NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD EN WONSERADEEI.
i
1894.
Drie en dertigste Jaargang.
No. 30.
i
BUITENLAND.
<1
BINNENLAND.
Populaire Correspondentie,
vin.
1
4
VOOR
Cerus producten
Bolsward, 23 Juli 1894.
den wieler-wedstrijd op
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
^XXXXXXXXX;!XXXXXXXXX$
DONDERDAG 26 JULI.
$XXXXXXXXX;!XXXXXXXX X^
certen, die voor de inteekenaren toegankelijk wer
den gesteld voor den prijs van f 1,50 per 5 con
certen, voor welk bedrag men recht van toegang
had voor een heer en eene dame.
Dat dit niet uit kon, baart geen verwondering.
Wel echter bevreemdt het mij, dat het thans
blijkt dat onze geachte stadgenooten niet uit kunst
genot deze concerten bezochten, doch meer uit
de zucht om voor 15 cent per persoon eens des
avonds van 5'/2 uur tot soms laat in den nacht
uit te gaan en dat zoo goedkoop mogelijk op een
glaasje bier of een kogelfleschje met vier glazen.
Dat bovenstaande bewering waarheid bevat, kan
ik bewijzen uit het feit, dat de heer Bijlsma, thans
meer bedacht op eigen zak, een tweetal goede
concerten aanbiedt voor de somma van f 1,50,
hierop niet meer kan krijgen dan een 80-tal intee
kenaren, in weerwil dat van deze concerten er
een zal gegeven worden door de kapel des heeren
Bekker te Groningen, dat natuurlijk alleen wel
het bedrag der entrée waard is.
Dus niet de zucht naar genot, de zucht tot uit
gaan voor een prikje, de zucht tot zien en bezien,
tot praten en bepraten speelt hier de hoofdrol.
Waarlijk, men kan verwend raken!
Saks—Souci.
Franekeradeel. Er wordt over geklaagd,
dat dit jaar geen goede erwten zal opleveren,
omdat de regen ze te veel geteisterd heeft. Daar
de erwten in veel huisgezinnen nog altijd een
voornaam voedingsmiddel uitmaken, is het te
hopen, dat de weersgesteldheid spoedig zoodanig
verbeteren moge, dat er nog een goeden oogst
van dit gewas kan plaats hebben. Men klaagt
er eveneens over dat de boomvruchten dit jaar
zoo achterlijk en klein van stuk zijn.
De commissie, bestaande uit de heeren C.
H. den Hertog, P. H. van der Ley, F. Gediking,
H. J. Hyman, Roest, Th. Kuyper en A. Thoden
van Velzen, benoemd door hetNederl. Onderwij-
zers-Genootschap over eene herziening der wet op
het lager onderwijs, heeft haar rapport aan de af-
deelingsbesturen gezonden. In November zal de
commissie opnieuw vergaderen om de wijzigingen
te overwegen, daarin te brengen, naar aanleiding
der ingekomen mededeelingen. Het rapport bevat
geen geformuleerd wetsontwerp, waartoe de com
missie zich niet bevoegd achtte en watonnoodig
was voor sommige gedeelten van de wet, die on
veranderd zouden blijven. Slechts de denkbeelden
omtrent wijzigingen worden aangegeven.
Als bijlage wordt o. a. een staatje gegeven be
treffende onder wij zerstractementen.
Daaruit blijkt b. v., dat van een salaris van
f400 moeten leven: 30 ongehuwde onderwijzers
zonder hoofdakte, 1 gehuwde onderwijzer (met
4 kinderen) zonder hoofdakte en 3 ongehuwde
onderwijzers met hoofdakte. Een salaris van
f400—500 hebben 1180 ongehuwde onderwijzers
zonder hoofdakte, 55 gehuwde onderwijzers zon
der hoofdakte, 6 ongehuwde onderwijzers met
hoofdakte en 4 gehuwde onderwijzers met hoofd
akte, die 4 of meer kinderen hebben.
Van de hoofden van scholen is het minimum-
salaris f 700. Daarvan leven er volgens de opgave
547.
In een circulaire doet het hoofdbestuur van
het Nut van ’t Algemeen mededeelingen betref
fende de uitvoering van het besluit om eene som
beschikbaar te stellen voor voordrachten in de
departementen te houden. Bij die circulaire is ge
voegd eene lijst van sprekers, die zich bereid heb
ben verklaard om eene voordracht te houden.
Daarvoor hebben zich twintig heeren aangemeld,
die een kleine honderd onderwerpen als hunne
stof hebben aangegeven. Enkele willen letterkun-
daaronder het veelzeggende, aan
gewijde vers:
Uit Cerus’ kost’bre schat,
Wordt heel wat nat gebrouwen,
Doch wie ’t als brood gebruikt,
Dien zal het nooit berouwen.
