NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
IGOWAB» EN WONSERAOEEL
Een nieuw Evangelie.
Mantels.
Uit de Raadszaal.
k
Kinderportrettenen Groepen
Heeren- en Kinderkleedw.
GEKLEEDE COS'! UMES,
1893.
BINNENLAND.
VOOR
uitvoerige discus-
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Dinsdag 10 October 1893.
^XXXXXXXXX^XXXXXXXXX
DONDERDAG 12 OCTOBER.
XXXXXXXXX XXXXXXXXX
deugd der minderbedeelden willen toerusten.
Waar goed vertrouwen moet heerschen, wordt
wantrouwen gekweekt, een wantrouwen, hetwelk
de maatschappelijke standen van elkander ver
wijdert, die door samenwerking en goede harmonie,
alleen de belangen van het groote geheel moesten
bevorderen.
ƒ15,071,655
ƒ4293,26
- 4287,36
5,90
Specialiteit in
Fraaiste afwerking.
Vergrootingen van OUDE PORTRETJES in
onveranderlijke phctographie, hoogst Artistique
'“‘'DTT'grsteren te Sheffield gehouden conferentie,
waaraan ook de burgemeesters van de groote
steden in de mijnstreek deelnamen, heeft aan de
vertegenwoordigers van de mijnwerkers en de
patroons een voorstel aangeboden, waardoor aan
de werkstaking een einde kan worden gemaakt.
Volgens dit voorstel zouden de mijnwerkers den
arbeid op het oude loon hervatten, onder voor
waarde van eene vermindering van 7 pet. zes
weken nadat de arbeid volkomen zal zijn hervat.
De mijnwerkers toonden zich bereid dit voorstel
aan een stemming te onderwerpen. De patroons
zullen er morgen over beraadslagen.
Uit Friedrichsruh wordt medegedeeld, dat de
toestand van Bismarck niet alleen betrekkelijk
gunstig is, maar in alle opzichten reden geeft zich
er over te verheugen. De vorst heeft zijn inge
nomenheid te kennen gegeven, dat hij weer in zjjn
gewone omgeving is. Dr. Schweninger verklaarde
dat een lichaamsgestel, dat aan zulke stoeten weer
stand heeft kunnen bieden, zonder noodlottige
gevolgen te ondervinden, reden geeft tot de ge
gronde verwachting van een krachtigen levens
duur van nog minstens 10 jaren.
Alleen door zedelijke en verstandelijke middelen
kan de zedelijke en redelijke wereldorde beter
worden. Tegen de alarmisten van onze dagen
zeggen wij met allen aandrangontwikkelt,
kweekt kennis bij onzen derden en vierden stand.
Want in de onkunde, in grove, tastbare onkunde
ligt de wortel van alle kwaad. Welk werkman
heeft geen brood, geen heden, geen toekomst?
De onkundige, de onhandige en onbekwame, die
zijn vak niet verstaat, die niet heeft geleerd, den
kend te werken. Als ze door onderwijs en lectuur
tot denken geprikkeld waren geworden, zouden
zij het leven en den strijd des levens niet met
halfgesloten oogen tegemoet getreden zijn. Aan
dezulken een verlokkelijk communisme te prediken,
is dubbel gevaarlijk voor hen zelven en voor de
maatschappij.
Langs verstandelijken, maar ook langs zedelijken
weg moet de wereld vooruitgebracht, het lot van
den werkman verbeterd worden. Een onderwijs,
dat tot kennis en deugd opleidt, dat practischen
godsdienstzin aankweekt, kan o. i. alleen den
grondslag leggen tot het geluk, ’t welk een ge-
cn/nalun'o nn nnrnmnniomn vrunbf-njnno
Ontvangen:
een schoons collectie der NIEUWSTE modellen
NAJAARS-
WINTER-
REGEN-
KINDER-
FANTASIE COSTUMES.
Demi-Saisons en Winterjassen.
Kinder-overjassen met en zonder pelerien
enz. enz. enz. enz.
Zeer lage doch vaste prijzen.
Minzaam aanbevelend.
Aldus de profeten. En de arbeider, die in druk
kende tijden mede den druk moet dragen, gaat
met ontstemd, wrevelig gemoed naar zijne woning.
Hij merkt de poëzie in de bloemen niet meer op,
die zijn levenspad vervroolijkten. Predikers! Gij
hebt hem alles ontnomen, en wat geeft gij hem
weer terug Gij maakt u aan ’t euvel schuldig,
waarvan gij de pers beticht. Want niet op de
armen alleen drukken de lasten,- maar op allen.
