NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWARO EN WWSSBA8SEI.
De zege behaald!
n
LAMPE BELGE.
d
L
No. 50
DONDERDAG 12 DECEMBER.
BUITENLAND.
B 1 N iN E N L A N D
Mfl
VOOR
Uitgave van Hugo Suringar te Leeuwarden.
f
Allee n-v e r k o o p van de. e c h t e soort is
Bolsward. Bij Kon. besluit is aan den Heer
J. R. A. Donker eervol ontslag toegekend als
Kapitein-Commandant bij de d.d. Schutterij alhier
De Burgemeester van Bols
ward, brengt ter kennis van
de ingezetenen, dat eerstdaags het
UURWERK VAN DEN RAADHUISTOREN,
wegens eene noodzakelijke herstelling,
gedurende eenige dagen buiten dienst
zal zijn gesteld.
Zooveel mogelijk zal worden gezorgd,
dat gedurende de herstelling, ’s voormid-
dags 8 en 9 uur, s middags 12 en s na
middags I uur, de tijd door het slagwerk
wordt aangegeven.
Bolsward, 11 December 1889.
De Burgemeester voornoemd,
P. PEEREBOOM.
9»
ADVERTENTIEPRIJS 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
XX.XX XAAX” X XX XXXXXX^
i DONDERDAG 12 DECEMBER.
^XXXXXXXXX^XXXXXXXXX^
Van alle verbeterde. Branders is de echte
<AMPE BELGE verre de beste en de een-
'Oudigste in het gebruik.
Groote bezorgdheid koestert men in Duitsch-
land voor eene nieuwe gelijktijdige werkstaking
in de kolendistricten van Westfalen en van het
Saar-gebied, nu door de ingevallen koude geheel
Noord-Duitschland grooteren aanvoer van kolen
behoeft. De onafhankelijke pers laat zich meeren-
deels ongunstig over de mijnbezitters, die in strijd
met de vroegere beloften, door een systematisch
afwijzen van de arbeiders, die tijdens de werksta
king als gedegeleerden hunner kameraden opge
treden zijn, dezen broodeloos gemaakt hebben en
hunne makkers verbitteren en nopen hun ter
wille met eene nieuwe werkstaking te dreigen.
Zaterdag wist men te Berlijn nog niet of he
den een algemeene werkstaking in de West-
faalsche steenkolenmijnen zal uitbreken. De be
richten waren tegenstrijdig. Volgens sommige
berichten heerscht er oneenigheid tusschen de
mijnwerkers over de quaestie of al dan niet de
strike thans moet uitbreken.
In politieke kringen maakt men zich zeer be
ducht over de gevolgen, die eene eventueele
werkstaking van zoo grooten omvang hebben
kan. Verscheidene leden van den Rijksdag van
alle partijen bezoeken de bedreigde districten.
In de Engelsche hoofdstad maakt men zich
terecht ongerust omtrent hetgeen in het zuidelijk
deel der stad zal gebeuren, als de werkstakende
stokers der gasmaatschappij zich verzetteu tegen
het aanwerven van vreemde werklieden. De
gasmaatschappij heeft bedden en voorraden le
vensmiddelen opgeslagen in hare fabriek ten be-
öutAJtb vau buuvtnmtUH
omen weer in het kleine formaat. Vier deeltjes,
der met 24 prentjes naar Otto Eerelman.
eeds is verschenen: „HOE LANGER HÓE
IEVER.” Prijs 90 cts.met gekleurde prentjes
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents,
zijn en beter in staat hunnen dienst te vervullen,
dan nu zij van koude soms dreigen te verkleu
men. Ik doe daartoe een beroep op het goede
hart van allen, die dit aangaat en verzoek vrién
delijk aan de pers dit beroep in den breedst mo-
gelijken kring te verspreiden.”
In Franeker’s omstreken reist thans een
agent van een onzer suikerfabrikanten. Bij con
tract verbinden landgebruikers zich om eenige
pondematen land met suikerbiet te beplanten.
