NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OISWASB EN WONSEB ADEEL
Scheuring onder socialisten.
1894.
Drie en dertigste Jaargang.
No. 38.
i
DONDERDAG 20 SEPTEMBER, g
^.xxxxx' xxxx^xxxxxxxx x$
BINNENLAND.
VOOR
e>
OPENING VAN DE STATEN-GENERAAL.
L
de redactie
de
I
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
I
-
.L
$XXXXXXXXX^XXXXXXXXX$
over Domela Nieuwenhuis, iets anders dan het
volksbelang op den voorgrond treden.
Van dien kant bezien, heeft de scheuring in de
sociaal-democratiscbe partij groot belang, omdat
het velen weder de oogen zal openen.
Voor het overige kan het ons vrij wel onver
schillig zijn, of de heer Van Kol parlementair
socialist of anarchistisch socialist is.
Hij zou in zeer korten tijd geheel veranderd
moeten zjjn, maar in ontketening van de leelijkste
menschelijke hartstochten, deed hij tot dusver voor
Domela niet onder.
Vereenigde Vergadering
der beide Kamers van de Staten-Generaal tot
opening der gewone zitting, op Dinsdag 18 Sep
tember 1891.
De heer Van Naamen van Eemnes, die den
voorzittersstoel bekleedt, opent, nadat de leden
zich naar het gebouw der Tweede Kamer hebben
begeven, te twaalf ure de Vergadering en laat
door den griffier der Eerste Kamer het konink
lijk besluit voorlezen, waarbij hij benoemd is tot
Voorzitter der Eerste Kamer gedurende de zit
ting 18941895.
De Voorzitter benoemt de Commissie, die H.
M. de Koningin-Weduwe, Regentes, zal ontvan
gen en uitgeleide doen.
De Ministers, hoofden der Departementen van
Algemeen Bestuur, de Kanselier der Neder-
landsche Orden en leden van den Raad van State
komen te 1 ure in de vergaderzaal aan,
H. M. de Koningin-Weduwe, Regentes, die kort
daarna in het gebouw der Kamer aankomt, wordt
door de Commissie binnengeleid en neemt plaats
ter linkerzijde van den Troon.
H. M. houdt de volgende openingsrede
Mijne Heeren
een heugelijk nieuws; hij zegt er van: „Mocht
het waar wezenIndien er in onze Kamer aan
iets behoefte bestaat, dan is het aan een platte-
landsclub. Totnogtoe is er weinig voor het plat
teland, maar ontzettend veel voor de steden ge
daan. Ieder zorgt in de eerste plaats voor zich
en de regeerders zitten allen in de steden. Alleen
door een plattelandsclub kan het platteland tot
zijn recht komen/
Wie met pek omgaat, wordt er door be
smet. Simon Alot was, gelijk uit de behandeling
der misdaad van K. Boes te Schagen gebleken
is, een vriend van den jeugdigen moordenaar.
Ofschoon zijne onschuld in die zaak ten volle aan
het licht is gekomen, kan hij nu toch geen werk
meer vinden. Zijn patroon wil hem niet meer te
rugnemen. De Echo roept hulp voor hem in, te
meer omdat hij de steun is zijner hoogbejaarde
ouders.
Een Nederlandsche officier van gezondheid,
dr. L., is den 13den dezer te Rudesheim negen
uren in hechtenis gehouden, omdat hij eenigszins
scheen te gelijken op een Engelschman, wiens op
sporing door de Duitsche justitie was gelast.
Hij beklaagde zich daarover bij de redactie der
Köln. Ztg. omdat de politie te Rudesheim hem
veel spoediger had kunnen vrijlaten, indien zij
dadelijk had voldaan aan zijn verlangen, om zijne
identiteit door onverdachte getuigen te laten con-
stateeren.
Bovendien erkent genoemde redactie, dat het
signalement van den Engelschman in geen enkel
opzicht op dr. L. past, met uitzondering van een
buitenlandsch accent en een omgeslagen halsboord.
