NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OJCSWABO £N W<aW8BA08S£
ml
.^s
f
1894.
Drie en dertigste Jaargang.
No. 45.
DONDERDAG 8 NOVEMBER.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
I
B
VOOR
Intusschen lijdt het onderwijs hierdoor
BOLS VV Alt O’s
g. puntdraad, is
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
^□XDXXCXCXC XXXX^XX
JX/CXCXIDC KXXXh xacxctcxcxczxxc
het genot van
vroeger. We herinneren
aan de hand is gegeven
het Dokkumer diep
dorp Anjurn te trekken
plaats zal doen innemen onder de
diletfanten-korpsen in Nederland,
1 Vk
stnjk-orkest moet in eene zaal worden genoten.
Eene aanmerking (of liever ’t is eene opmerking,
want er kan eerst na verloop van tijd verbetering
in worden gebrachtis dezehet strijk-kwartet
wordt overstemd door de blaas-instrumenten.
Trouwens dit is het geval bij nagenoeg alle ver-
eenigingen in kleine plaatsen. Er worden door
den kapelmeester verscheidene jongens en ook
ouderen onderwezen, die binnen kort als leden
van het korps zullen optreden. Heel flinkMaar
laten er dan vooral ook velen komen, die viool
spelen willen leeren of die zich op een ander
strijk-instrument willen oefenen. Als zij dan na
voldoende oefening plaats nemen aan de lessenaars,
zal men hier eens een wezenlijk, een heusch strijk
orkest te hooren krijgen van Bolswardsche dilettan
ten. Er is nu gelegenheidde heer Kronig biedt
ze aan. Als het waar is, dat in Bolsward werke
lijk zin voor muziek bestaat, dan moet het nu
blijken.
Toen we de zaal binnen kwamen, was ze nog
nagenoeg leegen toch was ’t acht uur. Later
kwamen er nog wel menschen, maar vol is
anders. Hoe komt dat toch We hoorden zoo
vaak zeggen ons muziekkorps mag gehoord wor
den, of: als er weer een concert gegeven wordt,
zil de zaal wel vol loopen.
Bovendiener waren velen uitgenoodigd tot
bijwoning van dit concert. En van hen zelfs ble
ven de meesten weg, zoo althans hoorden we.
Begint de smaak voor muziek in Bolsward te
verminderen? We hopen van ganscher harte,dat
dit niet zoo is en dat „zaken gaan voor* de eenige
reden was, waardoor de zaal zoo slecht bezet was.
De kapelmeester en de leden van ’t korps zul
len zich door de slechte opkomst van ’t publiek
niet laten ontmoedigen ze beoefenen de muziek
om de muziek. We hopen eveneens van gan
scher harte, dat ze dat met vlijt zullen doen. Dan
zal het derde concert ongetwijfeld weer het bewijs
leveren, dat ijverige en talent volle leiding en on
vermoeide inspanning „Bolsward's Muziekkorps.*
eene eervolle
Harich, 5 Nov, Door den Rijksveld-
wachter te Koudum is tegen den arbeider J. P.
alhier proces-verbaal opgemaakt wegen het van
gen van kievitten.
Vreemd is het, dat men deze dieren niet mag
vangen, maar wel verkoopen. Er wordt 17 cent
per stuk betaald. De bekeurde moet dus op
heeterdaad betrapt worden.
Ooststellin^werf, 2 Nov. De lijster-
vangst heeft dit jaar ook in deze gemeente weinig
opgeleverd. Slechts enkele dagen was men over
de vangst nog eenigszins tevreden, doch het
weder is over ’t geheel ongeschikt geweest. Thans
worden er zoo goed als geen lijsters gevangen.
Daarbij worden de gestrikte vogels bijna allen
door houteksters opgegeten, ’t geen andere jaren
nooit het geval was. Ook de jacht levert on
gunstige resultaten op. Hazen worden er weinig
meer geschoten, omdat zij dezen herfst schaars
vertegenwoordigd waren. Ander wild is er ook
niet veel meer. De jagers behalen dus geen
groote voordeelen, daar het jachtveld hier meest
ook gehuurd moet worden.
