NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Uit de Raadszaal.
r
II
1891.
No. 42.
Dertigste Jaargang.
BINNENLAND.
DONDERDAG 15 OCTOBER.
Hl
I
i
Ingezonden.
VOOR
Geleend
305
Zoodat er een batig saldo in kas is van 143.72
112.—
gezin te voorzien.
w. g.
M. E. van der MEULEN.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Saldo in kas
Voorraad klomphout
10 kruiwagens
5 stoelen
2 trappen
Diverse houtwaren
1 tafel
Spaarbank
Gereedschappen
(20% afschrijving
24.75
33.50
15.50
5.42
DINSDAG 13 October 1891.
55.—
22.50
4.—
4.20
50.—
1.50
7.78
voor
over het jaar 189091.
VERSLAG van het Bestuur der
Vereeniging voor Werkverschaffing te
Bolsward
Werkloon
Baas-Klompenmaker
Huishuur
Assurantie
J. Brouwer Zoon vordering
vorige iaar met rente daarvan
en nog één jaar rente van
ƒ300.van het vorige jaar
ld. vordering vorige jaar
met rente van 28 Febr. tot
1 Juli
Drukwerken en schrijf
behoeften
V ergaderingskosten
Vuur, licht, bindtouw, draad
en verdere kleine uitgaven
UITGAVEN.
ƒ677.61
164.—
129.—
3.50
Hierna geven wij de volgende balans.
VOORDEELIGE STAAT.
ƒ143.72
stuur der inrichting verspreiden gaat om den le
zers ervan te doen zien hoevele „taaie ouwe rak
kers” gaarne op „stal” zouden worden gezet, en
hoezeer zij dat verdienen.
„Och,” zegt hij aan het slot zijner schets, „de
arme zielen hebben het zoo noodig.”
Denk er eens aan, als ge uw kopje thee drinkt,
zonder zeelui zoudt ge dat nooit hebben kunnen
doen. Haal nu uw beurs eens voor den dag en
„haal er ook wat uit.”
Geen twijfel of velen zullen „er wat uit halen”,
zij kunnen het dan zenden aan den penning
meester van het algemeen bestuur der stichting,
den heer W. G. Wendelaar, Stadhouderskade 157,
Amsterdam.
450.—
51.24
—ƒ1801.27
Saldo in kas
Contributie en donatiën
Giften
Subsidie St. Anthony Gasthuis
Zuivere opbrengst der klompen 523.40
Verkoop van brandhout
„14 kruiwagens
van de Heeren
J. Brouwer Zoon
De werkverschaffing is aangevangen den 29
Dec. 1890, aanvankelijk met 13 man, welk getal
echter gedurende het wintersaisoen gemiddeld
17 a 18 bedroeg.
Eenigen die door ons waren aangenomen, ver
zochten uitstel, om reden zij nog werk bij parti
culiere werkgevers konden vinden.
Den 7 Maart 1891 werd de werkverschaffing
voor het afgeloopeu saisoen gesloten, en nog ge
durende een week daarna vijf personen bezig
gehouden rot het afwerken van het fabricaat, het
herstellen van gereedschappen en het in orde
brengen der localen.
Alle werklieden waren als klompenmakers
werkzaam. De eerste week werd door allen,
overigens alleen door de hakkers en zagers per
daggeld gewerkt. Evenwel is het bij ons in ern
stige overweging, ook de hakkers in ’t vervolg,
evenals de klompenmakers per stukloon te laten
werken.
Het stukloon bedroeg voor de klompenmakers,
evenals het vorige jaar 24 ct. per paar.
De leiding der werkzaamheden werd wederom
aan A. Koekendaal opgedragen, en als helper
ook dit jaar R. v. d. Zee aangewezen.
Aankoop van hout had dit jaar niet plaats,de
voorraad is thans evenwel bijna geheel verwerkt.
Dit jaar werden gemaakt ruim 1700 voor vol
gerekende paren klompen, waarvan werden ver
kocht 1350 paar tegen ƒ29,200 paar tegen
ƒ36,en 100 paar tegen ƒ32,per 104 paar.
De overige minder goede klompen werden voor
geringer prijs van de hand gedaan.
Het brandhout werd geregeld voor een goeden
prijs afgezet.
Wat de ontvangsten en uitgaven betreft, ge
ven wij de navolgende cijfers
ONTVANGSTEN.
