NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BO1SWAR» BK WONSERAÖgEI.
F
No. 35.
Een en dertigste Jaargang.
1892.
DONDERDAG 25 AUGUSTUS.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
VOOR
r
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Ots. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
De Figaro houdt eene beschouwing over de
verklaring van keizer Wilhelm tegen den twee
jarigen diensttijd. „Is het niet opmerkelijk”,
zegt de Figaro, dat de natie, die den verplichten
militairen dienst uitbreidde tot het grootst moge
lijke getal soldaten en haar succes gedeeltelijk
daaraan te danken heeft, thans door den mond
van den bevelhebber zegt: „Het is genoeg! ’t
Zou gevaarlijk zijn verder te gaanEuropa, dat
thans denkt aan groote legers, zal bepaald ge
troffen zijn door die verandering van denkbeel
den bij de Duitsche bevelhebbers.
Toen na 1870 Frankrijk de reden zocht van zijn
nederlagen, schreef het die voornamelijk toe dat
zijn legers, hoe dapper ook, steeds stonden over
een tienmaal sterkeren vijand. Was dat de eenige
oorzaak van onze nederlaag De slechte admini
stratie, de onbekwaamheid der bevelhebbers, van
hen die het plan der campagne maakten, der in
der haast ingedeelde soldaten, dat alles heeft
den bekenden uitslag gegeven. Dit alles moet
men onthoudenallereerst is noodig dat gewa
pende mannen soldaten zijn dat dacht Thiers,
dat denken thans ook Wilhelm II en zijn gene
raals.
Een bekend legerbevelhebber zeide„In den
volgenden oorlog, zal de zege misschien zijn voor
hem, die een klein leger heeft van honderddui
zend man, goed gedisciplineerd, dat hij geheel
in zijn handen heeft, dat zich vlug zal weten
te bewegen in de groote opeenhoopingen, waar
voor het staat.” Die redeneering verklaart thans
Wilhelm II, een onomstootelijke waarheid voor
zijn volk. Het kan niet kwaad dit te zeggen op
een oogenblik, dat men bij ons soldaten bij sol
daten aanwerft.
Onverwacht bezochten Zaterdagmorgen HH.
MM. de Koningin-Regentes en de Koningin de
stad Utrecht. Hare komst had ten doel de be
klimming van den Domtoren.
Hoe ook geheim gehouden, was weldra om
den Domtoren eene groote menigte te zamen
gekomen, die telkens Hare Majesteiten, wanneer
zij zich over de leuning van een der omloopen
bogen en het volk toewuifden, met luid gejuich
begroetten.
De bestijging begon te 11 uren en een uur later
reden HH. MM. reeds weder naar Soestdijk.
De toren werd beklommen tot den tweeden
In de fraaie Schouwburg-tent werd tot opening
van het Jooneel opgevoerd „De vogeltjes van
Blandinet” gevolgd door „Uit liefde voor de kunst”.
Woensdag had de jaarlijksche biljartpartij plaats
in 't Hof van Holland, en was onder het afdruk
ken dezes, nog in vollen gang.
Blijkens advertentie’ en strooibilletten opent de
Sociëteit „Amicitia,” hare reeks gezellige soirées
op Donderdag den 25ste. Het gunstig bekende
gezelschap van den heer Nieuwenhuizen uit Rot
terdam, zal daar, naar wij vertrouwen weder met
genoegen gezien en gehoord worden.
In de Sociëteit „de Doele” wordt dien dag eene
groote kegelpartij gehouden onder leden en ge-
introduceerden.
Vrijdag 26 Aug. zal de groote kaatspartij plaats
hebben, bij gunstig weder een van de belang
rijkste kermisdagen. Bij de feestelijke prijsuit-
deeling ’s avonds in de Sociëteit „de Doele,” zil
voor het eerst optreden Coppées volledig operetten-
gezelschap benevens het Rotterdamsche variété en
specialiteiten-gezelschap onder directie van den
heer Hub. Kievits. De goede naam ook van dit
gezelschap zal dien avond en volgende dagen zeker
veel bezoek trekken. Naar wij vernemen, heeft
het operetten-gezelschap in de afgeloopen kermis
te Sneek schitterend succes gehad.
