NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD EU WONSBRADEEI.
I
I
I
I
Millioenen te Verliezen.
I
I
j
K
THEE merk
Eureka.”
1894.
Drie en dertigste Jaargang.
No. 20.
DONDERDAG 17 MEI.
I
1
4
1
BINNENLAND.
I I
i
I
2 JAAR GARARTIE.
VOOR
De Tentoonstelling te HARLINGEN.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
jc doc x:x mzzxzxc xxxxx
1
I
Te Enkhuizen is 14 en 15 Mei j. 1. een belang
rijk Muziekfeest van Harmonie- en Fanfarekorp-
I
Thee-lmport
Merk M i
avl
meer dan honderd
andere planten in potten, de voorwerpen van In-
jt
sen gehouden uit de Provinciën Friesland en
Noord-Holland.
Dertien korpsen nam n deel aan dit zeer goed
geslaagde feest en wel elf uit Noord-Holland en
de Muziekkorpsen der dd. Schutterij vanDockum
enFraneker. (Bolsward’s Muziekkorps was door’t
verlies van eenige harer beste krachten tot zijn
spijt verhinderd).
Een onafzienbare menigte bevond zich Pink
stermaandag ’s morgens elf uur aan het Station,
waar met treinen, boot en wagens de deelnemers
met muziek werden ontvangen, waarna de stoet
zich in optocht onder het spelen van opwekkende
marschen langs de met vele vlaggen versierde
straten naar het Stadhuis begaf, waar de eerewijn
werd aangeboden. Hierna begaf men zich in op
tocht naar het Park, ’t welk aanmerkelijk ver
groot, bijna geen plaats genoeg had voor de
honderden bezoekers.
Ongeveer 2 uur opende de Schutterij muziek
van Enkhuizen de Matinée met een Feest-Ouver-
ture van haren Directeur de Heer C. J. Th Franke.
Met genoegen maakten wij met dit korps kennis,
’t welk uitmunt door eene goede verdeeling van
instrumenten en uitstekende hoofdpartijen, waar
door de nog al moeilijke muziek tot haar recht
kwam.
Bij loting werd hierna bepaald in welke volg
orde de korpsen hunne opgegeven 2 nos. zouden
spelen. Het zou ons te ver voeren om alle korpsen
afzonderlijk te bespreken, maar wel merkten wij
op, dat allen zich beijverd hadden om wat goeds
ten beste te geven. Amstels Fanfarekorps muntte
vooral uit. Ofschoon Friesland slechts door 2
korpsen was vertegenwoordigd, konden deze zich
gerust meten. Beide korpsen brachten werkelijk
goede muziek ten gehoore.
Ruim 6 uur eindigde de Matinée, waarna eene
gemeenschappelijke maaltijd plaats had in de
Oranjezaal,
’s Avonds om 8'/.2 uur werd het feest voortge
zet met eene soirée, gegeven door het Muziekkorps
van Enkhuizen, in de pauze waarvan de uitrei
king der Herinneringsmedailles geschiedde, waarna
de feestavond besloten werd met een opgewekt bal.
Den volgenden dag was natuurlijk weer aan de
muziek gewijd, terwijl op de Kaasmarkt van 11%
tot 1 uur volksspelen werden gehouden, ’s Namid
dags 2 uur had een tweede Matinée plaats, om 8
uur gevolgd door een Volksconcert op eene drij
vende Muziektent verlicht a giorno, waarvan hon
derden genoten, waarna om 10 uur een schitterend
vuurwerk werd afgestoken, ’t welk een waardig
slot was van een Muziekfeesf, ’t welk volkomen
gelukt genoemd kan worden.
gasvlammen, ue palmen en
dische kunst en nijverheid op hettooneel, daar
boven op de loge de buste der Koningin-Regentes
in het groen, het geheel leverde een’ frappan-
ten aanblik op.