ƒ198.34
596.50
18.50
250.—
Aan de Redactie van de „Werkmansbode”.
Geachte Redacteur!
In No. 6 van uw blad lees ik in uw antwoord
aan den Heer H. C. P. de Groot„Willen, zou
den wij zeggen, de weinige religieusen want
er zullen nog maar weinigen zijn ons verbond
verlaten...welnu laat ze gaan”.
En aan het slot„Regout, de Maastrichtsche
Fabrikant, een steunpilaar der Roomsch katho
lieke kerk, behandelt zijn arbeiders geen haar
beter eu mogelijk nog wat minder, dan Scholten,
de Groninger industrieel, die weinig of niets ge
looft en althans niet religieus is, en let men op
de fabrikanten in Nederland, die met den heer
van Marken, de wet van vraag en aanbod niet
enkel in al haar schrilheid laten werken en toe
passen, dan vindt men hen bij voorkeur onder de
niet- of weinig geloovigen”.
Uit deze aanhalingen blijkt, dat ik niet voor
nemens ben mij te mengen in de beschouwingen
over het onderwerp door de Groot en U behan
deld. Mijne aandacht werd getrokken door de
woorden „religieusen” en „niet- of weinig geloo-
viiien”. Het eerste past gij toe op de weinigen, die
nog „religieus” zullen zijn onder de leden van het
Algemeen Nederlandsch Werkliedenverbond en die
wat U betreft gerust kunnen heengaan. En het
laatste is een loftuiting op Scholten, van Marken
en andere fabrikanten, die „de wet van vraag en
aanbod niet enkel in al haar schrilheid laten
werken”.
Naar uw oordeel zijn de meeste leden van het
A. N. Werkliedenverbond dus niet „religieus” en
de beste fabrikanten „niet of weinig geloovig”.
Dat klinkt mij zonderling toe.
Ik gis dat we hier weer denken moeten aan een
misverstand door spraakverwarring, want dat een
en ander speelt ons tegenwoordig leelijke parten.
Voor U althans blijken „religieus en „geloo
vig” woorden te zijn van zeer ongunstige betee-
kenis. Gij stelt de meeste leden van uw verbond
te hoog om „religieus” te zijn en zegt van de wei
nigen die dat helaasnog zijn„welnu laat ze
gaan”. En haast zou men zeggen, dat een „ge
loovig” fabrikant in uw oog niet licht een goed
fabrikant kan zijn, althans de ongeloovigen zijn
de besten.
Maar zoo raken wij toch geheel in de war, want
deze woorden drukken eigenlijk het beste uit wat
er in een menschenziel kan wonen en gij, en velen
met U, hechten er eene vlak tegenovergestelde
beteekenis aan.
Of dwaal ik misschien
Laat ons het „Woordenboek der Nederlandsche
taal” opslaan. Daar lees ik: „Inzonderheid wordt
het geloof, als gezindheid, in tegenstelling gedacht
met de daden of „goede werken”, die er het uit
vloeisel van behooren te zijn”.
„Geloovig” in de ruime beteekenis opgevat, duidt
ook eene edele gezindheid aan. Zoo wijst datzelfde
Woordenboek ons op Hand. 16,1 waar Timotheus
de zoon wordt genoemd eener geloomge Joodsche
vrouw en kunnen wij evenzeer wijzen op 2 Tim.
1,5 waar de schrijver „zich in gedachtenis brengt
het ongeveinsde geloof dat in Tim. is, hetwelk eerst
gewoond heeft in zijne grootmoeder Loïs en in
zijne moeder Eunice”.
Hieruit blijkt dat „geloof” volstrekt niet aan
een kerk of een bepaalden godsdienst is gebonden
maar een vroom, een edel, een goed hart te ken
nen geeft. De joodsche moeder en grootmoeder van
Timotheus zijn immers evenzeer geloovigen als de
Christenen geworden zoon en kleinzoon.
Geloovige fabrikanten zijn dus edele menschen,
hetzij zij J oodsch of Roomsch, Orthodox of modern
zijn.
Zoo geloof ik in U, als een goed volksvertegen
woordiger, als een edel mensch, die het goed
meent met het volk en inzonderheid met dat deel
ervan, waartoe gij het U eene eere acht te mogen
behooren.