Niet dom liever onwetend houden is de leus
hier te lande, maar verlichten, opbeuren. Wordt
ook niet aan den armste het onderwijs als 't ware
opgedrongen in gezonde, goed verwarmde en ver
lichte lokalen En waar ’t leven, lijden, honger
lijden wordt, dikwerf door eigen schuld, wordt
daar niet getroost, gegeven, geholpen 't Is onwaar,
dat het kapitaal vermoordt; ’t schept nieuwe mid
delen van bestaan, nieuwen arbeid, nieuwe ver-
keermiddelen't maakt ettelijke dingen goedkooper,
door u in de eerste plaats gevraagd, die het kapi
taal vloekt als uw ondergang, als uw vijand. Wat
zou u gelegenheid geven tot arbeiden, tot leven
en levensgenot, zoo dat kapitaal in ’t niet verzonk
naar uw vurigsten wensch Gij leeft er van, gij
en uw gezin en duizenden met u.
De pers kan dwalen, maar liegt niet, willens
en wetens, om het volk in slaap te wiegen. Zij
zegt naar haar beste weten de waarheid, die mis
schien de uwe niet ismaar hebt gij, predikers
van dat nieuwe Evangelie, dan de waarheid alleen
Bestaat in onze dagen de slavernij van het loon-
stelselIs er een ander, een meer gezond stelsel
mogelijk dan ditzelfde loonstelsel De maatschappij
geeft naar waarde, voor arbeidsloon, voor t moeie-
lijkste werk het meest. Dat gaat volgens vaste
wetten, door geen willekeur gemaakt, maar door
den natuurlijken loop der dingen vastgesteld. Dat
het onderhoud van een gevangene (70 cent per
dag,) zijne huisvesting (f4, - per week) meer
bedraagt dan wel soms een arbeidersgezin heeft
te verteeren, is dat een reden om den veroordeelde
te benijden Aan wien de schuld, dat er op som
mige tijden niets verdiend wordt Ligt dit altijd
aan een verkeerde wereldorde, aan een onrecht
vaardige maatschappij, nooit aan den arbeider
zelven of aan gebiedende tijdsomstandigheden
Aan allen den bodemOns lust t niet derge
lijke uitspraken en zooveel soortgelijke te bestrij
den. De wereldgeschiedenis, die zich voortzet in
de geschiedenis van het heden, is hier ook het
beste wereldgericht. Alleen één ding willen wij
niet onbestreden latenDe revolutie, die door
bloed en tranen tot het gewenschte doel zal leiden
komt niet, de vreeselijke, de bloedige, op het
marktgeschreeuw van dezen of genen heethoofd,
ze komt als de tijden er rijp voor zijn, als men
sa hen en burgerrechten met voeten getreden wor
den. Toch doet ontijdig reppen en roeren veel
kwaad. Behalve ’t reeds genoemde, verhinderde
het de edele pogingen van de vredestichters, die
met het wapen der kennis en bekwaamheid en
De Volksbond, Vereeniging tegen drank
misbruik, heeft zich met een adres gericht tot de
Tweede Kamer, naar aanleiding van het onlangs
door de Regeering aan de Kamer ingediende
wetsontwerp tot wijziging der drankwet. Hij be
spreekt daarin verscheidene punten.
Aan het slot wijst adressant er op, dat bij de
aanstaande invoering der belasting op bedrijfs-
en andere inkomsten de lappers minder belasting
zullen te betalen hebben dan onder de patentwet
het geval was. Daar er geen reden kan bestaan
den houders van vergunningen aldus te bevoor-
deelen, geeft adressant in overweging art. 6 der
drankwet in dien zin te wijzigen, dat het mini
mum en zoo mogelijk ook het maximum van het
vergunningsrecht worde verhoogd.
