NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
8<»SWA»0 EN WONSER ADEED
■8JMN DBIJffl.
1894.
Drie en dertigste Jaargang.
No. 39.
i
DONDERDAG 27 SEPTEMBER. J
BINNENLAND.
B U I T E N L A N D.
X
VOOR
Roordahuizum.
I
goed op) vindt
f,
lacht zelfs de
zich echter scherp
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Onderlinge Noord-Nederlandsche Vee-
verzekering Maatschappij.
echter waren slechts p. m. 4000 man te werk
gekomen, zoodat de toestand verergerd is in plaats
van verbeterd. Bovendien schijnt de gisting weer
toenemend, want de politie te Glasgow is met een
aantal uit Liverpool gezonden agenten versterkt.
in huwelijkszaken, dan is armoede het voorland
en daarmede tevens huiselijk ongenoegen, twist,
haat en wat niet al, het gevolg.
Arme Ouders, en vooral arme kinderen 1
Niettegenstaande de regen in stroomen neer
plaste, trokken Zondag omstreeks twee duizend
bewoners van de provincie Westpruisen, waaron
der honderden jonge en oude dames, in optocht
naar Bismarck’s landgoed Varzin. Bismarck hield
tegen de betoogers een redevoering, nog langer
en nog sterker politiek gekleurd dan de vorige,
over de Polen. Zijn woorden waren buitengewoon
verrassend,- omdat hij ten slotte den Keizer lof
toezwaaide voor diens toespraken in Konings
bergen, Marienberg en Thorn en verklaarde dat
hij, Bismarck, het geheel eens was met het pro
gramma, daardoor Wilhelm II ontwikkeldstrijd
tegen de revolutionare partijen, waartoe volgens
Bismarck ook de Poolsche adel behoort, verster
king van de Duitsche nationaliteit en, in het al
gemeen, beteugeling van de begeerte der Polen
om zich af te scheiden. De laatste woorden van Bis
marck waren: God beware deze voornemens, God
begunstige ze, God geve den Keizer raadslieden
en dienaren die bereid zijn en van hun bereid
willigheid getuigenis afleggen, om te handelen
naar de bedoelingen van dit keizerlijk programma.
Leve de KeizerGod behoede hem
Na de redevoering werd Bismarck door de dames
levendig toegejuicht. De oude heer maakte korte
metten en kuste alle mooie meisjes en vrouwtjes,
die hij te pakken kon krijgen, hartelijk.
De berichten omtrent den toestand van den
Keizer van Rusland luiden verontrustend. Zoo
wordt althans uit Berlijn gemeld.
Hij moet aan nierziekte lijden.
Volgens de Italië is er eene instructie ge
opend tegen twee Italiaansche ambtenaren aan het
Ministerie van Oorlog, beschuldigd van voor Frank
rijk belangrijke stukken betreffende het mobilisa-
tieplan te hebben willen verkoopen aan een vreem
deling, een handelsreiziger uit Zurich, Cagliani
genaamd. Deze luisterde naar hunne voorstellen,
maar waarschuwde de Italiaansche Regeering, die
het tweetal in hechtenis deed nemen. Men houdt
het er voor dat zij getracht hebben den heer
Cagliani af te zetten, aangezien zij in werkelijkheid
niet veel gewichtigs zouden hebben kunnen ver
raden.
De verwachtingen in de Engelsche bladen
omtrent het eindigen van de groote werkstaking
in Schotland, zijn niet geheel vervuld. Welwaren
in den loop der vorige week ruim 10000 man
tot het werk in de mijnen teruggekeerd, maar zij
vertegenwoordigden slechts */7 der werkstakers.
Men vleide zich dat voor het einde der week de
hervatting bijna algemeen zou wezen. Zaterdag
Menigeen is er die denkt wanneer hij een 5 of
6 gulden per week verdient dat het nu wel Ijjden
kan. Eu zonder er aan te denken, wat hijzelf
verbruikt aan ’t noodige en ’t overtollige, zonder
na te denken, dat van dit geld in den eersten
tijd twee, later nog meer wezens moeten leven,
stapt hij in 't huwelijksbootje. En wat is het
gevolg Is het geen schande, dat zoo iets ge
beurt Ongerekend nog de moedwillige wijze
waarop jonge vrouwen het ongeluk in den mond
loopen.
’t Is waar, het trouwen kan men niet verbieden.
Maar den voorstanders van 't huwelijk in zulke
toestanden gelijk geven en met hen mee te pra
ten, dat mag ook niet.
