NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
W5WAW EN WONSS&AOEEt
I
I
1
id
1
Poëzie en Proza. Het Groeten.
(EEN PRAATJE).
No. 3.
BINNENLAND.
1892.
VOOR
f
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
f
f
94604
105065
3536
12708
1340
374
JCXXX^XAAXXXXXX^
DONDERDAG 14 JANUARI.
^acncxc xxxxxx” xxcdxacdcncxcncx:^
f
STAAT
VAN
Ontvangen 13 r ie ven enz.
aan het Postkantoor te Bolsward
en de daaronder behoorende Hulpkantoren over
18 9 1.
S 'Eén onzer dichters, W. Messchert, geeft in zijn
„De dichter en de prozamensch” aan twee men-
schen het woord, die ons laten hooren, hoe ver
schillend soms de indrukken zijn, die de beschou
wing van één en dezelfde zaak op de menschen
maakt. De eerste b.v. zegt bij het zien van een
prachtig bosch„Het woud omringt me in heilig
zwijgen”, en de ander laat daarop hooren „Maar
’t bosch zal weinig eikels geven”. De dichter zegt
in vervoering
„Hoe lieflijk groen is gindsche weide
worden zijn, als hij nog leelijker geweest ware
dan ik
Om nog even op dien „voorname” van straks
terug te komengrappig is het, dat hij het later
zelfs op vrij grooten afstand zal merken, als ge
hem zonder groeten voorbijgaat.
Als de zon eens deed als die man, dan zouden
er velen het heele jaar door wel bij de kachel
mogen blijven, zelfs in de hondsdagen. Maar die
zon, hoe verheven en heerlijk ook, begroet hoog
en laag, berg en dal, den dauwdrup zoowel als
de zeezij geeft den arme en den rijke beiden
licht en warmte en vraagt niemand, welk vermo
gen hij heeft, wat hij is, hoe hij heet. Neen, zij
schijnt den bedelaar in het vermagerd gezicht en
in de ledige hand, die hij den rijke toesteekt, zoo
goed als dezen in de volle geldbeurs, waarin hij
naar wat kleingeld zoekt.
Laat ons doen als de zon
Op een prachtigen zomeravond rijdt een boer
in gezelschap van zijn knecht door het Oranje
woud. De volle maan giet haar zilveren stralen
in milden overvloed over het prachtig landschap.
’t Is doodstil. Daar klinkt op eens de betooverend
schoone slag van den meester zanger, den nachte
gaal. „Ho”, zegt de boer. De man wordt tot in
de ziel getroffen door het goddelijk schoone, dat
hij nu door gezicht en gehoor beide geniet. „Hoor
eens” zegt hij. „Ja, antwoordt de knecht; „nou
is ’t hier zoo mooi stil en nou kan zoon „smerige
protter’’ zijn bek niet houden.”
Zij noodigt mij tot rust”.
De prozamensch pruttelt
Dit stukje wei staat schraal en pover
Eén koebeest graast het glad”.
De een dus heeft oog en oor voor het verhevene,
het schoone de ander vraagt niet anders dan
„wat geeft het mij of„wat neemt het van mij
Een en ander kwam ons in de gedachte, toen
we onlangs lazen van twee menschen, die het niet
eens konden worden over de waarde of onwaarde
van het groeten. De een beweerde dat het eene
dwaze de ander hield vol, dat het eene lieve
gewoonte is. De eerste zei„Wat heb je aan
groeten Het gaat er de menschen toch volstrekt
niet beter om, al zegt men hun nog zoo vaak
„goeden dagEn bovendien, hoe dikwijls wordt
dat„goeden daguitgesproken, zonder dat er
iets bij gedacht wordt
En de ander antwoordde„Ik.wil niet beweren,
.dat ons wèl’en wee afhankelijk is van het groo-
ter of kleiner getal groeten, die we ontvangen
ook zal ik uw laatste bewering niet tegenspreken.
