a
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
8G&SWAB0 EN WONSERADEEL
Kene belangrijke zaak.
Uit de Raadszaal.
1894.
Drie en dertigste Jaargang.
No. 4.
INGEZONDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
;£xxxxxxxxx^xxxxxxxxx*:
DONDERDAG 25 JANUARI.
X XX XX XXXX XXX XXXXX X^
VOOR
plaatsje in Uw
250
f
265
ploegen
en zaai-
355
ploegen
en zaai-
355
ploegen
en zaai-
355
f 1580
I
f 2250
f 670
Plus den verkregen bouwgrond, die thans
VERGADERING 23 JANUARI 1894.
p
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
250
400
80
200
100
100
70
f40 en eenige
door betrekkelijk
Uw lezer,
N.
f 750
- 750
- 750
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Harlingen. De gezondheidstoestand laat ook
hier nog al te wenschen over. Vooral het aantal aan
influenza lijdende personen is zeer groot, zoodat
de heeren geneeskundigen handen vol werk heb
ben. Toch vertoont de ziekte gelukkig geen
kwaadaardig karakter, ofschoon reeds enkele ge
vallen met doodelijken afloop het meest bij
bejaarde lieden hebben plaats gehad.
De Amersfoortsche Beiersch Bierbrouwerij
„de Phoenix", met bijbehoorend terrein, is dezer
dagen publiek verkocht voor f82,000.
Vox populi. Het „volk1 te De Wilp oefende
Zaterdagavond weer eens recht tegenover een
gehuwden baas-schoenmaker, daar woonachtig,
die reeds geruimen tijd het 7de gebod overtrad.
Toen bij des avonds zijne vriendin, eene weduwe,
weer een bezoek bracht, werd hij door eenige
jonge mannen naar buiten getroond, waar men
hem onder de armen greep en voor zich uit
door het dorp liet gaan. Honderden waren op de
been, muziek ging voorop, en toen men het ge-
Maandag zijn te Berlijn in vijf deelen der
stad meetingen van werkeioozen gehouden. Te
zamen werden die vergaderingen door 9 a 10009
personen bijgewoond. Er werden de bekende
theorieën verkondigd, maar ongeregeldheden kwa
men niet voor. Alleen in één lokaal in het noor
den der werklieden wijken moest zekere dr. Sum-
plowitsch worden gearresteerd en dit gaf tot ru
moer aanleiding die tegen Liebknecht opkwam,
omdat deze nog heil durfde verwachten van den
Staat.
Te Pisa is werkstaking van de bakkers en
koetsiers ontstaan. Volksoploopen worden door
de cavalerie uiteengejaagd, maar deze wordt op
hare beurt met steenen ontvangen. Uit Florence
is hulp gezonden.
Nabij Gelsenkirchen in het kolenbekken
van de Ruhr, is in een spleet een dynamietdepót
gevonden. De chef van het parket uit Essen
heeft het onderzoek geleid, er werden 38 dyna-
mietpatronen ontdekt. Een mijnwerker, wiens
bedoelingen ontdekt en verdacht werden, is in
hechtenis genomen.
Te Atrecht was een kolonel der genie,
Lallemant, sedert Vrijdag verdwenen. Hij was
als gewoonlijk gaan wandelen en niet terugge
komen. Men duchtte reeds een misdaad, maar
Zondag is zijn lijk te Mouchy, bij Atrecht, in
een greppel gevonden. De kolonel bleek door
een beroerte te zijn getroffen.
5 H.A. heidegr. hoogste prijs f 100 p. H. A. is f 500
Boerderij en put
Aan kunstmest en zaaizaden
2 Melkkoeien (pas gekalfd)
4 Varkentjes
6 Maanden voedsel voor 2 koeien
6 4 varkentjes
Gereedschappen
Voorschot voor verhuizen enz.
De welbekende heer Bertels van het landgoed
„De Biezen" bij Barneveld, bespreekt in de Utr.
Cour, een niet zeer nieuw middel tegen werkeloos
heid, maar hij doet het met becijferingen, die,
zoo ze opgaan, inderdaad wijzen op eene blijvende
uitkomst. Hij begint met te zeggen, dat het ver
ouderde begrip, dat er 30 a 50 jaren noodig zijn
om van heidegrond goeden bouwgrond te maken,
gelukkig tot het verleden behoort.
Thans is in 1 of 2 jaar van den meesten heide
grond goede bouwgrond te maken, niet echter
wanneer men dierlijke mest gebruikt.
De heer Bertels beweert verder een meer doel
matige en minder kostbare grondbewerking, met
gebruikmaking van kunstmest te hebben toegepast.
