NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
OI.SWA.RI> EN WONSER ABEEL
I
A0SAWAH,
H
I
1895.
1
I
No. 14.
Vier en dertigste Jaargang.
BELANGRIJK
BERICHT.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
'1
De motie-Heldt.
A4vevteHtiea te <te AnHoacekIuk aan ta gtefcltea.
FIRMA B. CÜPERÜS Az.
VOOR
d
1-
d
n
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
e
a
a
n
r
e
g
n
e
e
a
v
31
)t
k
t-
d
P
n
>r
i
it.
ir
n
n
n
ir
e
f-
'g
is
n
g
e,
n
n
;r
g
I
in
ie
n
in
;r
i,
d
te
e
is
m
n
t"
r,
i.
1.
I,
a
1,
n
L
it
^DOOOOC XD=CJ=C2eC^ KXKXXX 2XDCXC$
x DONDERDAG 4 APRIL.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
is althans dit ver-
i aan de orde is
der Kamer, die waarschuwden tegen het opwekken
van te hoog gespannen verwachtingen, toch is
het even natuurlijk, dat zij, wier belang op het
spel staat, dan alleen in het mindere berusten
zullen, indien de samenstelling van zulk een
commissie althans den waarborg biedt, dat men
al wat blijken zal te kunnen, ook gewild heeft.
Sedert het voorjaar van 1894 bestaat in Neder
land een Bond van Israëlitische-Godsdienst-Onder-
wijzers „Achawah" genaamd. Die Bond tracht
den leden een pensioen voor den ouden dag Ie
verzekeren en wel op billijke voorwaarden. Daar
echter de inkomsten van bedoelde onderwijzers
in den regel te gering zijn, om de gewone premie
te betalen, is het noodiir, dat een deel van de
jaar-premiën door niet-leden bijeengebracht wordt.
Twee bekwame wiskundigen, de heeren M.
Henriquez Pimentel te ’s Gravenhage en C. Orbaan
te Amsterdam hebben in vereeniging met een
bekwaam rechtsgeleerde, den heer Mr. D. Simons
te Amsterdam den grondslag gelegd van een plan
van verzekering, dat inderdaad om meer dan ééne
reden alle aanbeveling verdient.
Eene nauwkeurige lezing van de ons toegezonden
korte omschrijving heeft ons ten volle overtuigd,
dat de pensioenverzekering van „Achawah" de
aandacht niet alleen, maar ook de sympathie ver
dient van alle weldenkenden. Van die regeling
kan worden getuigd
dat de eischen niet hoog zijn gesteld,
dat zij met zorg is ineengezet,
dat voor weduwen en weezen is gezorgd,
voor zooverre zulks zonder gezondsheidskeuring
mogelijk was,
en dat reeds dadelijk zelfs de oudsten onder de
aanvankelijke deelnemers er van genieten.
Dit laatste maakt evenwel noodig, dat men te
beschikken heeft over een groot kapitaal.
Het Bestuur zal trachten, eene rentelooze leening
van f 200000 te sluiten. Slaagt het daarin, dan
zal f 150000 worden afgezonderd voor ’t pensioen
fonds en f 50000 zal dienen, om op rente te wor
den gezet, ten einde daaruit langzamerhand de
geheele schuld af te lossen.
Het streven van het Bestuur verdient de sym
pathie van alle landgenooten, ook van niet-geloofs-
genooten. Die sympathie valt het dan ook reeds
ruimschoots ten deel. Tal van aanzienlijken en
invloedrijke mannen stemmen ten volle in met het
plan van het Bestuur en vertrouwen, dat elk wel
denkende de uitvoering van dat plan zal willen
steunen, overtuigd, dat de taak van den Gods-
dienst-ond er wijzer eene eervolle is, waardig, om
door ieder, die prijs stelt op het behoud der grond
slagen, waarop de maatschappij gegrondvest is, te
worden geschraagd.
We bevelen deze zaak dan ook zeer aan in de
aandacht van onze lezers.