De herhaalde pogingen van het gemeente
bestuur om hier hulp te bekomen in onderschei
dene scholen, lijden telkens schipbreuk. Er
bieden zich op een tractement van f500, zonder
eenig vooruitzicht op verhooging, in ’t geheel
geen sollicitanten aan, ’t geen trouwens in den
tegen woordigen tijd volstrekt niet te verwonde»
De Fransche Regeering heeft besloten, zich
van deelneming aan alle feesten en officieele re
ceptiën te onthouden tot na de begrafenis van
Czaar Alexander.
Dientengevolge is ook de groote jachtpartij van
den President uitgesteld tot in het laatst dezer
maand.
De Nationale Liberale corresp. zegt, „uit
eene alleszins vertrouwbare bron“ te hebben ver
nomen, dat het nieuwe ontwerp betreffende de
tabaksbelasting, na bij de Bondsregeeringen te zijn
rondgezonden, thans eerstdaags bij den Bondsraad
zal worden ingediend en dat het eene belangrijke
wijziging van het vorige ontwerp is. De meerdere
opbrengst, die in het oorspronkelijke ontwerp op
45 millioen was berekend, is in het nieuwe op 30 a
35 millioen geraamd en in evenredigheid daar
mede zijn de eerst voorgestelde belastingcijfers
verlaagd. Deze bedragen in het nieuwe ontwerp
voor sigaren en sigaretten 25 percent (in plaats
van 33’/3)voor pruimtabak en snuif 33*/2 (in
plaats van 50); voor rooktabak 50 (in plaats
van 652/3- De belasting op de voorraden die bij
de uitvoering der nieuwe wet aanwezig zullen
zijn, is van 9 op 6 mark gebracht. Het invoer
recht op buitenlandsche ruwe tabak is op 40 mark
per 100 kilo gebleven. Omtrent de verplichtingen
van planters en kooplieden zijn aanmerkelijke
faciliteiten in het ontwerp opgenomen.
De berichten uit China zijn niet vertrouw
baar. Gisteren vernam men, dat er nieuwe leger
korpsen werden opgericht, nu dat China bereid
is den vrede te sluiten op voorwaarde, dat Korea
onafhankelijk worde verklaard. China zou ook
eeue door de Europeesche Mogendheden vast te
stellen oorlogsschatting willen betalen.
Aangaande de steenproductie in Nederland
over 1894 meldt men Dit jaar werden
141.769.500 steenen minder vervaardigd dan in
1893. Hiervan zjjn 112,354,000 waalsteen en
29.415.500 in de andere provinciën. Dit jaar ver
vaardigde men waalsteen 431,268,000. Holl. IJssel
85,753,000, Zeeland 1,065,000, Rijn en Vecht
50,236,500, Brabant-Limburg 18,218,000, (dat is
316,000 meer dan in 1893). Groningen 28,260,000
en Friesland 39,015,000.
Totaal maakte men dus dit jaar 653,815,500,
tegen 795,585,000 in 1893. Wegens de mindere
productie werden de steenprijzen verhoogd.
In de Amst. Ct. deelt een inzender het vol
gende extract mede van een gepensioneerd In
disch militair24 Februari 1892, bij het Kol.
Werfdepot vrijwillig geëngageerd voor zesjaren,
premie f 20029 Maart 1890 geëmbarkeerd 9 Mei
1890 gedebarkeerd21 Augustus 1890 ter ga-
geering naar Nederland met f 100 pensioen, af
gekeurd voor alle militaire diensten wegens ge
breken niet ontstaan in en door den dienst.
Dus binnen 6 maanden uit en thuis. Hij heeft
eene mooie reis gemaaktf 200 premie gehad,
geen dienst gedaan en voortdurend f 100 pen
sioen.
- Welk eene beteekenis het postwezen in on
zen tijd heeft, moge blijken uit de statistiek opge
maakt bij gelegenheid van het twintigjarig bestaan
der Wereldpostvereeniging, in October 1874 tot
stand gebracht.