Achtereenvolgens heeft hij dit systeem toegepast
op 5 H.A. en geeft daarbij de volgende becijfe
ringen als uitkomst
5 H.A. heidegrond, waarde geschat op
ƒ50 per H.A.
1ste jaar ontginniogskosten en zaai
zaad ƒ53 per H.A.
2de jaar kunstmest,
zaad ƒ71 per H.A.
3de jaar kunstmest,
zaad
4de jaar kunstmest,
zaad
Mijnheer de Redacteur!
Vriendelijk verzoek ik U een
geacht blad.
In den laatsten tijd is er zeer veel gesproken
en geschreven over stoomboot-verbinding van onze
stad met Amsterdam. Alhoewel wij twee beurt
schepen hebben op Amsterdam, waarmeê men zijn
goed kan verzenden en waar men eene goede
behandeling zijner goederen ondervindt, heeft men
nog dagelijks gelegenheid tot verzenden over de
Lemmer. Het is evenwel een feit, dat men tegen
woordig daarmeê niet meer tevreden is, daar elk
plan, bet zij uitvoerbaar of niet, dat ontworpen
wordt, om eene vlugge stoomboot-verbinding te
hebben, met alle kracht wordt toegejuicht.
Wil men hier in Bolsward echter zelf eene
eigene en vlugge verbinding hebben met de hoofd
stad, wat voornamelijk vrachtgoed betreft (want
voor passagiers, is bij open water reeds vier maal
per dag reisgelegenheid naar Amsterdam) dan
kan men, als men wil, die best op eene goede
manier verkrijgen.
Wanneer Bolsward's handelaars er geld voor
zouden willen beschikbaar stellen, zou met een
kapitaal van omstreeks 50,000 gulden een flink
zeebouwende en snelvarende stoomboot kunnen
varen van Amsterdam naar Stavoren, waar eene
daarvoor ingerichte binnenboot de goederen naar
hier zou kunnen overladen.
Of daaraan werkelijk behoefte bestaat, laat ik
ter overweging aan de lezers, daar met de beurt
schippers en over Lemmer, Sneek en Harlingen
reeds veel gelegenheid bestaat, maar wil men,
nu er nog geen flinke zeeboot regelrecht van hier
mag varen, toch zelf eene vlugge verbinding
hebben, dan was dit plan, met financieële hulp
van onze ingezetenen, zeer wel uitvoerbaar.
Wat andere plannen betreft, er zijn er, die op
Harlingen en Hindeloopen een geregelden dienst
willen openen.
Deze heeft echter, naast de reeds bestaande
verbindingen, zoowel wat passagiers als vracht
goederen betreft, dit tegen, dat er niet alleen een
groot kapitaal toe noodig is, maar hoe kan zoo’n
boot zulke snelle diensten onderhouden, wanneer
by v. met harden Noord-Westen wind de groote boot
niet kan aanleggen te Hindeloopen, tenminste de
binnenboot niet langs zijde kan komen om goederen
over te laden. Daar zou dan althans veel tijd voor
noodig zijn.
Dankend voor plaatsing
pères, aldus deelde het programma mee en dat
dit waar was, daaraan konden wij na hetgeen
wij zagen, niet twijfelen. Spreken doen zij in het
geheel niet. De drie jonge Hicks worden ge
blinddoekt en papa stapt van het tooneel in de
zaal. Hij vraagt aan de aanwezigen hem een
opera, een operette of een lied op te geven en
wijst daarna naar een zijner zoons, die daarna
onmiddellijk, zonder dat het mogelijk is dat hij
gehoord heeft wat de bezoeker zijn papa ver
telde, op een guitaar het gewenschte lied te spelen.
De tweede Hick fils teekende in 5 a 10 secon
den het portret van dengeen wiens naam men
fluisterend aan papa had medegedeeldde doch
ter deed alles wat de bezoekers wenschten,
zonder dat haar die wensch was kenbaar gemaakt
anders dan door een handbeweging van papa,
die zij niet zien kon,
Hun werkzaamheden, hoewel verschillend van
die van Kreps en zijn dochter, wat die deden
verklaarde de Hick-papa niet te kunnen zijn
echter niet minder belangwekkend, ieder kan zich
daarvan gemakkeljjk overtuigen, daar de vier
Hicks voortaan alle avonden in de Vereeniging
optreden. In Moskou, waar de Hicks optraden,
verdienden zij 6000 frc. per maand, en in Parijs
9000 frcs. Amst. Grt.
