NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWABBEN WONSERABEEL
Twee en dertigste Jaargang.
No. 32.
1893.
1
VOOR
F
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
De Columbus-Wereldtentoonstelling
te Chicago.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
F/
SLOT.
Zijne concurrent van Houten, die ook hier overal
verkondigt, dat zijn fabrikaat het best en goed
koopst is, heeft een proeflokaal ingericht, dat wer
kelijk alle aandacht waard is; een aan het meer
Michigan gelegen, uit twee verdiepingen bestaande
en in oud Hollandschen stijl opgebouwd huis maakt
den indruk van het stadhuis te Bolsward en is
evenals dit van een torentje voorzien. Van binnen
ziet het er keurig netjes uit, aan de wanden han
gen van tichelsteentjes gemaakte schilderijen,
terwijl de eikenhouten tafels en stoelen alsook de
overdreven pijnlijke zindelijkheid het geheel een
echt en waardig Hollandsch karakter verleenen.
Keeren we echter tot het aan landbouw gewijde
gedeelte terug. Benevens vele maai-, zaai- en
dorschmachines, die meer voor den specialist van
belang zijn, ontdekken we vele interressanre voor
werpen, bijv, een kaas van het voorzeker aanzien
lijke gewicht van 9980 kilo, waarvoor tien duizend
koeien, die door 1666 meisjes gemolken werden, de
benoodigde hoeveelheid melk (91,000 liter) geleverd
hebben. De groote Duitsche chocoladefabrikant
Stollwerck heeft een paviljoen van chocolade laten
bouwen, waarvoor niet minder dan 13% duizend
kilo noodig is geweestook Menier is vertegen
woordigd en heeft een zuil laten maken, zijne
dagelijksche productie voorstellende, een gewicht
representeerende van 25,000 kilo met eene waarde
van 100 duizend gulden. Vele standbeelden,
Columbus, President Cleveland of andere beroemde
personen zijn veelvuldig in chocolade zoowel als
in suiker voorbandenvoor de Chicagoër lekker-
bekjes ware het voorzeker wel aardig, indien al
deze lekkernijen na afloop werden verdeeld.
Amerika toont zijn rijkdom aan graan, Duitsch-
land zijn mout, hop, selterswater, enz., China en
Java hunne thee en koffie, weer anderen brengen
vleesch, katoen, suiker, olie, wol of andere met
landbouw in verbinding staande artikelen. De
Zuid-Afrikaansche republiek brengt vele struis-
veeren en eieren.
Ten zuiden van laatstbezocht gebouw vinden
we tallooze windmolens, pompen en huizen, waar
de gebouwen voor lederindustrie, zuivelbereiding,
boschkultuur en volkenkunde de voornaamste zijn.
Oostelijk, de zijde op naar het meer, heeft Krupp
uit Essen een eigen paleis opgericht, waarin buiten
vele pantserplaten en kleine kanonnen het grootste
tot nog toe gebouwde vuurwapen is opengesteld.
Dit kanon is een 42 centimeter kaliber en heeft
kogeltjes noodig van ongeveer duizend kilogram;
om het af te'schieten zijn 350 kilo buskruit noo
dig, waardoor de kogel 'J kilometer ver geschoten
wordt. Sedert het gereed is, zijn 16 schoten afge
vuurd en is op een afstand van 2 kilometer door
dikke ijzeren pantserplaten gladweg heengescho ten.
Een kleiner kanon kan nog, op ruim 18 kilometer
zijn doel treffen.
Westelijk ligt de machine-galerij, eene lengte
bezittende van ruim 250 en eene breedte van 147
meter; ook deze ruimte bleek veel te klein en
moest nog meer dan de helft vergroot worden
hiervoor een ijzeren kap te maken, zou en te veel
geld en te veel tijd kosten, waarom dan deze
aanbouw ook geheel uit hout is vervaardigd, ’t
Is aardig te zien, hoe menigeen verwonderd op
kijkt tegen de producties der verschillende machi
nes een uur lang staan ze te zien naar het weven
van souvenirs, waarin of Columbus’ beeld of wel
’t een of ander gebouw is gefabriceerd, uit veel
kleurige zijde gemaakt. Spijkers, gespen, oogjes,
enz. kunnen we er zien maken, kurketrekkers in
alle genres, glas wordt er geslepen, uw naam
wordt in weinig seconden op een doek gestikt of
wel geschreven, meel wordt er gemalen, vleesch
tot worst verwerkt, doperwten gepeld, couranten
gedrukt, enz. enz. Het gebouw zelf bestaat uit
3 naast elkander staande ijzeren kappen, in ’t
midden elk met koepels voorzienofschoon tegen
het binnendringen der zon voldoende gezorgd is,
wordt hierdoor toch niet vermeden, dat we bij
warme dagen over de honderd graden hebben.