Na de beschouwing der in de tent opgestelde voor
werpen gingen de aanwezigen over de opzettelijk
gebouwde brug naar de Buitensocieteit terug en
genoten van het concert, door het Stedelijk mu
ziekcorps gegeven.
Zondag werd de tentoonstelling bezocht door
ongeveer een duizendtal personen, en Maandag
door minstens twee duizend bezoekers, die blijk
baar hoogst voldaan waren over hetgeen er te
zien en te hooren viel. Het concert, gegeven door
de stafmuziek van het le regiment uit Leeuwar
den, was zelfs te druk bezocht. Daar velen geen
zitplaats konden bekomen, was een gedurig rond-
loopen van eenige honderden personen oorzaak,
dat men van de muziek weinig kon verstaan, wan
neer men op eenigen afstand was gezeten.
Men mag hier met voldoening zeggen, dat deze
onderneming, die velen deed vragen of er succes
zou zijn voor een zoo royaal opgezette onderne
ming voor een betrekkelijk kleine plaats, aan
vankelijk volkomen slaagt, en er is geen twijfel
aan, of de roep er van uit gegaan, zal strekken
om het publiek in ook den loop der gansche week
naar bier te brengen.
Het Tweedaagsche Muziekfeest
te ENKHUIZEN.
Er is geen land ter wereld, waar de beursno-
teering zulk een enorme plaats in de kranten in
neemt, als Nederland. En een steeds toenemende
plaats. Want al verdwijnen er nu en dan eens
eenige fondsen uit, die totaal en voorgoed niets
waard zijn geworden, dat verlies wordt weer ruim
schoots opgewogen door het verrijzen van nieuwe
leeningen en maatschappelijke kapitalen, die ge
makkelijk de eer der „officieele noteering* in de
opgaven der „Vereeniging voor den Effectenhandel*
deelachtig worden.
Dit verschijnsel, zegt de Haagsche Courant, pleit
in een opzicht voor de Nederlanders, voor de Ne-
landsche welvaart althans. Maar het is vooral ook
een reden tot ernstige grief. Want bij het nagaan
van die lijst der in Nederlandsche liefdefondsen
komt men tot de treurige slotsom, dat er daaren
tegen ook geen land ter wereld bèstaat, waar heb
zucht en onkunde tot zoo roekeloos wagen van
veelal zuur verdiende penningen leiden.
Ook in andere landen, in Frankrijk bijv, wordt
er veel gespeculeerd, maar over het algemeen be
legt de klein-kapitalist in Frankrijk zijn vermogen
in „nationale rente.* In Nederland is dat anders;
bezitters van groote fortuinen mogen gebruik ma
ken van onze Nationale Werkelijke Schuld, deze
wordt verder voornamelijk alleen gebezigd voor die
beleggingen van geld, waarvoor dit om de een
of andere reden bepaald wordt verlangd kapitalen
van minderjarigen, waarborgfondsen, enz. De meer
derheid der klein-kapitalisten in ons land steken
liefst hun geld in dat ontzaggelijk aantal buiten-
landsche leeningen, die te gemakkelijker deelnemers
vinden, naarmate zij minder soliede zijn, d. w. z.
naarmate ze grooter rentebeloven.
De rente is in de laatste dertig jaren, vervolgt
het aangehaalde blad, belangrijk achteruitgegaan.
Terwijl een kwart eeuw geleden 5 pCt. de nor
male intrest was, die men van soliede fondsen
geregeld maakte, zoodat nog heden ten dage bij
den kleinen man de meening heerscht, dat 1000
kapitaal een inkomen van een gulden ’s weeks
afwerpt, kan men tegenwoordig niet boven de 4
pCt. komen, zonder een vrij groote kans op ver
liezen te beloopen, en staat onze 3pCts. N.W.S.
zelfs op den parikoers, waaruit volgt, dat men met
volkomen zekerheid slechts op 3 pCt. rente mag
rekenen en dus al wat daarboven komt, eene risico
premie is, die men geniet voor de kans op ver
liezen in zijn kapitaal.