In verscheidene dagbladen komen beschou
wingen van de redactie of van inzenders voor,
waarin een oordeel wordt geuit over het al of
niet geoorloofde eener eventueele hypnotiseering
van verdachten. Daar de justitie niet voornemens
blijkt dit middel, door eene dame aangegeven,
tie. te passen, kan men veilig de gedachtenwis-
i aan de gezel-
zich daarmede den tijd
Er wordt in ons rustig Nederland tegenwoordig
een nieuw Evangelie verkondigd, ’t welk volstrekt
geen blijde boodschap mag heeten. Dat Evangelie
is een oproerkreet, onrustbarend voor elk land,
’t welk prijs stelt op orde en veiligheid. De aposte
len van dat Evangelie durven veel zeggen en
nemen veel op hunne verantwoording. Ze beweren,
„dat menschen, die niets doen, eenvoudig volop
genieten dat zij, die heeten iets te doen, iets min
der genieten. Zoo komen zij in afdalende linie op
de groote massa, die alles doet en aan alles gebrek
heeft. Een finantiëel en zedelijk bankroet staat
aldus voor de deur!“ Mannen van de beurs, van
het kantoor, van de kunst, van de wetenschap,
van de nijverheid, van de neringambtenaren
met jarenlange voorbereiding, met drukke, dik
werf hoofdbrekende bezigheden, zij hebben hun
vonnis gehoord zij doen niets of heeten op zijn
best iets te doen. Een verstandig man zal over
zulke orakeltaal de schouders ophalen, ’t Phlegma-
tieke Nederlandsche volk zal zich over zooveel on
zin koud noch warm make i, zoolang het, als van
ouds, zijn gezond verstand bij elkaar houdt Maar
zal ,,’t lichtgeloovig volk, dat het ergste liefst ge
looft,ook de klus vasthouden, wanneer het tel
kens weer hoort beweren: „Op u, armen! drukt
de schuldenlast, de millioenen voor oorlog en
marine, op u de directe belasting, op u in één
woord alles. Men belooft u onderwijs, maar men
houdt u dom. Uw leven is lijden, hongerlijden
van de wieg tot aan het graf; gij vermeerdert
het kapitaal en dat zelfde kapitaal vermoordt u
„De pers licht u niet voor, maar liegt u voor.“
Zou men niet zeggen, dat wij ons in ‘t Vader
land van Rousseau bevonden vóór de Fransche
revolutie? En op dezen trant gaat het verder!
„Voor de persoonlijke slavernij en lijfeigenschap
van vroeger dagen hebben we thans de slavernij
van t loonstelsel. Gevangenen hebben een benij-
denswaardig lot in vergelijking met onzen arbei
denden stand, wat onderhoud en woning betreft
Wat hebben wij hier van de drie rechten, die 't
volk moet bezitten? Van den bodem, die voedt,
van ’t stemrecht, dat beslist, van ’t wapen, 't welk
verdedigt Geen enkel. Maar door vereeniging,
die macht geeft, zullen wij trachten te veroveren,
wat ons werd onthouden. De aarde behoort aan I
niemand, haar opbrengst aan allen. Dat wettig
eigendom zullen we, trots allen tegenstand, be
machtigen. Door revolutie, door bloed en tranen
wadende, zullen we komen tot ons doel
seling omtrent dit punt overlaten
lige kringen, waarin men
wil korten.
Ook te Zaandam is nu een staal waterbron
ontdekt, die volgens de heeren dr. van Hamel
Roos en Hermans alle staalwaterbronnen behalve
de Pouhoubron te Spa overtreft. Zij zal onder
voortdurende conti óle van genoemde heeren wor
den geëxploiteerd onder de benaming van Czaar
Peterbron.
Een wielrijder schrijft aan De Kampioen
Een uiterst vreemd verschijnsel deed zich on
langs voor op mijn nachtelijken tocht van
’s-Hertogenbosch naar Hedel.
Toen ik ongeveer het midden van het dorp
Orthen bereikt had, zag ik een helder lichtende
streep op den band van mijn voorwiel verschij
nen, hetwelk naar ik meende, veroorzaakt werd
door het schijnsel van een licht uit een nabijstaand
huis.
Het had reeds flink geregend, en te midden
van een onweer steeds harder rijdende, werd die
streep (naarmate zijn snelheid tjenam) steeds
breeder en werd spoedig de band geheel licht
gevend.
De schrik deed mij ophouden met rijden en ik
waagde het voorloopig niet mijn wiel te bestijgen,
totdat ik op een grindweg kwam, waar ik mijn
weg weer, zonder verder iets van het verschijn
sel te merken, vervolgde.
Een vreeselijk ongeval heeft Zondagmiddag
te Haarlem plaats gehad. Zekere mevr. F., wo
nende aan de Ruijchavestraat daar, had het onge
luk om loopend met een brandend petroleumstel
te haken aan een tafeltje, waarop evenzeer een
brandend toestel stond, en hetwelk juist tegen
over de trap stond, ten gevolge waarvan zij
van de trap viel, onmiddellijk gevolgd door de
petroleumstellen. De dienstbode, die op haar ge
gil kwam toeschieten, geraakte zoozeer buiten
zich zelve dat zij de straat opliep en de voordeur
achter zich toe liet vallen. Toen men op het
geschreeuw toegeschoten, er in geslaagd was met
een moker de deur open te slaan vond men mevr.
