NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
KLEINIGHEDEN?
!<H.SWABÖ EN WONSEB A.OEEL
Drie en dertigste Jaargang.
BI
I
1894.
No. 42.
1
1
Iw
-i
BUITENLAND.
BINNENLAND.
i
VOOR
de
i
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
a
e
L
1 öj
£xxxxxxxxXhXXXxxxxxx$
g DONDERDAG 18 OCTOBER.
$XXXXXXXXXhXXXXXXXXX$
is
I
Ze zaten rustig aan de theetafel. Vader had
een oogenblik zijne bezigheden gestaakt, om een
rustig uurtje te genieten. Niemand, die ’t hem
misgunde. Of 't moest al de kleine dreumes zijn,
dat snoeperig kereltje van een jaar of vijf, dat
daar bezig was een karretje te maken en bij dit
werk telkens vaders hulp en voorlichting vroeg.
Trouwens kleine Willem begreep niet, dat vader
vermoeid was, en vader liet het hem ook niet
merken, maar hielp hem telken keer, zoo vaak hij
’t vroeg
Daar wordt gebeld en de meid komt zeggen,
dat er iemand is, om „mijnheer" te spreken. Jam
mer van dat prettig, gezellig uurtje. Vader vindt
het dan ook erg ongelegen en zegt driftig aan de
meid„Zeg maar, dat ik niet te huis benEn
als de moeder eenigermate bevreemd opziet, voegt
hij er iets zachter bij: „Kom, kom! men kan ook
toch altoos niet voor iedereen klaar staan"
Doch daar komt het kereltje aangesprongen, het
heeft zijn karretje een oogenblik vergeten, en nu
plaatst het zich aan vaders knie en blikt zoo on
schuldig in vaders oog en zegt bedeesd en fluiste
rend „Is paatje heusch niet t’huis Doch paatje
stelt hem gerust en werkt en speelt weer met hem
voort en vergeet al spoedig de geheele scène.
Doch, dat de vader hier zulk een groven en
tastbaren leugen uitspreekt, ook ten aanhoore van
’t schuldeloos knaapje, och dat zal allicht „maar
een kleinigheidheetenmaar dan is het een
kleinigheid, die de allertreurigste gevolgen na zich
kan slepen.
Wij kennen ze meer, de vaders, die er in be
rusten, als de jongens goed gevonden voor eigen
dom verklaren, och, zoo’n kleinigheid! of
die met een elf- of zelfs twaalf-jarigen knaap aan
de hand en eene plaats besprekende in trein of
boot of omnibus, op de desbetreffende vraag van
den beambte, met het effenste gezicht ter wereld
verzekeren, dat de jongen de volgende maand
zijn tienden verjaardag denkt te vieren.
Schandelijke leugen! Wat moet toch zulk een
knaap van zulk een vader denken?
O, men mocht toch eens beter bedenken, wat
en hoe men spreekt en handelt in ’t bijzijn der
kinderen.
Is men zelf bedorven genoeg, om den leugen
uit te spreken, men ontzie dan toch de onschuld
der kleinen. Want al schijnt ook het kind veelal
te onopmerkzaam, te verstrooid, om acht te geven
op onze gezegden, wij weten maar al te goed, dat
in de meeste gevallen elk woord of gebaar opge
vangen wordt en dat zich alles diep in de ziel
prent. De kinderziel is rein, smetteloos rein,
maar feeder.
’t Kind onderscheidt geen goed of kwaad, geen
recht of onrecht. Eerst langzaam leert het dit on
derscheid kennen. Elke blik, die het kind op de
ouders richt, spreekt als eene bede: „Och, vader,
moederzegt mij toch, wat is de wereld wat is
het leven? Hoe wilt gij, dat ik handelen moet?"