Talrijke stoommachines, waaronder een van 2000
en eenige van 1200 paardekracht, worden door 50
stoomketels gevoed en dienen ter opwekking van
electriciteit of tot in beweging brengen der vele
drijfassenin ’t geheel worden voor electrische
doeleinden 17 duizend paardekrachten verbruikt;
de electrische aanleg heeft f2,500,000 gekost.
Noordelijk van de machinezaal bevinden zich de
gebouwen voor mijnwezen en voor electriciteit
laatstgenoemd is ’s avonds heerlijk verlicht en tal
rijke aardigheden worden door de onzichtbare
kracht uitgevoerd. Een groote pen schrijft bijv, een
naam, zoodra de aangesloten gloeilampen begin
nen te ontbrandenheeft ze den naam voluit ge
schreven, dan wordt denzelfden weg weer terug af
gelegd en dooft ze de lampen uit. Vele soorten
speelgoed onderwijzen er de kinderen spelende in
de wetten der electriciteit, die nog niet lang ge
leden het uitsluitend geestelijk eigendom waren
van geleerden.
In machinezaal, electriciteits- en mijnwezen-
gebouw is Nederland niet anders aanwezig dan
in ’t laatstgenoemd voor eene inzending Banka-
tin, die echter niet de moeite waard is genoemd
te worden, vergeleken bij de vele prachtige ertsen,
metalen, steen- en bruin koolsoortenwe zien er,
hoe goud gewonnen en gezuiverd, diamanten ge-
wasschen en geslepen, ertsen geboord en gespleten
worden, terwijl door teekeningen getoond wordt,
te lijden hebben, zoodat dit ons in den zomerwei
iets te onnatuurlijk voorkomt.
Daaropvolgend vinden we een Hongaarsch café,
van waar uit het kamp der soldaten zeer aardig
is te overzien en gaan nu langs de rechterzijde
terug, waar we ’t eerst een café chantant, dan een
concertzaal en vervolgens de tent, waar de reeds
geknapte ballon captif opsteeg, krijgen, om dan
het Chineesche theater en verkoophuis te bereiken.
Ook hier is weer de oorverdoovende muziek, zoodat
ons trommelvlies lang na het bewonderen der Chi
neesche handigheid nog niet tot rust gekomen is.
De Roodhuiden hebben hun verblijf naast laatst
genoemd theater opgeslagen en een dof getrom en
geschreeuw maakt ons nieuwsgierig; rondom hun
terrein zijn de hutten opgeslagen, terwijl in ’t
midden een tribune dient voor het toonen hunner
kunsten. Het gezicht is getatouëerd, de een de
wangen rood, de ander geel geverfd, en met vede
ren in ’t haar verschijnen de mannen; waarvan
eenige zich scharen om een soort trom, beenderen
als trommelstokken gebruikende; verdere instru
menten ontdekken we hier niet. Als de vorst het
teeken geeft, begint een dans, maar ho! weh! van
dansen kan geen sprake zijn, ’t is slechts een op
de teenen gaan staan, een slaan met bijlen en nu
en dan een geschreeuw of krijgsgehuil.
De vrouwen schijnen bij hen niet erg in tel te
zijn; maar moeten hunne zorgen wijden aan de
opvoeding der kinderen, tot deze geschikt zijn,
mede op jacht te worden genomen. Hunne woningen
zien er netjes uit en zijn versierd met pijlen, bogen
en alle mogelijke beenderen.
Hiernaast is een prachtig panorama gebouw, de
vulkaan Kilauea in volle werking voorstellende,
waaraan weer het Algiersche dorp grenst; dit
herinnert ons weer aan de Turken en we gaan
dus liever in ’t Egyptische deel en wel in de Cairo-
straat, waar talrijke personen hunne waar te koop
aanbieden, jongens ezels verhuren, mannen ka-
meelen, terwijl de dames in theater moeten mede
werken, dat nauwelijks dezen naam verdient. Een
Egyptische tempel toont vele oudheden, waaronder
mummies.