In 1892 bedroeg het aantal zendingen 18 mil
liard, dat is dus ongeveer 5J millioen zendingen
per dag. Van die 18 millard zijn 8000 millioen
brieven, 2000 mill, briefkaarten, 7300 millioen
drukwerken en monsters zonder waarde, 260
millioen postwissels, ten bedrage van 72 milliard
gulden, 330 millioen postpakketten, 68 milhoen
aangeteekende brieven met geldswaarde en 45
millioen dienstbrieven. Het getal der postkantoren
bedraagt 197,914.
Een zesjarig meisje geraakte in de Laurier
gracht te Amsterdam. Een jongen van ongeveer
twaalf jaren, Jan Rop, sprong het kind na en
met behulp van de omstanders aan den wal, wist
hij het meisje te redden.
In den Haag werd alleen in de maand Octo
ber de brandweer twaalfmaal zonder reden gealar
meerd.
Dit loos alarm maken noemt men in den Haag
eene aardigheid.
Dat men in andere landen beter de heilzame
instelling der brandweer-organisatie waardeert,
blrjkt uit hetgeen het Vaderland er bij mede
deelt, dat in Berlijn met zijn een driekwart mil-
lioeu inwoners slechts 8 maal in een geheel jaar
die kwajongensstreek werd bedreven.
In onze periodieke pers stuitte het School
blad op de volgende steenen des aanstoots
Maar de overste van Lawick van Pabst, die
geen vrees kende ach ware het beleid maar
even groot geweest wilde niet naar den wijzen
raad luisteren. (Soer. Ct. Sept.)
Maar de Tsaar wenscht blijkbaar ook nog de
formeele inzegening van het bruidspaar door den
hofpriester persoonlijk te beleven.
Sinds onheugelijken tijd voert men polemiek
over Friesland’s boezemwater, afgezien van het
vele goede dat tot een goede afstrooming werd
gedaan. Het dijkwezen aan zee is veel verbeterd,
vooral na den heftigen storm in 1877 en
deskundigen achten het gewest tegen de zee vrij
beveiligd. Is dit zoo, wat we heel gaarne gelooven
dan zijn die twee tot drie millioen tot productie
vee arbeid gebruikt, daar ze dienden om de ar
beiders binnen dien band besloten, in de mogelijk
heid te stellen rustig door te arbeiden.
Maar het binnenwater speelt zijn parten niet
minder! Van bepaalden kant gezien geeft het groot
aantal meren nog iets schilderachtigs, iets poëtiesch
en ook velen brood, ’t Zijn vaak ook beste
water-i eservoirs en de hoofdkanalen b. v. dat van
Groningen Stroobos Stavoren of Groningen
Stroobos Lemmer, loopt over de streek der
meren, door het Waterland.
Met dat al zat men dezen zomer niet enkel
leelijk opgescheept door het hooge boezemwater,
maar is ook de financiële schade groot; de Leeuw.
Crt. in een ingezonden stuk spreekt van 30.000
bunders, welke onder water stonden en f 75 schade
(b. v. aan ’t hooi, maar ook aan ’t land) aanne
mend, is die in den zomer van 1894 althans 2V4
millioen. Het is tastbaar, dat het voorjaar van
1895 van de gevolgen zal weten.
Stroomkanalen waarlangs en sluizen waardoor
het hooge boezemwater moet spuien zijn er, doch
er is rekening te houden met de vele polders en
in jongeren tijd ook de vele waterschappen. Uit-
loozing is vooral aan den kant der Lauwerzee,
maar nu deze altijddoor, door slik ondieper wordt
en ook de geulen opslikken, heeft men niet meer
het genot van „de Dokkumer Nieuwe Zijlen11 als
ons best, dat voorjaren
een kanaal uit de Ee of
naar den N. O. hoek bij het
en dit naar’t schijnt zeer
overwogen voorstel wordt nu weer opgeworpen.
Zeker is bovenal, dat er maatregelen moeten ko
men voor een betere afstrooming van hoog boe
zemwater. Arnh. Crt.