Ik weet wel dat er Roomschen en Orthodoxen
zullen zijn die U en mij niet minder tot de on
geloovigen rekenen, maar ik acht het zeer gewenscht
dat wij dit schoone woord niet in die onware be
teekenis, welke uit een hoogmoedig hart voort
spruit gebruiken, maar er den verheven zin aan
hechten, dien het oorspronkelijk heeft.
Een zelfde beteekenis heeft het woord „religieus".
Zooals gij weet hebben wij dit woord aan het
Latijnsche „religio” en „religiosus”, ontleend. Vindt
gij het niet opmerkelijk dat reeds Cicero zegt dat
het in verband staat met „iemands hoogere na
tuur, die wij dan goddelijk noemen?" En als
wij nu bedenken dat „religiosus", dus ook „re
ligieus”, in de eerste plaats „heilig" en voorts
„nauwgezet van geweten” beteekent, dan is het
waarlijk niet eervol, dat gij van menschen, die
zoo gezind zijn, zoudt zeggen: „laat ze gaan”.
Vrees niet dat ik meenen zou, dat gij dit doet,
’t Is alleen dat gij een woord met een heerlijke
beteekenis, in ongunstigen zin opvat. Zoo noemden
de Joodsche overpriesters, de edele eerste Chris
tenen, met hun algemeene menschenliefde „idioten”
terwijl ik het mij eene eere acht, tot hen te mogen
behooren. Dat was een scheldnaam. „Religieus”
echter is een eernaam, laat ons het woord niet tot
een scheldnaam omsmeden. Het blijve eene eere-
titel voor elk mensch, voor ieder lid van uw bond,
om „religieus”, d.i. nauwgezet van geweten te
zijn. Elk streve naar een rein hart.
Zijn er velen die gij wilt laten „gaan”, duid dat
dan, verzoek ik U ernstig, aan met een ander
woord.
Ml
Ki
gende gemakkelijk nagaan.
Ferwerderadeel heft ongeveer 8% hoofdelijken
omslag. In de Leeuwarder Courant is voor
korten tijd evenwel duidelijk aangetoond, dat
dit alleen maar zoo heet en dat men in werke
lijkheid voor een veel hooger cijfer komt te staan.
Van de hoofdsom der personeele belasting heft
Ferwerderadeel 25%, en alsof ieder belasting-
muisje noodzakelijk een staartje moet hebben ook,
kwamen H.H. kerkvoogden der Ned. Herv. Gem.
in de vorige week met eene heffing, berekend
naar 5% van den Hoofdelijken Omslag. Een
knappe kop, die ’t nog ontbrekende aan eene
100% belasting noodig heeft, ontbreekt tot dusver.
Ooststellingwerf. Zelden is de handel in
varkens slapper geweest dan tegenwoordig. De
prijzen zijn buitengewoon laag en de kooplieden
ondervinden, dat zij bijna altijd nog te veel be
talen. Op de weekmarkt te Assen waren Woens
dag jl. zeer veel biggen aangevoerd, maar wat
bleek Dat men ze bijna niet van de hand kon
doen. Voor vijfweeksche biggen kon slechts van
30 tot 50 cents bedongen worden. Ook de loop-
varkens konden zeer weinig opbreogen. Gemeste
varkens van 130 tot 150 halve kilo’s kunnen
tegenwoordig niet meer dan 16 cents per pond
levend gelden. Alleen de beste soorten van 300
pond en zwaarder brengen nog tamelijke prij
zen op.
Niettegenstaande deze malaise moeten velen
verkoopen, omdat het voeder te duur is. De
voorraad aardappelen is niet groot genoeg om
er van te kunnen voeren rogge en maïs zijn te
hoog in prijs en de eenige uitweg is dus zoo
spoedig mogelijk verkoopen. Er is geen uitzicht,
dat er in dezen toestand spoedig verbetering zal
komen. De markten worden overvoerd met var
kens. Velen, die het nog eenigszins kunnen doen,
zullen ongetwijfeld eerlang zelf slachten, zoodat
tal van varkens, misschien niet zwaarder dan 100
halve kilo’s, tot de slachtbank zullen worden
verwezen.
Uit Ede schrijft men
De officier van justitie te Arnhem en derech-
ter-commissaris, belast met de instructie van
strafzaken, zijn Zaterdag bijna den geheelen dag
alhier bezig geweest met het instellen van een
onderzoek naar de op 7 October voorgevallen on
geregeldheden, gericht tegen het Leger des Heils.