Reeds hebben vele landbouwers zich verbonden
bij wijze van proef en gaat de agent nog steeds
rond om meerdere contracten. De proef, een
vorig jaar door een landbouwer in deze streek
genomen, is zoo goed bevallen, dat hij op nieuw
de suikerbietteelt in praktijk brengt en wel op
grooter schaal. Het gunstige resultaat door hem
verkregen heeft natuurlijk ook anderen aange-
moedigd om deze hier vreemde cultuur te be
proeven. Men zegt, dat de eerste proefnemer f200
zuiver per pondemaat heeft gemaakt. Als dat
waar is en waar blijft, dan zal men hier binnen
kort niets anders dan suikerbiet op de akkers
zien. Men weet ook te vertellen, dat een fabri
kant het plan heeft om te Franeker eene fabriek
te stichten, zoodra hij over „zooveel” hectare land
te beschikken zal hebben. Zoo’n fabriek zou een
duizend paar handen werk verschaffen, dat zegt
men ook. Mocht het waar zijn ’t Zou onzen
arbeiders te pas komen.
Dezer dagen waren te Valthermond, in
Drente, een paar jongelieden in den echt ver-
eenigd en moest deze heuchelijke gebeurtenis
met de gebruikelijke Schiedammer worden be
sproeid. Om niet alles in ééns te hebben, wer
den den eersten avond enkel gehuwden genoo-
digd en de tweede avond was bestemd voor
pretmaken onder jongelui Den eersten avond
nu liep alles in de beste orde af, doch op den
tweeden ontstond langzamerhand oneenigheid on
der de feestvierenden, waarin bruid en bruide
gom ook werden betrokken en wel op zoo’n on
aangename manier, dat beiden in het water te
recht kwamen, waaruit zij met moeite werden
gered. Hiermede was de pret afgeloopen.
De grootste spiegelruit in Nederland kan
men thans in de stad Groningen vinden. De
firma Miele heeft in haar magazijn in de Heere-
straat aldaar een spiegelruit doen plaatsen van
4,39 bij 4,09 meter. Er moesten bijzondere maat
regelen worden genomen om dit glas door de
tunnels van België, de viaducten van Nederland
want de ruit is van Franschen oorsprong
naar Gruno’s veste te brengen. De firma Bouvy
te Dordrecht echter, is daarin volkomen geslaagd.
De ruit werd Zaterdagmorgen zonder ongeluk
ken geplaatst.
Zondagmiddag is te Venloo brand ontstaan
in de machine-loods der Staatsspoorwegen, ver
oorzaakt door de vonken eener daar aanwezige
locomotief.
Ofschoon door spoedig aangebrachte hulp de
vlammen weldra werden bedwongen, werd de
loods evenwel aanzienlijk beschadigd.
Toen Vrijdagavond de löjarige dochter van
den heer J. v. N., te Tilburg, zich op den zolder
van het speelgoedmagazijn bevond, om in het
donker pakpapier te halen, had zij het ongeluk
door een glazen vallicht, dat boven de trap was
aangebracht, te storten. Zij viel beneden op de
trapleuning, welke afbrak en waarvan een der
balustrades in het lichaam drong. Onder vreese-
lijke pijnen is bet meisje Zaterdag bezweken.
Zekere X uit Den Helder doet van tijd tot
tijd de reis HelderAmsterdam en terug in de
derde klasse voor vijf cents.
Sedert ook in Amsterdam de kaartjes worden
geknipt vóór het betreden der perrons en men,
bij gebrek aan plaatskaart, eene perronkaart
moet vertoonen, wordt door de conducteurs in
het geheel niet meer naar de kaartjes gevraagd
zij zijn geknipt en moeten aan het station van
bestemming worden afgegeven. Voorziet X zich
dus van een perronkaart in Den Helder, dan
rijdt hij daar op door tot Amsterdam en geeft
bij het verlaten van het Centraal-station de per
ronkaart uit den Helder af en omgekeerd. Bij
al de drukte, die de aankomst van een trein ver
oorzaakt, schijnt het niet gemakkelijk dit bedrog
tegen te gaan.