En toch, als ik bedenk, dat het menschelijk leven
zoo kort en dikwijls zoo rijk is aan velerlei onaan
genaamheden, dan vind ik het eene lieve gewoon
te, zijn medemenschen te toonen, dat men een
goeden wensch voor hen in de ziel koestert, en
dat men hun gaarne genoegen zou doen, al was
’t dan ook maar enkel met het uiten van dien
wensch
Wie heeft gelijk
’t Antwoord ligt, meenen we; opgesloten in het
volgende, dat we aan een onzer schrijvers ont-
leenen.
„Een echte groet is als de geur van een vrucht
boom. Maar er zijn ook sierplanten, die wel geur,
maar geen vruchten geven, ten minste geen eet
bare er zijn zelfs bloesems, die geen geur en ook
geen vrucht geven. Zoo is ’t ook met de groeten.
Menigeen is haastig genoeg, een „goeden dag” te
wenschen, maar als ’t er op aan komt, dien wensch
te helpen verwezenlijkendan spant men soms lie
ver de slak of den kreeft voor den wagen.
Bij de groeten hangt er veel af van de herkomst,
n.l. of ze uit het hoofd, uit het hart, uit de maag
of eenvoudig van de tong afkomstig zijn.
Bij die uit het hoofd, is de eigenbaat munt
meester, en de vier hoofdregels uit de rekenkun
de zijn zijne handlangers. Bij die uit het hart
betaalt de liefde. De groeten uit de maag lijken
veel op de dorstige: „vergeet-mij niet”, maar er
zijn ook van die gemeene woekerplanten onder
die van de tong zijn niets meer dan schaduwbloe-
men of winterbloemen op ’t glas. Er zijn onder
de groeten allerlei soorten en ook bastaardsoorten.
Ge komt b.v. iemand tegen, die zich zeer voor
naam gevoelt. Ge wenscht hem een luid „goe
den dag 1” Maar ge wordt niet gehoord of
gezien, naar ’t schijnt. Bekreun u daarover niet
want dan zou uw gemoed verzuurd en verbitterd
worden en dat is het ergste, wat een menschkan
treffen. Socrates zei eens tot zijne leerlingen, die
zich zeer boos maakten over de lompheid van een
voorbijganger, die door hun meester gegroet werd
„maak u toch niet boos, omdat die man onbeleef
der is dan ikge zoudt immers ook niet boos ge-
23
f 12845,53
- 2651,11%
862,94%
9569
4649
1441,15%
10226
206
f84737,89
- 78968
Zooals men
weet zijn door het Klassikaal bestuur van Leeu
warden 95 lidmaten der Herv. gemeente alhier
ontzet van hun lidmaatschap. Ze werden echter
in de gelegenheid gesteld binnen een bepaalden
termijn bij het Prov. kerkbestuur in hooger be
roep te komen. Dit hebben ze niet gedaan. Wel
is een door 61 personen geteekende protestbrief
naar ’t Klassikaal bestuur opgezonden. Inmiddels
roepen de twee kerkvoogden, die ook tot de ge-
vonnisden behooren, per advertentie eene verga
dering bjjeen, teneinde het reglement te wijzigen.
De president-kerkvoogd weigerde deze vergade
ring te beleggen, ’t Heeft al den schijn, dat de
twee kerkvoogden zich niet willen storen aan ’t
vonnis. Met belangstelling ziet men hier het
einde dezer kwestie tegemoet.
Tzuiu. Onze arbeiders zijn druk aan de braak.
De werkverschaffers-commissie heeft het dank
baarste werk evenwel niet, daar de beste werk
lui in dienst worden genomen door particulieren,
die voor eigen rekening vlas laten braken De
kenners van ’t vak zorgen echter wel dat er goed
vlas aan de markt wordt gebracht, zoodat de
commissie de hoogste vlasprijzen halen kan. Voor
dekking van een eventueel tekort op de arbeids-
loonen gaat weder als vroeger een lijst het veld
in. Dat men haar gedenke in het belang van
onze arbeiders, die toonen dat zij verdiend brood
wenschen te eten. Moge de deelneming meer
algemeen worden, dan draagt de last te lichter
en wij doen een goed werk. Dat ieder, wien de
lijst wordt aangeboden, iets bijdrage tot leniging
in den nood, dan is het jaar 1892 hier met een
goede daad aangevangen.