F. zwaar gekneusd, in een vlammenzee aan de
trap liggen, terwijl het vuur zich reeds aan het
houten beschot had medegedeeld. De verschillende
doctoren, die ter assistentie waren toegeijld, geven
weinig hoop om de deerlijk verbrandde onge
lukkige in het leven te behouden.
Vrijdagnacht hebben dieven zich toegang
verschaft tot de kapel op het St. Janskerkhof bij
Laren, in welker nabijheid slechts het huis van
den tolgaarder staat. Zij hebben eene der be
schilderde ruiten uitgesneden en de offerbussen
geledigd, waarin zij overigens zeer weinig zullen
hebben gevonden.
De Leidsche politie, heeft twee oude be
kenden der justitie in het pakhuis eener azijn-
makerij betrapt en aangehouden. Zij hadden zich
door verbreking eener glasruit toegang weten te
verschaffen ook werden breek werk tui gen gevon
den, terwijl een der daders in het bezit was van
een zakje met f21 aan specie, hetwelk uit boven
bedoeld pakhuis ontvreemd moet zijn. De aan
houding is van te meer gewicht, omdat de aan
gehoudenen verdacht worden, in de maand Sep
tember 11. braak en diefstal te hebben gepleegd
in het kantooitje van eenen bierhandelaar en
poging tot braak in een branderij.
Naar wij vernemen, is het lijk, dat Maandag
uit den Amstel te Amsterdam is opgehaald, niet
van Maria Schmitz, doch van een juffrouw uit
Arnhem.
Een echt Amerikaansche reclame werd Za-
derdagmorgen tegen halftwaalf op het Rokin te
Amsterdam gemaakt, zoo schrijft men thans aan
de Amsterd. Een als heer gekleed persoon sprong
plotseling met een parapluie onder den arm van
de brug bij de Langebrugsteeg te water, bleef
een minuut onder en kwam daarna boven, met
de parapluie opgestoken, waarop met duidelijke
letters een leclame voor een cacao-firma te Nieu-
wer-Amstel was geschilderd.
De reclame-maker bleet zes a zeven minuten
rondzwemmen in het vieze Rokinwater, klom
daarna op den wal en stapte in een gereedstaand
rijtuig, waarmee hij wegreed, door een groot aan
tal verbaasde toeschouwers nagekeken.
Westergoo. Het inkuilen van gras, wat tot
dusverre in een deel van ons kwartier slechts
door enkele veehouders werd gedaan, wordt dit
najaar vrij algemeen toegepast. Jammer maar,
dat er zoo weinig te inkuilen vab: een groeizame
nazomer toch, waarop allerwege was gehoopt, is
uitgebleven. Tengevolge het regenachtige weder
der laatste dagen zijn de weilanden reids begon
nen „te trappen* en is de grasvoorraad zóó ver
minderd, dat enkele veehouders een begin
maken met het vee te stallen. Waren de schuren
ruimer voorzien, men zou algemeen hiertoe over
gaan. Nu wordt nog vei langend uitgezien naar
de schoone zonnige October-dagen, waarop het
spinrag door ’t luchtruim waait, opdat het vee
althans nog eenigen tijd „op het weer* zal kun
nen grazen.
Wonseradeel. De laatste poiderrekening
over de bemaalde landen in het nieuwe opge
richte waterschap in het noorden dezer gemeente
en het zuiden van Franekeradeel, bewesten de
vaart, beeft hier zeker dezer dagen te Arum plaats
gehad. De molen aan de Bolswardorvaart behoeft,
behoudens onvoorziene omstandigheden, geen
dienst meer te doen. Voorloopig blijft hij echter
in wezen, terwijl niet verre van zijn standplaats
zijn opvolger met stoomvermogen is verrezen.
Tegenwoordig waren 10 leden. De heeren
Mulier, P. J. de Boer en Wartna waren absent
met kennisgeving.
De notulen der vorige vergadering werden
gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen zijn
a. Resoluties van Ged. Staten, houdende goed
keuring van de raadsbesluiten tot overdracht van
een gedeelte ringsloot te Wommels en het huren
der Broerekerk, tevens der gemeente rekening 1892.
b. Het procesverbaal van kasverificatie over
het derde kwartaal 1893.
