NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWA.B.D EN WONSERAOgEÏ.
Kalmte en Majesteit.
HONDERD AFGEVAARDIGDEN.
binnenland:
g DONDERDAG 4 JUNI.
Katholieke Landdag.
ZDe Verkiezing
No. 23.
Dertigste Jaargang.
1891.
Ingezonden.
BUITENLAND.
VOOR
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
kiesdistrict betreft is er
samenwerking, althans
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
’t Was een heerlijk schoone avond. Tal van
botters waren van heinde en verre komen aan
zeilen. Zij maakten zich gereed om den nacht
weer op zee door te brengen, of verlieten de ha
ven reeds om de vloot te vermeerderen, die met
haar blanke zeilen, als een vlucht zeemeeuwen
scheen over het water te zweven. Een zachte
bries deed de zeilen zwellen. Een eigenaardig
schouwspel leverden de spannen op, die statig
kwamen opzeilen tegen den wind, tusschen elkan
der de onzichtbare netten medeslepend, welke zij
tegen den morgen met ansjovis gevuld hopen in
te halen.
’t Was tegen zonsondergang. Onze boot stoomde
rustig over de lichtbewogen oppervlakte, achter
zich latend een breed spoor van wit spattend
schuim. Helder was boven ons de lucht. Kleine
wolkjes dreven af en aan. Aan de westerkim hing
over Noord-Hollands kust een donkere blauw-
paarsche lucht, maar daar waar de zonneschijf
weldra zou wegzinken achter de wentelende aarde,
was het luchtruim gansch wolkeloos. Scherp _af-
geteekend stond daar in stille majesteit de vurige
bol, glinsterend en vlammend als een oneindig
Met zekere spanning heeft men in de laatste
dagen afgewacht welke houding Italië zou aan
nemen èn tegenover Oostenrijk en Duitschland
èn tegenover Frankrijk. Crispi viel en de Fran-
schen jubelden, want uit was ’t nu met de
vriendschap tusschen Italianen en Duitschers en
vreugdekreten werden aangeheven bij ’t gezicht
van den gevallen staatsman en de Franschen
stonden gereed hun Italiaansche broeders in hun
uitgebreide armen te drukken.
Met ’t optreden van Rudini zou een nieuwe
dageraad aanbreken, doch die nieuwe dage
raad moet nog aanbreken en zal misschien nooit
aanbreken, nu ’t blijkt dat in de buitenlandsche
politiek Crispi en Rudini twee broers zijn, die
sprekend op elkaar gelijken. En hoe Crispi over
de Franschen denkt, heeft hij met een voor de
Franschen onaangename duidelijkheid neergelegd
in een artikel in de Contemporary Review. Wel
is waar, is dat artikel slechts onderteekend met
„Een Italiaansch staatsman,” doch niemand
twijfelt er aan dat die Italiaansche staatsman en
Crispi éen lichaam en éen geest hebben.
Door de gansche pers wordt dit artikel geacht
te zijn van ’t hoogste gewicht, omdat de illusie
der Franschen, dat zij met de Italianen en Span
jaarden nog eens een Latijnsche Unie zouden
vormen geheel vernietigd wordt. Zulk een Unie
is onbestaanbaar zoolang Frankrijk niet afziet
van de overheersching, die het over de bevolking
der andere rijken wil uitoefenen. Die overheer
sching komt Frankrijk niet toe, omdat Italië niet
vrij en groot is geworden door de hulp van dat
diepe vurige oven. Gouden lichtstrepen weer
kaatsten langs de koplijnen der golven, die naast
de boot door de beweging der schepraderen ont
staan. Al dieper zinkt de zon in het westen, vrien
delijk licht is het aan deeene, dreigend duisteraan de
andere zijde der kim. Daar mengt zich de gou
den rand met de wateren der zee, ’t is als een
ontzettende brand, die aan den gezichteinder woedt,
als een vuurgloed die uit de diepte rijst, totdat
na weinige oogenblikken dit alles verdwijnt, plaats
makend voor het avondduister. Over het water
is nog een zachte lichtglans, waardoor de bol vormige
gedaante der zeeoppervlakte duidelijk zichtbaar
wordt, de botters zelve eerst, weldra ook de zei
len en masten verdwijnen en eindelijk niets dan
een watermassa in de verte overblijft, die samen
vloeit met den nevel welke aan de kim ontstaat.