Achlum. In de schoolspaarbank alhier werd
in het afgeloopen jaar gestort f331,515, en uit
genomen f 216,29®, alzoo f 115,22 meer ingelegd
dan uitgenomen. Den eersten Januari had deze
nuttige inrichting 10 jaar bestaan. Gedurende
dien tijd werd er f 3710,38® ingebracht en
f 2467,47® teruggevraagd en aan rente ad 4 pet.
bijgeschreven f501,89.
Franeker, 7 Jan. Door de volkspartij is
ditmaal geen candidaat gesteld in de vacature
voor de Provinciale Staten. De leiders achten
de kosten, die een krachtig optreden zou eischen,
niet in overeenstemming met het mogelijk te be
halen voordeel.
De Haagsche correspondent van de Midd. Ct.
vestigt in het voorbijgaan de aandacht op de
overtreding van de wapenwet bij gelegenheid van
den raout ten Hove gepleegd, maar waartegen
zeer verstandig, door de politie geen processen
verbaal zijn opgemaakt.
„Behalve de autoriteiten waren natuurlijk ook
vele particulieren van aanzienlijken stand ten
Hove en menigeen verkoos een wandeling naar
huis, op gevaar af van door een stortregen te
worden overgoten, boven het lange wachten op
een rijtuig in de tochtige vestibule van het pa-
-leis. Volgens het voorschrift waren ook die par
ticulieren in gala, d. w. z. in een zoogenaamd
phantasie- of hofcostuum, meer of minder rijk
met goud versierd, maar in elk geval voorzien
van een degen. Deze nu stelden zich op hun
middernachtelijke wandeling bloot aan eene be
keuring wegens het onbevoegd dragen van een
wapen, daar zij niet gedekt waren door het ambts
gewaad, dat recht geeft tot het voeren van het
bijbehoorende wapen. Hier is eene leemte in de
wapenwet, welker ontwerper niet op Hoffeesten
schijnt gerekend te hebben, of wel een goed ver
trouwen heeft gehad in het doorzicht der Haag
sche politie.”
De Haagsche correspondent der Zw. Ct.
schrijft, over de taak van het Ministerie spre
kende
Alweer een nieuwe krant.
Bij den uitgever K. O. Wiersma te Amsterdam
is het le No. verschenen van De Controleur van
de Fondsen markt, critisch financiëel weekblad”. De
redactie „stelt zich ten taak, waarheid te zeggen”
zij is daartoe gedrongen door de omstandigheid,
dat „het getal groot is van hen, die van den leu
gen hun bedrijf maken ten koste van de beurzen
der eenvoudige lieden”. De verschillende fondsen
zullen in dit blad aan een critiek worden onderwor
pen. In ’t eerste nummer wordt al vast een begin ge
maakt met de aandeelen Nederlandsche Handel
maatschappij en die van enkele Amerikaansche
sporen. Op beiden heeft de redactie vrij wat aan
te merken. Zij, die liefhebberij hebben in spe
culatie en ook zij, die er belang bij hebben, de
beste wijze van geldbelegging te weten, kunnen
wellicht met dit blad hun voordeel doendaarom
vestigen wij er de aandacht op.
IJswoede!