Circa 30 personen hebben een verhoor ondergaan.
Arrestatiën hadden nog niet plaats. Zaterdag
avond was er veel volk op de beentoch bleef
alles rustig. Trouwens het Heilsleger heeft zijne
oefeningen nog niet hervat.
De Roeper uit den wensch, dat een der
leden van de Kamer Lohman’s wetsontwerp tot
bevordering der kinderpokken weder op zal rapen
en indienen. De wijze, waarop het denkbeeld om
de bepalingen betreffende de inenting te wijzigen
door de Kamer is ontvangen, is niet aanmoedi
gend voor hem, die aan deze uitnoodiging gevolg
zou willen geven. Waarschijnlijk zal het dan ook
wel de stem des roependen in de woestijn wezen.
Het blad erkent zelf, dat zoodanig voorstel niet
veel kans van slagen zou hebben, maar, zegt het:
„een gestadige drop holt den steen uit.”
Men moet bet den menschen maar weten
lastig te maken.
Nauwhjks, zegt het Vaderland, is de forma
liteit der attestatiën de vita, ofschoon nog altijd
even nutteloos en onzinnig, voor belanghebben
den iets minder bezwarend gemaakt, of de altijd
vindingrijke administratie heeft zich gehaast iets
te bedenken, waardoor er weder wat meer last
aan wordt verbonden. Terwijl men tot nog toe
de gezegelde attestatie ten Raadhuize ontving
en daar de penningen offerde, waarmee men het
recht koopt om officieel voor levend verklaard
te worden, krijgt men thans een ongezegeld stuk
en moet men zich daarmede naar het zegelkan-
toor begeven, om het te doen zegelen en het
recht te betalen, om vervolgens weder naar het
Raadhuis terug te keeren, teneinde de ambte
lijke verklaring te verkrijgen.
Honderden, zoowel de pensioentrekkenden als
de ambtenaren der gemeente-secretarie en van
de registratie, worden hierdoor bemoeilijkt. Voor
bejaarde menschen en bij smerig weer een on
gehoorde last en in plaatsen, waar geen zegel-
kantoor is, tijdrooveud en kostbaar bovendien.
En waarom nu deze nieuwigheid? Men zegt
alleen ter wille van een administratieve formali
teit, de verevening van de niet gebruikte zegels,
die door dezen Minister wordt geweigerd, in af
wijking van het tot nu toe steeds geldend ge
bruik.
Deze toepassing van het heilige circumbouche
verdwijne zoo spoedig mogelijk.
Het bestuur der Prins Hendrik-stichting te
Egmond aan Zee doet weder een beroep op de
weldadigheid van het Nederlandsche volk, om,
ieder naar zjjn krachten, nog een steentje bij te
dragen ten bate voor die oude zeelieden, die in
de stichting een rustigen ouden dag hebben. Men
begrijpt dat daarvoor voortdurend geld noodig is,
vooral als men nog meerderen wil opnemen, die
verlangend naar een rustig leven na zooveel jaren
van hard en dikwijls gevaarlijk werken, uitzien.
De heer A. Werumeus Buning, de bekende
schrijver van marine-schetsen, heeft eene schets
geschreven. Een taaie, ouwe rakker, die het be-
305.—
300
-ƒ1944.99
-ƒ400.70
NADEELIGE STAAT.
J. Brouwer Zn. voor geleend 300.
Rente tot 1 Juli 5.
Batig Saldo 95.70
Wij bevelen op nieuw en met aandrang onze
vereeniging aan bij ieder, die instemt met het
gezond beginsel, waarvan zij uitgaat, nl. om den
ijverigen en werkgragen werkman in tijd van
werkeloosheid de gelegenheid te verschaffen om
door nuttige en productieve bezigheid zooveel
mogelijk in de noodzakelijkste behoeften van zijn
Het Bestuur
P. PEEREBOOM, Voorzitter.
B. D. EERDMANS.
G. KEILMAN.
H. T. de BOER.
Joh. KRAMER Mzn.
K. TROMP, Secretaris.
Ferwerd, 12 Oct. Waar in Ferwerd een groot
deel der dubbeltjes blijven, kan men uit ’t vol-
Bij deze raadszitting waren 12 leden tegen
woordig, de heer Albada Jelgersma was met
kennisgeving absent.