Het publiek echter kan er maar niet bij, dat de
rente zoo daalt, en velen kunnen ook eigenlijk vaak
niet buiten die grootere rentevoor een rentenier
bijv, is in de laatste 25 jaren het inkomen ver
minderd voor een 2/5 of 3/10.
En dan is het zoo verleidelijk, dat moet erkend
worden. Bekende kantoren brachten met fraaie
prospectussen leeningen en maatschappelijke kapi-
talen aan de markt, die 5, 6 of meer percenten
rente beloofden en het publiek in den val lieten
loopen. Zoo gingen millioenen bij millioenen uit
de zakken der kleine kapitalisten over in de brand
kasten der Amerikaansche spoorweg-koningen en
andere beurshelden.
Want er moge eenige overdrijving zijn in het
bericht, dat dezer dagen rondging, omtrent de
honderden millioenen, welke de Rothschilds be
zitten op een paar meer of minder komt ’t
echter niet aan de grondslag van het bericht
was juist; van een klein kantoortje is die zaak
de grootste geldmogendheid geworden, die met
de tonnen omspringt als een gewoon mensch
met guldens. En dit is, ja, toe te schrijven aan
groote kennis en handelstalentenmaar eenmaal het
eerste millioen achter den rug hebbende, sprak de
onophoudelijke ophooping en toeneming verder
van zelve.
Hier behoeft niet eens gesproken te worden van
de in de latere jaren zoo aangewakkerde zucht
tot speculeeren zuiver doppelspel maar reeds
door die onzekere fondsen met ongemotiveerd
hooge rente, waarin voortdurend veel fluctuatie is,
gaat gaandeweg, maar zeker, al het klein-kapi-
taal over in handen van de eigenaars der zeer
groote fortuinen. Uitgegeven tegen 95, daalt een
fonds van lieverlede tot 75 of 50, en tenzij het al
van den beginne af onwaardig was, zoodat de
eraittenten feitelijk hetgoedgeloovige publiek voor
het geheele bedrag oplichtten, gaan nu de groot
machten het weder opkoopen, zoodra de kans op
betere toestanden ontstaat; dalende is het fonds
grootendeels ettelijke malen van „gelukkige* (!J
bezitters veranderd, die er telkens een 5 of 10
percenten bij lieten zitten, en eindelijk komt het
dan tot zijn werkelijke waarde in handen van de
grootmachten, die alsdan, als er weer reden tot
rijzing ontstaat, de winst incasseercn. En zoo heb
ben reeds heel wat malen de kleine kapitalisten
zich gedevaliseerd gezien voor millioenen, uit tal
van kleine beurzen bij 25 of 100 tezamen ge
bracht en verdwenen in de zakken der groote
speculanten.
Dat noemt men „geldbelegging*.
En op deze wijze zijn in den loop der 19e eeuw
heel wat millioenen, welke door den arbeid van
het Nederlandsche volk gulden voor gulden waren
bijeengebracht, naar den vreemde verdwenen.
De oorlogen, in en buiten Europa gevoerd, zijn
voor een aanzienlijk deel door Nederlandsche
burgermenscheu bekostigd. De millioenen der
Rothschilds, Astors enz. zijn voor een goed deel
uit onze beurzen gekomen, d. w. z. door den
Nederlandschen arbeid verdiend. Amerikaansche,
Russische, Italiaansche en Portugeesche spoor
wegen zijn van ons geld aangelegd. En millioenen
zijn zoek gemaakt door bankroetier-staten, die
leenden tegen belofte van hooge rente, maar wel
dra ophielden die te betalen.
De Haagsche Courant vraagt, of wij daarvan
niet langzamerhand genoeg krijgen. Het blad meent,
dat wij ons moeten terugtrekken uit den buiten-
landschen zwendelbandel in effectendat we onze
kapitalen niet langer moeten onthouden aan de
binnenlandsche nijverheid, niet omdat wij de re
sultaten daarvan onzeker achten, maar om ze te
geven aan vreemde ondernemingen, waarvan we
nog veel minder of totaal niets weten.