Een inzender in de Haagsche Ct. maakt
eene berekening van hetgeen de 43 Hollandsche
luitenants, die voor het Indische leger zijn aan
gevraagd, aan den Staat zullen kosten. Dit bedraagt
f 422,000. of wanneer er gehuwden onder zijn
f 450,000, dus ongeveer het bedrag door den
Vorst van Lombok als oorlogkosten gestort.
Hij meent dat de voorkeur moest zijn gegeven
aan het zenden der van de academie en de korpsen
onlangs afgeleverde 2e luitenants; de verlofgan
gers, die directen terugkeer hebben aangeboden
de Indische officieren hij het Nederlandsche leger
gedetacheerd en de gedetacheerden aan de krijgs
school.
Deze toch hebben Maleisch geleerd, de drie
laatste categorieën zijn met de Indische legertoe
standen bekend en zijn geacclimateerd.
Terwijl er nu enorme uitgaven worden geëischt
tot aanvulling van het korps officieren in Indië,
kon, volgens den inzender B. D. L., het Indische
korps overvloedig en beter in eigen behoefte voor
zien.
Aan deze beschouwing knoopt hij vast de ach
terstelling van de Indische officieren bij de Ne
derlandsche, ook wat ridderorden en onderschei
dingen betreft.
Volgens een schrijven uit Amsterdam aan
het U. D. is de oorzaak van het collectief ontslag
der redactie van de Amsterdammer te zoeken in
de poging van den eigenaar om de honoraria van
de redactie te verminderen of te betalen in den
vorm van obligatiën in het blad, en in andere
voorstellen tot bezuiniging, die, volgens de redactie
ten nadeele zou len zijn van de courant. In eena
billijke verlaging der drukprijzen wilde de eige
naar niet treden.
Door den eigenaar werden pogingen aangewend
om de Amst. te verkoopen aan personen van eene
andere politieke richtingdaartegen eischte de
redactie waarborgen, wat door den eigenaar ge
weigerd werd, op grond dat dit de verkoopwaarde
der aandeelen van de onlangs gevormde vennoot
schap verminderen zou.
Onder deze omstandigheden nam
collectief haar ontslag.
Op de hoogte van den weg van Rome te
Utrecht liep Donderdagmiddag een armoedig ge-
kleede jonge vrouw, die er frisch en gezond uit
zag, met een kind aan de hand, rondturende en
glurende of er soms een blinkende helm in aan
tocht was. Toen zij alles veilig achtte, trok zij
op een gegeven oogenblik plotseling hare plunjes,
bestaande uit een stukkenden gelapten rok en
jak, van baar lijf en begon daarna tot verbazing
der wandelaars, gekleed in tricot met blauwe
sjerp om ’t lichaam, het baantje van hardloopster
uit te oefenen, totdat zij, na eenige toeren te
hebben gemaakt, onverhoeds door eenig publiek
werd gewaarschuwd, daar er volgens zeggen een
„klabak“ kwam opdagen, waardoor zij wederom
van costume veranderen moest en onder het volk
heenliep, alsof er niets gebeurd was.
Aan de raadsverkiezing te Amsterdam, nam
één vijfde van de kiezers deel.
De Amst. Crt. voegt hieraan toe
„Als er geen kiesverenigingen en couranten
waren, stemde er wellicht niemand.**
In den Parkschouwburg, te Amsterdam,
is het a. s. optreden aangekondigd van een
Zouloutroep van 18 personen, die meewerken in
„den slag van Jusandhlwana", een pantomime,
door meer dan 100 personen. Als reclame wordt
er bijgevoegd„Groote overeenkomst met den
oorlog op Lombok.1*
De Zoulou’s stellen dan zeker de Baliërs voor,
en 82 Amsterdamsche figuranten de Europeanen.
We betwijfelen dan of de overeenkomst zoo groot
zal zijn. Intusschen met een Nederlandsche vlag
en Bengaalsch vuur aan het slot, kan men bjj
het publiek heel wat uitworken.
De scheuring in twee groepen, de anarchistische
en parlementaire groep, onder de socialisten, heeft
in de pers nog al belangstelling gewekt.