Zaterdag 27 Aug. groote schutjaspartij in het
Hotel Tuininga, Zondag bijgenaamd „de beste”
wordt er algemeen Kermis gehouden, en zijn alle
gelegenheden tot uitspanning door den regel be
zet. Maandagavond vuurwerk, en Dinsdag tot
een waardig besluit der kermis harddraverij.
Nemen we nu in aanmerking, alle gelegenheden,
waarin buiten het kermisterrein om, dat alles te
zien en te hooren is, dan is het maar goed, dat
er zoo weinig vreemds op onze kermis is te zien.
De groote schouwburgtent, het theatre main-
tinantal onder directie van Frangois Hart, een
Slangen- en Apenspel, een draaimolen, en een
paar tenten voor werpoefeningen, zie hier alles,
wat behalve de bekende kramen aanwezig is.
Tal van vreemdelingen mogen wel dezer dagen
onze kermis bezoeken. Het uitgaan van de in
gezetenen alleen, kan de ondernemers hunne on
kosten niet goed maken. Of die vreemdelingen
zullen komen, dit hangt veel af van het weder,
en ook hoe gespekt de beurzen zijn. Lust tot
uitgaan is er bij de meesten wel, er is echter
buiten de kermissen reeds veel gelegenheid tot
ontspanning geweest dezen zomer, en velen uit
onze omgeving zijn naar Leeuwarden en Sneek
geweest, om de Koninginnen te zien, en hebben
toen in vroolijkheid des harten ook „de Prins
gesproken,” een en ander kon niet voor niemendal
geschieden. De mogelijkheid bestaat, dat dit van
invloed op het bezoek onzer kermis zal zijn, wij
hopen echter het beste, en wenschen alle onder
nemingen zoo wel van ingezetenen als van vreem
delingen eene voordeelige kermis en den bezoekers
verder veel genoegen.
omloop. Slechts een gevolg van drie personen,
twee dames en een heer, vergezelden HH. MM.
Het bezoek was geheel incognito, zoodat geen
enkele stedelijke autoriteit aanwezig was. De
toren was reeds vroegtijdig gesloten en bleef
dit tot na het vertrek van Hare Majesteiten.
Tijdens het bezoek speelde het carillon het
Wilhelmus.
De directeur van het post- en rijkstelegraaf-
kantoor te Sittard heeft proces-verbaal doen
opmaken tegen den uitgever van de Limburgsche
Aankondiger, wegens beleediging, hem in de uit
oefening van zijn ambt gedaan. Niettegenstaande
de betrokken uitgever door den directeur her
haaldelijk gewaarschuwd was geworden omtrent
het onvoldoende frankeeren van zijn blad, ont
dekte hij jl. Zaterdag weer in eene partij cou
ranten afzonderlijke bijlagen en werden de cou
ranten mitsdien getaxeerd. Tengevolge hiervan
werden door den uitgever tegenover den direc
teur, in tegenwoordigheid van de andere ambte
naren, beleedigende woorden geuit.
Vrijdagmiddag heeft een gedeelte van het
werkvolk der Kon. Deventer tapijtfabriek het
werk gestaakt. Om 6'/2 uur trokken de stakers
zingende door de stad.
Onder het hoofd: Van de baan, schrijft de
radicale Hoornsche Crt. het volgende:
„Een zucht van verlichting is daar opgerezen
uit het door zooveel en zoo velerlei bezwaard
doctrinair gemoed. Mr. Treub, de schrik en vrees
der oud-liberalen, die zich nergens in den lande
deed hooren, zonder een geduchte bres te schieten
in het verlicht behoud, mr. Treub, zulk een tegen
stander in het debat, dat zelfs de groote van
Houten in zijn roemruchtige staatkundige brieven
van Treub-vrees sprak, mr. Treub is in de prac-
tische politiek van de baan.