Verder gaande, passeeren we het 12 meter hooge
model van den Eiffeltoren, die in Parijs zooveel
opzien verwekte, een Persisch paleis, om dan het
Duitsche dorp te bereiken, waar typische Duitsche
boerenwoningen gebouwd en oudheden tentoonge
steld zijn.
In een beschaduwden tuin worden dagelijks twee
dubbelconcerten gegeven door een cavalerie- en
infanterie-regimentsmuziekkorps.
Het Javaansche dorp ligt hier naast; 125 Ja
vanen hebben onder leiding van hunnen prins
fraaie tenten opgericht en houden zich onledig met
hoeden maken, snijwerk, cigaretten maken en
hoofdzakelijk met luieren; lui zijn ze nu weljuist
niet, maar hard werken doen ze ook niet graag, ze
zien dat liever. Met het verkoopen van roko’s of
cigaretten zoeken ze eenig zakgeld te verdienen,
wat in bier wordt omgezet. Reeds hebben eenigen
hunner verschillende Engelsche woorden geleerd,
zoodat ze niet dom schijnen te zijn.
Een Japaneesche bazaar, een lersch dorp, een
glasblazerij liggen hiernaast, dan komen we aan
een elektrisch theater, om dan de Internationale
Kleeding- en Kostuum Compagnie een bezoek te
brengen, waar 40 dames van verschillende naties
in mooie costuums te pronk zijn gesteld.
Zooals we dus gezien hebben, draagt deze straat
een zeer cosmopolitisch karakter; de daar voort
durend heerschende drukte bewijst genoeg, dat het
bij de meeste bezoekers in den smaak valt.
De Eskimo’s konden geene plaats meer bekomen
zij zijn in ’t Noorden van Jacksonpark onderdak
gebracht.
S T A I» S I l H
IBolsw tu*<i. Door de Tentoonstellings
commissie was aan heeren fabrikanten, werk
bazen en patroons hier ter stede het verzoek
gericht, hunne knechten en arbeiders Woensdag,
2 Aug. vroeger dan gewoonlijk vrijaf te geven
met behoud van hun gewoon weekgeldOp dezen
dag zou hun de toegang tot de Tentoonstelling
worden aangeboden tegen verlaagd tarief. Voor
man en vrouw was de entreè-prijs gesteld op
f 0,25 en voor èèn persoon op f 0,15. Het doet
ons genoegen, dat vele werkgevers niet alleen
aan het verzoek hebben voldaan, maar boven
dien nog kaartjes aan hun personeel hebben
gegeven.
Door velen werd van de hun aangeboden ge
legenheid een dankbaar gebruik gemaaktjammer
was ’t, dat op dien dag zoo herhaaldelijk flinke
regenbuien neervieleneen goed deel van den
namiddag kon men op het terrein niet verkeeren.
Men begon zich terecht al eenigszins ongerust te
maken over den goeden afloop van ’t vuurwerk,
dat ’s avonds zou worden ontstoken. Maar ziet,
die ongerustheid week langzamerhand de hemel
helderde op en ’t was gedurende dat vuurwerk
uitstekend weder.
Als er vuurwerk wordt ontstoken, komt in
den regel eene groote menschenmassa de Groote
Markt en aangrenzende straten bevolken ook
nu was dit het geval.
En daar de verjaardag onzer Koningin-Regentes
ook door dit vuurwerk eene feestelijke wijding
zou worden gegeven, was het zeer natuurlijk,
dat door het Muziekkorps der Schutterij aller
eerst het Volkslied werd aangeheven. Ook was
het te begrypen, dat velen zich gedrongen ge
voelden, uit volle borst een lied aan te heffen.
Jammer vonden we ’t echter, dat het volkslied
en andere nationale liederen werden overschreeuwd
hoe mijnen er van binnen uitzien, hoe alles ver
voerd wordt naar 't daglicht.