Telkens en telkens moet men de menschen er
op wijzen dat zij mensch zijn en hun menschel ij k-
heid hun de verplichting oplegt, zichzelven te
beheerschen, zich boven de dieren te verheffen,
die slechts aan hunne hartstochten toegeven. Een
kus en een glas water is een schraal ontbijt en
waar de armoede de deur binnensluipt, vliegt de
liefde het venster uit. De liefde en de maag
staan in nauw verband met elkander. En wan
neer het verstand niet de beslissing heeft* eek
I
Voortdurend wordt er geklaagd over gebrek aan
werk en te geringe verdiensten. De strijd om het
bestaan neemt met den dag in omvang toe. Men
schen in de kracht huns levens ziet men ledig
loopen in een tijd, dat er anders volop werk is.
Velen moeten zich vergenoegen met een loon, dat
men in andere tijden aan jonger menschen betaalde
en de eischen voor elk vak worden desniettegen
staande steeds hooger gesteld. Zoo zijn er maar
weinigen, die tevreden zijn, weinigen die in staat
zijn eigen huishouding te grondvesten. Desniet
tegenstaande worden juist door hen, wier inkomen
zoo gering is, de meeste huwelijken gesloten. Het
gevolg ervan is, dat het aantal menschen op deze
wereld onrustbarend toeneemt, dat er jaarlijks
millioenen nieuwe wereldburgers hun intrede in
t leven doen, die op hun beurt den strijd om het
bestaan heviger zullen doen ontbranden.
Ieder weet dat die strijd steeds nu in volle he
vigheid woedt, en dat de gemeenschap niet voor
ieder een positie heeft, die hem recht geeft zich
te vermenigvuldigen als het zand der zee. Ge
lukkig! Want dan zouden er wellicht nog hon
derdmaal meer kinderen geboren worden, die allen
zouden trouwen, en weer kinderen krijgen en dan
zou eindelijk 't aantal zoo groot worden, dat er
geen leven meer voor hen zou zijn. Dan zouden
ten slotte de menschen staan schouder aan schou
der, evenals bij een volksoploop en elkaar ver
dringen.
Zou dit de sociale kwestie kunnen oplossen
Het is daarom plicht van ieder, die niet door
zijn kennis of door andere eigenschappen, een
positie kan verwerven, om ’t sluiten van een huwe
lijk te rechtvaardigen, zich op zelfbeheersching
toe te leggen, zich van een huwelijk te onthouden
en te toonen, dat zijn verstand machtig is boven
de stof.
-
Het spreekt vanzelf, dat in de verschillende
standen der maatschappij de voorwaarden, die een
huwelijk veroorloven, geheel anders zijn.
Een knap werkman, die wekelijks 14 of 15 gul
den verdient, is in zijn volle recht, als hij naar
een vrouw omziet. Een candidaat-notaris, een offi
cier van het leger en anderen, die ditzelfde be
drag of zelfs nog iets meer verdienen, kunnen
echter aan geen huwelijk denken. Hun plaats in
de maatschappij is zoo geheel anders, dat de om
standigheden dit onmogelijk doen zijn. De levens
voorwaarden voor hoogere standen zijn weer an
ders en nog meer eischend.
Meerder beschaving, grooter ontwikkeling be
wijzen ook hier, dat zij iets in de melk te brok
kelen hebben. Want het is niet in de hooge stan
den, dat de meeste onberaden huwelijken gesloten
worden. Daar wordt gewikt en gewogen, en de
ouders, die hier doorgaans nog iets over hun kin
deren te zeggen hebben, houden een oog in ’t zeil.
In den middenstand (let er eens goed op) vindt
men de meeste oude vrijers.
Maar nu een paar trappen lager. Kom eens in
de achterstraten, in de donkerste en vuilste buur
ten, waar nooit een zonnestraal doordringt, en uit
de modder der straten een weemakende pestwalm
opdampt.
Vrouwen met ingevallen gelaat, vuil, mager,
flets, uitgeteerd, met starende wezenlooze hol-oogen
staan in de deur of bij troepjes met elkander te
praten, en op de vuile straat krioelt het van kleine
bloedjes van kinderen, waarmee de moeders zich
niet anders bemoeien, dan om ze zoo nu en dan
een pats te geven.