Deze taart bestemd ter mededinging in den
wedstrijd voor fraai gebak, zal voorzeker den
heer Hommes eene welverdiende bekroning be
zorgen en ons opnieuw overtuigen dat men op dit
gebied te Bolsward lang niet ten achter is.
De heer Propstra, van ouds bekend door zijne
belangstelling in alles wat bakkerij en aanhoorig-
heden betreft, blijft ook niet achterwege. Ik geloof
ook dat al zijne vrienden te Amsterdam en elders
zich, in het tegenovergestelde geval, teleurgesteld
hadden gezien. Men is gewoon hem op te merken
waar het het vak betreft.
Waar de heer Hommes zich meer toegelegd
heeft op het schoone, daar wijdt de heer Propstra
zich meer aan het reusachtige.
Een tarwebrood van eenige Meters lengte, breed
naar verhouding, zal aan het einde dezer week,
zijn oven en zijn bakkerij verlaten en naar de kroon
dingen met alle brooden, die evenals dit worden in
gezonden ter beoordeeling van het beste en grootste
brood.
En al mocht de heer P. nu juist niet het grootste
leveren (men kan natuurlijk te Amsterdam, waar
het transport veel gemakkelijker is, nog wel groo-
ter brood bakken) dan geloof ik toch, dat hij wel
aanspraak mag maken op het beste, iets wat
iedereen, die Propstra’s gebak kent, met mij eens
zal zijn.
Ook hem veel succes toegewenscht
Majoor van Waelput, de nog nooit gefaald heb
bende weerprofeet, voorspelt na een paar dagen
van minder mooi weer, een tijdperk van warmte.
Moet zoo’n voorspelling nu niet weder eens de
aanleiding zijn, dat degenen die voor twee jaren
zich aangordden en zich wendden tot den Gemeente
raad met het verzoek hen moreel en finantieël te
steunen bij de oprichting van een zweminrichting,
moest zoo’n warmtevoorspelling hen nu niet weder
de handen in elkaar doen slaan om te trachten
die hoogst noodzakelijke, die de gezondheid-be-
vorderende inrichting tot stand te brengen, buiten
den finantieëlen steun van den Raad om?
Moeite zal dat toch niet kosten en veel geld
geloof ik ook niet. Ik wil me niet in berekenin
gen verdiepen (dat doet men beter na een frisch
bad) toch geloof ik, dat de kosten voor oprichting
niet groot zijn, terwijl het onderhoud en de exploi
tatie zeer wel bestreden kunnen worden uit de
abonnementsgelden en andere inkomsten, waaruit
ook nog wel aan de aandeelhouders jaarlijks een
dividendje kan worden uitbetaald.
Er zijn hier nu zooveel menschen die voor be
langrijke zaken het initiatief nemen, zouden er
nu ook niet een paar gevonden kunnen worden,
b.v. een paar watersportmen, die de koe eens bij
de horens pakten en voorzien van alle berekenin
gen, een vergadering belegden en zoo de zaak eens
aan het rollen brachten?
En van den zedelijken steun der gemeente kan
men overtuigd zijn, al wil men geen geld geven
(waardoor men zich anders het recht kon verschaf
fen om een of twee maal per week de inrichting open
te stellen voor minvermogenden) men zal er wel niet
op tegen zijn, dat men zich schoon gaat wasschen.
Kon er maar wat van die f 1900,die den
Schuttersraad toegezegd is voor eene schietbaan,
afgenomen worden, om deze veel nuttiger en veel
goedkooper inrichting tot stand te helpen brengen.
Ik hoop waarlijk dat die zwemschool, die eeuwige
zwemschool! er eens mag komen en dat eenige
onzer ingezetenen Bolsward eens zullen opheffen
uit den staat van achterlijkheid, waarin onze goede
stad in dit opzicht nog verkeert.
Men kan verwend raken!
De sociëteit „de Doele” vergastte ons gedurende
eenige jaren des zomers steeds op een vijftal con-
Te Flesquières, dep. du Nord, hadden de
buren van den horlogemaker Torry, ’s nachts in
zijn werkplaats druk hooren werken, vooral was
de vijl sterk gebruikt. Dit had de aandacht getrok
ken des avonds werd een hevige knal in Torry’s
huis gehoord. Men schoot toe en vond den hor
logemaker ernstig gewond. Vier vingers zijn hem
afgerukt en hij heeft een wond in de zijde, die
evensgevaarlijk is. Hij weigerde inlichtingen over
de zaak te geven; men heeft een koperen buis
bij hem gevonden, waardoor de opgewekte ver
moedens nog zijn versterkt.