En ons antwoord, dat wij door ons spreken,
maar meer nog door ons handelen op die vragen
geven, beslist voor een groot deel over de toe
komst van het kind. Immers, het geweten van
het kind ligt in de vroege jeugd meer buiten dan
in hem. Het vraagt zich zelven niet af: „Watis
goed?" of „Wat is kwaad?" en „Hoe moet ik
handelen?"; het vraagt dit aan de ouders en op
voeders; aan allen, die het omringen. Ons han
delen is het richtsnoer voor de handeling van het
kind. Voortdurend dus is het vorschend kinderoog
op ons gevestigdhet wil, het moet ons afzien,
hoe ’t leven dient opgevat te worden. Mochten alle
ouders en opvoeders daarom nooit iets anders in
dien vorschenden blik willen lezen dan de drin
gende kinderbed: „Helpt mij toch, gij allen! het
ontbreekt mij nog ten eenenmale aan het inzicht
en de kracht, om den rechten weg te vinden en
te houden; wijst mij den weg en laten uw
voorbeeld, uwe lessen, uw leven voor mij, nooit
misleiding zijn
Ons spreken en doen in het bijzijn van kinde
ren moet er dus altoos op gericht zijn, om in
waarheid mede te werken, dat de kinderziel slechts
afdrukken krijgt van al wat schoon en edel, rein
en heilig is. Alle slechts en vuils dient met zorg
geweerd. In ’t kinderhart mag geen nijd of
eigenbaat, geen hebzucht of gemeenheid post
vatten. En dat gebeurt juist zoo licht, wanneer
men van die „kleinigheden" als bovengenoemde
verwaarloost.
Kan er ooit liefde tot den naaste aangekweekt
worden in ’t kinderhart, waar het gesprek der
ouders zich bij voorkeur bepaalt tot het liefdeloos
be- en veroordeelen van zoogenaamde vrienden
en bekenden?
Zal het kind ooit eerlijk kunnen worden, zoo
de ouders geen leugen schromen of bedrog?
Hoe zullen de kinderen hart krijgen voor wat
rein en heilig is, zoo de ouders met het heiligste
den spot drjjven?
Waar echter ouders en opvoeders ten allen tijde
er op bedacht zijn, om hunne gesprekken, om
hunnen levenswandel zóó in te richten, dat ze den
kinderen steeds tot een veilige gids en vraagbaak
kunnen strekken, daar zal het karakter des kinds
niet licht gevaar loopen; daar moet men eens de
heerlijkste vruchten plukken van de reine zaden,
in ’t kinderhart gestrooid: de zaden van licht,
leven, liefde!
De G.
schijnlijk tot hij een ingebroken uitbreker gewor
den is. Volgens het laatste bericht is hij echter weer
ingerekend.
De klok uit den toren te Drempt (gem.
Hummelo en Keppel,) welke geacht wordt te
dagteekenen uit den tjjd van Karei den Groote,
is aangekocht voor het Museum van Oudheden,
te Amsterdam.
Geen „vergunning.* De werklieden hebben
in de vroeger vermelde zaak van het oude post
en telegraafkantoor te Hoogeveen hun zin gekre
gen. Het gebouw zal worden verkocht, onder voor
waarde, dat er geene sterke drank in zal mogen
worden verkocht.
Tusschen de Amsterdammer en het (Amster-
damsch) Dagblad wordt een polemiek gevoerd over
de samensmelting van partijen.
In den ouderlingen strijd tusschen democraten,
sociaal-democraten, radicalen, liberalen, radicaal-
liberalen, vooruitstrevende liberalen, conservatie
ven, anti-revolutionairen denkt men aan Hamer-
liog’s geestige parodie „Teut". De vlag van het
ééne Duitschland wordt in zooveel stukken ge
scheiden en nog eens gescheiden, tot er ten slotte,
als symbool van de eenheid slechts het puntje
van de kwast overblijft.
Is er dan in onzen tijd niets anders te doen
dan te haarkloven over politiek
Niet minder dan 77 verzoekschriften zjjn bij
de Tweede Kamer ingediend om aan te dringen
op maatregelen in het belang van den landbouw,
Twee daarvan verzoeken verlichting van lasten
door wijziging in de grondbelasting en het perso
neel. De 75overige vragen of „flinke" of „matige"
invoerrechten op granen, of invoering van „schaal-
rechten", nog dit jaar. Dit laatste wordt o. a. in
46 adressen van gemeentebesturen gevraagd.