Ik geef in overweging, dat van Dale’s woor
denboek alsnog dit woord opneemt. Er is wer
kelijk een schilletje ijs in ’t water geweest en dat
beteekent - als we over wel 35 jaren kunnen
nagaan er moet noodzakelijk op schaatsen ge
reden worden en er moeten weer enkelen verdrin
ken. Zeer juist is het schijnbaar ongevoelig woord
der Sneeker Courant
„’t Zal wel overbodig zijn, te vermelden, dat er
tengevolge van onvoorzichtigheid en dooi in ons
land dezer dagen een half dozijn menschen onder
’t ijs den dood hebben gevonden.”
Als het ijs een kraai kan houden, waarom dan
geen dikken jongen ook van zoo’n 8 of 10 jaar
Wel, kijk, zijn hondje staat zoowaar op ijs in
eene holte van den weg en de dreumes sloeg zijn
klomp stukzoo hard was het ijs Overigens hij
is ingewijd in alle mogelijke en onmogelijke voor-
teekenen van vorst en dooi. Al spoedig geven hij
en zijne medescholieren zonder gemoedsbezwaren,
welke de knaap trouwens al heel weinige heeft,
vacantiedaarna doen de kerkgangers hetzelfde
bij dominé en catechisatie is nu uit de mode. Zang-
gezelschappen, anders zoozeer in trek, tooneel-,
Nuts- en alle mogelijke vergaderingen zijn ondin
gen voor het heden, en geen spreker der maat
schappelijke bewegingen lokt het „jongfolk” (dat
zijn„feinten en fammen” of „jongelingen en
maagden”).
IJswoede niet andersvoorzichtigheid is eene
leer van oude bestjes en de schaatsenrijders heb
ben immers hun verstand meegenomen Ook de
meest gehoorzame zoon of dochter, o ja, zal pro
forma vader of moeder, misschien èn vader èn
moeder vragen, doch deze mogen in geen geval
weigeren. Wel, ze zijn zei ven ook eerste waag
halzen geweest „in hunne fleur” en waren ze 't
bijgeval eens niet, waren ze zelfs baaivangers en
sukkelaars, wie heeft verkondigd, dat zoon of doch
ter datzelfde moeten betrachten? In elk geval
heeft de jeugd gelijk en de ouders hebben onge
lijk. En stelligvoor deze enkele maal wil men
zelven weten, wat men zal
Het meisje heeft een „iiefeint”. Een „iisfeint”
is een „feint” of jonge man, die als voorrijder
haar op ijzeren wiekjes moet geleiden, hetzij naar
bekende groote verzamelingen op de ijsvlakte, als
te Birdaard, Oudkerk, Grouw, Sneek enz., hetzij
om tochten te doen naar hardrijderijen of naar
vriend en maag of wel naar Leeuwarden, Gro
ningen, Appingadam, Assen wie weet?
Ijsclubs zijn er zeker wel 100 en het zou be
spottelijk zijn voor elke dier clubs, geen wedstrijd
te houden. Leeuwarden, Bolsward en Sneek kun
nen kunstbanen hebben door land kunstmatig te
laten overstroomen, andere plaatsen hebben landijs.
Na het rijden is dansen aan de beurt en de
hemel weet, hoeveel bloedspuwingen en andere
naweeën dit geeft. Dit geschiedt vaak in water-
herbergen of herbergen aan het water, zonder dat
er een kunstweg of zelfs zandweg daar is te zien.
De schipperij, het ijsvermaak en in den zomer
verhuring of verkooping van grasgewas en etgroen,
moet daar bestaan geven en doet dat dan ook
overruim in winters, als die van 1890 op’91, maar
bij open winter met behulp van andere zaken:
visscherij, winkelnering, melkerij of iets anders.
Het spijt me, dat het oogenblik geen aanleiding
geeft, over eene voortreffelijke instelling te spre
ken „de Friesche Ijsbond”.
Maar al schenen we pessimistisch, ons bevalt
passend ijsvermaak en vooral bij de jonkheid. Al
leen er zijn zoo heel veel „maren” en werkelijk
die vreeselijke aanmoediging door wedstrijden enz.
heeft heel wat menschen en gezinnen ongelukkig
gemaakt.