Toen er voor een paar jaar sprake was van
de oprichting eener nieuwe papierfabriek in Indië,
merkte een oud Indisch ambtenaar op: Nu, die
zal wel floreerenIndië hangt van papier aan
elkander.
Gelijke opmerking geldt voor ons leger. Daar
over leest men in het maandschrift de Landsver
dediging, dus van bevoegde band, de volgende
opmerking, naar aanleiding van de verhooging
der bureaukosten.
„’t Is al jaren geleden dat in een officieel ge
schrift, door het Ministerie van Oorlog verspreid,
de voordeelen werden opgesomd van een zooge
naamde veldpers. Herhaalde malen is er ver
volgens op gewezen dat honderden brieven, die
nu door de verschillende bureau’s worden ver
zonden en die door lagere autoriteiten verveelvul-
digd worden tot duizenden, niet langer dienden
geschreven, doch gedrukt te worden, teneinde
daardoor de schrgverij bij de korpsen te vermin
deren.
Maar jawel! De hoogeren, die dan de lageren
zouden ontlasten, vroegen „en wie betaalt zoo’n
pers
De zaak bleef zooals ze was. Er wordt in het
leger te veel, veel te veel geschreven heel ge
woon schrijfwerk verricht, gekopiëerd, gelijk de
monniken dit deden vijf a zes eeuwen geleden,
toen niemand nog aan een drukpers dacht."
Alle 13 leden waren tegenwoordig. De notulen
der vorige vergadering worden gelezen en goed
gekeurd.
De Voorzitter brengt daarop in deze eerste
vergadering des jaars zijne beste wenschen voor
de gemeente. Hij hoopt dat het voor de gemeen
tenaren een gezegend jaar zal zijn, dat handel
en industrie zullen bloeien en het den heeren
raadsleden in hun huiselijken en maatschappe-
lijken kring wel moge gaan. (Applaus.)
Ingekomen zijn:
a. Een resolutie van Ged. Staten behelzende
dat, aangezien de gemeentebegrooting nog niet
is vastgesteld, zij deze voorloopig goedkeuren
tot de helft der geraamde sommen, om geen
stagnatie in de loopeude zaken te hebben, en de
beslissing over de begrooting te verdagen tot de
onderhandelingen daaromtrent zijn afgeloopen.
c. Een schrijven van heeren Gasthuisvoogden
dat in hun college de heer G. Schoonhof? tot
Voorzitter, en de heer R. Smits tot Secretaris is
benoemd.
b. Een missive van P. Brandenburg, dank
zeggende voor de hem verleende gratificatie.
Een en ander voor notificatie aangenomen.
d. Een adres van den heer H. Vrijburg,gemeen-
te-architect, verzoekende toestemming dat hij de
functie van architect bij de Hervormde kerk
etc. zal mogen waarnemen.
e. Een adres van B. Veltman, waarin hij
mededeelt dat hij het plan heeft in den tuin van
D. Veltman, belendende aan den Stadswal, een
huis te bouwen. Hjj verzoekt toestemming om
het front in de richting der bestaande schutting
op te trekken en daarin ramen te plaatsen, een
riool naar de vaart en een stalt op den wal te
hebben.
Deze adressen worden ter inzage gelegd om
met advies in een volgende vergadering te be
handelen.
De Voorzitter deelt mede dat door het D. B.
de rekening der Gymnastiekschool is nagegaan,
en zij van heeren Weeshuisvoogden het verslag
over die school hebben ontvangen, wat nu voor
de leden ter inzage ligt.
g. Een voorstel van het D. B. omtrent de
demping der vaart van af het Kruiswater bij de
v.m. Blauwpoort tot aan de Gasthuishaven.
Burg, en Weths. stellen voor tot demping van
die vaart over te gaan, aldaar een gemetseld
riool aan te brengen voor waterafvoer, doch tevens
langs den Dijk een tweede riool in verbinding
met een tweetal brandputten en twee ijzeren
pompen. Verder om een gemetselden duiker
door den stadswal aan te brengen om de water*
pl.m. -1590
dus totaal pl. m. ƒ3200
Een doodvreter van een paard mag hij volstrekt
niet bezitten het ploegen enz. moet met de koeien
geschieden de dagen, wanneer deze werken, moe
ten ze daarvoor extra nog een lijnkoek per dag
ontvangen.
Dit alles te zamen worde ieder gezin verstrekt
in erfpacht tegen bijv. 3 pCt. en wel daarom in
erfpacht, opdat hij of zijne erven de vruchten
plukken van den grond, door zijn arbeid produc
tief gemaakt.