De Nieuwe Rotterdammer, die in de toekomst
in hem een bekwaam hoogleeraar in de econo
mische wetenschap ziet, heeft er een paar aan
gename dagen door gehad, toen het bekend werd,
dat de hoofdman der radicalen geroepen werd,
om den heer Kerdijk op te volgen als redacteur
van het Sociaal Weekblad. Den politieken vrienden
van den heer Treub heeft die onderscheiding een
niet miuder groot genoegen gedaan, overtuigd als
ze zijn, dat Kerdijk een opvolger krijgt, die hem
evenaart in bekwaamheden en rechtvaardigheids
zin, overtreft in zedelijken moed.
’t Staat nu te bezien, wiens vreugde van meer
bestendigen duur zal zijn, die van de Nieuwe
Rotterdammer, of de onze.
Hebben de heeren zich al overtuigd, of mr.
Treub wel goed dood is.”
Arie van Duinen, de moedige sergeant,
die weinige dagen geleden in zjjne geboorteplaats
Dordrecht op zoo waardige wijze reeds werd ge-
eerd, is door Minister van Dedem ten gehoore
ontvangen. De man, die zoodanig in Atjeh is ge
wond, dat hij op twee krukken springt, was ver
gezeld van een len luitenant, oen oud-kameraad
uit vroeger jaren.
Ruim anderhalf uur verbleef van Duinen in
het Kabinet van den Minister van Koloniën, op
wiens verzoek de invalide sergeant een uitvoerig
verhaal ten beste gaf van zijn krijgsverrichtin
gen in Atjeh, o. a. ook van het gevecht te
Lamith, waarbij hij zoo jammerlijk verminkt ge
raakte.
Met de grootste belangstelling luisterde de
Minister, en aan het vroolijk gelaat van Arie
van Duinen kon men wel zien, dat do toezeg
gingen van den heer van Dedem van den gun-
stigsten aard waren geweest. Wel werd, naar
men verneemt, nog geen zekere toezegging gedaan
hem op de voordracht te plaatsen ter benoeming
van ridder der Militaire Willemsorde, doch dat
dit eerlang zal geschieden, valt haast niet te be
twijfelen. Op het oogenblik ontbraken nog eenige
daarvoor noodige stukken, welke evenwel uit
Indië zullen worden ontboden.
Met groote kameraadschappelijkheid werd Arie
ook bejegend door verschillende beambten van
Koloniën, onder wie hij vele oud-bekenden van
het slagveld aantrof, mannen zelf versierd met
het Kruis voor „Moed, Beleid en Trouw
Toen in het jaar 1863 de Koning, op voor
stel van den Minister van Oorlog Blanken, aan
de militairen vergunning verleende, om buiten
dienst in het openbaar te rooken, was deze voor
dien tijd vrijgevige bepaling niet van toepassing
op den militair, die zich, in groot tenue gekleed,
op straat vertoonde.
Juist als onze soldaten den tijd hadden om zich
de zorgen des levens met een sigaartje te ver
drijven, was dit genot hun ontzegd en talrijk zijn
do kleine straffen in die 30 jaren, wegens over
treding van dit verbod op Zon- en feestdagen,
opgelegd.
’t Was dan ook wel hard, dat men de sigaren,
op ’s Konings verjaardagen b. v. uit de cantines
verstrekt, tot den volgenden dag moest bewaren.
Thans is aan deze draconische bepaling een
einde gemaakt.
Op voorstel van den Minister van Oorlog heeft
de Koningin-Regentes de toestemming, om in het
openbaar te rooken, uitgebreid tot elk tenue,
waarin de militairen zich op straat vertoonen,
mits zij zich niet in dienst bevinden.
Wij behoeven niet te zeggen, dat deze bepaling
met genoegen in het leger vernomen is.