Dat men voorzichtig moet zijn met het
afrasteren van weiland met z. g. puntdraad, is
dezer dagen te Angeren gebleken, waar een extra
zware os daaraan is vastgeraakt en zich zoodanig
heeft verwond, dat hij moest worden afgemaakt.
Donderdag den Isten November werd door
bovengenoemd korps het tweede concert gegeven
onder directie van den heer Franz Kronig.
Toen we naar aanleiding van het eerste con
cert o.a. zeidenhet korps moet bij zoo'n leiding
noodzakelijk sterk vooruit gaan, hebben we ons
volstrekt niet te sterk uitgedrukt. Immers er was
„sterke11 vooruitgang merkbaar, vooreerst in 'de
vaardigheid, om ensemble-muziek te maken, ten
tweede in het voordragen van solo-partijen met
begeleiding en ten derde in het ontwikkelen van
een krachtigen en toch niet oorverdoovenden klank.
Het eers'e is een bijna noodzakelijk gevolg van
de omstandigheid, dat vele stukken door den
kapelmeester zijn gearrangeerd naar de bekwaam
heden van dilettanten zoodoende is ieder in staat,
zijne partij te maken, als hij zich slechts wat
oefening wil getroosten. En dat er geoefend wordt,
daar zorgt de ijverige, doortastende en kundige
Kapelmeester wel voor. Élke repetitie brengt het
korps een flink eind vooruit; want alles wordt
zoo dikwijls herhaald, tot dat het „er in“ zit.
En bovendien eischt hij van de leden, dat ze
thuis zich moeten oefenen in ’t maken van de
„loopjes/ Toch bleek het Donderdag, dat een
paar stukken voor de krachten van de meesten
te zwaar warenwe hebben bepaaldelijk het oog
op „Der Zauberer von Hom* (No. 6,) Recitativ
en Arie a.d. Oratorium, „die Schopfung* (No. 7,)
en Groote Fantaisie uit Meyerbeer's Opera „de
Hugenoten* (No. 8.)
Het kwam ons voor, dat deze stukken niet
genoeg beoefend waren gedurig was er weifeling.
Enkele malen zat men in vrees, dat alles totaal
in de war zou raken. Zoo ver kwam ’t echter
nietmen kwam met elkaar aan ’t eind, maar
niet dan na herhaald vallen en opstaan. We
vonden dat jammer, vooral, omdat (’t zij met
bescheidenheid gezegd) de arrangementen van
den heer Kronig eene betere vertolking verdienen
voor zoover wij er over kunnen oordeelen, zit de
Fantaisie als arrangement keurig in elkaar. Als
het korps dat stuk op het repertoire houdt, (en
daaraan twijfelen we niet) dan zouden we het
de eerstvolgende keer gaarne nog eens hooren,
we zijn er zeker van, dat dan zal blijken
lo. dat het niet te zwaar is voor de krachten
van het korps en
2o. dat de instrumentatie het werk is van een
degelijk musicus.
Nu reeds kon men genieten bij het hooren
van de kerk-scène, waarin de koper-instrumenten
een prachtigen toon ontwikkelden en overschoone
accoorden deden hooren.
Van het tweede werd het bewijs geleverd in
No. 7de solo voor tenor-hoorn werd ver
dienstelijk uitgevoerdmen kon zoo merken, dat
een dilettant met veel muzikalen aanleg was
onderwezen door,iemand, die in de muziek door
en door thuis is. En toon-voortbrenging èn voor
dracht, beide waren in één woord indrukwekkend.
Een tweede bewijs van ’t geen we zoo even
zeiden vonden we in de clarinet-solode gemak
kelijkheid, waarmee de toonen werden voort
gebracht en de uitstekende accentuatie wijzen
op aanleg en goede instructie.
