NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD BOLSWARD EN WONSER ADEEE 1 lil No. 2. 1895. Vier en dertigste Jaargang. DONDERDAG 10 JANUARI. BUITENLAND. BINNENLAND. DUURDER BROOD in <le Toekomst VOOR aan de Tele- ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden. Franco per post 95 Cents. voeren, woorden ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte. Te München zijn de ontwerpen tegen de omwenteling besproken in eene monster-meeting. Wat daar behandeld is, kan men niet beschouwen, als de opinie van ééne partijalle partijen waren vertegenwoordigd. Talrijke personen die eene posi tie in de maatschappij innemen en die men slechts zeer zelden in openbare vergaderingen ziet, waren thans aanwezig, en velen konden in het geheel niet meer in de overvolle zaal binnenkomen. Dr. Quidde opende en sloot de reeks der sprekers die allen zich in sterke bewoordingen tegen de ontwerpen verklaarden. Een der woordvoerders zeide: „Dit zijn geene Duitsche ontwerpen, maar Pruisische. Pruisen wil aan het geheele Rijk zijn regiment opdringen. En dat in de dagen dat vrij heid van spreken zoo noodig is om den toestand te verbeteren Te Parijs hebben de revolutionairen getracht eene betooging te houden op het kerkhof Père Lachaise ter gelegenheid van den verjaardag van den dood van Blanqui. De politie had echter hare maatregelen genomen, zoodat samenscholingen en redevoeringen op het kerkhof konden worden belet. De betoogers moesten zich tevreden stellen met enkele kransen op het graf neer te leggen en in een naburig lokaal te gaan zeggen wat hun op het hart lag. Omtrent den Kroonraad, die onder presidium van den Duitschen Keizer is gehouden, wordt na der gemeld, dat de beraadslagingen vier uren duurden en na het vertrek des Keizers nog een uur werden voortgezet onder presidium van prins Hohenlohe. Behalve over het ontwerp tegen de omwente- lingspartijen moet voornamelijk gehandeld zijn over de wetsontwerpen voor den Pruisischen Land dag, die den 15den dezer bijeenkomt. Daaronder zal behooren eene credietaan vraag voor Helgoland, welk eiland door den storm van 22 December jl. ontzaglijk heeft geleden. De laag gelegen huizen zijn toen belangrijk beschadigd en het duin is zorgwekkend afgenomen. Ook de andere eilanden, als Norderney en Sylt, leden groote schade. Uit Witmarsum schrijft men graaf: Verleden week is de kazerne voor de mare chaussees alhier voltooid. ’t Is een fraai, ruim gebouw, dat f13000 heeft gekost en elke plaats tot sieraad zou strekken als het geen kazerne was. Nu doet het on willekeurig denken aan verzet, oproer, revolutie en anarchisme. Wij worden al eenigszins door den vreemdeling met wantrouwen aangezien. Het noorden van Friesland wordt door hen met een roode vlek geteekend. En toch leven we hier dezen winter zoo rustig en vredig mogelijk. Natuurlijk, wij zijn niet tevreden welk mensch is dat tegenwoordig wel maar ons mopperen draagt geen kwaadaardig karakter. Er is nog werk voor den boerenarbeider en zoo lang hij dat heeft, laat hij de wandeltochten en protestmeetings stilletjes aan de „stadjers" over. Nu, ’t is te hopen, dat de wachtmeester met zijne drie manschappen, die j. 1 Zaterdag alhier zijn gearriveerd, een gemakkelijk leventje mogen krijgen. De gewapende macht heeft het over ’t algemeen in ’t afgeloopen jaar zoo druk gehad, dat ze ook wel eens een tijdperk van rust mag ingaan. Wij mogen, zegt De Tijd, onzen lezers het letterkundig genot niet onthouden van een kwart- jesbericht, dat aan ons bureau werd aangeboden en waarvan de redactie letterlijk luidt als volgt „Hedenmorgen geraakten door de gladheid van een lijkstatie van een brug over de Singel de paarden gelukkig tegen een boom. De 7 familie leden die in de volg koetsen zaten, sprongen volgens hun plicht-er uit. De zoon van genoemd lijk, dat bestemd was om begraven te worden op Zorgvliet, deed al zijn best om bovengenoemd lijk uit zijn positie te redden. Toen genoemd lijk op bovengenoemde plaats Meer kregen wij voor ons kwartje niet te weten. De stankfabriek Thans is in de buurt van Udenhout een stuk heidegrond