Men vindt dikwijls zesmaal zooveel kinderen
als er huisgezinnen wonen in één straat. En al
die arme schepseltjes worden aan zichzelf over
gelaten, kruipen en wurmen, maken ontijdig ge
bruik van hun ledematen, die nog niet krachtig
genoeg zijn, om hun lichaampje, dat voldoende
voeding mist, te dragen en worden gebogen,
zwakke, ziekelijke, onbruikbare menschen, zoo ze
al niet als ongelukkige verwaarloosde kinderen
sterven, en daardoor hun ouders van een last
ontheffen.
spreker schoppend, slaande en duwend, zoodat
deze nueens tegen een stevig gebouwden sjouwer,
dan weer tegen een witten meel-man terecht
kwam. Toen dan ook eindelijk een agent van
politie een einde aan het gevalletje kwam maken,
was de arme doodbriefjesman heelemaal wit,
zoodat hij, alvorens zijn taak verder te kunnen
volbrengen, eerst naar huis moest, om zich door
moeder de vrouw eens flink te laten af borstelen.
Thans verneemt men weer, dat ook de heer
Sibmacher Zijnen is uitgenoodigd om de hoofd
redactie van de Amsterdammer op zich te nemen
maar ook deze heeft die betrekking niet aanvaard.
Die vele berichten omtrent het redacteurschap
van de Amsterdammer doen denken aan de dagen
van eene ministerieele crisis, als ook dag aan dag
personen worden genoemd, wien eene portefeuille
werd aangeboden.
De aftredende redactie schijnt nu onder dak
te zijn, althans men leest in verscheidene bladen
De demissionaire redactie van de Amsterdam
mer, dagblad voor Nederland, zal met 1 October
a. s. als redactie optreden van eene nieuwe cou
rant, die den naam zal dragen van het Dagblad.
Deze courant wordt uitgegeven door de firma
Ellerman Harms Co.
Na de kermis. Hoe curieus de gevolgen van
een kermispret kunnen zijn en hoe een vermeend
roerend drama in een kluchtspel kan veranderen,
blijkt uit het volgendeA. W., dienstknecht bij
den heer H. Busscher te Stadspolder, kwam met
zijn meisje van de Schanskerkermis. Na afscheid
van haar genomen te hebben, moest hij o. a.
voorbij de gracht van den heer Zijlker te Nieuw-
Beerta. Daar is hij vermoedelijk droomende bij
blijven staan bij helderen maneschijn, vermeende
hij allicht voor zijn bed te wezen, althans hij
heeft zich ontkleed en stapte te bed, doch het
frissche verkoelend bad is hem zeker niet bevallen.
Hij keerde den volgenden morgen ten minste
bijna naakt bij zijn boer terug. Het vinden zijner
kleeren en schoeisel deeff velen een zelfmoord
vermoeden, doch gelukkig kwam de rechtmatige
eigenaar spoedig opdagen, zoodat alles kluchtig
in plaats van dramatisch afliep.
Ons Koninginnetje. Bij het bezoek der
Koninginnen, aldus verhaalt men aan het
N. v. d. D. aan een onzer groote oorlogsschepen
te Helder trok het de aandacht van Koningin
Wilhelmina, dat in het ruime schip bijna geene
slaapplaatsen werden gezien. „Maar, comman
dant, vroeg de jonge Koningin en zij wees
naar al die rappe zeelui „waar moeten toch
al deze menschen slapen
De commandant riep een der vlugste janmaats
en gelastte hem zijn hangmat te scheren en er
in te gaan liggen. In een wip was dit bevel uit
gevoerd.
Koningin Wilhelmina was zeer tevreden over
de practische zeelui, die zich zoo flink en zoo
doelmatig weten te helpen.
Is het exploiteeren van misdaden ten bate
der publieke nieuwsgierigheid af te keuren, de
volgende bijzonderheden omtrent hetleven van den
jeugdigen moordenaar Boes, is toch van te groot
belang, om ze niet mede te deelen.
Dat Boes, de moordenaar van vrouw Bute en
hare nicht, de geheele zaak nog vrij stoïcijnsch
opneemt, blijkt uit den brief, dien hij dezer dagen
uit de gevangenis aan zijn vader zond. Daar geeft
hij de hoop te kennen, dat zijn vader even wel
en gezond mag wezen als hij. Hij vertelt, dat hij
geregeld bezigheid heeft en daaraan al goed be
gint te wennenhij verzoekt zorg te dragen voor
zijn gereedschap, opdat het niet roeste, informeert
of er geen prijs gevallen is op zijn lot van de
Heldersche Landbouwtentoonstelling en verzoekt
ten slotte zijn vader, uit zijn naam zijn baas en
de vrouw vergeving te vragen voor een groot
zondaar als hij is. De brief eindigt met den wensch,
dat hij eenmaal als een braaf mensch uit dege-
vangenis moge komen, en is verder verscheidene
malen van zijne handteekening voorzien.
.Blijkens het verslag, dat Recht voor Allen
geeft van dat gedeelte van het anarchisten-con-
gres, waartoe slechts de bevriende pers werd toe
gelaten, namen daaraan een 130tal personen deel.