Zie, onder uit de kim rijst een zachte gloed en
evenals het Alpengloeien de sneeuwtoppen doet
baden in zacht roselicht, zoo wordt de donkere
wolkenmassa nu vriendelijk verlicht, ’t Is als een
groet uit de diepte, eene vertroosting om ons te
verkonden, dat de bruigom, gelijk Israëls zanger
zingt, wel in zijn slaapzaal treedt, maar om mor
gen als een held weer te voorschijn te treden.
't Was eene verkwikkelijke avondure geweest.
Kalmte en majesteit tevens waren de indrukken,
die de Schepping in ons verwekten. Een Hallel
rees in de ziel.
Eene ure later was ik in de toen vooral drukke
en woelige hoofdstad. Daar sliep in een Konink
lijk paleis, het tienjarig kind, dat reeds den titel
van Koninginne draagt, bewaakt en bemind door
eene moeder, die het lief heeft met hartelijke,
teedere liefde.
Daar is in dat kind en die moeder zooveel wat
mij aantrekt met onweerstaanbare kracht. De
dag der koningen is in Nederland ondergegaan.
Te midden van donkere wolken, van gistende
hartstochten, van partijschap en strijd, van ont
wakend zelfbewustzijn des volks, van wenschen
en eischen, van zegen en zorg, van voorspoed en
nood, begeeft zich met het volste vertrouwen, die
moeder met hare dochter in het midden van de
kinderen haars volks. Zij voelen er zich veilig,
zij brengen er kalmte en ’t heeft een diepen zin
als men van Hare Majesteit spreekt. Want er
gaat majesteit van haar uit. Geene die schittert
door diadeem, goud of edelgesteenten, maar de
majesteit van edele hoedanigheden, die zetelen in
hoofd en hart der moeder, van onschuld, waardoor
het kind zoo beminnelijk is en liefelijke verwach
tingen, die het wekt voor de toekomst.
Is er één wanklank gehoord Er mogen er
opgekomen zijn in sommige zielen, de aanblik van
die moeder en dat kind, bezweert de booze gees
ten. De kinderen zingen mee met het Konink
lijke kind, de ouderen jubelen der moeder ter
eere.
Kent gij iets reiners, iets lieflijkers, dan de lief
de eener ware moeder voor haar onschuldig kind
In rouw gewaad zijn beide. Dat geeft eene
wijding aan deze eerste komst onder haar trouwe
volk. In geen schouwburgen vertoonen zij zich,
in een heiligdom ontvangen zij eene eerbiedige
hulde, eene weeze spreekt de halve weeze toe.
Van een huis voor kranken bestemd legt dit kind
den eersten steen.
Het volk gevoelt dat dit bezoek een ernstig ka
rakter draagt, het jubelt, maar is niet luidruchtig,
het toont warme sympathie, maar is niet uitbun
dig, het is gevoelig voor de vriendelijkheid der
moeder, de lieftallige onschuld van het kind, een
band van liefde is gelegd.
Die rouw is het beeld van een verleden dat
nimmer wederkeert, dat blonde kind is een zon
nestraal der hope voor een nieuwe toekomst.
M. E. van der MEULEN.
rijk alleen. Integendeel, Napoleon III kon
zelfs een verbitterde vijand van Italië worden
genoemd.
Bolsward, 3 Juni. Zondag j.l. werd in de
benedenzalen der Sociëteit „Amicitia” alhier de
centrale vergadering gehouden van de katholieke
kiesvereenigingen, ten einde den te volgen ge
dragslijn vast te stellen en de candidaten voor
de verkiezing van de leden der 2e Kamer der
Staten-Generaal, in de verschillende districten
dezer provincie te kiezen.
De heer Bekhuis, voorzitter van den Katb.
Frieschen Bond heette de groote schare, van heinde
en verre saamgekomen, welkom, en droeg de lei
ding der vergadering op aan Dr. Schaepman.