Het spreekt vanzelf, dat hij deze koeien niet
mag verkoopen noch eenig gereedschap dan met
bijzondere vergunning van de Maatschappij, of wel
zonder vergunning, nadat hij de kosten der roe
rende goederen zal hebben afbetaald.
Zijn bestaan vindt hij nu direct in de opbrengst
van de melk, die hij dagelijks aan een coöperatief
fabriekje levert en waarvan hij de ontroomde
melk voor krachtvoedsel voor varkens enz. terug
ontvangt. Verder worde hem de verplichting op
gelegd, vee aan te fokken en daarvoor het groen-
voeder voortaan zelf te verbouwen, opdat zijne
dagelijksche inkomsten voor de melk vermeerde
ren en de grootere veestapel gelijktijdig den grond
verbetert.
Binnen 5 a 6 maanden heeft hij nu zijn eersten
oogst voor zichzelf en voor zijn vee en komt dan
steeds in beteren doenbuitendien verkoopt hij
dan 3 vette varkens en slacht één voor zichzelf
hiervan betaalt hij de halfjaarlijksche pacht en
koopt wederom 4 varkentjes om te rpesten.
Zoo kan op onze woeste gronden aan duizenden
menschen blijvend werk verschaft worden, en op
productieve wijze.
Daarvoor zou echter geld noodig zijn, veel geld,
en wenschelijk ware het wel, dat de Staat hier
voor eene leening zou willen sluiten. De heer
Bertels vreest dat het daartoe niet zal komen en
hij roept daarom de kapitalisten in Nederland op
voor dit goede werk. Gaarne wil hij er het ini
tiatief voor nemen en verzoekt om bewijzen van
adhaesie, ten einde spoedig een eerste vergadering
over deze belangrijke zaak te kunnen uitschrijven.
heele dorp door was, ging het tegen 10 uur naar
Marum, waar men den baas voor het huis van
den burgemeester saluut liet maken en deed be
loven voortaan zijn vrouw beter in eere te houden.
In de Amst. Ct. komt eene vergelijking
voor tusschen onze twee grootste koopsteden,
eene vergelijking, die ook wel door het publiek
gemaakt werd en in de volgende woorden wordt
geformuleerd
Het onderscheid tusschen Amsterdam en Rotter
dam karakteriseert zich merkwaardig in hetgeen
een onzer Rotterdamsche vrienden ons dezer dagen
schreef, toen wij hem om een geregelde corres
pondentie uit Rotterdam voor ons Zondagsblad
vroegen „Er gebeurt in Rotterdam niets. Rot
terdam is een sterk vooruitgaande stad, waar
steeds gehandeld wordt en bijna nooit gepraat,
waar men zich om niets dan om zijne zaken be
kommert, waar niets bijzonders de aandacht trekt.
Zie eens een zitting van den gemeenteraad. De
grootste qusestie is in een half uur opgelost met
weinig of geen discussie.
Dewerkeloozen kunnen geen tien nieuwsgierigen
achter zich krijgen als zij gaan wandelen.
Tweemaal deden zij het en toen was ’t zoo’n
klein getal, dat zij er zich belachelijk mee
maakten.
De comedies hebben moeite om te bestaan,
ook nu er geen opera meer is, en Rotterdamsche
theater-schandaaltjes trekken te Amsterdam meer
de aandacht dan daar.
Men beeft het wel eens geprobeerd om aan
bladen buiten Rotterdam geregeld brieven te
schrijven over Rotterdam, doch weldra bleven zij
weg bij gebrek aan stof. Gij zult in geen enkel
blad Rotterdamsche brieven vinden."
En Amsterdam?
Men ga Zaterdagsavonds de provinciale bladen
maar eens na. Er is er bijna geen of Amsterdam
neemt er een paar kolommen van in beslag.
Dat is teekenend, maar beteekenend ook.
Het beteekent, dat Amsterdam het in het
praten ver van Rotterdam wint, en voor journa
listen em eldorado is.