Eindelijk het derdehet klankeffect van het
korps. We hoorden zoo nu en dan zeggen’t is
wel aardig, maar te hard. Wat zal men hier
van zeggen Dit, dunkt onsharmonie-muziek
eigent zich niet best in eene betrekkelijk(!) kleine
zaalwant de forto-deelen moeten in zoo’n kleine
ruimte wel eenigszins, ja, soms zelfs zeer hinder
lijk zijn. Heeft men nu te doen met mannen van
het vak, dan zullen ze zeer zeker ook die forto's
zóó weten te temperen, dat het volstrekt niet
hindert (ofschoon dan ook al weer waar is, dat
het forto eigenlijk geen forto meer ismaar
dilettanten zijn nu eenmaal geen kunstenaars.
Al werden ook onze ooren zoo nu en dan ge
troffen door eene al te hevige trilling der lucht,
toch moeten we eerljjk bekennen, dat de sterke
forto’s toch niet ruw klonken het bleef muziek.
Naar ’t ons voorkomt, hebben de leden van hun
nen tegenwoordigen kapelmeester eigenlijk blazen
geleerd. De klank van de koper-instrumenten
deed ons gedurig denken aan een militair muziek
korps. Wat de hout-instrumenten aangaat, die
leefden, wat de stemming betreft, met het koper
op voet van oorloghet komt ons voor, dat die
beide niet bij elkander passen. We hopen, dat
het korps spoedig in de gelegenheid zal zijn,
nieuw „hout11 aan te schaffende blazers zijn
voor ‘t meerendeel meer dan goedonder hen
Zijn zelfs verdienstelijke dilettanten.
Ook nu weer werden we vergast op eene com
positie van den heer Kronig, n.l. „nachtelijke
overrompeling op Lombok.11 We zijn niet genoeg
op de hoogte van de theorie der muziek, om dat
stuk als compositie te beoordeelen. Wel durven
we verklaren, dat in dat stuk werkelijk schoone
melodiën voorkomen, die ons wel wat heel zangerig
klonken in verband met de gebeurtenis, waaraan
ze moesten doen denken. Het trom-kanon werd
evenwel door den kapelmeester zoo meesterlijk
bediend, dat men er geen oogenblik meer aan
twjjfelde, of men bevond zich te midden van het
strijdgewoel.
Twee nummers van ’t programma werden uit
gevoerd door een strijkorkest, De klank hiervan
voldeed natuurlijk veel beter dan harmonie-bezet-
ting, n.l. in de forto-passagesnatuurlijk» want
ren is. 1
groote schade, vooral aan die scholen, waar het
hoofd weder alleen voor alle klassen staat. Wat
er met 6 afdeelingen tegelijk van het onderwijs
kan terecht komen, valt moeilijk te begrijpen.
Weid tuil, 1 Nov. Toen hier voor enkele
weken geloot werd voor de nationale militie,
nam een jongeling, wiens voogd in onze gemeente
woont, daaraan niet deel, hoewel hij wel den
vereischten ouderdom had. Sommige jongelingen
hoopten op een nieuwe loting, anderen vreesden
er voor. Ged. St. hebben echter alleen voor den
gepasseerde een naloting bevolen, welke heden
plaats had. Hij trok no. 4, alzoo een dienst
plichtig nummer.
Aruin, 2 Nov. Een wagen met twee paar
den bespannen, waarmede bieten afgeleverd wer
den, had hier bijna door het op hol gaan der
paarden een kind van het leven beroofd. Het
knaapje, door den schok van het voorste bankje
gevallen, kreeg de wielen over ’t hoofd, dat vree-
seljjk bloedde. Met twee gaten in ’t hoofd en
een gebroken aim werd het thuis gebracht, waar
het bij afwezigheid der beide dokters eerst eeni-
gen tijd later geneeskundige hulp kon erlangen,
welke door den heer Eelkema werd verleend.
W’estergoo, 2 Nov. Een eigenaardig ge
zicht is het gedurende de laatste weken honder
den meeuwen over Frieslands weiden te zien
zweven. Waarom toch vroeg men? De gissing
lag wel eenigszins voor de hand en is bij onder
zoek gebleken juist te zijn. De vogels maken
jacht op muizen, welke lastige viervoeters in
groote menigte worden opgepikt, netjes van het
vel ontdaan en daarna opgepeuzeld. Dat de
muizenplaag in weerwil van den natten zomer
nog niet is geweken, blijkt wel uit het feit, dat
sommige veehouders jongens in dienst nemen om
de beestjes tegen */2 cent per exemplaar door
verdrinken van kant te helpen, welke jongens
somwijlen een aardigen daghuur verdienen.