Voegt het iemand niet, eene groote bijdrage
beschikbaar te stellen, toch zal hij allicht iets kun
nen mee helpende aandeelen van f 1000 worden
n.l. zoover noodig gesplitst in deelen van f 500,
f 100, f 50 en 10. Daardoor is nagenoeg ieder,
die van goeden wille is, in staat, blijk te geven
van zijne sympathie.
Ten einde de publiciteit, die de Advertentien in de Bolswardsche Courant steeds genieten,
nog te vergrooten, hebben wij gemeend in het belang van Heeren Adverteerders te handelen, door
geregeld iedere week de
Waar dus de Advertentien elke week in de ANNONCEKLOK zullen worden afgewisseld,
zullen deze juist door de drukke passage aldaar, bijzonder de aandacht trekken.
vooralsnog geen sprake te kunnen zijn. Niet on
waarschijnlijk wordt geacht, dat de voorgenomen
herziening de opbrengst van het personeel van
heden met anderhalf millioen gulden zal vermin
deren en in dat tekort dan op andere wijze zal
moeten voorzien worden. Tien opcenten meer dan
thans reeds geheven worden zouden dit deficit kun
nen dekken, doch daarvoor zou ook een andere
verdeeling van den personeelen last, verbetering
van de sedert jaren als gebrekkig erkende wet en
vrijstelling der winkellokalen verkregen worden.
De overdracht van den ambtsketen. Eenige
dagen geleden zou in een groote, welvarende ge
meente in de provincie Zuid-Holland de nieuwe
burgemeester geïnstalleerd worden. Zooals ge
bruikelijk is bij zulke officieele plechtigheden zou
de oudste wethouder den nieuwen burgervader
onder toepasselijke woorden „de teekenen zijner
waardigheid" overhandigen.
De wethouder was echter geen groot redenaar.
Om nu eens kranig voor den dag te komen en
zich niet te vergissen, had hij de geheele speech
in welsprekende taal op papier gezet. Met krach
tige stem las hij de schoone volzinnen voor, doch
toen hij kwam aan de woorden: „Mynheer de
burgemeester, het is mij als oudste wethouder
een groet voorrecht u het teeken uwer waardig
heid te mogen overhandigen", schoot hem blik
semsnel de gedachte door het hoofd dat hij dat
teeken van waardigheid den ambtsketen
thuis had laten liggen.
Toen zijn verzuim hem in zijn vollen omgang
voor den geest stond, werd hij zoo zenuwachtig,
dat hij geheel en al van streek raakte en onder
het stamelen van een paar onzamenhangende
woorden fluks naar zijn hoed greep en zoo snel
mogelijk naar huis liep om den keten te halen.
Buiten adem kwam hij terug en toen hij den
verbluften burgemeester en raadsleden zijn zon
derling gedrag opgehelderd had, sloeg by voor,
maar zoo gauw mogelijk het officieele gedeelte
van den dag als gedaan te beschouwen en ten
zijnen huize eens lekker te gaan smullen.
Omtrent de influenza schrijft de Haagsche
correspondent der Zw. Crt.
Die schim van een epidemie, wier sprekende
naam van „griep" wij door den zoetluidenden
„influenza vervingen, wordt door overheid en
publiek gelaten geduld, hoewel ze meer slacht
offers maakt dan cholera en pokken te zamen, en
dat alleen omdat ze minder onaangename manieren
heeft. Ze is niet zoo particular als die andere,
die er hier en daar een uitpikken. Zij tast heele
bevolkingen aan, zonder onderscheid van stand,
en heeft het niet als die leelijke diphterie,
roodvonk en croup veel minder op de kinde
ren dan op ouderen voorzien. Ook is ze afwisse
lend tot in ’t oneindige in de kracht en wijze
van haar optredenonder onze gemeenteraads
leden treedt ze op als impotenza, onder de „uiter
ste richtingen" als impudenza, onder de doctoren
als superflu-enza, met sporadische gevallen in dat
en in andere vakken en bedrijven van insolvenza.