De bewoners van wijk H. te Nieuwer-Amstel
zijn sedert eenige dagen ia rep en roer. Het is
bekend, dat de sloot, loopende tusschen de Jan
$XXXXKXXXX” XXXXXXXXX^
Vrijdag den 19 Aug. j.l. zagen we reeds de
jeugd in groepjes ter observatie uittrekken. Blijde
verwachting en opwekkende vermoedens dreven
haar naar buiten, om te zien, of de kermisvloot
nog niet kwam, die brengt wat het kinderhart
behoort, wat aan het kind zoo zeer behaagt. Die
vloot bevat, wat in het kinderleven en in de kinder
wereld een gewichtige plaats inneemt en dat kin
derleven is zoo kort. Hoor nu de discussiën der
verschillende groepjes, wanneer de schepen langs
den wal liggen en met nieuwsgierige blikken
worden aangestaard. Er zijn bekenden van vroeger
onder, waarvan men zegtdie is er ook. Maar er
zijn ook vreemdelingen gekomen, en het kinder
lijk verlangen hunkert naar het oogenblik, dat
de luiken gelicht worden. Wordt met lossen be
gonnen, dan is er aan kleine arbeiders geen ge
brek. Men wil zoo gaarne de vervulling zijner
wenschen bespoedigen. Er zijn onder de knapen
en meisjes, die reeds meenen te weten, wat er
van die vreemdelingen te wachten is, en ’t is
hun aan te zien, dat het hun goed doet, gewich
tige mededeelingen te kunnen doen, waarnaar de
anderen met open mond en ooren luisteren.
Zoo genieten zij reeds den voorsmaak van de
kermis en maken zij plannen en afspraken voor
de dagen, die komen zullen.
En nu die dagen gekomen zijn, nu geniet elk
op zijne wijze en ondervindt deze en gene smart,
door omstandigheden, die hem verhinderen, nog
meer te genieten. Maar die smart duurt niet lang,
op de kermis geniet het kind.
En de volwassenen dan? Och, zij doen nieteens
de moeite, om naar de vloot te gaan zien en dat
de kermis geen bloeiend aan zien meer biedt, zij
betreuren het niet, want het is een gevolg van
vooruitgang in andere opzichten, die hoogere waarde
heeft. Den volwassenen geeft de kermis geen recht
streeks genot, wel aanleiding, om zich genot te
verschaffen door zich eenige uren van het alle-
daagsche los te maken, ’t Zij dan, dat zijn oog,
zijn gehoor of zijn tong gestreeld wordt, ’t zij zijn
lachspieren in beweging worden gebracht door
klucht of satire, ’t zij het samenzijn en ’t gezel
schap hem vroolij kheid bijzet en zijn geest verrukt
en voor dat alles is thans gelegenheid; er is voor
elk wat wils.
Wij laten hier volgen, wat er zooal te genieten
is geweest, en nog in het vooruitzicht is.
Toen Maandagmorgen 8 uur, ouder gewoonte
de kermis ingeluid was, zag men reeds moedig
tal van oude en jonge paarden onder geleide de
stad doortrekken, om op de aangewezen plaats
voor de paardenmarkt te worden aangebonden,
ten getale van p. m. 180. De handel was vrij
levendig.
’s Morgens 10 uur had het vergelijkend examen
plaats van de orgels, welker eigenaars gedurende
negen dagen tot veler ergernis, misschien ook tot
veler genoegen de stad minstens tweemaal ’s daags
zullen doordraaien. Direct na het examen nam
het concert een aanvang, waaruit spoedig bleek,
dat de instrumenten voor liefhebbers, van goed
fabrikaat zijn.
Terwijl een levendige drukte op en bij de paarden
markt heerschte, was men op het kermisterrein
druk bezig, den opbouw der kramen en tenten te
voltooien. In enkele kramen werd reeds de zoo
zeer begeerde „Bolswarder oliekoek* gebakken,
verkocht en met smaak door de jeugd verorberd.
Te midden van al die drukte, zag men zoo nu
en dan een man, gewapend met een biljartqueu
zich begeven naar „het Rood Hert," (alwaar zoo
als sedert jaren eene groote Biljartpartij plaats
had) ten einde zijn wapen eens te probeeren, om
zeker te zijn, of hij bij verlies van de partij de
queu de schuld kan geven. Ruim 20 spelers namen
aan de partij deel, waaronder eenigen, die zich ook
hadden laten inschrijven tot deelname aan de
Groote schutjaspartij, welke dienzelfden avond ge
houden werd in het café „de Vereeniging.”