3 Nov. Een der gevolgen van den natten
zomer is zeker, dat op onderscheidene boerenerven
de eenden dit najaar zijn begonnen te leggen
een veehouder te Burgwerd begrootte het aantal
door hem verkregen eieren zelfs op bijna 300
stuks. Fran. Crt.
Konden vóór de verkiezingen de liberalen
in het district den Helder het niet eens worden,
na de verkiezing blijkt, dat ook de anti-revolu-
tionairen het niet met elkander kunnen vinden.
De officieele candidaat van „Nederland en Oranje11,
de heer Korver, behaalde slechts 74 stemmen en
de heer Staalman, de uitgever van Extra tijding,
558. De voorstanders van den heer Korver duiden
het hem zoo euvel, dat hij zich die candidatuur
tegenover den officieelen candidaat heeft laten
aanleunen en vermoedelijk zal nu het gevolg zijn
dat zij hem niet steunen. De kansen van den
heer Kraakman, een Katholiek, en zeer bekwaam
zee-officier, zijn nu zeer groot.
De ingeschrevenen voor de militie, die er
prjjs op stellen om, bij hunne indeeling als mi
licien, in het garnizoen en bij het wapen hunner
keuze, geplaatst te worden, kunnen dit voordeel
verkrijgen, als zij in de maand Januari, aan de
indeeling voorafgaande, aan een examen voldoen,
waarvan het programma door den Minister van
Oorlog is vastgesteld als volgt
1. Het schrjjven van een goed leesbare hand.
2. De kennis van de gronden der spelling van
de Nederlandsche taal, welke blijken moet uit
een te vervaardigen opstel.
3. De vier hoofdbewerkingen der rekenkunde
met geheele getallen.
4. De kennis van het Nederlandsche stelsel
van maten en gewichten.
5. Eenige bekendheid met de Vaderlandsche
geschiedenis.
6. Voldoende kennis der aardrijkskunde van
Nederland.
De milititieplichtigen, die met voldoenden uit
slag aan dit examen hebben deelgenomen, worden,
voor zooveel dit met de belangen van den dienst
strookt, bij elkander gehuisvest en kunnen des-
verkiezende, zoo daartoe gelegenheid bestaat, met
elkander afzonderlijk spijzen.
In 1872 schreef Karl Gutzkow in de Köln.
Zeit. opstellen over ons land. Welke veranderin
gen twintig jaar bij ons teweeg brachten, blijkt
uit het volgende
„In Holland heeft iedere stad een krant, die
allerhevigst meespreekter is altijd een levens
vraag, en het deel dat daaraan genomen wordt,
kan somtijds zoo ontaarden, dat daardoor te Am
sterdam samenscholingen op de straat ontstaan,
wanneer alsdan het plebs een zeer boosaardige
houding pleegt aan te nemen, en b. v. door be-
redene rustbewaarders in het nauw gebracht, deze
door het doorsnijden van de pezen hunner paar
den ten val brengt, gelijk geschied is. Democratisch
is Holland echter niet. De elementen der anarchie
zijn in het rijke land te spaarzaam voorhanden.
Arbeidersbewegingen en werkstakingen hebben
hier nog geen navolging gevonden. Tegenover
de kooplieden en landbouwers treden in Holland
alle andere standen terug. En met het welzijn
van deze beide overwegende klassen is ook de
gemeene man te nauw verbonden.11
Er is sprake van, dat de gemeente Schiedam
den eervol ontslagen burgemeester Van Dijk, een
vermogend man, zal aanspreken tot vergoeding
van het kas-tekort van f 85,000, dat nooit zulk
een hoogte had kunnen bereiken, als de burge
meester, overeenkomstig zijn plicht, behoorlijke
controle op boeken en kas van den ontvanger
had uitgeoefend
is*»*
I
i
Bolswardsclie Courant.