Omtrent de uitgave van Holland-Lombok
schrijft de Amsterdamsche correspondent van de
Zwolsche Courant:
Ik heb er aan meegedaan, ik meende hier een
kleine lafenis te kunnen brengen, een extraatje
voor zieken en gekwetsten. Nieuw was het denk
beeld niet, enfin, ’t zou dan toch wezen een uitgave
geheel ten voordeele van de lijdenden. Nugaarne
aannemende, dat de uitgever van dit boek geen
centime voordeel heeft, treft het mij toch onaan
genaam dit boekwerk in een vakblad aangekon-
digd te vinden als een extraatje voor den Neder-
landschen boekhandel. Koop dit, zoo heet het,
op één ex. verdient ge 20 cents, neemt ge er 10
tegelijk dan maakt ge 30 cents per stuk winst, bij
100 ex. tegelijk 50 cents en bij 1000 ex. 55 pCt.
Is dit nu de wijze waarop een dergelijk geschrift
moet worden geëxploiteerd? In het bijzonder
draag ik den Nederlandschen boekhandel een goed
hart toe, doch ik kan het niet goedkeuren, dat van
dit „gedenkblad" een speculatie-artikel wordt
gemaakt en in hope van een aardig winstje aan
het Nederlandsche volk moet worden gedebiteerd.
Zoude wellicht aan het slot van Holland-Lombok
met een variant op de Génestet geschreven moe
ten worden: „want nu zijn alle middelen gehei
ligd door het Doel
Werkstakingen. De Eed. Bakkerscourant
meldt het volgende:
„Wij vernamen heden van terzijde, dat een
werkstaking van bakkersgezellen wordt voorbe
reid over geheel het land, over eenige weken aan
te vangen.
Het is werkelijk leerrijk, dat, kort na het tot
stand komen van het Tehuis en het instellen
eener zoo uitstekende arbeidsbeurs, door samen
werking van patroons en gezellen, deze gelegen
heid wordt misbruikt, om juist daar een dergelijke
beweging voor te bereiden
Het plan voor deze werkstaking valt juist samen
met het jammetlijk fiasco van de beweging der
typografen te Groningen. 28 letterzetters, die daar
het werk gestaakt hadden, konden niet meer
worden teruggenomen, daar hun plaatsen reeds
bezet waren. Op enkele werkplaatsen heeft men
de leiders uitgesloten, op andere werd geloot.
De Utrechtsche typografen laten zich daardoor
niet weerhouden. Gister is de firma v. d. Weijer
(waar het trouwens reeds lang „hommeles" was,)
„aangepakt."
Op verschillende zetterijen te Amsterdam
worden door de patroons maatregelen van in
wendig beheer ingevoerd, om eenigszins tege
moet te kunnen komen aan de nadeelen, door de
genoodzaakte loonsverhooging ontstaan. Verschil
lende patroons verminderen hun personeel, ten
gevolge waarvan j 1. Zaterdag een aantal zetters
werkloos zijn geworden. Anderen voeren den
8-urendag in, zooals bijv, de firma Gebrs. Binger.
Het gevolg hiervan is, dat de zetters nu met min
der loon naar huis gaan.
Gevolgen van jalouzie. Een landbouwer te
Grubbenvorst heeft uit jalouzie op zijn vroegere
aanstaande en haar tegenwoordigen aanstaande
eenige revolverschoten gelost, welke geen ander
gevolg hadden, dan dat de schutter naar het
buitenland de wijk nam on het paartje dus onge
stoord kan minnekoozen.
Valsche bankbiljetten. Het zaakje van Krausse
c. s. schijnt te worden voortgezet in Atjeh. Op
den post Kroeng-Tjoet heeft men een Chinees
gearresteerd, die zich met dat winstgevend maar
gevaarlijk bedrijf ophield. Zijn werktuigen zijn in
beslag genomen evenals de voorradige bankbil
jetten maar er schijnt al een aardig partijtje in
omloop te zijn.