Beide laatstgenoemde gebouwen zijn 210 bij
105 meteraan hunne westzijde ligt het gebouw
voor transportmiddelen, 286 meter lang en 75
breed, waaraan echter een nog eens zoo groote
gevoegd is. De rij wagens, van de oudste af tot
de nieuwste en elegantst ingerichte toe, geeft ons
een aardigen blik over de langzamerhand doorge
drongen beschavinghet oudste voorhandene
exemplaar is geheel van ruwe afgeschilde boom
takken en stammen gemaakt en bezit wielen met
velgen-kransen van zoo goed en kwaad als ’t ging
cirkelvormig gebogene dunne boomstammen, die
door aangeknutselde takken aan de naafring zjjn
verbonden. Zien we de eerst gebouwde locomotief
naast de laatstgebouwde prachtstukken, dan is geen
verdere overeenkomst te ontdekken, dan dat heide
op rails loopencompleete spoortreinen staan er
bij massa’s naast elkaar, de eene wagen nog ge
makkelijker ingericht dan de andere. De hier in
gebruik zijnde spoorwegwagens zien er zeer ver
schillend uit tegen de in Nederland in gebruik
zijndeook bezit elke trein slechts eene klasse,
terwijl de wagens niet in coupés verdeeld zijn,
doch slechts eene lange ruimte vormen deze zijn
zeer lang, in ’t midden is een doorloop en aan
beide zijden zijn korte dwarsstaande sopha’s aan
gebracht, althans in de gewone wagens.
In den regel bestaat een trein uit locomotief en
vier wagens, waarvan de eerste rookwagen, de
tweede niet rook- en de daaropvolgende eet- of
restauratie- en de laatste slaapwagen is, zoodat op
reis hetzelfde gemak kan worden genoten als bij
moeder thuis.
Van zeebooten zijn tal van groote modellen
voorhanden, waaronder we ook een ruim vier
meter lange vinden van het laatst gezonken En
gelsche oorlogschip „Victoria11ten teeken van
rouw is het met een zwart floers behangen. Ranke
uit boomschors bestaande booten, ook wel uitge
holde boomen geven ons een denkbeeld, hoe de
Zuidzee-eilanders hunne watertochten ondernemen.
Talrijke kanonnen en andere moordwerktuigen
toonen, hoe kogels wel het best en meest doel
treffend getransporteerd kunnen wordenveloci-
pèdes zijn in honderden exemplaren voorhanden.
De hoofdingang van het gebouw is „de Gou
den Poort11, met vele rijk met Oostersche kleuren
beschilderde, vergulde en verzilverde, naar achte
ren steeds kleiner wordende bogen bestaande, die
het in romantischen stijl en bont beschilderde ge
bouw, vereenigd met de er voor geplaatste stand
beelden, het geheel eenen betooverenden aanblik
verleenen. De in ’t midden aangebrachte koepel
is 50 meter hoog en kan evenals het dak van ’t
industriegebouw door stoomliften bereikt worden.
De Nederlandsche afdeeling bevindt zich op de
galerij en bestaat hoofdzakelijk uit teekeningen
van verschillende waterwerken.
Verlaten we dit gebouw en gaan verder noor
delijk, de feestzaal voorbij, dan staat er weer een
paleis voor ons en wel het tuinbouwgebouw, waar
vele palmen en planten zich hoog in de lucht, door
een glaskoepel overdekt, verheffen, sinaasappelen,
abrikozen, aardbeziën, frambozen, tomaten, me
loenen, appels, peren, enz. hunne welriekende
geuren verspreiden en honderden wijnsoorten de
bezoekers doen watertanden. De heesters en bloe
men staan zoowel in de vrije lucht als in voor dat
doel ingerichte broeikastende bloemisten van
Boskoop en Haarlem hebben groote verzamelingen
rozen en bloembollen gestuurd, die alle heerlijk
bloeien.
Het tuinbouwpaleis is 300 meter lang en 86
breed en zijn front is gericht op een vijver, waarin
talrijke elektrische booten en Italiaansche gondels
rondvaren.