Ingekomen waren
Drie resolutiën van Ged. Staten, houdende a.
goedkeuring van den nieuwen rooster van aftre
ding der raadsleden, gelijk die in de vorige zit
ting is bepaald, b. goedkeuring der gemeentere-
kening enz. over 1890 en c. de kennisgeving, dat
zij omtrent de uitruiming der Tjerkwerderzijl
60% subsidie der kosten, geraamd op f 17.674,
zullen verzoeken aan de Prov. Staten en omtrent
dat plan van de betrokken gemeentebesturen een
gemeenschappelijk raadsbesluit, benevens een om
schreven begrooting, plan en situatieteekening
verzoeken.
Van de Friesche Tuinbouw Vereeniging te
Leeuwarden, houdende dankbetuiging voor de
goede ontvangst en medewerking bij de gehou
den tentoonstelling.
Van den raad van Wonseradeel, dat de heer
Mr. J. Klaasesz de Boer is herbenoemd als com
missaris van den weg BolswardHarlingen.
Van het bestuur van den weg Bolsward
Harlingen, dat de rekening over 1891 is goedge
keurd.
Van do maatschappij van Weldadigheid een
gedrukte circulaire omtrent de werking dezer
maatschappij en tevens het verzoek aan de raads
leden, om persoonlijk de inrichting en werking
dezer stichting te komen bezichtigen.
Van de Zuiderzee-vereeniging het verslag der
gedane onderzoekingen.
Deze stukken zijn ter inzage gelegd en voor
notificatie aangenomen.
Vervolgens waren er nog 4 adressen als
a. Van den heer H. J. Tuininga, verzoekende
nog twee boomen voor zijn huis te mogen plaatsen.
b. Van den heer S. J. Pekema, om herbe
noemd te worden als Directeur-boekhouder der
Stads Bank van Leening,
c. Van den heer H. J. van Dijk, stoomboot-
kapitein, om de tarieven op de tolheffing te wij
zigen en te verlagen.
d. Van den heer IJ. Ringnalda, om „het
Langeland” voor de helft aan de Gemeente be-
hoorende, opnieuw in huur te mogen ontvangen
op de tegenwoordige conditiën.
Deze adressen zijn ter inzage gelegd, om ze
met advies van het Dagel. Bestuur, in een vol
gende vergadering te behandelen.
Punten van Behandeling
Punt 1. Procesverbaal van kasverificatie over
het 3e kwartaal 1891.
Hieruit blijkt dat de ontvangsten bedroegen:
ƒ51,918,49
de uitgaven -45,638?55
Saldo in kas 6,279,94.
Aangenomen voor notificatie.
Punt 2. Rapport der Commissie talonderzoek
van de rekening der Stads werkinrichting over
1890/91.
Volgens dit rapport bedroegen de ontvangsten
ƒ3217,705
de uitgaven - 4238,76
Nadeelig saldo ƒ1021,055,
welk bedrag als subsidie uit de gemeentekas
moet worden bijgedragen.
De commissie merkt nog op, dat gedurende 18
weken gemiddeld aan 26 personen werk ver
schaft is.
De rekening werd met algemeene stemmen
goedgekeurd, de heer Feenstra hield zich buiten
stemming.
Punt 3. Behandeling van het adres van den
heer J. van der Werf om vergunning tot het leg
gen van een buis of riool naar de Stoombootkade
met advies van Burg, en Weth.
Burgemeester en Wethouders adviseeren, op
dit adres gunstig te beschikken, onder de gewone
conditiën.
Met algemeene stemmen werd alzoo besloten.
Punt. 4. Behandeling van het adres van den
heer W. Propstra c. s. om vermindering van huur
van Landen met advies van Burg, en Weth.
Burg, en Weth. adviseeren op dit adres afwij
zend te beschikken. Het adres is bij hen een
punt van ernstige overweging geweest, en hoe
wel zij het streven naar een goede gelegenheid
voor ijsvermaak zeer waardeeren, meenen zij,
door het verlagen van de pachtsom een gevaar
lijk antecedent te stellen. Mocht men de onder
neming finantieel willen steunen, dan zou toch
r
<4
w
y
i
n
n
Bolswardsche Courant
tn
Y>
n
7)
T)
L