Bergum, 6 Dec. Met de zuivelfabriek te
Drachten gaat ’t zóó goed, dat het waarlijk de
veehouders in onze omstreken tot navolging mag
aansporen. De Drachtster fabriek verwerkt te
genwoordig iederen dag nog pl. in. 300 liter melk.
Zij heelt, om die hoeveelheid bijeen te krijgen,
daags 3 melkwagens aan ’t rijden, die in wijden
omtrek de melk ophalen. Wanneer de boeren
van Bergum genegen zijn ook hunne melk aan
de Drachtster fabriek te leveren, komt de wa
gen, die nu over Suameer, Oostermeer, ’t Wit
veen enz. rijdt om vandaar de melk te halen, ook
te Bergum.
Daar de opbrengst meer bedraagt, dan dat
ieder de melk voor zich verwerkt, is ’t wel wen-
schelijk dat de veehouders in onze environs
indien men langs coöperatieven weg niet zelf tot
de oprichting eener zuivelfabriek kan komen
dan toch zoo noodig, eene bijeenkomst houden
om te beraadslagen, over het al of niet leveren
der melk aan de Drachtster fabriek, en het voor
en tegen daarvan Men verzekerde ons dat die
fabriek nog al belangrijk meer voor hare melk
besteedde dan die te Veenwouden en Oenkerk.
Een eigen fabriek te Bergumerdam, voor den
afvoer zoo gunstig gelegen, zou naar aller mea
ning zeer wenschelijk zijn. W. K. B.
Eene zeer merkwaardige zege is be
haald.
De Volksvertegenwoordiging van
Nederland heeft het wetsontwerp tot
wijziging der wet van 1878 op het
lager onderwijs, haar aangeboden door
de Anti-revolutionaire regeering, met
betrekkelijk groote meerderheid in de
beide Kamers der Staten-Generaal aan
genomen.
De eer der zege komt voorzeker
grootendeels aan Dr. Schaepman toe,
wegens zijn diplomatiek beleid.
De vrucht der zege zal den Roomsch-
Katholieken waarschijnlijk ’t meest ten
goede komen.
De beteekenis er van is ongetwij
feld zeer groot.
Door altijd op hetzelfde aambeeld
te slaan, heeft de leugen, dat de staats
school godsdienstloos moet zijn en dus
is, zooveel ingang gevonden, dat men
in de Kamers kon spieken van en
pleiten op „den toenemenden tegen
zin der bevolking tegen de staats
school”.
Zij mag, na deze overwinning, nog
blijven bestaan bij de gratie der te
genpartij.
De werkelijke eer der anti-revolu
tionaire partij, waardoor zij aller ach
ting verdiende, is verloren.
Onder den schijn van den toestand
te beheerschen, moet zij steeds reke
ning houden met deeischen der Libera- L.25; gebonden 25 cts’. hooger.
len, der Roomsch-Katholieken, ja, soms
der Sociaal-democraten. Zij heeft hare
onafhankelijkheid ingeboet,
lag hare kracht in
ligt hare zwakte in
plooien en
ke verdeeldheid. Zij heeft een
val voor den Mammon gedaan
nu geketend aan zijn kluister,
doet ons leed om harentwil.
In het kamp der liberalen is ver
deeldheid gestookt, het vuur is aan-
gewakkerd en onder den schijn van
echt-liberaal te zijn, onder dankbetui
ging van de tegenstanders voor zoo
veel welwillendheid, is door een aan
tal hunner dit ontwerp aangenomen,
door bijna allen, om redenen van
staatkundigen aard. Men ziet het droe
vig schouwspel, dat er gestemd is vóór
eene wet, die men in zich zelve af-
en als zoodanig benoemd de Heer J. Albada
Jelgersma, terwijl de Heer Th. H. v. 0. Meulen
tot le Luitenant bevorderd werd en de Heer
A. Vis, thans Korpoiaal, tot 2e Luitenant is
aangesteld.
