden nijdig op elkaar geperst; zijn oog Nijverheid eene rede over: de eischen voor goed
is steeds wijd geopend. Hij leeft van en in strijd,
zijn lust is vechten. Wee de „deugd”, wanneer
ze in ’t vuur harer heilige overtuiging den klem
toon verkeerd legt of een ongelukkige stap doet
wee de „misdaad”, wanneer met zijn houding, zijn
spreken, zijn geheel den deugniet niet weergeeft 1
Laat oudjes slapen jongen minnekozen of koek
jes knabbelenluitenantjes aan de knevels
draaien fatjes hun haren borstelen de criti
cus slaapt niet Hij knabbelt geen koekjes,
borstelt geen haren hij loert, als een tijger
op zijn prooihij loert naar een gunstige gele
genheid om de „deugd” af te maken, de „mis
daad” te vernietigen hij waakt om den
Na eene opsomming
goeden voet volgde eene
gevallen van gebrekkige voeten alspaarden-,
plat- en klompvoet.
Duidelijk toonde de spr. aan en helderde dit
door voorbeelden op, hoe een gezonde voet door
het modeschoeisel veelal bedorven wordt, terwijl
in de meeste gevallen de gebrekkige voet reeds
in de jeugd geschonden wordt door kinderen, door
een verkeerd schoeisel, ongelukkig te maken.
Daar de vorm van den schoen afhangt van
den vorm der onderzool, ontwikkelde de heer
Huigens verder de vraagaan welke eischen
moet de voetzool van een schoen voldoen
Hierbij toonde hij aan, dat in den regel te wei
nig aandacht gegeven wordt aan den vorm van
een voet en zette zeer juist het verschil uiteen
van het maatnemen volgens het oude stelsel en
het maken van schoenen naar een gegoten leest.
Eene veeljarige praktijk had den spr. geleerd
dat, aangezien de gegoten leest al de eigenaar
digheden van den voet weergeeft, deze ook de
beste wijze van het maken van een goed schoei
sel omvat.
Dat de spr. een schijnbaar eenvoudig, maar
toch zeer interessant onderwerp had behandeld,
bleek ons, toen na het eindigen der bespreking,
door den heer dr. II. A. Middelburg, alhier, het
uit een geneeskundig oogpunt groot belang aan
getoond werd, dat in het dragen van een goed
schoeisel, vooral voor de jeugd gelegen is.
Wonseradeel, 1 November. Hier en daar
wordt nog een enkel stukje lands omgeploegd,
maar overigens zijn de land bouw werkzaamheden
voor dit jaar weer afgedaan. In ’t begin dezer
week werd het noodig geacht de aardappel bulten
te beslaan, gedachtig aan de vorst in het begin
van November van ’t vorige jaar. Ditmaal ging
de koude echter in een zee van water over, zoodat
er op sommige plaatsen haast geen doorkomen
is aan den modder, dien men in de dammen
ternauwernood buiten de laarzen keeren kan.
De natte herfst heeft het opzetten van het vee
bespoedigd en het slechte weder op dezen Aller-
heiligendag deed velen besluiten den stal te ont
sluiten, welken de beesten verlangend binnen
traden.
Achlum, 1 November. De meerendeels uit
muntende aarde van de groote terp, tot de zathe
Luidum behoord hebbende, is zoo goed als op
geruimd, de laatste overblijfselen van de kleinere
terp bij de kerk zijn reeds sedert eenigen tijd
voor goed van het tooneel der noeste vlijt van
’t voorgeslacht verdwenen. Thans is weder de
aandacht op een derde terp gevestigd, waarvan
de afgraving velen arbeiders ten goede zou komen
en voor dezen dus eene gewenschtezaak zoude zijn.
Dat de pijlen van „Amor” kunnen steken,
daar weten de Dokkumers wat van te vertellen.
Reeds vroeger heb ik u verteld, dat de Dokku
mers erg „leuk” kunnen zijn. Welnu eenige
hunner zeker de leuksten hadden de hu-
welijks advertentie ontcijferd van een heer, die....
eene vrouw uit de courant zocht, en ook gevon
den meende te hebben.
Eene zekere boeredochter dan, uit Nijkerk, een
jong ding, had zich als gegadigde aangemeld.
Punt van zamenkomst, den zooveelsten ten
10 uur voormiddag bij het Tramstations-koffie-
huis te D herkenningsteeken hij, een wit
vest en zij, een witte doek over de linkerarm.
Dit alles hadden de Dokkumers uit de adver
tentie weten te ontcijferen en dat geheim ging
natuurlijk van huis tot huis, van mond tot mond;
eindelijk brak de bepaalde dag aan! Heel Dok-
kum was al vroeg in de weerop het bolwerk
vertoonen zich meer dan de gewone dagelijksche
figuranten, ook aan hunne gezichten kan men
ontwaren, dat er iets ernstigs op til isNiemand
zegt evenwel iets, want het is nog altijd een ge
heim. De kastelein uit het stations-koffiehuis be
grijpt er niets van, dat hij zóó vroeg in den mor
gen al zooveel bezoek krijgt. Eindelijk kondigt
de klok van het Stadhuis aan het is tien uur,
en jawelde jonge trouwlustige ’t was Frouk
uit O.-Nijkerk zij verscheen, de witte doek
over den arm houdende en de heer een uit
Winschoten met het witte vest aan, was aan
het biljarten
Het getal bezoekers was intusschen zeer groot
geworden, zoodat de heer lont begon te ruiken,
vooral toen men de letters A. B. C. der adver
tentie, in toespeling bracht op het biljartspel.
De tienuur tram redde hem uit het gedrang en
zonder zijne aangebedene te hebben gesproken,
verdween hij in den tramwagen, Frouk te mid
den van al die leuke Dokkumers achterlatende
Doch Frouk is niet van gisteren! Ze hield
zich wat men eens zoo noemt erg „diaken”,
wist nergens vanaf toen men haar onder het oog
bracht, hoe onzedelijk in het oog der Dokku
mers altijd het was, om op huwelijks-adver-
tentiën te schrijven, doch bestelde spoedig een
rijtuig, stapte in en reisde de heer met het wit
te vest na tot Veenwouden
Hoe het nu verder is gegaan, weet ik niet te
vertellen, doch ik denk
„Zij fluisterde daar zoete woorden
„Ik wil altijd bij w zijn." Friso.
Uit Den Haag schrijft men aan de Zw. Ct.
„Mijn bericht, dat dr. Vinkhuyzen als Hofarts
wenschte terug te treden, vond tegenspraak. Ik
houd echter vol, dat het bericht juist was. Zelfs
is het nog onzeker of de grijze geneesheer zijn
voornemen wel opgeeft. Maar natuurlijk valt ’t
hem moeilijk bij den sterken aandrang tot blij-
IN DEN
Bolswardsche Courant,