Achlum, 12 Oct. Hedenmorgen was het de
eerste maal na den zomer, dat aan de boterfabriek
even minder dan 6000 liters melk werd afgeleverd.
Als men in aanmerking neemt, dat in het best
van den zomer het getal van 8000 liters niet vol
komen bereikt werd, ziet men dat het verschil
niet groot is. Dit is voornamelijk toe te schrijven
aan de gunstige weergesteldheid tegenwoordig en
den overvloed van voedsel voor het vee. Den
geheelen zomer hebben de koeien dan ook den
rechten tier niet gehad en moesten de beesten wel
lijden onder den invloed der vochtigheid en het ge
brek aan warmte, zoowel bij dag als bij nacht.
Wonseradeel. De financiëele nood der ge
meente schijnt er toe te zullen leiden, dat op
verhooging van het schoolgeld voor het openbaar
lager onderwijs zal worden aangestuurd. Bij het
rapport van het onderzoek der begrooting voor
1895 wordt althans eene wijziging in de grond
slagen der heffing aan de hand gedaan. Tot nu
toe moet door hen, die in den hoofdelijken omslag
naar een zuiver inkomen van f 2000 en meer wor
den aangeslagen, voor ieder kind f 1,25 per maand
worden betaald. De grens, bij welke deze zware
heffing aanvangt, wil men nu tot f 1500 verlagen.
Vervolgens is het doel de aangeslagenen naar
f1000f 1500 voor ieder kind fl per maand te
doen betalen. Eerst beneden f 1000 wordt rekening
met meerdere kinderen uit één gezin gehouden;
maar ook hier treft men eene belangrijke afwijking
aan. Thans wordt bij het gelijktijdig ter school
gaan van 2 of meer kinderen voor alle kinderen
van de verlaagde heffing geprofiteerd; in het
nieuwe stekel wordt alleen voor het tweede en
de volgende kinderen verlaging toegestaan. De
aangeslagenen naar f600 f1000 zullen per
maand hebben te betalen: voor het eerste kind
ft, voor het tweede f0,80, voor het derde f0,60
en voor het vierde en ieder volgend f0,40. De
laagstaangeslagenen (f300 a f600), die tot nu toe
20 cent per maand betaalden, zullen voortaan 60
cent hebben te voldoen.
Voor het meerendeel der aangeslagenen be
looft de nieuwe heffing eene verhooging tot meer
dan het drievoud der tegenwoordige mede te
brengen.
De directeur-generaal der posterijen en
telegraphie heeft aan de drie afgevaardigden, die
zich onlangs te zijnent vervoegden, medegedeeld,
dat in 1896 alle beambten voorzien zullen worden
van uniformjassen, in plaats van de onpractische
mantels. Verschillende andere verbeteringen, die
werden voorgedragen, zijn bij den directeur-
generaal in goede aarde gevallen en hij heeft
dan ook zijne medewerking beloofd om deze tot
stand te brengen.
Door het hoofdbestuur der posterjjen is be
sloten de kleuren der postzegels eenigszins te
wijzigen, met het doel het poststempel tot ver
nietiging dier zegels duidelijker te doen uitko
men. Hoe de postzegels er dan zullen uitzien,
i zal men weldra in de gelegenheid zijn zelf waar
te nemen.
De Franschen blijven een eenig volk. In
Spanje gaan sinds jaren stemmen op, om de stie
rengevechten, die zulke onmenschelijke hartstoch
ten in den mensch ontketenen, af te schaffen in
Frankrijk, waar de Regeering het voortwoekeren
van het kwaad tijdig wil stuiten, verwekken de
maatregelen daarvoor demonstraties tegen de Re
geering
Te l)ax is Zondag het stierengevecht doorge
gaan en, ondanks het verbod van den prefect, de
stier op gebruikelijke wijze ter dood gebracht. Er
heerschte een buitengewone opgewondenheid on
der het publiek, dat ten slotte handgemeen werd
met de gendarmes. Een aantal personen werden
in hechtenis genomen.
