NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OJ.SWA.RI> EN WOMSgftAÖSM
1
Uit de Raadszaal.
"L
I
Willem Uilkesde Jong.
N
*3
*1
No. 36.
1891.
Dertigste Jaargang.
BINNEN LA ND.
BUITENLAND.
L
DONDERDAG 3 SEPTEMBER.
mH
VOOR
Ingezonden.
ei
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
DINSDAG 1 SEPT. 1891.
schenen, waarin verklaard wordt, dat Oostenrijk-
Hongarije zich tot den oorlog uitrust, althans
zijn krachten gaat vergrooten.
Voorzitter, wiens stof in deze groeve rust, maar
wiens nagedachtenis nog lang zal voortleven.
De burgemeester, de heer P. Peereboom, ver
klaarde namens den raad, maar evenzeer namens
de gansche burgerij, dat hij dit gedenkteeken
gaarne in aller bescherming aanbeval, als van een
algemeen geacht burger, van een man, die met
vaste hand het roer bestuurde en altijd recht door
zee ging.
De Heer U. O. de Jong dankte, als neef van
denoverledene, namens de familie, allen die
mede gewerkt hadden tot de oprichting van dit
gedenkteeken en hen die het aanvaarden, voor
de waardeering dien doode bewezen en hier
mede liep deze eenvoudige plechtigheid af,
maar wij mogen zekerlijk namens allen, die hem
gekend hebben, de verklaring afleggen, dat wij
in Willem Uilk.es de Jong een onzer waardigste
burgers zullen blijven gedenken.
Ter nagedachtenis
I
Men begint weer donkere wolken te zien
aan den Europeeschen politieken hemel. Servië
trekt zooveel troepen samen aan de Bulgaarsche
grenzen en als de Bulgaren vragen wat dat be-
teekent, krijgen zij ten antwoord, dat ’t slechts
manoeuvres zijn, doch zij gelooven ’t niet. De
Bulgaren moeten, volgens berichten, voor welker
waarheid niet wordt ingestaan, den sultan erken
ning van vorst Ferdinand gevraagd hebben. Doet
hij ’t niet, dan zeggen zij hem de gehoorzaam
heid op. Én ten slotte wordt er beweerd, dat
Duitschlandsch keizer in zijn laatste rede lang
niet met zooveel zekerheid over het behoud van
den vrede heeft gesproken als hij gewoon is.
Dit misschien en nog meer heeft ’t Engelsche
regeeringsorgaan, de Standard, zwartgallig ge
stemd. Het blijkt duidelijk, zegt ’t blad, dat al
len zich klaar gaan maken voor den oorlog en
of wij de lui op ’t vasteland nu al trachten kalm
te houden, ’t helpt ons niets en wij worden nog
maar verkeerd begrepen op den koop toe.
Wat maken de Éngelschen een schitterende
uitzondering! Gedurende de vijf jaren van Salis
bury’s regeering hebben zij niet meegedaan en
hun strijdkrachten zijn niet grooter dan strikt
noodzakelijk is om ’t oneindige koloniaal-gebied
te beschermen. De triple alliantie is wel een
sterke militaire bond, maar de krachten komen
niet overeen met die, welke daar tegenover kun
nen worden geplaatst.
Zoo spreekt lord Salisbury’s blad en aanlei
ding daartoe gaf een brochure te Weenen ver-
Bij de opening waren 7 leden tegenwoordig.
Allereerst werd aau de orde gesteld het le
punt van behandeling n. 1. Beëediging en instal
latie van de benoemde leden van den Raad.
Er werd lecture gegeven van de resolutie van
Vrijdagmiddag werd te Scheveningen door
het rap en kloek gedrag van het badpersoneel
het leven gered van den heer H., t<$ ’s Hage.
Bouwende op zijn vaardigheid als zwemmer, zwom
hij, in weerwil van de herhaalde en luide waar
schuwingen van het badpersoneel, steeds verder
van den wal. De zee was op dit uur niet be
paald kalm te noemen, terwijl een sterke stroom
langs de kust liep, en toen de heer H. eindelijk
gehoor poogde te geven aan de betere inzichten
van de badlieden, zouden zijn overmoed en eigen
zinnigheid hem duur zijn te staan gekomen, in
dien de badlieden niet nog bij tijds hulp hadden
kunnen bieden.