Na de verschillende verslagen en besprekingen
werden in de onderscheidene districten de can
didaten vastgesteld, gelijk die door de afgevaar
digden der kiesvereenigingen werden voorge
dragen. In het district (Harlingen) werd het
aftr. lid W. M. Oppedijk wederom candidaat ge
steld.
Na deze werkzaamheden hield Dr. Schaepman
eene lezing, en daar hij het onnoodig achtte, de
kiezers in het bijzonder nog tot eendrachtige
samenwerking en ijver bij de stembus aan te
sporen, besprak hij den politieken toestand van
ons land, en toonde in welsprekende taal aan,
dat het huidige Kabinet niet was een „partij-
kabinet” in den zin als dit door sommigen mis
schien was gehoopt, door anderen gevreesd, en
dat het in den tijd zijner regeering, dat eigenlijk
nog slechts een leertijd mag worden genoemd,
meer had tot stand gebracht, dan men wel eens
beweerde, en men bij een oppervlakkige beschou
wing soms gelieft op te merken. Verder wees
spreker op eenige bedenkelijke verschijnselen en
donkere wolken aan den politieken hemel, die
hij hoopte dat met Gods hulp nog tot een vredig
verloop zouden kunnen worden geleid.
De Eerw. Deken van Sneek sprak een slot
woord, en dankte spreker voor zijne welsprekende
rede.
Wij kunnen het tijdperk, dat aan
de verkiezing van 9 Juni a.s. en de
herstemmingen vooraf gaat, kenschet-
o O
sen, door het te noemen een tijd van
spanning, inspanning, overspanning,
waarop moge volgen een tijd van
ontspanning.
Wat ons
broederlijke
voor de stembus, tusschen de Roomsch-
katholieken en Anti-revolutionairen,
of eigenlijk de eersten reiken aan de
laatsten de hand.
De zoogenaamde volks partij
een zeer onjuiste naam, want de eerst-
genoemden en de liberalen behooren
even goed tot het volk en behartigen
op hun wijze evenzeer het volksbe
lang die zich noemende volks
partij dan heeft haar eigen candidaat.
En de liberalen hebben zich ten
slotte vereenigd op de candidatuur van
Mr. II. Goeman Borgesius.
Wij zullen van de tegen-candidaten
geen kwaad zeggen en evenmin breed
uitmeten de goede hoedanigheden van
den candidaat der liberalen. Deze
behoeft onzen lof niet en de kiezers
behoeven onze inlichtingen niet. Zoo
iemand, dan is Mr. Goeman Borgesius
een publiek persoon, in heel het land
bekend, een man, met een helder
hoofd, een hart, dat voor al wat edel
is klopt, een open karakter. Is er
een of ander die iets tegen hem heeft,
elk die eene krachtig vooruitstrevende
staatskunde wil op ordelijken grond
slag, stappe heen over zijn bezwaar
en ver vuile zijn kiezersplicht, want
ook op dit gebied is zelfverloochening
een ernstige eisch.
Op dan allen die geroepen zijt,
ter stembus. Geen voorwendsel, geen
eigenbaat, geen lauwheid houde iemand
terug. En die met ons in der libe
ralen candidaat, den man vinden, die
ten zegen voor land en volk kan en
zal zijn, brengen hunne stem uit op
M.-H, GOEMAN BORGESIUS.
Zevenwolden. Naar wij vernemen hebben
vele arbeiders, die geen kiezers zijn, het plan,
om bij de aanstaande verkiezingen naar de stem
bus te gaan, en den voorzitter van het stembu
reau om stembiljetten te verzoeken,teneinde hunne
belangstelling in ’s lands zaken te toonen.
Fr. Crt.
Arum. Door de H.H. C. W. 0. T. Visser,
W. Mekking en J. Alberts alhier is tot vele
kiezers hier en in deh omtrek eene uitnoodiging
gezonden om een bijeenkomst bij te wonen en
ook anderen op te wekken haar te bezoeken,
waarin de heer Mr. J. Sickenga, lid der Gedepu
teerde Staten van Friesland zal optreden ter
bespreking van de vraag: „Wat moet er gedaan
worden om verbetering te brengen in den finan-
cieelen nood der Friesche gemeenten De
toegang is voor een ieder, terwijl er gelegenheid
zal worden gegeven tot debat.