Te Toulon zijn drie anarchisten gearresteerd
terwijl zij in de kazernes propaganda voor hun
denkbeelden bij de soldaten trachtten te maken en
brochures onder hen verdeelden.
Casimir Périer heeft Donderdag het Elysée
betrokken. Hier wordt het hoofd van den Staat
zorgvuldig bewaakt. Het paleis vormt met den
tuin een grooten rechthoek, begrensd door de
Rue du Faubourg St.-Honoré, de Avenue Ma-
rigny, de Champs-Elysée. In beide eerstgenoemde
straten is de slotwacht, die steeds een tiental
schildwachten aan de ingangen van het paleis
stelt. De hoofdingang wordt bewaakt door twee
schildwachten en vier gendarmen. Een inspecteur
van politie met een tiental agenten doorkruisen
steeds de aangrenzende straten. Behalve de paleis
bewaarder, zijn bovendien nog op den voorhof
van het paleis twee of drie schildwachten.
Bij onlusten en slechte voorteekenen worden
de wachten verdubbeld.
De in het paleis wonende huisknechten, por
tiers, enz., in ’t geheel een veertig man, zijn
allen vroegere soldaten, en kunnen ook als wach
ten beschouwd worden.
Dan dient nog ter bewaking van den President
de brigade de l’Elysée, eene geheime politiemacht
van achttien man, onder bevel van een inspec
teur. Van dezen zijn steeds zes man in dienst om
en in het paleis. Zij zijn onberispelijk en bij
feesten en maaltijden steeds in de nabijheid van
den President. Wanneer deze rijdt volgen enkelen
van hen in een rijtuig of zijn zij onder de menigte
verspreid.
Al deze maatregelen werden reeds sedert Mac-
Mahon’s tijd genomen. Carnot heeft er zich zoo
veel mogelijk van onttrokkenCasimir Perier
wilde zelfs de buitengewone bewaking geheel af
schaffen, maar de prefect van politie heeft hem
doen opmerken, dat hij (als prefect) voor de vei
ligheid van het hoofd van den Staat verantwoor
delijk was en hem van het noodzakelijke der
genomen maatregelen overtuigd, tengevolge waar
van Casimir Perier heeft toegegeven, vooral daar
hij ook gaarne te voet uitgaat en dit, hoewel
President der Republiek, niet laten wil.
Amice
In den tijd dat de komkommers het goedkoopste
zijn en ieder tengevolge van het warme weer,
dat we ten minste behoorden te hebben, zich met
die waterachtige vrucht verfrischt, wordt het in
den regel waargenomen, dat de schrijvers ook maar
zeer slappe, flauwe, waterachtige kost kunnen geven
en dat hunne lezers zich moeten tevreden stellen
met een artikel, dikwijls lijvig van omvang, maar
waterachtig van binnen, net zoo iets dus als een
komkommer, en daarom voorzeker wordt deze
periode dan ook door ons betiteld met den naam
van komkommertijd.
Om in die dagen watte leveren, is waarlijk niet
gemakkelijk en toch de courant moet gevuld en
het is werkelijk ook eens tijd, dat ik weer eens een
paar kolommetjes van je verzoek, ten einde h.h.
Estervans en anderen den pas af te snijden om de
vraag weder te doen of ik niet meer tot het rijk
der levenden behoor. Als de lezers na het lezen
van de volgende regelen de courant schouderop
halende weg leggen met het gezegde: „het is groot
maar zonder pit“, ach! dat zij dan gelieven te be
denken, dat men zulke komkommers juist wil in
den tegenwoordigen tijd, veel pitten zijn thans te
schadelijk.