De volgende besluiten werden genomen. Tegen
over den Sociaal-democratischen Bond zal een
afwacbtende houding worden aangenomen tot
na het Kerstcongres van den bond. Er zal ech
ter getracht worden zooveel mogelijk samen te
werken met de revolutionaire socialisten, voor
namelijk bij de viering van herdenkingsdagen
(11 November enz.). Men zou zich echter scherp
stellen tegen de parlementaire socialisten als zui
vere tegenstanders.
In zake werkloozenbeweging zullen de groepen
handelen naar plaatselijke omstandigheden. Men
wil den werkloozen aanraden zich niet meer te
stellen onder een comité, maar zelf hun belangen
ter hand te nemen. Men trekke niet meer naar
burgemeesters enz. om werk.
Een kunstenmaker in het circus Carré heeft
Dinsdagavond bij een zijner verrichtingen een val
gedaan van eene hoogte van 100 voet, waarbij
ziju enkel ernstig gekneusd werd.
Bij het verrichten van gymnastische toeren
vraagt men zich vaak af, waarom die op zulk eene
hoogte boven den beganen grond moeten geschie
den Er zijn misschien toeschouwers, voor wie
die duizelingwekkende hoogte aan de toer meer
aantrekkelijkheid geeft. Voor velen is het eene
reden om er niet naar te kijken. In elk geval
zjjn zij par terre niet zoo gevaarlijk als zii nu
weder bleken te zijn.
De rekening over het afgeloopen boekjaar
1893/4, incluis het geheele beheer van den Direc-
teur-boekhouder dier Maatschappij, heeft voor de
verzekerden ter inzage gelegen.
Vele verzekerden hebben van dat recht gebruik
gemaakt, die zich meestal vereenigden tot Commis
sion van 3 of 4 personen, welke na afloop, publiciteit
van hunne bevinding gaven door middel der dag
bladen.
Zoo komt in de Prov. Drentsche en Asser Cou
rant de volgende verklaring voor:
„Eene Commissie uit Drente, belast geweest
met het nazien der rekening van het boekjaar
1893/4, heeft deze rekening accoord bevonden
en verdient de Directeur-Boekhouder, de heer
J. Jongsma, een woord van dank voor zijne
nette en eenvoudige administratie.
Door de groote deelname en de weinig kost
bare administratie voldoet deze Veeverzekering-
Maatschappij aan hare bestemming. Wij bevelen
haar gerust h.h. Veehouders aan.
De Commissie:
B. HOEFSLOOT, Assen.
A. S MEENGE, Tinaarlo.
II. WESTRA Jr., Assen”.
In de Leeuw. Courant komt eene verklaring voor
van eene commissie van vijf verzekerden uit Roor
dahuizum c. a. waarin o. m. gezegd wordt:
„dat het hun gebleken is, dat op de boekhou
ding, die practisch is ingericht, wat accuraatheid
en netheid betreft, niets valt aan te merken en
deswege alle eer toekomt aan den boekhouder
en zijn personeel/
Deze commissie eindigt haar rapport aldus
„Ondergeteekenden vermeenden wel te doen van
hunne bevinding mededeeling te verstrekken aan
het publiek met opwekking tevens aan de leden
om door uit hun midden daartoe te benoemen com
mission, ook zoodanige inzage te nemenveel
van de tusschenbeide in de dagbladen voorkomende
aanvallen aan het bestuur zullen daardoor hunne
kracht verliezen.
De Commissie:
M. G. de BOER, Aegum.
A. G. HOEKSTRA, Idaard.
11. E. SCHAAP,
S. I. BLAAUW,
C. P. HOEKEMA,
Achlum, 21 Sept. De nieuwe machine, die
hier door den monteur der b. h. Ledeboer te
Borne in de boterfabriek ineengezet is, kon deze
week in werking gebracht worden en voldoet
aanvankelijk zeer goed.
Kimswerd, 25 Sept. 1894. Een menigte men
schen van hier en omliggende plaatsen vereenigde
zich heden morgen voor de woning van W. d.V.
Diens inboedel zou, wegens schuld (doktersreke
ning), bij boelgoed worden verkocht. De omroe
per begon eerstens ’t kabinet aan te bieden, 't
Werd gemijnd op f 8,en vervolgens telkens
verhoogd tot pl, m. f 150,Daar men zag, dat
de verhooging waarschijnlijk tot in ’t oneindige
zou doorgaan, werd door den deurwaarder aan-
gekondigd, dat ’t boelgoed werd geschorst. Een
luid hoeraging hierna op uit de menigte en de
sociale liederen weerklonken over de buurt.