Appelscha, 2 Juni. De scheepvaart is hier
in de laatste dagen vrij druk, niettegenstaande
alle vaartuigen wegens vernieuwing der sluizen
in de Appelschastervaart, het Tjongerkanaal
moeten passeeren. Een vervener deelde ons toch
mede, dat hij in twee dagen 14 schepen met
turf had bevracht. Dit laatste kan thans geschie
den, daar de turf van verleden jaar nu genoeg
is gedroogd, om afgevoerd te kunnen worden.
Het graven zal spoedig gedaan zijn en tegen
dien tijd hoopt men, zullen de boeren in Westert”
de arbeiders oproepen tot maaien.
In de veenderij is het hier dit voorjaar geheel
rustig. In dit opzicht maakt 1891 eene scherpe
tegenstelling met het vorige jaar. Het blijkt
evenwel, dat de toestand van heden en voor ver-
veners en voor arbeiders verre te verkiezen is,
bovendien van de werkstaking.
Weststellingwerf, 29 Mei. Hoe meer de
stemming nadert, hoe meer politieke lezingen in
het kiesdistrict Wolvega worden gehouden.
De candidaten der 3 partijen treden op ver
schillende plaatsen op.
De hh. Brummelkamp en van der Zwaag heb
ben reeds op onderscheidene plaatsen hunne
gevoelens te kennen gegeven en zal de heer
Houwing de volgende dus laatste week
avond aan avond optreden.
Nog nooit zijn de kiezers en niet kiezers
in dit kiesdistrict zoo in de gelegenheid ge
weest om verschillende lezingen op politiek
terrein bij te wonen. Dat er op 9 Juni druk
gestemd wordt, is buiten kijf.
Naar aanleiding van het candidaat stellen van
den heer Mutsaers te Waalwijk in plaats van
den heer Vos de Wael roept het Centrum tot de
Katholieken, die met de Maasbode medegaan
„O blinde staatszucht, wat brouwt gij toch
tegenwoordig in Nederland
„Van ongeloof, van naturalisme, rationalisme,
liberalisme verwacht gij heil
„Nu de leger wet, thans of spoedig, onvermij
delijk is, verraadt gij ons bovendien aan het
liberalisme
„Mannen van ervaring, die trots alle stormen
op hunnen post bleven, werpt gij van het staats
schip overboord!
„Veteranen, in den Katholieken dienst ver
grijsd, vertrapt gij
„Eene Katholieke staatkunde of staats-partij
maakt gij bespottelijk; en als zulks mogelijk
ware, zoudt gij zelfs de Katholieke Kerk, de
verhevenste instelling, die op aarde bestaat, door
uwe kleingeestigheid en kortzichtigheid, in de
oogen van andersgezinden en ongeloovigen ver
lagen. Die Kerk, die staatkunde, die alom door
de verdiensten van genieën meer schittert
„O blinde, nijdige, zelfzoekende, kleine staats-
Daarop antwoordt de Maasbode
„Bij wie is blinde staatszucht: bij de Katho
lieken, die niet regeeren willen, omdat zij dit
niet kunnen zonder de hulp der anti-revolutio
nairen, die hen verraden, of bij de Roomsche
anti-revolutionairen, die naar de regeering snak
ken en niet vreezen, om hun doel te bereiken,
zich met lijf en ziel over te geven aan de Cal
vinisten
De wijze waarop de twee fracties zich over
elkander uitlaten, heeft veel overeenkomst met
die, waarop de twee fractieën der confessioneelen
elkander in hare bladen aanvallen.
Ook bij de liberalen en hunne voorhoede is
de strijd vaak scherp.
Er zijn er, die zich van de politiek afwenden.
Dit is te verklaren.
Naar het Rbld. meldt, is door een der ge-
achtste ingezetenen van Amsterdam de aanzien
lijke gift van f 300,000 geschonken voor het nieuw
te bouwen Wilhelmina-gasthuis, waarvan reeds
door de jonge Koningin de eerste steen gelegd is.