J
Hoewel het te betreuren is, dat ge het feit con-
stateeren moest, las ik toch met volle instemming
Uwe afkeurende woorden over de baldadigheden
der jongensbende, dié verleden week het volks
concert weer in de war trachtte te brengen. En
hoewel ik nu zeker weet, dat noch Uwe, noch mijne
woorden om al het laffe dat in dergelijke hande
lingen ligt, aan de kaak te stellen, iets zullen
helpen, wil ik toch over dit onderwerp niet zoo
licht heenstappen, hoewel het misschien het beste
was er geen de minste notitie van te nemen. Eerst
de vraag: „Waarom maken die jongens zoo'n
leven?" En ik geloof dat, al riep ik het van de
daken der huizen af, geen een der belhamels hierop
antwoord zou kunnen geven om de eenvoudige
reden, dat zij het zelf niet weten, want zij worden
opgestookt, aangehitst door veel ouderen, die glui
perig en gnieperig achter de schermen blijven want
zelf durven ze niet. Immers de politie kon hen
pakken en als ze bij machte was hen een paar
dagen achter slot en grendel te zetten, voorwaar
ze had een uitstekend werk gedaan, waar onze
heele gemeente baat bij vond. Die lafbekken mee
nen ook nog, dat zij in den geest van de een of
andere partij handelen door zich zoo te gedragen,
maar als zij dan van het goede dier partij’s-idéen
(ik geloof dat geen enkele partij zoo iets zal
voorstaan) zoo doordrongen zijn, waarom dan niet
zelf gehandeld? Omdat zij te bang, te laf, te ellen
dig daarvoor zijn. Een paar kleinere jongens er
voor gespannen, dat lijkt hun beter toe, zelf niet
de kastanjes uit het vuur gehaald, daar zijn ze
te bevreesd voor. Wat geeft het hun als die jon
gens een pak slaag krijgen, als ze er zelf maar
niets van voelen.
’t Is jammer, dat het goedgezinde publiek zich
niet meer keert tegen deze groote rekels, gewis
zouden op deze wijze de gewenschte resultaten ver
kregen worden, de bengels zouden onder een zede
lijken dwang staan en hun achterbaksche streken
wel voor zich houden. Ik vrees dat anders de goeden
met de kwaden zullen moeten lijden, want het
gevolg van deze ergerlijkheden zal eindelijk wel
eens zijn, dat de openbare muziekuitvoeringen op
geheven zullen worden. Ik hoop echter, dat dit
niet eerder gebeuren zal, dan nadat er eens eenige
goede, des noods gevoelige voorbeelden zijn ge
steld.
Waar Bolsward zich voor eenige jaren zulk een
goeden naam verwierf met de Bakkerij-tentoon-
stelling, daar is het te begrijpen, dat onze bakkers
niet achterwege willen blijven om van hunne be
langstelling te doen blijken gedurende de soort
gelijke tentoonstelling, die thans te Amsterdam
wordt gehouden.
Onze stadgenoot, de heer J. Hommes, lid van
de Jury dier expositie, had zulke uitstekende her
inneringen over van de dagen te Amsterdam in
die functie doorgebracht, dat hij besloot een der
meest aangename bijeenkomsten der Commissie
en Jury aan de vergetelheid te ontrukken.
Deze bijeenkomst was het officieele diner en, om
nu bij een ieder de herinnering daaraan levendig
te houden, en ook als een welverdiende hulde
aan de koks (wie zal dat beter kunnen beoordee-
len dan onze heer Hommes) en last not least
als eene proeve van de garneerkunst, waarin men
het op de bakkerij des heeren H. ook zeer ver heeft
gebracht, zonder voorafgaanden cursus aan de Quel-
linus-inrichting, bakte zijn zoon de heer H. Hom
mes, een taart, waarin hij de menu van bedoelden
maaltijd weergaf, zoo schoon, zoo sierlijk, dat wij
bij de bezichtiging, reeds watertandende van de
keur der gerechten, reeds spoedig onze onver
deelde attentie wijdden aan het product uit Bols-
ward’s koekfabriek.
Het beeld van de godin Cerus is zeer gelijkend
weergegeven, zooals ze op de menu voorkomt met
de korenschoof onder den rechterarm onrustende
met den linker op het wapen van den Bakkersbond,
de gekroonde krakeling. Keurig afgewerkt is de
hoorn des overvloeds aan hare voeten en in dui
delijke letters, de meesterhand verradende, prijkt
gelegenheden en practische vraagstukken. Ook
voor de traditioneele stof voor nuts-lezingen,
zedelijke bespiegelingen, hebben een paar rede
naars zich bereid verklaard.
Ook Indische belangen en geschiedkundige on
derwerpen komen op deze lijst voor.
Wanneer er geen bezwaren bestonden tegen het
opnemen van al deze voordrachten in één bundel,
zou dit ongetwijfeld wel een lijvig, maar hoogst
belangrijk werk zijn.