Ook te Nimes werd dien dag een stierengevecht
gehouden, dat ditmaal zelfs bijzonder luisterrijk
was. De burgemeester, het Kamerlid voor Ni mes
en de gemeenteraadsleden woonden de vertooning
bijuit alle streken van Frankrijk waren de lief
hebbers er voor overgekomen. Men maakte van
den feestdag een manifestatie tegen de ministe-
rieele besluiten, die zooveel kwaad bloed hebben
gezet.
Te Buenos-Ayres is eene fabriek van val
sche Spaansche bankbiljetten ontdekt van 25,
50 en 100 pesetas. De daders zijn gearresteerd.
Voor zooverre gisteravond laat de uitkom
sten der verkiezingen in België voor den Senaat
en de Kamer van Afgevaardigden bekend zijn,
valt daaromtrent het volgende te vermelden
De vorige Kamer telde 93 Katholiekenzij
verloren 10 zetels en wonnen er 2. De Liberalen
waren in do vorige Kamer 59 leden sterkzij
verloren 24 zetels en wonnen er 7. De Socialisten,
totnogtoe niet vertegenwooidigd, hebben 19 zetels
veroverd.
Te Brussel moet eene herstemming plaats
hebben.
Wat den Senaat betreft, is de uitslag als volgt
De Katholieken, die 47 zetels hadden, wonnen
er 10 en verloren er 3. De Liberalen, vroeger
30 leden sterk, verloren 10 zetels welke nu door
Katholieken zijn veroverd, en wonnen 3 zetels,
welke de Clericalen hebben verloren.
Herstemmingen in 9 arrondissementen.
Het nieuwe licht. Er is sprake van
gemeente Zaandijk electrisch te verlichten.
Omtrent het door den heer Hendrik van
Balen geopperde denkbeeld ten aanzien der kin
deren van officieren, ontvangt de Avondpost een
schrijven van een oud Indisch officier, waarin
in de eerste plaats gezegd wordt, dat het comité
te ’s-Gravenhage verklaard heeft, zich het lot te
willen aantrekken van alle militairen tot leger
of vloot in Indië behoorende, die in den dienst
bezweken. De schrijver laat dan volgen
Iemand, die. in Indië, hetzij officier, onder
officier, soldaat, ambtenaar, handelsman of wat
ook, eene huishoudster met kinderen heeft, erkent
die spruiten of hij erkent ze niet. Laatstbedoelde
kinderen krijgen dan ook niet den naam van den
vader, maar heeten eenvoudig Sidin, Kromo,
Ketjil, enz., zijn geheel inlander en gaan, zooals
men dat in Indië noemt, met de moeder het
bosch in.
Uit deze inlichtingen van een oud-Indisch offi
cier zal men kunnen nagaan, dat het wel degelijk
in de bedoeling ligt, voortaan ook zorg te dragen
voor de halfbloed afstammelingen van Europe
anen, wier vaders in of door den strijd tegen den
vijand in Indië vielen of nog zullen bezwijken.
Ik zet het echter het beste en ijverigste comité
om de van Europeanen afstammende Kromo’s,
Sidins, enz. uit de kampong op te snorren en
te ondersteunen.
De Haagsche correspondent van de Zutph.
Ct. zegt omtrent het plan van den Minister van
Koloniën om 1 millioen aan nieuwe belastingen
te heffen, wat vooral ten laste zou komen van
den minderen man, het volgende
Om de bronnen van inkomsten te versterken,
wil de Minister de invoerrechten op aardewerk,
manufacturen, minerale wateren enz. aanzienlijk
verhoogen, alsmede het uitvoerrecht op de koffie.