Buiten de reeds opgenoemde zijn nog vele hoofd
gebouwen aanwezig, waaronder we dat voor fijne
kunsten niet mogen vergetendaar alles te zien,
is, bijna onuitvoerbaar, doch onwillekeurig voelen
we ons naar de Hollandsche afdeeling aangetrok
ken en vinden daar 334 schilderijen onzer jongste
meesters, waaronder een sprekend gelijkend por
tret van H. M. Koningin Wilhelmina, geschilderd
door den heer Hubert Vos, die tevens nog eenige
karakteristieke groepeeringen van armhuisvrouw
tjes heeft ingezonden verder zijn te noemen Jozef
Israëls met zijne „Zandvoortsche vischvrouwen11,
H. W. Mesdag met zeegezichten, zooals bijv, „een
schip in nood14, J. H. L. de Haas, Blommers,
Valkenburg en Taco Mesdag met hunne voor
treffelijk weergegevene landschappen, Albert
Neuhuys door zijne typen en E. J. Boks door zijn
schilderij „Verrast door mijnheer en mevrouw",
waar het feestvierend dienstpersoneel onverwacht
door de komst hunner meerderen verhinderd
wordt.
In ’t visscherijgebouw bevinden zich alle op
vischvangst of vischbereiding betrekking hebbende
werktuigen, benevens een uitgebreid aquarium
Nederland heeft er een haringboot en verschillende
bij de haringvangst gebruikelijke gereedschappen.
Het gouvernementsgebouw, waarin een post
kantoor is ingericht, het vrouwen-, Illinois-, Cali-
fornie- en andere staatsgebouwen bevinden zich
alle in ’t noorden van Jacksonpark, waar tevens
de huizen van Frankrijk, Duitschland, Engeland,
Noorwegen, en andere vreemde naties liggen.
In ’t meer Michigan is een oorlogschip, echter
niet van ijzer of staal geconstrueerd, maar van
steen, hout en gips gemaakt en op palen een
rustplaatsje vindend. Het is met alle noodige
kanonnen enz. voorzien en is een juiste imitatie
van het oorlogschip Illinois, zoo juist zelfs, dat
een niet opmerkzaam gemaakt persoon niet ont
dekken zal, dat het slechts eene nabootsing is.
Een chaos van menschenstammen leeft in de
Midwaydoor de vele daar aanwezige uitspan-
ningsoorden heeft deze laan nu den naam „Midway
Plaisance11 verkregen.
Treden we van ’t Jacksonpark onder een spoor-
wegviaduct door binnen, de linkerzijde vervolgend,
dan valt ’t eerst de lersche industrie tentoonstel
ling in ’t oog, waarop een tent volgt, welke eene
geschiedenis uit het jaar 1776 behelst, het jaar
van den vrijheidsoorlog. Iets verder vinden we
Hagenbeck’s circus, waar dagelijks drie uitvoe
ringen met wilde dieren gegeven worden, die zoo
goed gedresseerd zijn, dat ijsberen, leeuwen, tijgers,
leoparden en honden gezamenlijk eene pyramide
vormendit circus is een bezoek overwaard.
Een minder belangrijk gebouw voorbijgaand,
komen we aan eene Weener bakkerij en laten
ons door het daarin plaats vindende concert ver
leiden, een boterham te gebruiken. De trap op
gaande, komen we bij een natatorium, waar tegen
vergoeding zoowel door heeren als dames in een
voor toeschouwers open bassin zwembaden kunnen
worden gebruikt.
Na het panorama der Berner Alpen, een waar
kunststuk, prachtig het alpengloeien weergevend,
komen we aan het Turksche dorp, waar neerge
hurkte Turken ons reeds door hun eentonig, schel
gefluit en slaan op een tamboerijn verkondigen,
dat hier een theater in vollen gang is. Na de
entrée betaald en een paar dansen gezien te heb
ben, kunnen we het al spoedig niet meer uithou
den en gaan liever de door hen te koop aange
boden waren eens bezien, welke hoofdzakelijk uit
bestikte doeken en pijpen bestaan de handelaars
zelf schijnen veeleer Joden dan Turken te zijn.
Er worden de in Turkije gebruikelijke draag
stoelen te huur aangeboden, waarin men plaats
kan nemen en alsdan wordt rondgedragendat
de dragers bij de heete dagen wel eens transpi-
reeren moeten, wanneer een dikke meneer plaats
heeft genomen, is licht te begrijpen.
Het nu volgende Moorsche paleis bestaat uit
eene groote restauratie en uit verkooptenten,
waarin bijna dezelfde artikelen als bij de Turken
gevonden worden.