En vooral de kleine kapitalist moet daarin ver
andering brengen.
Maar de eerste eisch, als wij tot een beteren
toestand willen komen, is deze, dat wij ons door
dringen van het besef, dat alle rente boven den
solieden lagen stand eenvoudig risico is, tijdelijk
gewin voor bijna zeker verlies na korten tijd, -
dat wij ons niet langer laten verleiden tot het
koopen van veelbelovende buitenlandsche
fondsen, maar tevreden zijn met een bescheidener,
doch zeker inkomen uit rationeele rente van goede
papieren, dat wij ons losmaken van onze
speelzucht en ophouden, ons arm te tellen door
ons rijk te rekenen.
Bij de terughaling van de biljetten der be
drijfsbelasting, bestemd voor personen, van wie
men vermoeden kan, dat zij bij de invulling der
hun uitgereikte biljetten de hulp van den be
schrijver zouden kunnen noodig hebben, kan de
voorlichting of hulp van den ontvanger of zijn
gemachtigde worden ingeroepen. Niemand is
gehouden bij de terugzending of teruggave der
inschrijvingsbiljetten gebruik te maken van den
bijgevoegden briefomslag. Deze voorlichting is
niet noodig voor kooplieden, industrieelen, hoo-
gere ambtenaren, naarolooze vennootschappen
enz. enz. van wie men verwachten kan, dat zij
de hulp van den beschrijver niet zullen inroepen.
Eenige jaren geleden werd door een Minis
ter van Oorlog besloten, dat voor miliciens, die
daartoe genegen waren, en de geschiktheid be
zaten, de gelegenheid zou worden opengesteld,
zich voor den rang van 2e luitenant i. b. d. te
bekwamen.
Het op die wijze verkregen getal militie-luite-
nants heeft zich bepaald tot 21 bij de cavalerie
en 1 bij de artillerie.
Met het eervol ontslag dezer dagen aan laatst
bedoelde, den heer H. Ketner, verleend, is de
laatste militie-offieier uit het leger verdwenen
en kan deze proef als finaal mislukt worden
beschouwd.
Gedurende het le kwartaal van dit jaar
zjjn bij het Koloniaal Werfdepot voor den In-
dischen dienst aangenomen299 Nederlanders
en 106 vreemdelingen nl. 51 Belgen, 42 Duit-
schers, 6 Luxemburgers, 6 Zwitsers, en een Oos
tenrijker. Totaal 405.
Uit de verschillende korpsen van het leger
hier te lande werden 138 onderofficieren en min
deren overgenomen. Totaal der werving 543.
Onder de aangenomenen bevinden zich 42
miliciens, die voor den tijd van 2 jaren werden
gedetacheerd, en onder de overgenomenen 11,
benevens 10 onderofficieren, die tot een engage
ment voor den tijd van 4 jaren werden toege
laten.
Aan deze 543 militairen werd aan handgeld
uitbetaald de som van f 138,780.
Te Haarlemmermeer is, volgens het Dagbl.
niet ver van de bekende Wilhelminabron een
tweede bron ontdekt, waarvan het water dezelfde
eigenschappen en gelijk gehalte schijnt te bezit
ten de eigenaar dezer bron heeft eenige flesschen
tot scheikundig onderzoek opgezonden.
Wegens de buitengewoon lage graanprijzen
hebben de bakkers te Rozendaal den prijs van
het brood 2 centen per kilo afgeslagen. Best
tarwebrood kost thans daar 11 centen per kilo.
In den Haag bestaat eene vereeniging
.Middenstand”, die hoofdzakelijk bestemd is om
.Eigen Hulp” te bestrijden. In verband met dat
streven mengt zij zich ook in de verkiezingen.