aangekocht voor den bouw eener muskusfabriek. Men vermoedt dat ook daar wel zal worden getracht te beletten, dat de halve provincie door den stank wordt verpest. Het Bestuur der Liberale Unie heeft zich tot de kiesverenigingen gewend met de uitnoo- diging hare gedachten te laten gaan over een hervormingsprogram, waarvan de verwezenlijking in de laatste toekomst moet worden nagestreefd. Een nieuw kieswet-ontwerp is in de laatste toe komst te verwachten; wil de Liberale Unie den gewenschten invloed daarop uitoefenen, dan is het noodig zich thans nauwkeurig rekenschap te ge ven van de richting, waarin moet worden gestuurd. Teneinde tot overeenstemming te komen omtrent de inrichting van een practisch program, waarin alle vrijzinnigen voor samenwerking in democra- tischen geest hun blijvend vereenigingspunt kun nen vinden, heeft’t Bestuur eene circulaire gericht aan de Kiesvereenigingen met opgave van de onder werpen, die daarbij inzonderheid ter sprake zullen komen, zonder daardoor de vrijheid der bespre kingen te willen beperken. Den uitslag der over wegingen vraagt het zoo mogelijk vóór 1 Maart. De onderwerpen betreffen hoofdzakelyk: het arbeidersvraagstuk, de leerplicht, herziening van het pachtcontract, het onteigeningsrecht in ver band met de arbeiderswoningen, de armverzorging, arbeidsduur en loon, de zorg voor verwaarloosde kinderen, de hu welijks wetgeving, de rechtstoestand van de vrouw, het misbruik van sterken drank, het successierecht van den Staat, het gemeente lij kbelastingstelsel, de administratieve rechtspraak, het defensie-vraagstuk en de persoonlijke dienst plicht, het bestuur in Indië, decentralisatie en de cultures. Hoe lang het ook voor velen geleden is, dat zij op de schoolbanken zelven de chronolo gische tafels van buiten leerden, bij niet weini gen zijn deze zóó vast er in gebleven, dat zij nog bij het jaartal 1096 dadelijk zullen voegen „begin der kruistochten/ Het volgende jaar zal het dus acht eeuwen geleden zijn, dat die volksbeweging plaats had, die op de geschiedenis van ons werelddeel zulk een grooten en ook heilzamen invloed heeft uit geoefend. Die gebeurtenis wil men in Parijs herdenken door luisterrijke feesten en tevens van de gele genheid gebruik maken, om belangstelling te wekken voor den toestand van Mesopotamië en dit voorheen zoo bloeiende land weder productief te maken. Omdat er wel geen bepaalde dagteekening voor is aan te nemen, daar moeilijk historisch zou zijn te staven dat Peter de kluizenaar op dien of dien dag het Dien le vent voor het eerst zou hebben uitgesproken heeft men den 15den Augustus als datum gekozen, welke dag een hooge kerkelijke feestdag en voor Frankrijk lang een nationale feestdag was aan Napoleon gewijd. De heer B. G. van der Heggen Zijnen ves tigt in het Vad. de aandacht op een tak van nijverheid, waardoor het weerstandsvermogen der duinen afneemt: de schelpvisscherij. Herhaaldelijk worden daardoor 5 vierk. meter en meer schelpen van de zeekust weggehaald. Wanneer men nu (hetgeen een axioma is denk maar aan de koraalriffen en eilanden) nagaat, dat, als die laag schelpen onaangeroerd blijft, langzamerhand, door den invloed van lucht, zon newarmte, zeewater, rotting der in die schelpen aanwezige organische zelfstandigheden, enz., een scheikundige verandering ontstaat, waardoor zij tot een lijmachtige, taaie, weerstandbiedende, het mulle zand bedekkende laag wordt, die, bij hoog water, de duinen bespeelt, daaraan blijft kleven en ze meer weerstandbiedend maakt, dan is het duidelijk, dat door het beletten van de vorming van die laag de duinen minder weerstandbiedend moeten worden, omdat de kanten alleen uit mul zand bestaan. Baren de vele onderwijzersvacatures groote zorgen, nog teleurstellender is het dikwijls voor komende geval dat onderwijzers na hun benoe ming bedanken. Het onderwijs ondervindt daar door groot nadeel, terwijl het gemeentebesturen groote kosten veroorzaakt voor de nuttelooze reis, die zoodanige sollicitant gemaakt heeft. Het ge meentebestuur te IJsselstein schijnt daarvoor een stokje te wilien steken, daar het