De kermis is dus reeds den eersten dag goed
ingezet. De paardenmarkt, begunstigd door fraai
weder, zonder regen, volgens sommigen „nooit
alhier vertoond”, liep kalm af, even als de Bil
jartpartij, waarvan, dank zij de uitsluiting van de
heer Terpstra te Ferwerd wegens meerdere be
kwaamheid, de prijzen behaald werden door Lucas
Talsma, den prijs, Joh. Kijl de premie en M.
Adema de 2e premie. Van de schutjaspartij, wel
ke met afwisselend geluk in goede orde afgespeeld
werd, waren L. de Roos, M. Bosma, S. van der
Meer en N. Jorritsma de winnaars.
Dinsdag hield de vereeniging „Keuring van
tuigpaarden” alhier een feestelijke herdenking van
haar tienjarig bestaan. Uitgeschreven was eene
keuring onder alle tuigpaarden, zonder uitzonde
ring. Een 18-tal waren aanwezig en maakten
een optocht door de stad, voorafgegaan door mu
ziek, voor velen een interessant schouwspel. De
prijzen werden toegekend als volgt:
le prijs f 50 en een Zilveren Medaille, Bruine
Merrie, eigenaar R. Boonstra, Leeuwarden, 2e prijs
f 20, Zwarte Merrie, eigenaar T. Popma, Burgwerd,
cadeau f 5, Zwarte Merrie, eigenaar F. Galema,
Workum.
's Avonds had in de „Amicitia” een kegelpar
tij plaats, waarvan we den uitslag niet vermelden,
omdat deze partij onder de leden gespeeld werd.
Gelijktijdig werd in het Café „de Vereeniging”
eene Biljartpartij gehouden onder 34 deelnemers,
waarvan D. Adema den prijs en J. Couperus de
premie behaalden.
Hanzen- en van Speijkstraat, door de gemeente
op kosten der aangrenzende eigenaren gedempt
en gerioleerd zou worden. Eenige voorbarige eige
naren zijn zelve begonnen, met die sloot gedeel
telijk te dempen, met dat gevolg, dat het nog aan
wezige water en alles wat door de huisriolen er
bij wordt aangevoerd, blijft opgestopt. De toestand
is thans zoo, dat de tuintjes achter de huizen
blank staan, de kool, erwten en boonen wegrotten
en het water de huizen binnendringt, zoodat de
bewoners door daar op den vloer planken te
leggen, zich vrijwaren moeten dat het water hunne
voeten niet bereikt.
De gemeente is begonnen met de gedeeltelijk
gedempte sloot alvast leeg te doen pompen met
een brandspuit in afwachting der verdere maat
regelen, die spoedig getroffen moeten worden.
Men meldt uit Rotterdam
„Zaterdagavond tusschen 8 en 9 uur werd de
hulp der politie ingeroepen door den houder van
een bierhuis in de Delftsche straat, waar gewoon
lijk de socialisten bijeenkomen, omdat er tusschen
eenige bezoekers van dat bierhuis een ernstige
twist was ontstaan, waarbij gedreigd werd van
vuurwapenen gebruik te zullen maken.
Twee agenten van politie, in de nabijheid van
dat lokaal surveilleerende, traden daarop het bier
huis binnen. Nauwelijks waren deze binnenge
treden, of er viel een revolverschot, met het on
gelukkig gevolg, dat een der agenten, v. d. Berg
geheeten, doodelijk aan de hals werd gekwetst.
De gewonde agent zakte ineen en overleed binnen
enkele oogenblikken daarna. De andere agent
maakte alarm, waarop meerdere agenten toe
snelden. Door dezen werd onmiddellijk naar ge
neeskundige hulp rondgezien. De toegesnelde ge
neesheer kon slechts den dood constateeren.