De heer H. ondervond toch danig, dat ’t ge
makkelijker is landafwaarts te zwemmen dan
tegen den stroom in weder aan land te komen.
Reeds begonnen de krachten hem te begeven,
toen hij tot overmaat van ramp ook te kampen
kreeg met een zoogenaamd gat, waarin hij was
geraakt. Een worsteling met de woeste baren
op leven en dood zou daarvan ’t gevolg zijn ge
weest, indien op ’t hachelijkst oogenblik de rappe
badlieden, den in gevaar verkeerenden bader niet
met de steeds gereed staande reddingsboot van
het Zeebad Scheveningen hadden bereikt, nadat
een paar andere getracht hadden, hoewel vruch
teloos, den heer H. zwemmende te bereiken.
Zij mochten dan ook de voldoening smaken
den heer H. voor een wissen dood te hebben be
waard.
In het kamp bij Zeist zijn thans 6000 man
gelegerd.
Het kamp strekt zich uit op eenigen afstand
van en met den rug naar den straatweg van
Amersfoort naar Utrecht en heeft haar front
naar het zuidoosten. Het is het gemakkelijkst
te bereiken van uit Baarn, Amersfoort of Soes-
terberg de wandeling van laatstgenoemde plaats
af is de kleinste, van de twee overige ongeveer
twee uren.
In eene beschouwing over den loop der
ministerieele crisis, deelt de Haagsche correspon
dent van de Middelb. Crt. mede, dat, toen de
heer Tak door den heer van Tienhoven uitge-
noodigd werd deel van het Kabinet uit te maken,
hij zijn vriend Smidt, zeer tegen diens zin, over
haalde eveneens op te treden: hij maakte daar
van zelfs zijn eigen optreding afhankelijk. Van
Tienhoven wierf daarop zijn vriend Pierson aan
en deze vier moesten nu vier ambtgenooten
zoeken. Dit ging zeer moeilijk, omdat men was
afgeweken van de gewoonte, dat de Kabinets-
formeerder zich tot zeven andere heeren wendde,
om dan gezamenlijk de beginselen van het pro
gramma vast te stellen. Men deed de onmoge
lijkste aanzoeken en bood zelfs de portefeuille
van Waterstaat den heer Kerdijk aan, maar
deze achtte zich niet berekend voor dit ambt,
wegens de tecUnische onderwerpen, welke tot
dat departement behooren.
Zooals wij mededeelden is te Utrecht aan
de raadsleden presentiegeld toegekend, ten be
drage van f 1.50 voor elke zitting. Daarbij is
de naar wij meenen gebruikelijke bepaling
gemaakt, dat het presentiegeld slechts wordt toe
gekend aan hen, die bij den aanvang der zitting
tegenwoordig zijn, d. i. die de presentielijst tee-
kenen, waardoor officieel hunne tegenwoordigheid
is geconstateerd. Althans dit komt ons voor, de
strekking dier voorwaarde te zijn.
De Standaard weet er eene andere strekking
aan te geven, die geen eer doet aan hem, bij
wieu dit denkbeeld opkwam.
Het blad schrijft:
„In Utrecht zal nu het fraais vertoond worden,
dat de heeren-raadsleden minstens een kwartier
over hun tijd ter vergadering zullen komen wat
dan natuurlijk chique gaat staan. En het eenige
werkman-raadslid zal dien tijd ten aanschou-
we van het publiek op zijn raadszetel moeten
paradeeren voor z’n lieve geld!
„Zoo sollen de liberale heeren met de werk
lieden over wier belangen zij altijd den mond
vol hebben.”
In den bijbel van de Standaard zal waarschijn
lijk staan „de Liefde verdenkt alle dingen.”
Een dronken koopman in galanteriën ging
van Berlicum naar ’s-Hertogenbosch en hi,eld
daarbij den eenen kant der Zuidwillemsvaart, ter
wijl zijne echtgenoote, op een hondenkar gezeten,
op den anderen oever de reis maakte. Uit het
gesprek, dat tusschen de echtelieden vrij hevig
van oever tot oever gevoerd werd, viel op te ma
ken, dat de verstandhouding, althans voor het
oogenblik, nogal wat te wenschen overlieten of
het nu was eene soort van wraakneming op de
kijvende vrouw, dan wel of het meer onwille
keurig geschiedde, maar de drenken vent floot
de honden en riep ze tot zich en één oogenblik
later kon men kar, vrouw en honden te water
zien. Wonder boven wonder kwam het vrachtje
behouden bij den baas aan den overkant.