Haar orgaan, Advertentieblad voor den Midden
stand, bevat dan ook een artikel, dat zijne lezers
moet opwekken om den candidaat der Vereeniging
te steunen. Ziehier een fragment uit het bezielen
de woord, dat de redactie met dat doel schrijft:
„Den bezadigden geest in deze spreeke ook nu
feeder uit, de stemmingen op Vrijdag a. s., de
Vereeniging Middenstand blijven getrouw aan
haren eerste optreden, ook zamengaande hare be
langen als handelaren daarbij atten derende en
moge voor die handelstand, welke ook nog bij
meerderen zaken als de urgente kwestie, in de
werkzaamheden der nu nieuw geformeerde regee-
ring de waarborgen gevonden worden, handel en
bedrijf, voor ieder die regten worden verzekerd
dat het bestaan vooi allen wordt blijvend gemaakt
en waar men uitspreekt het regt ook voor den
arbeider te willen geven, en het mede invloed
schenken aan het besturen van het algeheel, de
burgerstand, de neringdoende, zij welke tot heden
toe, veel moest bijdragen tot bestrijding der kos
ten van landsbeheer, zullen mogen' ondervinden
dat de strijd om het bestaan, met hun nog mogen
worden verzwaard; dan willen wij ook gaarne
bestemmen met de lofzangen.”
In een onzer bladen komt een drukfout
voor, die men niet dikwijls aantreft. Onder eene
houtsnee leest men den naam van jhr. mr. J. Röell
en blijkbaar is de cliché van een ander portret
bij vergissing er boven geplaatst. Een erratum
volgt misschien.
In de Militaire Spectator geeft de heer G.
Nijpels een overzicht van de werking van het
koninklijk besluit betreffende het Reservekader,
Hij betoogt opnieuw de voordeelen daarvan voor
de jongelieden, die door tusschenkomst van deze
inrichting aan hunne militaire plichten voldoen.
Tot juister waardeering geeft de schrijver een
overzicht van do wijze waarop de zes dienstjaren
zijn geregeld. Wjj vestigen er de aandacht op
van diegenen, die in de termen vallen om in den
krijgsdienst te treden.
Als een groote zeldzaamheid meldt men
dat te Oudenbosch een papegaai in de kooi een
ei heeft gelegd. De eigenaar is reeds dertien
jaar in het bezit van den vogel.
Kan deze papegaai ook een zeeslang zijn
Woensdagavond werden te Tiel honderden
op de been gebracht door de woeste daden van
een dollen man. Verliefd op eene getrouwde
vrouw, besloot hij haren echtgenoot te tuchtigen.
Nadat hem in een voorgevecht de messen hij
had er drie waren ontnomen, wapende hij
zich met een vervaarlijken paal en sloeg daarmee
in een ommezien alle ruiten, zelfs een raamko
zijn in het huis zijner uitverkorene in. Daarmee
niet voldaan, koelde hij zijn woede op een vier
tal andere woningen, waarin eveneens geen ruit
heel bleef.
Eerst nadat op deze manier een 40-tal ruiten
stuk waren, werd de man door vier agenten in
gerekend.
In het Maandblad tegen Vervalschingen deelt
de heer van Hamel Roos het volgende mede
omtrent Odol, een nieuwe bederfwerende stof.
VVij hadden gelegenheid een nieuwe, als tand
middel in den handel gebrachte stof, odol ge
naamd, aan een nauwkeurig onderzoek te onder
werpen.
liet bleek een vloeistof te zijn van een soorte-
lijk gew. 0,855 bij 15° C. die geheel neutraal
reageerde. Zij bestond uit een mengsel van
vluchtige oliën (o. a. pepermuntolie) en een wei
nig saccharine in alcohol opgelost, benevens uit
een (bij 100° C.) niet vluchtige olieachtige stof.