„Atjeh en de opiumregie zijn de krachtmeters,
waarop de heer van Dedem zijn spieren mag
beproeven. Veel heil en zegen op zijn werk.
Slaagt hij er in deze beide klitten van ons kolo
niaal gewaad af te peuteren, dan gunnen wij
hem van harte een driedubbel pensioen, een
prachtige villa op het schoonste punt van de
badplaats Kemala, en een half pikol opium van
het fijnste merk, teneinde er de droomen van
zijn welverdiende rust mede te vergulden.
Onderwijl wijde Tak van Poortvliet zijne zor
gen aan de uitbreiding van het kiesrecht, bij
mijn weten het eenige punt waaromtrent ik be
houdend gestemd ben. Ik zie de noodzakelijk
heid niet in, dat Jan en Alleman meekiest, want
laat men baanvegers stemmen, dan voteeren zij
eeuwigdurend ijs en molenaars, eeuwigdurenden
wind. De invloed van een hongerige maag op
het invullen van een stembiljet is daarbij een
open vraag. Ik zeg u, er zal meer vreugde zijn
in den hemel en op aarde over één proletariër,
die een menschwaardig bestaan vindt, dan over
tien derzelven, die het kiesrecht beërven.”
Naar wij vernemen zullen onze Koninginnen
in de volgende maand eene reis naar het zuiden
van Frankrijk doen, terwijl het bezoek aan het
Duitsche Hof in Mei zal geschieden.
Uit het pakhuis van de wed. Abbring te
Stadskanaal (prov. Groningen) werd in de vorige
week een vat met 106 liters jenever ontvreemd.
Deze diefstal mag zeker buitengewoon brutaal
worden genoemd, als men weet, dat de maré-
chaussées de plaats gedurende den nacht niet
minder dan zesmaal gepasseerd zijn.
Door de bemoeiingen van het gemeente
bestuur van Ameland bestaat er alle kans, dat
van particuliere zijde pogingen zullen worden
gedaan, om eene stoomboot in de vaart te bren
gen tusschen Ameland en Holwerd.
Voor de eilanders, die alleen door het postschip
geregeld met den vasten wal zijn verbonden, zou
de bedoelde onderneming eene groote aanwinst
zijn.
Gedurende het jaar 1891 zijn te Amsterdam
aangekomen van de verschillende buitenlandsche
havens 158 zeil- en 1498 stoomschepen, te zamen
1656, tegen 182 zeil- en 1412 stoomschepen in
1890. Een vooruitgang dus met slechts 62 bo
dems. In de haven van IJmuiden kwamen in
1891 binnen 244 zeil- en 1684 stoomschepen, ter
wijl 268 zeil- en 1671 stoomschepen haar verlie
ten.
Aan het Vaderland wordt medegedeeld, dat
de eerste belastingsvoorstellen van den Minister
van Financiën eerstdaags naar den Raad van
State gezonden zullen worden. De bestaande
patentbelasting zal in eene belasting van de win
sten uit het bedrijf worden omgewerkt. Ook de
andere inkomsten zullen bij afzonderlijke wet
evenredig worden belast. Het ontwerp-vermogen-
belasting is reeds geheel gereed. De zoutbelas-
ting zal niet worden afgeschaft, maar verminderd,
welke vermindering met eene nieuwe wettelijke
regeling gepaard zal gaan.
Men schrijft aan de Tw. Crt.
De oudejaarsavond bij den boerenstand in
Twente is, zooals overal elders, een eigenaardige
avond. De vele zoons en dochters uit den min
deren of kotterstand, die in dienstbaarheid zijn,
gaan den laatsten dag van ’t jaar ollejaors-
aovond het ouderlijk huis weer opzoeken. Met
een gezonden stoete en een dikke metworst in
’t kussensloop op den rug, dansen zij meer dan
ze loopen naar vader en moeder toe, dikwijls
uren ver verwijderdde blijdschap staat bij dat
„heen-koeken-gaan” den gelukkigen „koekers”
op het gelaat. Ieder bij de zijnen op oudejaars
avond dat wordt hier nog opperbest in eere
gehouden. Hebben nu de koekers den ouder
lijken haard bereikt, dan geeft het vetpot. Moe
der de vrouw en vader zijn als om strijd in de
weer, om het dierbare kroost als welkom een
kopje goede koffie, ’n dreedraodjen, ’n hoop be-
schuutten, tabak en den onvermijdelijken borrel
te presenteeren.