bij de oproeping van een onderwijzer bericht, dat bij een even- tueele proefles den niet benoemden sollicitanten alleen de reiskosten zal worden vergoed. Ouder de borstelmakers te Amsterdam is eene werkstaking uitgebroken. De eisch tot loonsvcrhooging komt neer op een halve cent per borstel. Dit is zeker geen overdreven eisch, maar ter wille daarvan het werk te staken en al de nadeelen daarvan te ondervinden, zelfs ge vaar te loopen om bij wisseling van personeel zijne betrekking te verliezen, schijnt ons toch wel wat te gewaagd. Bij het eerste nummer van den 4en jaargang van het weekblad Miitua Confidenlia is los bij- gevoegd een lijst der zoogenaamde flesschentrek- kers, tegen wie het blad in den loop van 1894 in het belang van het algemeen heeft gewaar schuwd. Dit blad, waarvan de uitgever Wijs Muller Co., ook een handelsinformatiebureau te Amster dam vestigde, bevat, behalve hoofdartiken, waar schuwingen tegen bestellers van vernacht allooi, geeft wekelijks een juiste en volledige vermel ding der in de week uitgesproken faillissementen, homologatiën, insolventverklaringen, verificatiën enz. en voegt daarbij lijsten der in het faillisse ment bekende crediteuren. Bij den militieraad van Leeuwarden maakte een loteiing aanspraak op vrijstelling, omdat zijn broeder als militair wielrijder zich voor vijfjaren had verbonden. De militieraad was van oordeel, dat wielrijdersdienst niet moest worden beschouwd .v. Igemeen hoort men, wanneer nu of dan iets vreemds de aandacht trekt, de bewering ver kondigen dat er niets nieuws is onder de zon regel is dat men zegt „alles schon da gewe- sen“ en in de meeste gevallen is dit in wer kelijkheid ook zoo. In de meeste gevallen, want wij kunnen nu toch wijzen op een feit dat zeker fonkelnieuw is, namelijk het in geschrift verkon digen van de stelling dat bij een vermeerdering van rijksinkomsten tengevolge eener invoering van beschermende rechten, die vermeerdering niet mag vloeien in ’s Riiksschatkist maar moet worden aangewend tot vermindering van den accijns op andere voedingsmiddelen, maar ook tot verlaging van den accijns op het gedistilleerd, en hij die deze stelling verkondigt is niemand minder dan mr. Treub, de hoofdredacteur van het Sociaal Week blad. Wij noemen dit inderdaad een gebeurtenis van belang, wanneer wij toch bedenken dat sinds jaren het wachtwoord wel was verhooging vanjenever- accijns om daardoor de schatkist een beetje te vullen, maar dat nimmer officiéél een stem opging om daartegen verzet aan te teekenen dan van den Heer Bahlmann, toen het ministerie Pierson zijn belastingvoorstellen slechts sluitend kon maken, wanneer het zijn toevlucht nam tot den accijns op gedistilleerd. W anneer men nagaat het gemak waarmede steeds dergelijke verhoogingen er wer den doorgehaald, omdat jenever beschouwd wordt als vergif voor het volk, dan wordt het toch hoe langer hoe onbegrijpelijker, dat men met zooveel taai geduld vasthoudt aan accijns op die voedings middelen welke algemeen als geheel onontbeerlijk worden beschouwd. Om slechts een paar voor beelden te noemen, wijzen wij er op dat door ge- neesheeren en deskundigen wordt vastgehouden aan de groote waarde, welke suiker voor de volks voeding heeft. Nu zoude het toch waarlijk voor de hand liggen, dat dezelfde mannen die jenever als schadelijk voor de verbruikers, buiten het ge bruik der lieden willen brengen door dien drank zoo duur mogelijk te maken, omgekeerd ook zich zouden beijveren om een voorname voedingsfactor zoo goedkoop mogelijk verkrijgbaar te stellen. Volksgezondheid is eene zaak, die wel degelijk ter harte moet gaan aan de beschreven vaderen. Wanneer wij ons nu stellen op het standpunt van al die lieden, die langs wettigen of beter gezegd langs wettelijken weg trachten de menschheid ge lukkig te maken, dan zouden wij redeneeren dat het veel verstandiger zoude zijn, wanneer men voorzorgmaatregelen nam, welke het den men- schen mogelijk zoude maken zoo gezond mogelijk te worden, veel verstandiger dan door een wet te willen voorkomen, dat zwakke lieden nog zwakker worden. In Engeland