Enkele bladen, die het kortst bij de parlemen
taire socialisten staan, hebben aan de jongste
scheuring artikelen gewijd, waarin een zekere
mate van hoffelijkheid te onderkennen viel, een
soort voorkomendheid sprak, die zeggen wilde
zie zoo, als ge uw revolutionair geschetter voortaan
achterwege wilt laten en parlementair wilt zijn,
parlementair in geheel uw optreden, dan kunnen
wij met u praten.
We willen niemand een illusie ontnemen.
De tijd zal spoedig uitspraak doen.
Wie echter van den beginne en meer van nabij
de socialistische partij gevolgd heeft, zou wel
vooruit durven voorspellen, dat de volgelingen van
de parlementairisten, indien zij parlementair wor
den ook op de vergaderingen, heel dun zullen zijn.
Als men de vergaderingen van thans en die van
9 a 10 jaar geleden met elkaar vergelijkt, welk
een verschil.
Toen een Croll, die een dicht opeengepakte
menschenmassa met zijn heftige, snijdende en bij
tende volzinnen, het bloed aan het koken, het
schuim op den mond bracht.
Toen een Domela Nieuwenhuis, den Christuskop
omgeven met het aureool van den martelaar.
Toen een Fortuyn, de volkskomiek bij uitne
mendheid, die den humoristischen kant, die aan
ons volk zoo gevoelig is, wist te vinden en te doen
trillen.
Toen een Van der Stadt, met zijn dwepende
stem en mooien kop, onder wiens gehoor de vrou
wen zich bij voorkeur schaarden.
Wat een trek schier eiken avond naar het
thans verdwenen „Volkspark1* te Amsterdam.
Steeds gebrek aan ruimte.
Geen wonder; er was emotie te halen in het
„Volkspark*, voor socialisten en niet-socialisten.
De voorstellingen waren goed verzorgd, er was
leiding, er was regie en er werd voor een behoor
lijk decor gezorgdkortom, er viel iets te genie
ten, wat men nog nooit genoten had.
Wie daar kwam in het oude „Volkspark**
raakte onder den indruk van het nieuwezelfs
de pers, die er alle aandacht aan wijdde en zorgde
voor telkens nieuwe bezoekers.
Domela Nieuwenhuis, Fortuyn, Croll, Van der
Stadt, ze genoten weldra een reputatie als onze
beste acteurs.
Toen kwam er verslapping.
De eerste rollen schenen met hun succes niet
tevreden.
Ieder streefde naar de eerste plaats. Domela,
gewoon van uit den hoogen te heerschen, en stich
ter van de zaak, liet zich natuurlijk niet van zijn
plaats dringen.
En, als aan elk tooneelgezelschap, begon men
tegen elkaar te intrigeeren.
Toen Domela uit de gevangenis kwam en Croll,
die zoolang de leiding had gehad, weer van zijn
troon moest klimmen om naast Domela plaats te
nemen, werd hij ontevreden en het gevolg was,
dat hij uittradnatuurlijk als elk tooneelspeler
van reputatie, niet zonder drukte, met een brochure.
En men zag dat de meest idealistische sociaal
democraten, waarvoor geloovigen hen hielden, heel
gewone menschjes waren, met heele leelijke men
schelijke eigenschappen, zoodat een Croll zich niet
ontzag, om een vroegeren intiemen vriend de
intiemste verwijten te doen.
Het voorbeeld van Croll staat niet op zich zelf,
ofschoon de mindere góden, natuurlijk met minder
officiëele drukte, de partij verlieten. En allen met
dezelfde klachtDomela Nieuwenhuis kan niemand
naast zich dulden.
Doch zij bedoelen eigenlijk, hij staat ons in den
weg om op de eerste plaats te komen.
Precies als aan een tooneelgezelschap. Domela
heeft zich bij zijn partijgenooten de eerste plaats
veroverd en verlaat die voor niemand.
Doch begrijpelijk is zijn houding en te verwachten
is het, dat zijn volgelingen niet aanstonds tegen
over hem den Hollandschen karaktertrek zullen
verliezen.