Zoo gaat de laatste dag van ’t jaar heel ge
moedelijk, vreedzaam en eetzaam om in de kleine
boerenwoninkjes, waar het ouderenpaar dikwijls
rijker is met zijn stoete en worst dan menig
vorst dezer wereld. Des avonds wordt de tafel
ètten holdt lief en zeele by mekare zegt moe
der gedekt met rijstsoep, dikken rijst en (of)
podding vol heerlijke rozijnen of ander zoet spul.
Hoe allen het zich laten smaken 1
Er zijn zooveel gerechten aan een rijkemans-
tafelwant zegt moeder ie zölt allemaole
zat hebben van aovond... Is het wel wonder,
dat menig koeker later onrustig in zijn bed rond
woelt en van „oud” en „nieuw” gekweld wordt
door allerlei akelige droomen, wegens te ruim
schoots genieten van de overvloedige gaven van
den ollejaorsaovond.
- Door de hooge suikerprijzen worden de
fabrikanten in Noord-Brabant steeds aangemoe-
digd tot het afsluiten van beetworteloontracten
voor de volgende camptgne. De prijs, dien men
besteedt, is over het algemeen fll a f 11,50 per
1000 Kg., doch in enkele streken betaalt men
reeds f 12, franco geleverd aan de fabriek. Er
zal dit jaar overal veel meer worden uitgezaaid
dan verleden jaar. Enkele fabrikanten hebben
reeds het contracteeren geëindigd, daar zij reeds
nu voldoende van wortelen voor de aanstaande
campagne voorzien zijn. De fabrikanten kunnen
coulant fl6% en f 16% per 100 Kg. voor Oct.
Dec. suiker maken.
Binnenlandsch Verkeer.
Gefr. brieven 125983
Ongefr. brieven 657
Briefkaarten (enkele) 68746
(dubbele) 698
Drukwerk le klasse (dag- en weekbl.) 96892
id. 2e
Andere gedrukte stukken (3e kk)
Monsters
Dienstbrieven
Aanget. brieven (gewone)
(met aangeg. waarde)
(bedrag f 163153,45).
Expresse bestelling
Kwitantiën ingev. 2810, bedrag
Gew. 441
Kwitantiën België, Duitschland en Frankrijk ter
invordering ontvangen 37, bedrag
Postpakketten verz. binnenl.
54 met aangeg. waarde
245 verrekenpakketten, bedrag
Ontvangen binnenl.
buitenl.
Postwissels gestort 6438, bedrag
uitbet. 6377,
St. Anna Parochie, 7 Jan.
Jaren geleden reisden we in gezelschap van
twee heeren, die beiden van eene pleizierreis huis
waarts keerden. De een had Zwitserland, de ander
de Rijnstreken bezocht. Nadat de eerste vrij lang
had gesproken over de schoonheden van het Al-
pen-landschap, en in bijzonderheden de bekoor
lijke ligging van Interlaken en Lucern had ge
schilderd, vroeg hij aan den ander„en wat was
het meest belangwekkende, dat gij op uwe reis
hebt ontmoet?” „Dat zal ’k u zeggen”, was het
antwoord’t allermeest heeft mij getroffen het
zien van een bosch in het Zwarte Woud in dat
bosch, meneer, zat wel voor honderd duizend gul
den hout 1” (Meneer was houtkooper, hoorden we
later.)
w
V
i—4
Bolswardsche Courant.