In haar wijken schikt ze zich daarbij dociel naar
den smaak van den patiënt. Die niet van quinine
houdt, neemt antifebrine, en die limonade ver
foeit, vindt evenveel baat bij rum. Zij wordt in
dit zesde jaar van haar verschijnen dan ook veel
toegevender bejegend. Wij vragen niet meer of
ze van Rusland, van China of van Kamchatka
komt, of de hongersnood in de twee Shans, dan
wel de tante van den Shah of de Trans-Kauka-
sische spoorweg er schuld van is, nog minder of
Belsasar, Confusius of Nehotep er in hun tijd
ook aan sukkelden. Zoodra we bespeuren dat
we’m te pakken hebben, gaan we naar bed, en
zijn recht tevreden als we er met de traditio-
neele 2 dagen zweeten, 2 dagen kamer houden
en 2 dagen thuis blijven afkomen. Ik heb de in
fluenza, welwillende lezer 1 Beterschap met de
uwe
Een te rijke zegen. Te Lopik kwamen drie
huisvaders ieder een kind aangeven; de een zijn
15e, de tweede ziju 17e en de uerde zijn 20e.
Te Steen wijk is door de werklieden-ver
eeniging „Ons Belang" een vergadering bijeen
geroepen om te protesteeren tegen het besluit
der Tweede Kamer, om negeu millioen uit te
geven voor den aankoop van geweren.
Naar men uit den Haag aan de Zuidhol-
lander mededeelt, bestaat de „verregaande onge
paste uitdrukking" ten opzichte van zijn meerdere
in rang, waarvoor aan een onderofficier van het
regiment grenadiers en jagers 4 dagen provoost
is opgelegd, in het „gebruiken van het persoonlijk
voornaamwoordje „hij" in de klacht tegen den
kapitein, en zulks in plaats van de verschuldigde
titelatuur als ZWEdGestr.
Gevolgen van het hooge water. De hoog ge
stegen Berkel heeft in de Beekstraat te Zutfen
het zand onder een huis weggespoeld, met het
gevolg, dat de vloer haar steun verloor en in
zakte. Twee menschen vielen op deze zonderlinge
wijze, thuiszittende in het water. Beide drenke
lingen zyn gered.
De Scheveningsche visscherij. De laatste
weken hoort men niet dan jammerklachten over
de vernietiging der Scheveningsche visscherij, nu
aan het strand hoofden worden aangelegd, welke
de vloot zullen beletten op de gewone wijze te
landen. Zonderling steekt hierbij af het bericht,
dat eenige bouwondernemers 18,000 M2 grond
hebben gekocht voor den bouw van visschers-
woningen. Zoo erg dreigend schijnt de toestand
dan nog niet te zijn.
Sneek, 2 April, ’t Bericht in sommige bla
den, dat de heer M. Kingma Hz. alhier, lid van
Provinciale- en Gedeputeerde Staten van Fries
land, met 1 Juli a. s. wegens voortdurende onge
steldheid zijn ontslag zal nemen, mist allen grond.
Wel is de heer K. in den laatsten tijd wegens
ziekte verhinderd de Statenvergadering bij te
wonenmaar deze is niet van dien aard, dat de
patient er in den eersten tijd aan denkt zijn
mandaat neer te leggen.
f In de jongste raadszitting van Wijmbritse-
radeel werd tot onderwijzer aan de o. 1. school
te Tirns benoemd Jisse Schaafsma te Ned. Met-
tray, onder Gorssel. In dezelfde vergadering werd
besloten tot bet aangaan eener geldleening naar
3’/j rente, groot f200.000 tot conversie van de
thans nog bestaande geldleening a 4"/0, aangegaan
in het jaar 1886, die op 1 October 1895 proro
zal bedragen f 195.000, alsmede tot bestrijding
der kosten van verbetering en vernieuwing van
scholen.
f 1 April. De Bakkersgezellen-vereeniging
„Ontwikkeling" alhier, is wegens gebrek aan be
langstelling ontbonden.