De vermoedelijke dader werd in hechtenis ge
nomen en naar de cellulaire gevangenis overge
bracht. Hij is lid van het bestuur van een der
socialistische vereenigingen.
De vermoorde agent was een uitmuntend
politiebeambte en een oppassend huisvader. Hij
laat een zwangere weduwe en vier jeugdige
kinderen na.
Dienzelfden avond had in de Zandstraat nog
een moordaanslag plaats. Aldaar werd een meisje
door een revolver-kogel getroffen, welke tot in
de long doordrong. Da gewonde is naar het
ziekenhuis vervoerd. Haar toestand is, hoewel
ernstig, voor het oogenblik niet levensgevaarlijk.
De vermoedelijke dader is in hechtenis genomen.
Zondagavond lostte een Duitsoh bakkersgezel,
in zijne woning in de Korte Wagenstraat uit een
revolver, die hij zich op de borst had gezet, ach
tereenvolgens drie schoten, waardoor hij zichzelve
doodelijk verwondde. Hij is per brancard naar het
ziekenhuis vervoerd, zgn toestand is hopeloos.*
Omtrent den diefstal gepleegd ten nadeele
der administratie van de nalatenschap van Prins
Frederik schrijft de Haagsche correspondent der
N. Gr. Ct.
„De trouwelooze, die een gezin heeft, is de
zoon van een hoogst achtenswaardig man en daags
na de ontdekking van zijn misdrijf zou juist een
zijner naaste betrekkingen in het huwelijk treden.
Hoe smartelijk werd hier de vreugde eener fami
lie, de eer van een onbevlekten naam verstoord.
Zonder dat ik daarmee een blaam op iemand zou
willen werpen, moet ik er bij voegen, dat de aan
gehoudene, die zijn misdrijf volledig beaend heeft
en die reeds voor den rechter van instructie is
verschenen, een onbeperkt misschien al te
onbeperkt vertrouwen genoot, wellicht ook ge
grond op zijn ijver voor de Christelijk-historische
richting, waarvan hij een der werkzaamste hel
pers was in ons midden. Bij verkiezingen reed hij
per vélocipède de anti-revolutionaire kiezers at,
om voor zijn partij stemmen te winnen. Men
dacht dat hij in de vreeze des Heeren leefde;
maar het is nu gebleken hoe ver zijn vrees ging.
Volgens sommigen zou intusschen twijfel zijn ge
rezen aan ’s mans toerekenbaarheid en zoudeu
sommige omstandigheden er misschien aanleiding
toe kunnen geven, dat hij nevens juridisch, ook
een geneeskundig onderzoek zou moeten onder
gaan, waarvan het gevolg zou kunnen zijn, dat
hij er zonder veroordeeling afkwam. Voor zijne
familie is dat te hopen."
De kermissen haar eigen dood te laten sterven
werd, toen de an ti-kermisbeweging in vollen gang
was, als een beter middel beschouwd dan eene
afschaffing bij besluit.
De juistheid van die stelling wordt nu door
de feiten bewezen: te Rotterdam, een der be
roemdste kermissen van voorheen, ziet men geen
„groote" spellen meer; de kramen met „kunst-
industrie" leveren niets wat de moeite waard is:
slechts poffertjes- en koekkramen vormen het
hoofdbestanddeel van deze kermis, terwijl er geene
vertooningen op straat plaats hebben.
De eenige vertooning, die trots het poiitiever-
bod gehouden werd, was te zien op het Oostvest-
plein in de nabijheid van de rij kramen. Baar
sprong een buis der waterleiding of van een hoofd
riool van het stoomgemaal, waardoor een gat in
de straat werd geslagen van 3 bij 6 meter om
vang, terwijl bijna een uur lang het water, ver
mengd met zand en modder, zich met geweld in
alle richtingen verspreidde, terwijl ook nog een
kelderverdieping van een der omliggende huizen
totaal onderliep. Door alle afsluitkranen in den
omtrek te sluiten, slaagde men er in den stroom
tot bedaren te krijgen. Ongelukken hadden daar
bij niet plaats.
si'
Bolswardsche Courant