Naar aanleiding van den wieler-wedstrijd op
11. Zondag, schrijft de Telegraaf een waarschu
wend woord tegen deze wedstrijden, die de wiel
rijders afmatten. Zondag heeft men daarvan te
Utrecht de treurige voorbeelden gezien de mees
ten waren aan armen of beenen of beiden gewond
en met slijk overdekt. Toch aanvaardden zij, na
zich haastig met een spons te hebben afgewas-
schen en met een stukje citroen in den mond,
den terugtocht. Een paar waren verstandig ge
noeg in den spoortrein plaats te nemen. Het
blad vraagt terecht„Ligt het niet op den weg
van het hoofdbestuur van den A. N. W. B.
hierin verandering te brengen, en te decreteeren
„tot hiertoe en niet verder, teruggekeerd tot ons
oud standpunt van weleerHet wielrijden is eene
gezonde en aangename ontspanning". Hoe vele
jonge mannen ondervinden van die overdreven
oefeningen de meest treurige gevolgen, in hoe
vele huisgezinnen is de fiets niet reeds een bron
van leed geweest, hetzij door eene geknakte ge
zondheid, hetzij door den tijd dien het trainen
kostte, en die voor andere meer practische doel
einden besteed had moeten worden.
„Waar moet het heen waarmede moet het ein
digen indien de sport, in het algemeen, telken
jare hooger eischen aan de beoefenaars stelt
„Daarom met den meesten aandrang een beroep
gedaan op het gezond verstand van de besturen
van de sportlie vende vereenigingen. De sport zij
en blij ve eene gezonde ontspanning".
Door de sociaal-democraten werd Zondag
te Harlingen op een stuk weiland in de onmid
dellijke nabijheid der stad een meeting gehouden,
die door ’t fraaiste weder werd begunstigd.
Als sprekers traden op Hermans, Marius,
Domela Nieuwenhuis en Stienstra, de laatste
gekleed in ’t costuum van een tuchthuisboef,
wat natuurlijk zeer de aandacht trok.
Zes stoombootjes en schepen, alsmede drie
extra trams en een kolossaal aantal rijtuigen
brachten zeker meer dan tweeduizend vreem
delingen in de stad.
Op ’t terrein werd druk gevent met de Boode
Duivel, Morgenrood dat voorzien was met het
portret van Stienstra, Recht voor Allen enz.
terwijl 42 stuks vaandels van verschillende af-
deelingen in de provincie Friesland tegen het
spreekgestoelte waren geplaatst.
Twaalf marechaussees en 12 rijks-veldwachters
kwamen te Harlingen aan ter versterking der
politie. De meeting was circa vijf uur in de
beste orde afgeloopen.
Het bericht van de N. Gron. Crt. omtrent
de aanschrijving, die aan de gemeentebesturen
verzonden is tot het verzamelen der bouwstoffen
voor een nieuwe kieswet, wordt bevestigd. De
aanschrijving was echter niet voor openbaar
making bestemdbet woord „geheim" kwam er
op voor.
De Friesche Courant, de uitnoodiging van
den Minister van Waterstaat besprekende, om
de Zondagsbladen niet meer Zaterdags te ver
zenden, heeft daartegen bezwaar, zoolang niet alle
uitgevers aan dit verzoek gevolg geven.
Het blad is echter van oordeel, dat eene ver-
hooging van het karige inkomen der brievengaar
ders en bestellers ten plattelande aan deze nog
veel aangenamer zou zijn dan vermindering van
werkzaamheden op Zondag.
Met het oog op de opbrengst der posterij zou
de Minister kunnen zeggen, dat de middelen hem
die verhooging veroorloofden.
Eerst in de laatste dagen van October zal
de zaak der valsche bankbiljetten te Amsterdam
voor het Hof worden behandeld.
Het onweer van Maandagavond.
Blijkens de berichten heeft het onweer over
het grootste deel van ons land gewoed. Bijzon
der hevig is het echter boven de omstreken van
Amsterdam geweest.
Aan den Haarlemmerweg werd een hooiberg
getroffen, die geheel af brandde.
In den IJpolder sloeg de bliksem in een ar
beiderswoning. Het huis is tot den grond afge
brand.
Te Breda waren Maandagavond de slagregens
bijzonder hevig. Evenwel was het onweer niet
zoo zwaar als den vorigen avond, toen de blik
sem op verscheidene plaatsen insloeg, o. a. in
de thans niet meer bewoonde klooster-kazerne.
Nabij Doetinchem is de bliksem ingeslagen in
eene woning te Gaanderen, zonder dat evenwel
groote schade werd teweeggebracht.
Te Wageningen was de wind zoo hevig, dat
een vijftal dikke iepenboomen, in de Lawicksche
allee door midden zjjn gebroken. De fraaie laan
nabij de stad heeft daardoor opnieuw van haar
aanzien verloren.
Alle boomen kwamen terecht op de rails van
den Ooster-stoomtram. De trams, welke van
Arnhem en Rhenen in aantocht waren konden
gelukkig nog bijtijds worden gewaarschuwd. Zoo
‘«4
wenschen te spreken over maatschappelijke aau-
Bolswardsche Courant
1
rl