Heden, 11 December, viert de heerC. A.
DARDENNE ANKRINGA, predikant bij de
Hervormde Gemeente ter dezer stede, den ge
denkdag zijner vijfentwintigjarige evangeliebedie
ning alhier. Van onderscheiden zijden ontving
de jubilaris bewijzen van deelneming en toege
negenheid. De kerkeraad maakte, als vertegen
woordiger der gemeente zijne opwachting en de
Voorzitter sprak den wensch uit, dat het hem
moge gegeven zijn nog vele jaren met zegen
werkzaam te zijn.
De geheime politie had het, zegt het VI.
Blad, Sinterklaasavond bijzonder druk. Vooral de
woningen van den politiecommissaris Steenkamp
en van het hoofd der gemeente werden scherp in
het oog gehouden en ieder, die daar een pakje
afgaf, werd nagegaan. Misschien vermoedde men
dat de schandelijke aanslagen van het vorig jaar
zouden herhaald worden.
Men beweert zelfs, dat eene echte en welge
meende Sinterklaasverrassing, bestemd vooreerst-
genoemden heer, op droevige wijze mislukt is.
Het pakje scheen n.l. gewantrouwd te worden,
zoodat men het zoo schielijk mogelijk in een bij
voorbaat gereed staanden emmer met water
stopte. Natuurlijk zijn de onschuldige lekkernijen,
die het bevatte, er toen helaas, niet op vooruit
gegaan
F. A. S. schrijft in het Dgbl. v. Z.-H.
„In het vorig jaar was de gelegenheid voor
Nederland zoo schoon mogelijfc, om zelf eene
Nederlandsche Stoomvaart Maatschappij ten be
hoeve van Zuid-Afrika in het leven te roepen.
Engelands concurrentie, rekening houdend met
Neerland’s gewone en bekende
1an—g zaam heid
heeft den knoop doorgehakt en de winsten alweer
voor Nederland’s neus weggenomen. Indien Neder
land thans met een stoomvaartplan om de Kaap
ter markt kwam, dan zou zulks niet alleen be
lachelijk, maar in werkelijkheid winstdoodend zijn.
De thans bestaande twee Engelsche Stoombo'ot-
Maatschappijen bezitten tesamen eene vloot van
een en veertig zeewaardige en groote stoomschepen
die volgens de eischen des tijds behoorlijk zijn
ingericht, en tegen zulk eene vloot zou Nederland
in concurrentie treden Bespottelijk En ge
schiedde zulks, dan toch zou èn „Castle-” en
„Unionlijn” zoodanig hunne tarieven bepalen, dat
elke concurrentie bij de geboorte reeds een dood
snik zou zijn.
Iets zou echter kunnen gebeuren Indien de
maatschappij „Nederland” en de „Rotterdamsche
Lloyd” hunne booten óók heen en terug om de
Kaap lieten loopen. Een plan, dat schrijver reeds
vroeger aan de stoomvaart-maatschappij „Holland”
te Amsterdam, in overweging gaf. Elke stoom
vaart-maatschappij intusschen, die hare blikken
naar Zuid-Afrika slaat, houde echter vooraf re
kening met de noodzakelijke bepalingen omtrent
de terugvrachten.
Den len Januari 1890 wordt de betrekking
van stationchef 5e klasse, op eene bezoldiging van
f400 tot f500 ’sjaars, bij de Maatschappij tot
exploitatie van Staatsspoorwegen opgeheven en
worden de ambtenaren, welke in die betrekking
werkzaam zijn, met ingang van dien datum be
noemd tot stationchef 4e Klasse, op eene bezol
diging van 1600 tot f700 ’sjaars, benevens vrije
woning, vuur en licht welke emolumenten ook
aan de betrekking van stationschef 5e klasse
y waren verbonden.