Op den 9 September a.s. viert „Fleralia” we
der haar jaarlijksch blocmenfeest. Èvenals vorige
jaren zal het bestuur trachten dien dag, den
avond vooral, zoo aangenaam mogelijk te maken.
Het is te verwachten, dat des middags van 24
uur de tentoonstelling zal worden opgeluisterd
door muziek en zang. De toegang in de Socië
teit „de Doele” is dan kosteloos geopend voor
de leden van „Floralia” persoonlijk. Vreemde
lingen en tijdelijk verblijf houdende huisgenooten
worden toegelaten tegen betaling van 25 cents
Ten einde de inzenders van planten beter in
de gelegenheid te stellen de tentoonstelling te
kunnen bezichtigen, wordt de zaal voor hen ’j
avonds te 6 ure opengesteld.
Aan hen die geen lid zijn van „Floralia” wordt
’s avonds te 7*/2 ure toegang tot de zaal ver
leend tegen betaling van 10 cents. Hierbij zijn
twee uitzonderingen, waaraan het bestuur stren?
de hand zal moeien houden. Geen huisgenoot,
niet lid zjinde. wordt toegelaten op de kaart vai
een lid en geen kind beneden dén leeftijd van
16 jaren. Ten 8 ure wordt de toegang onvoor-
waardelijk gesloten.
Het zal het bestuur weder aangenaam zijn, ook
dit jaar weder overjarige planten ter opluistering
te mogen ontvangen. Wij vleien ons, dat wij
weder van onze stadgenooten een en ander zul
len ontvangen ter versiering van de zaal, en bo
venal, dat het bestuur, indien mogelijk, vóór of
op 8 September verblijd zal worden door de toe
zending van eenige prijzen, daar het ons niet
mogelijk is de kosten daarvan uit onze geringe
inkomsten te bestrijden.
Het Bestuur van „Floralia”
M. E. van d.er MEÜLEN, Voorz.
P. PEEREBOOM.
P. J. FENNEMA.
K. van RINGH.
G. J. KEILMAN.
J. HOMMES.
W. J. van DOUWEN.
J. HAITSMA MULIER, Secr.-Penn.
xxxxxx xcxcxU, xxcxcxcxcxcxcxcxc^
--
Op de stille en vriendelijke rustplaats der dooden
ter dezer stede is een eenvoudig ijzeren gedenk
teeken geplaatst, op het graf waar het stof van
den waardigen man rust, wiens naam hierboven
staat en die, het was zijne eere, het merkteeken
van zijn eenvoud, onder ons als „Willem Uilkes”j
bekend stond.
Dit gedenkteeken is een kleine obelisk, ver
vaardigd in de werkplaats van de firma L. J.
Enthoven Co. te ’s Gravenhage.
Vóór staat: Hulde van de vereeniging Schut-
tevaer aan haren Voorzitter 18701890 ont
huld 29 Augustus 1891. Daaronder staan de
namen der leden van het Hoofdbestuur: Mr. H.
Smeenge, Voorzitter, F. Tjerks, U. O. de Jong,
B. Berends Jr., G. Tetenburg, J. Ymker en J.
Varekamp, Secretaris.
Aan de eene zijde leest menTer nagedachte
nis aan den Eere-Voorzitter der Vereeniging tot
bevordering van Handel en Nijverheid te Bols-
ward; aan de andere: W. U. de Jong geb. 4
Maart 1812 te Ureterp, overleden 23 December
1890 te Bolsward.
Aan de achterzijde ziet men een brik met volle1
zeilen in zee en bovenop staat een anker met,
de zinnebeelden van de scheepvaart. Rondom staat
een ijzeren hek.
Dit gedenkteeken is opgericht uit bijdragen der
leden van de Vereeniging Schuttevaer”, die van
„Handel en Nijverheid” en andere vrienden van
den overledene.