Alsdan komen we bij een ontzaggelijk groot
ijzeren rad, dat door stoommachines wordt
rondgedraaidhet is het naar het principe van
eenen Russischen schommel gebouwde Terris wiel,
dat een middellijn bezit van 75 meter, 36 groote
wagens draagt, waarin plaats is voor 1364 per
sonen. Het bovenste deel is 78 meter boven den
grond verheven, zoodat van daaruit een schoon
uitzicht kan worden genoten. Van verre ziet het
wiel er uit als ware het een velocipèderadhet
is een stuk, dat getuigenis aflegt van de vorde
ringen der techniek.
Verder vinden we nog altijd aan de linkerzijde
vertoevend een model van de St. Pieterskerk uit
Rome, een appelwijnfabriek,en eenzoogen. Rutsch-
bahn, ook ijsspoorweg genoemd. Een tochtje hier
mede lijkt ons te aardig toe en we nemen toe
vallig in een wagen plaats, waar eenige dames
juist te voren zijn ingestapt; nu eenszijn we hoog
boven den grond, dan weer beneden, nu eens gaat
het langzaam om dan weer met een suisende vaart
verder te gaan. Onwillekeurig geven de dames
een gil en onderdrukken die slechts door den zak
doek voor den mond te houden, om het volgende
oogenblik spoedig van hunne angst te bekomen,
welke nu in vreugde overgaat. Goed dooreen ge
schud, verlaten we dit uitspanningsoord en be
reiken „Oud Weenen,” uit een marktplein be
staande, dat een deel van Weenen uit de vorige
eeuw voorstelt; de nabootsing is eene fijne, terwijl
verkooplokalen zijn ingericht, waar aardige meisjes
in Oostenrijksche dracht waaiers, zeep, enz. ver
koopen. In de restauraties zorgen „Wiener Schat-
zerl” er voor, dat de kelen niet uitdrogen en
chanteuses en komieken dragen in het hun eigene
dialect coupletten voor, die algemeen bijval vin
den; zither, guitaar bout- en slaginstrumenten
worden ijverig bespeeld en op het marktplein zelf
speelt de Hoch- und Deutschmeisterkapelle onder
leiding van den beroemden Ziehrer.
Hierop volgt eene Fransche kolonie en wel die
van Dahomey. De Dahomey negers behoorenin
Afrika thuis en zijn ver in de beschaving ten
achter; gekleed zijn zoowel mannen als vrouwen
voor een klein gedeelte, zoodat hun zwart boven
lichaam geheel ontbloot is; ze zijn nauwelijks in
staat hunne eigen woningen te bouwen en hun
kleermaker, die bezig was met een houten naald een
scheur dicht te naaien, schenen allen met veel res-
pekt te behandelen. Alles wat ze kunnen toonen
is de krijgsdans, waartoe de vrouwen het meest
moeten bijdragen, welke trouwens ook net zoo
goed ontwikkeld zijn als de echtgenooten, staan
echter niettegenstaande onder de pantoffel. Als
instrument hebben ze een trom benevens eenige
uit bamboes vervaardigde fluiten en een primitief
soort tamboerijn. Terwijl gedanst wordt, zingen ze
onafgebroken hetzelfde deuntje, dat alleen nu en
dan door een helsch geschreeuw wordt afgewis
seld. Rooken schijnt bij hen thuis onbekend te
zijn, doch hier zijn ze dol op cigaretten’s avonds
na sluiting klimmen de heeren op de schutting en
vragen de omstanders om een sigaar of een nikkel,
een Amerikaansch geldstuk ter waarde van 12'/2
ct. Wil een hunner vrouwen of kinderen ook eens
een kijkje nemen, dan slaan of bijten ze haar zoo
lang, tot laatstgenoemden het hazenpad kiezen. Dat
Chicago goed bier bezit, weten alle vreemde stam
men te vertellen; die paar woorden kunnen ze alle
in gebroken Engelsch uitspreken.
Iets verder gaande, komen we op eens in ’t
hooge Noorden verzeild en wel bij de Laplanders,
i die met hunne dikke pelzen aan, veel van de warmte
$XXXXXKXXXhXXXXXXXXX
DONDERDAG 10 AUGUSTUS. J
Bolswardsche Courant