Ons volk is niet mild met zijn gunst; er moet
heel wat gedaan worden en er behoort tijd toe
om die gunst te veroverendoch eenmaal haar
verworven, verliest men ze even moeilijk als men
haar verkreeg.
Dit moet ons uit de pen. om duidelijk te maken,
hoe de scheuring in de sociaal-democratische partij
ons van niet meer publiek belang voorkomt dan
dat een tooneelgezelschap uit elkaar gaat, waarvan
men vooraf de reden weet: ijverzucht om
succes-rollen.
Telkens blijkt het duidelijk, wanneer de heeren
met manifesten in den vorm van brochures den
volke kond komen doen van bun uittreding, hoe
zelfs dwepers als Rienzi, op den keper beschouwd,
ijdeltuiten zijn, die nu eenmaal gedroomd hebben,
een rol te spelen en ter wille van het succes
zich niet ontzien daarbij Paljassen-reclame te
gebruikengroote trom en bekkens.
En dat zou de leuke Hollander niet weten te
onderscheiden
Wat moeten Croll en Rienzi ons volk slecht
kennen, als zij meenen, dat het niet naar waarde
weet te oordeelen en te onderscheiden.
Het volk ziet terecht of te onrecht in het
publiek vijandig optreden van twee intieme vrien
den, zooals destijds Croll en thans Rienzi tegen-
’t Bildt. Men heeft reeds bij ervaring dat de
suikerbieten dit jaar niet een groot beschot zullen
opleveren. Door de vele regen en te weinig zon
heeft het loof zich ontwikkeld ten koste van den
wortel. Ook het suikergehalte zal, denkt men,
veel te wenschen overlaten. Dit laatste zal enkel
ten nadeele zijn van den fabrikant, waarmede de
verbouwers tegen een vast bedrag hebben gecon
tracteerd. Ook de cichorei lijkt op verre na niet
zooveel te zullen opleveren als verleden jaar.
Achluni. De persoon van Jan Visser, die
zich in de machine op de panfabriek alhier de
hand verwondde, zoodat deze geamputeerd moest
worden, wordt nu eenigszins schadeloos gesteld
voor het gemis van dit lichaamsdeel door een
kunsthand, vervaardigd door den heer Best te
Leeuwarden. Het is door de vriendelijke hulp van
de dames van het Diaconessenhuis te Leeuwarden,
waarin de ongelukkige verpleegd is geworden,
dat ook dit bewijs van toegenegenheid hem ge
schonken wordt.
Harich. Maandag morgen schrikte de landb.
A. B. alhier niet weinig, toen hij bij ’t ontwaken
op zijn erf een gezadeld paard zag staan en daar
naast een geel voorwerp liggen. Dit laatste bleek
bij nauw toezien een in een deken gewikkeld
man te zijn, de eigenaar van het ros, die daar
den nacht verblijf bad gehouden. De man vertel
de kermisreiziger te zijn en vertrok na eenige
versterkingen te hebben ontvangen.
Gaasterland. In onze gemeente zijn j.l.
Zaterdag niet minder dan ruim 600 vergunningen
a 25 cent voor het met 1 October e. k. begin
nende lijsterstrikken uitgegeven. Als de arme
dieren eens wisten, welk gevaar hun hier dreigde 1
Een der laatst aangenomen volontairs van
het instructie-baitaljon werd dezer dagen verrast
met de mededeeling, dat hij ingevolge ontstane
vacatures aan de Cadettenschool, in verband met
het door hem afgelegde toelatings-examen, alsnog
voor eene plaatsing bij die instelling in aanmer
king gebracht was. Op een hiertoe strekkend ver
zoek is hij thans van zjjne dienstverbintenis ont
heven en-zal hij zijne nieuwe bestemming volgen.
Een ander jongeling, die zich tegen 26 dezer
voor dienstneming te Kampen had aangemeld,
verkeert in hetzelfde gelukkige geval.