Al die liederen en melodieën en versieringen
met groen en vlaggen zijn zeer mooi en dich
terlijk, maar in die drie ton zit toch ook poëzie,
de hoogste poëzie des harten.
Met de slatting van de Tzummervaart hou
den zich een 70 Bildtsche werkstakers onledig.
Deskundigen zeggen, dat de karwei niet voor-
deelig staat. De aannemer Praamstra te Veen
wouden is de verantwoordelijke persoon, hij staat
met zijn borgen bij het gemeentebestuur bekend
als de man, die het werk naar ’t bestek en op
tijd moet opleveren. De heer Praamstra heeft
het werk onderhands overgedaan aan de bestuur
ders van „Broedertrouw” voor eene som van f 140,
zoodat de Bildtkers het werk moeten in orde ma
ken voor de aannemingssom minus f 140. Daar
de heer Praamstra al reeds p. m. f800 beneden
de begrooting had ingeschreven, is het niet mo
gelijk een flink daghuur in het werk te vinden,
hoe ijverig de Bildtkers ook graven. In de be
werking valt de karwei ook niet mee. Toch schij
nen de mannen nog goeden moed te hebben,
want ’s avonds hoort men hen lustig op de socia
listische liederen zingen met begeleiding van een
viool. Onderdak vinden de gravers in een vier
tal schuren.
De eigenlijke aannemer zal er nu nog het best
bij varen. Hij heeft een sommetje als vaste winst
binnen en krijgt het werk zonder hindernissen
af, want zitten laten doen de Bildtkers het werk
niet, al wordt de daghuur gering.
Fr. Ct.
Te Leersum wierp eene koe van den heer
J. van de Geer, die plotseling hoornwoest werd,
zich op zijn geleider, slingerde dezen op hare
horens de lucht in om hem daarna ernstige
kneusingen aan de borst toe te brengen.
De heer Jaques de Boer, van het Nederl.
Tooneel, is te Amsterdam, bij de repetitie van
De Kunstbacil, op het achterhoofd gevallen en
bewusteloos naar huis gebracht. De heer de Boer
moet volstrekte rust hebben en zal in drie weken
niet kunnen optreden.
Twee Amsterdammers, de heeren mr. C.
A. Beels en Bastet, maken per rijwiel een reis
door Duitschland en Tyrol naar Venetië. De
heer Otto Cohen, die reeds vroeger dezelfde reis
maakte, had hen tot Stuttgart vergezeld. Zij
hadden toen reeds een afstand afgelegd van 689
kilometer in den tijd van zeven dagen.
In alle liberale kiesvereenigingen was sche
ring en inslag uitbreiding van het kiesrecht. Bijna
alle vlugschriften en dagbladartikelen van die
richting, welke den politieken toestand bespraken,
namen ook de uitbreiding van het kiesrecht als
een der hoofdvereischten aan voor verbetering
van den toestand. En terwijl dit beginsel dag
aan dag verkondigd werd en men dus zou mee
nen, dat ieder liberaal het kiesrecht als een der
hoogste rechten van den staatsburger beschouwde
en alzoo geen gelegenheid voorbij liet gaan om
het toe te passen, ziet men te Amsterdam bij de
jongste gemeenteraads-verkiezing, dat 75 pct. van
de kiezers geen deel aan de stemming namen.
In den trein van Enkhuizen zaten ruim
honderd landverhuizers met biljetten Leeuwarden-
Amsterdam, volgens hun verklaring Russen,
op weg naar Amerika. Een der reizigersters had
een kind van driejaar bij zich; een familielid
hield, om den kleine wat te verfrisschen, het kind
tusschen Hoorn en Avenhorn uit ’t portier en liet
het bij ongeluk vallen. Onmiddelijk sprong de
man eveneens het portier uit, terwijl een der an
dere reizigers den noodrem gebruikte en den trein
tot staan bracht.
Man en kind zijn er blijkbaar met den schrik
afgekomengeneeskundige hulp werd althans
niet verlangd.
Bolswardsche Courant
<®J
V
VAN
-oOo--