C Door deze regeling wordt een groot aantal
Z stationchefs 4e tot 3e klasse en 3e tot 2e klasse
A* bevorderd, waarmede eveneens verhooging van
bezoldiging gepaard gaat.
Ten stelligste kunnen wij verzekeren, dat de
directeur-generaal van genoemde Maatschappij
zich met de herziening der bezoldigingen van
verschillende ambtenaren bezig houdt, en hij
zooveel mogelijk wenscht tegemoet te komen aan
de rechtmatige klachten, welke in den laatsten
tijd onder het ambtenaarspersoneel ten opzichte
hunner bezoldigingen zijn gerezen.
Een geneesheer van den ouden stempel
schrijft aan het Utr. Dgbl.
„Vele menschen Ijjden in dit jaargetijde aan
koude voeten. Dat is zeer nadeelig en kan tot
t allerlei ongesteldheden aanleiding geven, terwijl
het gebruik van stoven, die met brandende
doof kolen zijn verwarmd, mede verre van on
schadelijk is, vooral in zalen of vertrekken, waar
veel menschen bijeen zijn.
Het meest afdoend middel tegen koude voeten
is het gebruik van vilten schoenen, en ik begrijp
i niet, dat onze vaderlandsche nijverheid dezeniet
1 lang in de mode heeft gebrachtzij zou daar-
mede zich zelf bevoordeelen en aan de mensch-
heid een niet onbelangrijken dienst bewijzen.
1 Inmiddels beveel ik die allen personen aan, die
1 last hebben van koude voeten.
1 Ik kan mij in deze dagen vaak bedroeven
1 over onze agenten van politie en over de koet
siers en conducteurs onzer tramwagens en vigi
lantes. Wat hebben deze menschen in deze
gure dagen niet geweldig veel te lijden van de
barheid van het weder. Waarom hunne jassen
niet, zooals een vijftig jaren geleden die van de
diligence-koetsiers, met schapenvacht gevoerd en
hun vilten laarzen en eene bonte muts gegeven.
Dan zouden zij tegen de felste koude bestand
keurt. In dezen tijd, zoo ongunstig
voor het handhaven van beginselen,
heeft een deel der liberale partij, het
groote, echt Christelijke, waarlijk hu
mane beginsel, waarop de Volksschool
is gebouwd, verloochend. Van de be
ginselvaste mannen, die hieraan niet
hebben meegedaan, heet het, dat zij
te dom, te bekrompen zijn, om de
verhevenheid van dit standpunt te
begrijpen. Zij zullen zich dien smaad
gemakkelijk getroosten, overtuigd, dat
zij der vrijheid van onderwijs geen
stroobreed in den weg willen leggen,
des begeerd subsidie willen geven,
maar niet zonder voldoende waarbor
gen voor goed en degelijk onderwijs
en onder de verplichting om verant
woording te doen van de wijze waarop
het geld uit ’s rijks schatkist wordt
besteed en nooit ten nadeele van het
openbaar, voor allen toegankelijk on
derwijs, dat op de Staatsschool wordt
gegeven
Wij achten deze wet een zege, geen
zegen.
Weleer
haar isolement, nu
haar gedwongen
schikken, in hare innerlij-
knie- *et anders dan bij
en is M. Oosterbaan Comp.
Dat >or BOLSWARD en OMSTREKEN.
Zuid-Franknjk gaan.
Don Carlos ging met zijne ministers en zijn
militair huis in een groote gondel naar de Alagoas,
om Dom Pedro te verwelkomen. De Keizer kwam
den Koning tegemoet en drukte hem de hand.
De beide vorsten lieten zich toen stadwaarts
roeien. De Keizer en zijn geheele gezin waren
gezond. Voor men naar het paleis ging, werd een
bezoek gebracht aan de kerk waar de graven van
de koningen en van Dom Pedro I, den eersten
keizer van Brazilië zich bevinden.
Bolswardscke Courant
p Heli’ bxz