De toelichting op die belastingvoorstellen is vrij
sober. Het heeft er veel van of het in de bureaux
als een vrij onverschillige zaak wordt beschouwd,
hoeveel men de geduldige en reeds zoo zwaar
gedrukte Javaantjes laat betalen. Maar ditmaal
betwijfel ik toch, of deze fiscale maatregel voor
Indië er door zal gaan. Hoeveel verzet is er niet
reeds geweest tegen de petroleum en de lucifers-
belasting van den Minister van Dedem, zelfs zoo,
dat de Minister in 1892 na een heftige bestrijding
van den heer van Houten, die voorstellen voor-
loopig terugnam. Thans echter is er veel meer
reden voor oppositie. Er is nog niet eens aan
getoond, dat versterking van middelen in 1895
noodig is, maar bovendien zijn met de thans in
gediende belastingvoorstellen nog andere belangen
dan die van de Javanen gemoeid. Het aardewerk
voor Indië komt meest uit Maastricht, de katoen
tjes komen grootendeels uit Twente en het spreekt
van zelf, dat de industrie in die streken van ons
land er weinig mee ingenomen zal zijn,dat men
hoogere rechten wil gaan heffen van de fabrica-
ten, die zij naar de Oost uitvoert. De Regeering
weigert en terecht om aan die takken van
industrie eenige protectie te verleenen, maar aan
den anderen kant is het nu ook haar dure plicht
om niets te doen wat de vrije ontwikkeling en
uitbreiding van die nijverheid zou kunnen be
lemmeren. Met groote moeite is het aan onze nij
verheid gelukt, voor hare producten op Java een
groot en vruchtbaar terrein van afzet te verove
ren zou het nu niet onverantwoordelijk zijn dat
zonder hooge noodzakelijkheid ook maar eenigs
zins in gevaar te brengen
Naar ik verneem, zijn dan ook ’s Ministers be
lastingplannen, die maar ingediend zijn zonder
dat eenige andere hervorming in uitzicht is ge
steld, in de afdeeliugen der Kamer niet gunstig
ontvangen en men verwacht, dat er in elk geval
van invoering op 1 Januari 1895 niets zal komen.
Brand te Enschedé. In geen plaats van
ons land wekt de kreet „brand" zulk een schrik
als te Enschedé. Niet alleen om de herinnering
aan den grooten brand, maar ook om de vele
fabrieken, waar voor zoovelen een brand met
werkeloosheid gelijk staat.
’t Was dus een groote schrik, toen Zaterdag
middag, even nadat de schafttijd was aangebroken,
een felle brand uitbrak in de fabriek der firma
Jannink Zonen.
Met behulp van de waterleiding is de weverij
behouden, doch de ververij, de drogerij en de
ruwerij zijn verbrand.
Met de bietsuiker is het dit jaar treurig
gesteld. Eene week geleden meende men vrij
algemeen op eene vaste, zoo al niet willige markt
te mogen rekenen, maar die verwachting werd
niet vervuld. De prijzen zijn even laag als tijdens
de crisis van 1884/85, zegge f 12 en zelfs tot
f 11,5/ig hebben afdoeningen van October-
December levering plaats gevonden. Overproductie
kan niet worden ontkend, nu men weet, dat
bijna overal de oogst ruim uitvalt. Er wordt
vooral in Duitschland, door de fabrikanten thans
met groot verlies gewerkt. Uit Frankrijk worden,
zoo het heet, aanbiedingen ontvangen voor levering
in OctoberDecember 1895 tot f 13. Het ver
bruik schijnt geen gelijken tred te kunnen hou
den met de steeds toenemende uitbreiding der
cultuur, een gevolg der lage graanprijzen.
Een uitgebroken inbreker. Te Roermond
vond een 16-jarig jongmensch het onaangenaam
in de gevangenis te wachten tot de rechtbank
zou oordeelen over den eisch van het O.M., dat
hem wegens diefstal een jaar in de gevangenis
wilde zetten. Op nog onbekende wijze wist hij
zijn vrijheid te herkrijgen en hij loopt nog, waar-
1
Bolswardsche Courant
JV
n j
„Is eens het woord de lippen uit,
„Het keert er nooit weer in.”