In verband met het gebeurde met de ge
meen te-obligatiën van de Bilt herinnert het
Weekblad voor Provinciale, Gemeente- en Water-
schaps-obligahën hoe niet lang geleden de burge
meester eener gemeente in Overijssel zich aan
eene geheele serie oplichterijen had schuldig
gemaakt, door obligaties in omloop te brengen
ten laste zijner gemeente die van a tot z valsch
waren. Raadsbesluit, het besluit tot goedkeuring
van Gedep. Staten, de obligaties zelve, alles was
valsch. De coupons wist hij op de vervaltijden
zelf in handen te krijgen, door ze betaalbaar te
stellen bij de firma’s die de obligaties zooals
zij meenden van de gemeente hadden over
genomen en die telkens tijdig van hem, burge
meester, de gelden ontvingen, voorzien van een
bevelschrift tot betaling, met verzoek hem daar
tegen de uitbetaalde coupons toe te zenden. De
door de wet vereischte handteekeningen van een
wethouder waren eveneens vervalscht of wel ge
fingeerd. Toen de oplichterij, ook door een toeval
ontdekt werd, had de ellendeling door de vlucht
zich aan den arm der justitie weten te onttrekken.
Het nadeel dat hierdoor aan verschillende kas-
sierskantoren werd toegebracht beliep circa
f 90,01)0.
Deze feiten geven het blad aanleiding tot den
raad, om onverwijld maatregelen te nemen ter
voorkoming van herhaling. Hij meent dat dit op
de volgende wijze geschieden kan.
Aan de zegelkantoren worde gelast, om obli
gaties ten laste van deze corporaties alleen dan
van het vereischt zegel te voorzien, wanneer die
vergezeld gaan van eene verklaring, af te geven
door den griffier van de Staten der betrokken
provincie, houdende, dat de nevensgaande obli
gaties ieder groot fnominaal, genommerd
deel uitmakende van de geldleening nominaal
de gemeente
groot f... ten laste van,;—---=--en
het waterschap
goedgekeurd bij besluit van Gedeputeerde Staten
d. d.van zegel kunnen worden voorzien. De
kooper van obligaties ten laste dezer lichamen
behoeft zich dan slechts te vergewissen, of de
hem aangeboden stukken behooilijk gezegeld zijn.
Wanneer dan tevens nog wordt bepaald, dat al
deze obligaties met den drogen stempel zullen
worden gezegeld, dan is de kans op namaak van
het zegel zelf, de eenige risico die men dan loopt,
betrekkelijk gering.
In het Venloosch Weekblad komt de heer
Haffmans op tegen het heffen van tol van wiel
rijders, omdat door de rijwielen de wegen even
weinig te lijden hebben als door de voetgangers.
Met instemming haalt mr. H. uit het Land
bouw Weekblad een artikel aan, dat er tegen op
komt, dat de Regeering op particuliere wegen de
tolheffing ook voor velocipedes toestaat en het
verzet daartegen plaatst op het werkprogramma
van een plattelandsclub, die volgens den schry ver
in de vertegenwoordiging in wording is, teneinde
de belangen van het platteland wat meer op den
voorgrond te brengen. Dit laatste noemt mr. H.
Bolswardsche Courant
k.
A
H. M., voorafgegaan door de Comissie, vertrekt daarna
uit de Vergaderzaal.
De Voorzitter sluit de vergadering, nadat de leden der
Commissie zijn teruggekeerd.
Het is mij aangenaam Mij wederom te bevinden te
midden der vertegenwoordigers van het Nederlandsche
volk, gereed om den gewichtigen arbeid te hervatten.
Met erkentelijkheid mag Ik er op wijzen, dat de
toestand des land in menig opzicht tot tevredenheid
stemt.
De betrekkingen met alle buitenlandsche mogend
heden zijn van den meest vriendschappelijken aard.
Aan de sedert 1875 tusschen Nederland en de Ver
eenigde Staten van Venezuela bestaande geschillen is,
tot mijne voldoening, op bevredigende wijze een einde
gemaakt.
De zee- en landmacht gaan voort zich zoow'el hier
te lande als in de koloniën op loffelijke wijze van
hunne taak te kwijten. Van onze krijgsmacht in Neder-
landsch Indië werden opnieuw zware offers gevorderd,
welke ik met diepen weemoed herdenk.