Hieruit blijkt dat het saldo van het vorig jaar
bedraagt 23,24
Op den vorigen dienst is ontvangen - 56,253,915
tegen w. - 220,25
Samen ƒ56,497,405
De uitgaven bedroegen -45,808,775
Saldo in kas ƒ10,688,63
Een en ander voor notificatie aangenomen.
c. Een schrijven van den heer A. van der
Meer, die om gezondheidsredenen eervol ontslag
vraagt als teekenonderwijzer.
De Voorzitter stelt voor dit ontslag eervol te
verleenen en in de vacature op de gewone wijze
en tegen het bestaande salaris te voorzien.
Alzoo zonder hoofdelijke stemming besloten.
cl. Een adres van de gezamenlijke schippers,
verzoekende uitdieping van de Turfgracht, aan
gezien zij deze met de vracht niet kunnen beva
ren en zij daar niet aan den wal kunuen komen.
e. Een adres van den heer H. C. Banning,
verzoekende vergunning om ten behoeve zijner
stoomgrutterij water uit de stadsgracht te mogen
trekken, door den filter van den heer de Groot.
Een adres van den heer P. Sevensma te
Sneek, eigenaar van de woningen gebouwd voor
rekening van B. Bos, verzoekende de aan deze
verleende vergunning tot het maken van twee
trappen op hem over te dragen, doch liefst met
wijziging dat de trap aan den binnenkant van
het bolwerk ook van hout mag worden gemaakt.
Deze drie adressen worden in handen van B.
en W. gesteld om advies, om ze in de volgende
vergadering te behandelen.
g. B. en W. deelen mede, dat in de plaats
van den heer H. C. Banning tot opperbrandmeester
is benoemd de heer H. J. Boersma.
Aangenomen voor notificatie.
PUNTEN VAN BEHANDELING.
1- Aanbieding van de gemeente begrooting over
1894.
Deze begrooting wijst aan een ontvangst van
ƒ86,205,506
een uitgaaf van -86,187,81
en dus een batig saldo van 17,695
De begrooting der schutterij in ontvangst en
uitgaaf ƒ2910,
De begrooting van den weg Bolsward-Harlingen
de ontvangsten
uitgaven
en dus met een batig saldo van
De begrooting van het Algemeen Armenhuis
de ontvangsten
uitgaven
en dus met een batig saldo van
Deze begrootingen worden gesteld in handen
eener commissie ter fine van onderzoek en rap
port: de heeren Wartna, Schievink en Lunter.
2. Behandeling van het voorstel van Burge
meester en Wethouders tot het in onderhoud over
dragen van een gedeelte trekweg aan Hennaar-
deradeel.
Omtrent dit punt wordt een
sie gevoerd.
De heer Vos vei schilt met B. en W. van ge
voelen. Bolsward behoeft daar de straat niet te
onderhouden, doch alleen den trekweg, en hij
vindt dus het geven van vergoeding aan Hen-
naarderadeel niet noodig.
De heer Eisma, die door den heer Feenstra
is ingelicht, dat hier niet de weg voor de boter-
fabriek bedoeld wordt, maar die vanaf de fabriek
tot de buren, vindt naar een rentestanlaard van
4%, dat als Bolsward 20) geeft voor onder
houd, dit per jaar 8 wordt. Rekent men dat
een goede verbetering al direct 100 kost, dan
is het onderhoud slechts 4 per jaar, wat hem
zeer billijk voorkomt.
De Voorzitter deelt mede, dat het D. Best,
van oordeel is, dat Hennaarderadeel deze zaak
liefst in der minne wil schikken en daarom slechts
een geringe som vraagt als vergoeding, zoodat
z. i. dit voorstel met beide handen dient te wor
den aangegrepen.
De heer Schievink ziet de zaak anders in.
Naar hij vernomen heeft, wenscht de coöpera
tieve boterfabriek daar een uitgang, en heeft deze
reeds bij Ged. Staten op afdoende verbetering
van dat gedeelte weg aangedrongen. Hem komt
eeu tegemoetkoming van 200 te hoog voor, en
hij wil wel voorstellen dat dit op 100 wordt
bepaald.
De heer Vos zegt, dat aan het gedeelte trek
weg dat daar bebouwd is, de bewoners en de
boterfabriek belang hebben bij een goed onder
houd van den weg en hij wil daarom dien weg
wel afstaan in gebruik, doch om ten behoeve van
die bewoners een tegemoetkoming te geven, gaat
niet aan.
F 0<y tVw
- .■r
Bolswardsche Courant
V
-
i
- 14,382,65
689,U05
fi