L.l. Zaterdag stonden rondom dit gedenktee
ken geschaard, het Hoofdbestuur van Schuttevaer.
het bestuur van Handel en Nijverheid, het Dage-'
lijksch Bestuur en vele leden van den Raad, een
aantal belangstellenden van elders en uit deze
stad.
Het eerst nam Mr. H. Smeenge het woord en
zeide terecht, dat, toen hij in 1888 als belang
stellende de vergadering van Schuttevaer in deze
lieve stad bijwoonde, hij weinig had kunnen den
ken, dat hij zoo spoedig lid van het Hoofdbestuur
zou zijn, nog minder dat hij reeds na zoo korten
tijd den waardigen de Jong als Voorzitter zou
moeten opvolgen en allerminst dat hij in deze
hoedanigheid voor ’t eerst in het openbaar aan
deze plaats zou geroepen worden te spreken. Wat
hij zeggen zou, zou zonder tooi zijn, want de
waarheid behoeft geen tooi en hij had te spreken
over een man, wiens kenmerken waren, eenvoud
en waarheid. Toen dacht hij in vluchtige trekken
aan Schuttevaer, den oprichter van de vereeniging,
die voor de binnenlandsche scheepvaart van zoo
veel beteekenis werd en bleef, dat Thorbecke e. a.
na hem steeds prijs stellen op haar voorlichting
en zelfs de groote staatsman Schuttevaer „zijn
vriend” noemde. Hij zag in den geest de Jong
staan bij de onthulling van het gedenkteeken
voor Schuttevaer te Zwolle opgerichtde woorden
toen door dezen gesproken, ten opzichte van Schut
tevaer, zij gelden nu hem zelven, want zij waren
beide mannen van hetzelfde karakter, met den-
zelfden ruimen blik en in de twintig jaren dat
hij als voorzitter heelt voortgebouwd op den eens
gelegden grondslag, heeft hij telkens blijken ge
geven van zijn eigenaardigen practischen tact, om
op hoofdzaken den nadruk te leggen en van bij
zaken de aandacht af te leiden.
Nadat het sombere lijkfloers van het gedenk
teeken was afgenomen, dankte de S. den burge
meester en den raad voor de toestemming om
het hier te plaatsen en beval het in hunne be
scherming aan.
Toen nam de voorzitter van Handel en Nijver
heid, de heer C. W. Eisma het woord en deze
richtte zich als tot den overledene, schetste hem
als den vroegeren zoo ijverigen Secretaris dier
vereeniging, bracht hem hulde, omdat hij niet
alleen in scheepvaart, maar in de daaraan zoo
nauw verbonden handel en nijverheid evenzeer
belang stelde en verklaarde dat deze vereeniging
met groote bereidwilligheid had meegewerkt tot
oprichting van dit gedenkteeken voor haar Eere-
Arum. Daar er dit jaar aan den vlasbouw
belangrijk minder gedaan is dan andere jaren, is
de commissie voor werkverschaffing in den win
ter alhier te rade gegaan het vlas elders aan te
koopen en is het haar mogen gelukken een vol
doende hoeveelheid overjarig vlas in de provincie
Groningen te verkrijgen, zoodat de braak hier
in ’t wintergetij ook ditmaal niet ledig behoeft
te staan.
Westergoo. Het staat er toe, dat het vlas
aanmerkelijk in prijs zal stijgen, te rekenen naar
den slechten stand van het gewas. Er is veel
vlas door commissiën van werkverschaffing aan
gekocht in de provincie Groningen van het gewas
des vorigen jaars; de kwaliteit echter laat veel
te wenschen over. Het vlas, dat thans van den
akker komt en in de roting ligt, zal deerlijk
tegenvallen. Door de aanhoudende natheid is
als ’t ware een deel des vezels al geroot en toch
moet het nog in de slooten worden gelegd om
een ander deel voor de bewerking geschikt te
maken, waardoor de ontbinding van het eerste
in al te groote mate zal worden bevorderd.
Ooststellingwerf. In de laatste dagen laat
Eölus geducht zijne krachten gevoelen. Voor
het afdrogen der veldvruchten en tot tegengaan
van den regen mag dit goed zijn, in andere op
zichten veroorzaakt de harde wind nog al schade.