Ik vertrouw dat de eer onzer wapenen op Lombok
ook na den ondervonden tegenspoed krachtig zal wor
den gehandhaafd.
De algemeene gezondheidstoestand is bevredigend;
voor ernstige uitbreiding der Aziatische cholera moch
ten wij bewaard blijven.
De gunstige verwachtigen die de te velde staande
oogst aanvankelijk opwekte, zijn tot ons leedwezen in
onderscheidene deelen des lands niet verwezenlijkt;
aanhoudende regens hebben daaraan veel schade toe
gebracht.
Ofschoon de Veestapel van ernstige ziekten bevrijd
bleef, heeft het daaronder uitgebroken mond- en klauw
zeer aanleiding gegeven tot het verbod van vee-invoer
in de aangrenzende rijken.
De toestand van Handel en Nijverheid is overigens
in het algemeen niet onbevredigend.
Tot belangrijke werkzaamheden zult gij, Mijne Hee
ren, worden geroepen.
Ontwerpen tot regeling van het Kiesrecht, alsmede
een herziening der Personeele Belasting zullen in dit
zittingjaar bij worden ingediend, terwijl met de voor
bereiding eener nadere regeling van de Gemeente-Fi-
nanciën inmiddels wordt voortgegaan.
De conferentie voor internationaal privaatrecht, op
Mijne uitnoodiging ook dit jaar te ’s-Gravenhage bijeen
gekomen, zal, naar ik grond heb te verwachten, leiden
tot verdragen, welke uwe goedkeuring zullen behoeven.
Ontwerpen tot vaststelling van een wetboek van het
militair strafrecht en van eene wet op de krijgstucht
zullen uwe aandacht vorderen.
Omtrent onderscheidene onderwerpen van handels
recht en strafvordering, zullen u voorstellen tot aanvul
ling of wijziging in de bestaande wetgeving worden ge
daan. Wets voordrachten betreffende land en tuinbouw-
onderwijs, alsmede omtrent het subsidieeren van scho
len van middelbaar onderwijs voor meisjes zijn in be
werking.
Tot vermeerdering der weerbaarheid des lands door
vernieuwing van het materieel der zeemacht, betere
bewapening der krijgsmacht te land en te water en de
instelling eener herhalingsoefening voor de zeemilitie,
zult gij worden in de gelegenheid gesteld, terwijl ont
werpen tot aanvulling der bepalingen op de bevorde
ring der officieren van de landmacht, betreffende den
staat van oorlog en beleg en aangaande het stellen van
militaire inundatiën u zullen bereiken.
Tot verhooging van de opbrengst der bestaande be
lastingen en her/iening van de belastbare opbrengst
van gebouwde eigendommen zullen u voorstellen wor
den aangeboden. Wetsvoordrachten tot instelling van
kamers van Arbeid; tot regeling van het toezicht bij
de op- en inrichting van fabrieken en werkplaatsen,
met het oog op de belangen der arbeiders en tot het
openen van de gelegenheid om door het Bijk gewaar
borgde lijfrenten te verkrijgen, worden in gereedheid
gebracht
De verplichte verzekering van werklieden door hunne
werkgevers tegen gevolgen van ongelukken wordt voor
bereid.
De toestand onzer Overzeesche Bezittingen geeft, over
’t algemeen, stof tot tevredenheid.
Tot blijvende versterking der middelen, door verhoo
ging van het tarief der in-en uitvoerrechten in Neder-
landsch-Indië, alsmede tot maatregelen ter bevordening
van de welvaart in de kolonie Suriname zal uwe mede
werking worden ingeroepen. Op uwe toewijding ter
vervulling uwer ernstige en moeilijke taak, doe Ik, met
vertrouwen, bij vernieuwing een beroep.
Moge uwe arbeid onder Gods zegen strekken tot het
welzijn van ons dierbaar vaderland! In naainderKo-
i ningin verklaar ik de gewone zitting der Staten-Gene-
raal te zijn geopend.1*