huldigt men het systeem, dat alleen krachtige voeding krachtige menschen kan vormen en daarom ook zijn daar de voedingsmiddelen, wier gebruik het meest be vorderlijk is aan het sterken der jeugdige lichamen het goedkoopst. Ten onzent is het vleesch, dat hier wordt gekweekt en gefokt, duurder dan in Engeland waar het moet worden ingevoerd, men kent daar de belasting niet, die bijna buiten het bereik van den werkman stelt het voedingsmiddel bij uitnemendheid. In Engeland, waar men even goed als ten onzent weet, dat suiker het meest heilzaam voedsel is voor kleine kinderen, maar ook een voornaam zoo niet onontbeerlijk voedings- artikel voor groote menschen, is de suiker onbe last ten onzent is zij zoo duur dat zij bijna niet onder het bereik van arme lieden ligt. Azijn, brood, bier, kortom alles wat geacht kan worden te behooren tot een noodig gebruik, dat alles in ons lieve vaderland is belast, maar piano’s, dus artikelen van weelde, welke bijna in alle groote plaatsen slechts artikelen zijn, goed genoeg om de naaste buren het leven onaangenaam te maken, zijn vrij van belasting, niettegenstaande zij door gaans in het bezit zijn van lieden, die dubbel en dwars in staat zijn belasting te betalen. Het is trouwens een niet ongewoon verschijnsel in ons land, dat daar waar de belasting moest drukken zij niet drukt, en dat daar waar zij niet moest bestaan, zij dwang aanlegt. Het is juist als nu weder met de plannen van sommige Kamerleden. De boeren, (trouwens dit is een feit dat een ieder onzer weet, (hebben het op dit oogenblik en eigenlijk reeds sinds jaren, tamelijk hard te verantwoorden. De schuld daarvan ligt naar onze meening in hoofd zaak in de vette jaren welke zij hebben beleefd. Het ging den lieden zoo voor den wind dat hee- ren kinderen gingen leeren voor heerenboer, ter wijl daartegen de boerenstand al de airs van hee- ren ging aannemen. Zeker werd er toen veel geld verdiend, maar dit was ook oorzaak dat het bedrijf wat al te veel begeerd werd en diensvol- gens de landerijen ontzaggelijk in waarde toena men, en dat de pachtsommen daarmede gelijken tred hielden. De nu geschapen toestand was houd baar, zoolang de markt der producten nog ejnigs- zins hoog was, toen echter deze ging dalen, werd het mis, de huurboeren konden hunne waren niet meer tegen behoorlijken prijs afzetten, de pacht kon niet meer worden bijeengebracht en men werd weggejaagd van huis en hof, terwijl eigen geërfden, niet meer in staat de verschuldigde rente te betalen, hunne eigendommen zagen inge slikt door de geldschieters. Zoo is een verarmde boerenstand ontstaan, die nu moet geholpen wor den door beschermende rechten op de vruchten van hunnen arbeid, waardoor het buitenlandsche als dienst in den zin van art. 58 sub 1 der Mi- litiewet. Gedeputeerde Staten van Friesland hebben in tegenovergestelden zin beslist en aan den loteiing vrijstelling van den dienst verleend. De nieuwe jas. Een zeker dokter uit een onzer Zuid-Hollandsche dorpen, die zich in een drukke practijk mag verheugen, kon maar geen gelegenheid vinden om in een naburige stad eeu nieuwe winterjas te gaan koopen. Herhaaldelijk had hij het voornemen daartoe opgevat en zou vrouwlief medegaan, omdat, zooals hij zeide, „een vrouw altijd meer verstand van zulke zaken heeft dan een man.“ Telkens kwam er echter iets tusschenbeide de laatste maal, dat hij op het punt stond om zich stadwaarts te begeven, kwam er op het uiterste oogenblik nog een boerenjongen aan, wien een varken een stuk van zijn vinger afge beten had en die zoodanig verwond was, dat een verbinding direkt noodzakelijk geacht werd. Eindelijk was echter de dag, waarop de reis zou aanvaard worden, aangebroken. Toen de dokter met zijn vrouw goed en wel op de boot zaten, die hen naar de naastbijliggende stad zou ontvielen den dokter de begrijpelijke wvumcu„Zie zoo, nu ben ik er gelukkig eens uitVerheugd kwamen zij in de stad aan. Het eerste en voornaamste werk was nu een nieuwe jas koopen. Ze kwamen in een der groote magazijnen en na heel veel gepas en gemeet mocht de verkoo- per er eindelijk in slagen