Tengevolge die ontbinding komt van de op
touw gezette beweging, om den nachtarbeid onzer
broodmannen af te schaffen, niets.
Stavoren, 1 April. Uithoofde D. Bottinga,
in het laatst der vorige week benoemd tot politie
dienaar alhier en tot opzichter bij de gemeente
reiniging te Leeuwarden, de laatst bedoelde be
trekking aangenomen heeft, zal alhier op nieuw
tot de benoeming van een politiedienaar worden
overgegaan.
Ook in de gemeente Dantumadeel is een
afdeeling van „Door Arbeid tot Verbetering" op
gericht de 32e nu in volgorde van oprichting
met dadelijk 23 leden. De instelling zelve
verdient lof en we wenschten daarom de beste
resultatenpolitiek of religieus gevoelen gaat
volstrekt buiten haar terrein.
Een heir van vrome wenschen zouden (als voren
en... als voren!) hier kunnen staan, maar reeds
daarom is D. A. t. V. een uitnemende vereeniging.
Opsterland en Weststellingwerf zijn juist door
benarde toestanden uit volstrekte vergetelheid
geraakt en Schoterland liet onlangs bij monde
van een raadslid hooren
„Men moest eens weten, welk een strijd in
Schoterland wordt gestreden om het hoofd boven
water te houden en hoeveel moeite het kost om
den hoofdelyken omslag te betalen. De talrijke
reclames, die wij jaarlyks ontvangen, zijn daarvan
de doorslaande bewijzen. Kon men daarenboven
Te Charleroi is een partieele werkstaking
onder de glasblazers uitgebroken. Van de 20 glas
blazerijen werken er ongeveer een tiental met
werklieden, wier contract nog niet is afgeloopen.
Van de 10.000 glasblazers werken er 6000; er
heerscht volmaakte kalmte.
Het Bismarck-feest is in Duitschland met
te begrijpen opgewektheid gevierd. Er was een
algemeene drang naar Friedrichsruh en wie niet
voldoen kon aan zijn wensch, om de overwel-
gende huldebetooging van nabij te zien, was toch
in zijne gedachten daar ginds, waar de nog zoo
krasse grijsaard den staatsman van voor twintig
jaren in den geest terugriep.
Te Berlijn was het den ganschen dag buiten
gewoon levendig op straater was in de binnen
stad een wezenlijke feestelijke stemming.
Het trok zeer de aandacht, dat het Rijksdag-
gebouw met bijzondere zorg was versierd. Van
de vier hoektorens van het gebouw wapperden
Duitsche vlaggen en de koepel was geheel met
kleine vlaggen omgeven. Ook wapperde de vlag
van den toren van het Stadhuis, ondanks het be
sluit van den gemeenteraad, om geen deel te nemen
aan het feest. Des avonds zag men op verschei
dene plaatsen illuminatiën aangebracht. Geduren
de den geheelen avond bewoog zich een talrijke
menigte door de hoofdstraten. In alle schouwbur
gen werden feestvoorstellingen gegeven. Uit de
omliggende plaatsen kwamen duizenden bezoe
kers naar de hoofdstad.
de bypotheek-boeken eens inzien, de haren zouden
te berge rijzen. Uit innige overtuiging heb ik
dan ook in de vorige vergadering het voorstel
gedaan om den H. O. te verlagen met f3260 en
daardoor te bepalen op f 46,000.
Schoterland wordt alle jaren armer, tengevolge
van de werkloosheid en de lage graan- en bofer-
prijzen. Dagen achtereen vergaderen B. en W.
met de raadsleden ten gemeentehuize, om naar
plicht en geweten, zoo nauwkeurig mogelijk, het
kohier van den H. O. op te maken en de burge
meester ontziet geen moeite om het werkelijk
inkomen der belastingschuldigen op te diepen.