Men schrijft aan de Amst.
Te Vucht kan men op het Rootnsch-katholieke
kerkhof een treurwilg zien, beladen met peren. De
boom levert een aardig gezicht op. De geheele
kroon bestaat uit wilgetakken en wilgebladeren
en daartusschen groeien peren, die ongeveer de
grootte van een okkernoot hebben. Op een pere-
stam werden wilgetakjes geënt en deze schijnen
dus uit dien stam eigenschappen te hebben over
genomen, die hem in staat stelden bloesems en
vruchten te dragen eigen aan den moederstam,
terwijl de bladeren niets van vorm veranderden.
De Minister van Marine ontving Zaterdag
van den Gouverneur-Generaal telegraphisch het
verzoek, zoo spoedig mogelijk een oorlogsschip te
zenden. Ingevolge dit telegram zal de oorlogs
bodem Koningin Wilhelmina, thans te Helder, den
6en October naar Indië vertrekken, onder kom
mando van den kolonel P. Zegers Veeckens,en met
120 man landingsdivisie, behalve de gewone
bemanning.
De steenfabrieken langs den IJssel hebben
57 pet. minder steenen vervaardigd dan in 1893,
en toen reeds werd er veel minder gewerkt, wegens
den grooten voorraad en de zeer lage prijzen. Er
is thans echter meerdere vraag met weinig voor
raad voor steenen, hetwelk een vooruitgang in de
prijzen heeft doen ontstaan. Sommige soorten zijn
f 1,50, andere f2 per 1000 stuks hooger.
De heer Fernhout klaagt in de Utrechtsche
Kerkbode, dat hij gewichtige gebeurtenissen in
het leven, de menschen zoo weinig hunne dank
baarheid toonen door offers op het altaar des
Heeren. Zoo geeft hij het volgende staatje van
huwelijkskosten
Voor kleeding van bruidegom en bruid, f80.
rijtuigen, fooien, enz20.
de bruiloft20.
Totaal.. „120.
Voor den Heere van bruidegom en bruid met
wederzijdsche familie12 centen.
De Amsterdamsche Courant schrijft:
Een oolijke boer. Een wetsontduiking kan soms
aardig zijn en als Reens b. v. zijn optreden tot
éénmaal had bepaald, dan zou men er zeker
algemeen om hebben gelachen, evenals men nu
lacht om de grap van een boer aan den Amstel-
dijk. De man heeft danig het land aan het groote
bord met het opschrift
Besmettelijke veeziekte,u
dat op hoog bevel op zijn land is geplaatst.
Maar wat te doen? Het bord wegnemen of het
opschrift onzichtbaar maken is strafbaar. Maar
de man wist raad. Een paar dagen geleden kwamen
eenige werklieden met planken en palen er werd
vlak achter het gehate bord nog een bord opgericht,
ook met een opschrift, en de voorbijgangers lezen
sedert eenige dagen
Hier is geen
Besmettelijke veeziekte.
De man heeft het van overheidswege geplaatste
bord volkomen geëerbiedigd, en
buitengewone veldwachters uit.
Een aanspreker in de verdrukking. In de
Egelantierstraat te Amsterdam kwam een aan
spreker bij een paar sjouwerlui aanzegging doen
dat hun maat, Klaas v. d. B., was overleden.
Nou blijkt die aanspreker bij de vervulling van
zijn plicht bij de inkleeding van zijn dood-aan-
kondiging wel een beetje af te gaan op de maat
schappelijke positie, die zijn „klant14 tijdens zijn
leven heeft ingenomen, ten minste, de sjouwer bij
wien de aanzegging geschiedde, meende dat „die
leelijke kraai14 wel wat „fatsoenlijker44 zijn
boodschap had mogen doen. Hij vertelde den
aanspreker dat dan ook, maar deze liet zich
in zijn antwoord ook niet onbetuigd. De sjouwer
kreeg echter spoedig hulp. Een paar steenkolen
sjouwers mengden zich in den strijd, die nog al
tamelijk luidruchtig gevoerd werd. De bestuurder
van een kar, beladen met zakken meel, die daar
juist voorbijkwam, liet zijn kar stilstaan, om ook
eens te zien wat daar aan de hand wasde
mannen, die op de kar zaten, sprongen er af en
sloten zich bij de sjouwers aan, waarna zij met
zijn allen een kring vormden om den zwarten man.
Luid schreeuwend en het gekras van een kraai
nabootsend* dansten zij in het rond, den aan-
Bolswardsclie Courant
i
1
i
■'f
I