een prachtige blauw laken jas te vinden, die keurig net om dokter’s welgedaan lichaam en buikje sloot. De dokter wandelde aan vrouwlief’s arm eenigen tijd met opgeheven hoofde door de stedelijke straten en nadat enkele boodschappen gedaan waren, werd er besloten in de stad te blijven eten. In een welbekend restaurant gebruikten onze dorpsgenooten hun maal en gingen daarna weer met de boot naar huis. Den volgenden morgen kwam de dokter als gewoonlijk zijn vrouw goeden dag zeggen, voordat hij z’n dorpspatiënten ging bezoeken. Met zijn nieuwe jasje stapte hij de huiskamer binnen, en toen hij zijn vrouw een „tot straks14 toeriep, keek zij hem verwonderd aan. „Maar Oor, wat heb je nu voor ’n rare jas aan? Wat zit-ie gek! Je hebt bepaald gisteren een verkeerde aangetrokken't Is wel dezelfde kleur, maar ’t is een geheel ander model, kijk maar eens bij den kraag, daar is-ie veel te wyd en ook op den rug kan hij wel een paar duim ingenomen worden. De dokter begreep er niets van en zwoer bij hoog en bij laag, dat het dezelfde jas was. Nadat hij hem uitgetrokken en bekeken had voelde hij in de zakken en, waarachtigdaar zaten een paar vreemde handschoenen in, een exemplaar van de Amsterdamsche Courant met het feestnummer en een retourtje van X naar Y. Twijfel was hier niet meer mogeljjkhij had een verkeerde jas aangetrokken. Na eenigen tijd gepractiseerd te hebben, kwam hij tot de kon- klusie, dat hy dit in de restauratie gedaan had. W at te doen enfin de patiënten gingen voor alles, en later zou hij er wel eens over denken welken weg ingeslagen moest worden, om „de nieuwe jas“ terug te krijgen. In zeker opzicht heeft de doktersbetrekking veel overeenkomst met het barbiersvak. Beiden moeten altijd een aardig praatje bij de hand heb ben. Het toeval wilde, dat de dokter in kwestie een visite bij den dorpsburgemeester moest maken en lachende vertelde hij dezen het geval wat hem met zijn „nieuwe jas“ was overkomen. Op Bur- gemeester’s gelaat kwam een glimlach en nadat de dokter de geheele geschiedenis verteld had zeide hij Misschien zit deze historie wel in verband met de advertentie, die wij zoo juist in het ochtend blad van een der couranten lazen, waarin gevraagd wordt, of hij, die gisteravond uit dat en dat restau rant een verkeerde jas heeft meegenomen, zoo spoedig mogelijk zijn adres wil opgeven. De dokter begreep dat het niet anders kon, of dit sloeg op hem. Hij maakte er direkt werk van en het bleek, dat hij juist gezien had. Hij had uit het restaurant een verkeerde jas mede genomen en kon zijn eigendom na betaling der advertentiekosten en het retourtje van X. naar Y. weer krijgen. Men zegt, dat de dokter na dien tijd zeer voor zichtig is in ’t beschouwen van allerlei kleding stukken. Een toéval van het noodlot. Toen den le Oct. het le nummer van het Dagblad verscheen, werd daarin voortgezet het toen loopende feuil leton van het D. v. N., dat tot titel hadIn nood en dood. De Arnh. Ct. wijst er thans op, dat toen dit feuilleton den 29e Dec. moest worden afgebroken, de laatste woorden waren „Wy zouden nooit samen meer gelukkig kun nen zijn. Vaarwel Geen geld. In Opsterland beleven de onder wijzers geen prettige dagen in 1895. Zij hebben nl. van B. en W. een schrijven ontvangen, mel dende dat hun salaris over het laatste kwartaal van 1894 voorloopig niet kan worden uitgekeerd, wegens... gebrek aan geld. leveranciers onmogelijk moet worden onze markten te overstroomen met goedkoope waren. Op zich zelf zoude nu hierin niets kwaads schuilen, maar men vergeet blijkbaar dat als men het graan duur der maakt, men tevens den prijs van het brood noodzakelijkerwijze verhoogen moeten dat daardoor de groote massa zeer zal worden geschaad. De voorstanders van beschermende rechten die nen deze groote schaduwzijde wel in het oog te houden, opdat de een niet ten koste van den an der geholpen wordt. lu geen geval heffe men be lasting van een grondstof, welker producten het hoofd bestanddeel vormt van onze volksvoeding. Bolswardsehe Courant C£TG)

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1895 | | pagina 1