Deze vloeistof, die in een hoeveelheid van 3,14
pet aanwezig is, welker chemische formule C2i
Hu 07 is, wordt door behandeling met bijtende
soda omgezet in carbolzuur en salicylzuur. Het
schijnt dat aan deze vloeistof, die beide zuren in
chemische binding bevat (zoodat zij geenszins als
een physisch mengsel van beide stoffen te be
schouwen is) de zeer sterke antiseptische eigen
schappen van het lichaam toegeschreven moeten
worden. Dat deze bederfwerende eigenschappen
inderdaad zeer krachtig zijn, bleek ons uit her
haalde proefnemingen. Zoo bleef o. a. 5 gram
fijn gehakt vleesch met 1 CC. odol (dus slechts
0,0114 gram of pl. m. 31 millegr. van het eigen
lijke antisepticum bevattend) behandeld, bij bloot
stelling aan de lucht gedurende ruim 3 maanden,
geheel normaal van reuk. Een geringere hoeveel
heid van de stof eveneens bij 5 gram vleesch ge
voegd, (nl. pl. m. 15 milligr.) gaf na 20 dagen
nog geen rotiing.
Lit physiologische proeven op dieren bleek ons,
dat het odol geen vergiftige eigenschappen bezit.
Wij leiden uit de door ons verkregen resultaten
af, dat het werkzame bestanddeel in odol een
uiterst actieve bacteriëndoodende stof is, en uit
dien hoofde en wegens zijn neutrale en niet ver
giftige eigenschappen ten zeerste de aandacht
als antisepticum verdient.
Volgens de onderzoekingen van een bekende
autoriteit, dr. Paschkis te Weenen, wordt het
email der tanden en de tanl-substantie evenmin
door het odol aangetast, en wordt het door hem
als het beste bederfwerende middel voor den
mond beschouwd. Zeer belangrijk is het, dat de
desinfecteerende werking zeer lang aanhoudt,
zoodat de stof behalve als tandmiddel ook reeds
bij huidziekten aanwending heeft gevonden. Met
het oog op de talrijke, soms lang niet onschade
lijke tandmiddelen, die vaak zonder eenigen hy-
giënischen grond door de fabrikanten aangepre-
zeu worden, is deze uitspraak van veel gewicht.
Harlingen, 15 Mei ’94.
Zaterdagavond om 7 uur, werd in den
achtertuin van de Buiten-societeit alhier op plech
tige wijze de Tentoonstelling van Kunstnijverheid
en de daaraan verbonden wedstrijd onder werk
lieden geopend. De Commissie voor Volksver
maak, van welke de zaak uitgaat, had daartoe
plaats genomen in de groote tent, op dat terrein
geplaatst, en nadat het Stedelijk Muziekkorps een
„Wien Neerlandsch bloed* de volle aandacht der
aanwezigen had gevraagd, sprak de heer L. H.
Dinn, Voorzitter van de Tentoonstellings-commis-
sie, een woord van inleiding. Nadat hij de aan
wezigen had welkom geheeten, gaf Spreker een
overzicht van de wording en de geschiedenis dezer
zaak, waarbij gelegenheid bestond om te wijzen
op de veelsoortige bewijzen van belangstelling,
van alle kanten ontvangen, o.a. van de Vorstelijke
familie, van de Maatschappij van Nijverheid, van
de afd. der Maatschappij tot Nut vaji ’t Alge
meen hier ter plaatse, van allerlei particulieren,
hetzij belanghebbende bij, hetzij belangstellende
in de nijverheid.
Hierna werd het woord gegeven aan den heer
L. Hannema, die als waarnemend burgemeester,
op het belang wees dezer tentoonstelling, vooral
waar het gold een’ edelen naijver onder werklie
den op te wekken. Hij verklaarde de tentoonstel
ling voor geopend.,en nu npodigde de President
Alle soorten springveeren Matrassen.
Houdt zich beleefd tot een bezoek aanbevolen.
Reparation worden netjes en spoedig uitgevoerd.
Aanbevelend,
JX' d' JU AöwXxJCaJA’
MARKTPLEIN, BOLSWARD.
L
Bolswardsche Courant
'y
J
I
‘1