Of Amsterdam zich over deze reclame heeft te
verheugen
De schrijver der Haagsche Sprokkelingen
aan het U. D. zegt
„Er werd dezer dagen eene statistieke opgave
publiek gemaakt, die een eigenaardig licht werpt
op de quaestie, in hoeverre tentoonstellingen wel
vaart aanbrengen. In het jaar 1892, toen men
te Scheveningen de sporttentoonstelling had, ver
voerde de Ëxploitatie-Maatschappij met hare
stoomtram van hier naar de badplaats ruim
126,000 personen meer dan in den mooien zomer
van 1893. Dat surplus vertegenwoordigt een
geldswaarde van circa f 15,000. Natuurlijk is
een gedeelte daarvan opgebracht door vreemde
lingen, die voor de tentoonstelling herwaarts kwa
men, maar vermoedelijk slechts een klein gedeelte;
stel dit echter op ’/3 dan is dus ter wille van
dat sportfeest in 1892 door de Hagenaars f 10,009
meer dan anders aan die tram uitgegeven, waarbij
dan nog minstens het dubbele komt voor de drie
andere tramlijnen. Maar ook dit onderschattende,
kan men toch gerust zeggen, dat er f 25,000 sa
men voor is uitgegeven door de Hagenaars alleen.
En dat vormt dividend voor de aandeelhouders
die meerendeels niet in onze stad wonen. Saldo
dus: f25,000 uitgevoerd uit den Haag, d. w. z.
(zij 't bij dubbeltjes) onttrokken aan de koop
kracht onzer burgerij.
Als men zoo eens in ’t algemeen de rekening
van al dergelijke zaken kon opmaken, die vertier
en voordeel voor de stad heeten op te leveren,
dan zou men misschien tot bevreemdende en te
leurstellende uitkomsten geraken.
En terwijl den Haag in den zomer van 1892
meer vertramde door de sporttentoonstelling, ont
ving de commissie, die geld vroeg om arme school
kinderen van kousen en klompen te voorzien,
nog niet 1 pct. van die som f 203. Is daarin niet
een scherpe tegenstelling: de gemakkelijkheid,
waarmede men heenstapt over uitgaven voor ver
maak, en het weinige „gemeenschapsgevoel" dat
zelfs in dit geval maar met moeite van zijn geld
afstand doetwant men wete er bij, dat onder
die f203 nog eene gift van f40 en eenige van
f 10 zijn, zoodat het totaal
weinigen is bijeengebracht."
Ter voorbereiding van de heffing der be
drijfsbelasting moeten dezer dagen door de rij ks-
ontvangers opgaven worden verstrekt o. a. betrek
kelijk de personen, die een beroep, bedrijf, ambt,
waardigheid, bediening of betrekking uitoefenen
of bekleeden, vrij voor het patentrecht, maar
onderworpen aan de bepalingen der wet op de
bedrijfs- en andere inkomsten, alsmede de per
sonen die wachtgeld of pensioenen genieten.
Tevens zijn gegevens ingezameld nopens com
manditaire vennootschappen op aandeelen, coöpe
ratieve of andere vereenigingen en onderlinge
verzekeringsmaatschappijen, als bedoeld in art.
1, letter b, van gemelde wet.
Te Rotterdam hebben zich in de afgeloopen
week 48 nieuwe gevallen van pokken voorgedaan.
De vier Hicks. Op het tooneel drie blauw-
gerokte heeren en een dame in een aardig fan
tasie kostuum, dat kregen Zaterdagmiddag de
ongeveer twintig genoodigden, bijna allen cou
rantenmannen, in de Vereeniging te zien. Het
waren de vier Hicks, vader, twee zoons en een
dochter.
Zij doen dingen, waarvoor ieder gewoon ster
veling verbaasd staat te kijken. Alle werk
zaamheden geschieden zonder contact of com-
Dus in 4 jaar een winst van
jriusuou veri^regeu uui< wgiuuu, u
minstens ƒ500 per H.A. waard is - 2500
Dus totale winst van 3170
Niettegenstaande den drogen zomer waren de
uitkomsten het vorige jaar zeer goed, men zag
op den ontgonnen grond prachtige rogge van ruim
2 meter en haver van ruim P/2 meter lengte.
De heer Bertels waarschuwt echter tegen den
hoofd verbouw tan rogge en boekweit, die weinig
voordeel opleveren, men vervange liever den
korenbouw door den groenvoederbouw en bebouwe
vooral niet meer dan 4 a 5 H.A. ineens.
Op deze wijze zou men door ontginning der
heide in den nood van duizenden werkeioozen
kunnen voorzien, maar er moet naar gestreefd
worden met weinig werk en met de minste kosten
de hoogst mogelijke opbrengsten te verkrijgen.
Om dit te bereiken moet één gezin niet meer
dan 5 H.A. heidegrond bebouwen zoo langer
beste heidegrond is, neme men den slechtsten niet
de kostenberekening zou dan, ruim berekend
ongeveer zijn als volgt
Opbrengst 2de jaar geschat op ruim
3de
4de
Bolswardsche Courant
[I
n
T)
n
T)
n
n
n
n
n
n