De boekweit heeft er zeer veel van te lijden en
een belangrijk deel van het zaad gaat op die
wijze verloren. Een landbouwer deelde ons mede,
dat op zijne akkers gemiddeld wel voor ƒ30 schade
was veroorzaakt, ’tgeen eene niet onbelangrijke
som voor ‘t geheel geeft. Ook de vruchtboomen
hebben veel te lijden. Appels en peren vallen
bij menigte af, voor het meerendeel nog onbruik
baar. Sommigen voeren ze aan de varkens. De
stokboonen zijn bijna allen omgewaaid en deer
lijk gehavend, ’t Schijnt of alle omstandigheden
samen werken, om den oogst zooveel mogelijk te
doen mislukken.
f Behalve dat men hoort van galziekte onder de
schapen, sterven hier vele vooral Drentsche scha
pen aan „koud vuur,” eene ziekte welke een
buitengewoon snel verloop heeft. Men schrijft
dit hoofdzakelijk toe aan het vochtige weder,
’t Gebeurt meer dan eens, dat de schaapherders
s avonds met minder dieren van de heide terug-
keeren, dan zij ’s morgens zijn uitgetrokken.
Noodlijdende gemeenten.
Naar wij vernemen, zegt de N. R. Ct., is
eene der eerste handelingen van den nieuw op
getreden Minister van Binnenlandsche Zaken ge
weest, zich het lot van de in financieel opzicht
noodlijdende gemeenten aan te trekken, en is
dientengevolge door hem aan de Gedeputeerde
Staten der provinciën eene circulaire daartoe ver
zonden. In het plan van den Minister is gelegen,
in de eerste plaats de gemeenten te ontheffen
van uitgaven die in het algemeen belang worden
gedaan, en verder herziening van het belasting
stelsel op andere grondslagen. In afwachting van
een en ander wenscht de Minister echter niet stil
te zitten, maar reeds dadelijk maatregelen te
nemen om die gemee.nten, welke in groote moei
lijkheden verke6ren, van rijkswege hulp te ver
strekken. Daartoe is evenwel voorlichting van
Gedeputeerde Staten noodig. De Minister ver
zoekt die vóór den laatsten September te ont
vangen.
De te Breda gehouden collecte voor de
noodlijdenden door den hagelslag, heeft pl. m.
f 800 opgebracht.
De heer N. Noordtzij, die bij de jongste
Kamerverkiezing in het district Kampen werd
gekozen, heeft op verzoek der Synode te Leeu
warden besloten, docent te blijven en voor het
lidmaatschap der Tweede Kamer te bedanken.
In het district Kampen zal dus weldra eene
nieuwe verkiezing moeten plaats hebben.
Dat men hier met een ondergestoken kaart te
doen heeft, lijdt bij ons geen twijfelde heer
Noordtzij ruimt de plaats voor de Savornin
Lohman of Mackay.
Dat verzoek van de Synode zal wel uitgelokt
zijn door den heer Noordtzij zelven, om zjjn
terugtreden te motiveeren. Anders zou het niet
te elfder ure zijn gekomen.
Kloeker en oprechter ware het geweest, indien
hij ruiterlijk voor zijne bedoeling ware uitge
komen.
Volgens de leer van het Centrum zouden de
kiezers in Kampen, gelijk dat blad verlangt, dat
zij te Almelo zoudeu doen, de verwisseling van
Noordtzij met Mackay of Lohman rustig moeten
aanzien, en zou het candidaat stellen van een
ander tegenover hen deloyaal wezen.
Ook onze Regeering heeft een ingenieur naar
Mönchenstein gezonden om zijn advies in te win
nen omtrent de oorzaken van het bezwijken der
brug aldaar. Tengevolge daarvan zijn of wor
den alle spoorwegbruggen in ons land onderzocht,
en moeten verscheidene gebreken zijn aangewe
zen, onder anderen zijn 6000 klinknagels aan de
brug te Zutphen vernieuwd.
Wat is de uitslag geweest van het onderzoek
der brug bij de Vink onder Leiden Is die nu
in orde?
Bolswardsche Courant
6
Hl
AAN
D. VAN DER MEER.