Enz. Neen, maar dat woord is teekenend
en kan vrij wat algemeener genomen worden dan
enkel voor Schoterland met zijn 15 meest kleine
dorpen. Wat b.v. te zeggen van de vroeger zoo
gezochte boter, toen de prijs tot eenmaal zelfs
f 80 per 40 KG. (per */i vat) rees en men nu
f 32, zelfs f 30 zag genoteerd.
Evenwel in vollen ernst geven we dit in over
weging
Men mocht het eens daartoe leiden, dat men
van een lading boter eens de geheele historie,
van de waag tot de afecheping te Londen, zoo
mogelijk nog een eindweegs in de wereldstad
naging. De knoeierijen in boterhandel mogen vol
gens den heer zuivelconsulent, volgens historische
aanteekeningen reeds omstreeks 1835 opgeteekend
staan, het zou goed zijn, zoo de rechte mannen
op de rechte plaats met argusoogen eens bespied
den, hoe alles toegaat. Wel kon het zaak zijn,
zich alsdan door niets hoegenaamd te laten afleiden
van dit dan vast voorgenomen doel.
Niet zonder verbazing hebben velen zeker
kennis genomen van het bericht in de Staats
courant, volgens hetwelk in afzonderlijke dag
orders, bij het leger hier te lande en in Indië,
het gedrag van een zeeofficier eervol zal worden
vermeld wegens een wapenfeit in Atjeh ver
richt op 16 Oct, 1886.
Beter laat dan nooitzegt het Hbl. Maar
zonderling klinkt het zeker, dat zulke verdiensten
eerst na 8’/ï jaar worden erkend!
Het bestuur van het gezelschap Utrechts
brandweer heeft een circulaire verzonden om de
oprichting van een bond van Ned. brandweer
korpsen voor te bereiden.
Het doel zou zijn: 1. bet houden van jaar-
lijksche bijeenkomsten ter bespreking van brand-
weerbelangen en in verband daarmede het orga-
niseeren van wedstrijden op blusch- en redding-
gebied en het vormen van vriendschapsbonden.
De bond zou ook de gemeentebesturen kunnen
inlichten en, zoo noodig, op verbeteringen kunnen
aandringen. Üok zou het oprichten van een
vakorgaan overwogen kunnen worden. Waar
schijnlijk zal, zoo het plan instemming vindt, te
Utrecht een vergadering worden gehouden.
Volgens de N. E. C. strekken ’s Ministers
plannen betreffende de wijziging der personeele
belasting zich uit tot het aannemen van vijf grond
slagen, met geheele afschaffing van de belasting
op lucht en licht, d. i. op deuren en vensters.
Onderhoud en opvoeding van kinderen, kleinkin
deren en pupillen, nog geen 21 jaar oud, zou
aanspraak geven op een remissie voor de grond
slagen huurwaarde, haardsteden en meubilair.
Niet voor de beide overigen dienstboden en paar
den. Voor huurwaarde zou als regel worden
aangenomen het bedrag van den jaarlijkschen
huurprijs. Voor huurwaarde, haardsteden en meu
bilair zouden van belasting vrij zijn kostscholen,
fabrieken, werkplaatsen en winkels. De belasting
op het personeel zou zoo zuiver mogelijk een ver
teringsbelasting moeten worden, d. i. een belasting
op bijzondere xerteringen, gelijk de accijnshef
fing een zoodanige is. Het gebruiken van gebou
wen zou als eerste grondslag, de huurwaarde de
basis van de geheele belasting blij ven. Eén haard
stede zou onbelast blijven; elk vertrek, dat eens
of meer in het het belastingjaar verwarmd wordt,
voor één haardstede gelden. Een vertrek, waar
gelegenheid is tot stoken, of waar een warmte-
leider is, zou beschouwd worden als verwarmd.
Voor twee haardsteden zou f 1, voor iedere
haardstede meer telkens 3, 4, 5, 6 etc. gulden
meer verschuldigd zijn. Een gebouw, dat verschil
lende woningen bevat, zou in den regel in de
volle belasting moeten'vallen. Schatting der huur
waarde zou geheel vervallen en bij niet verhuurde
perceelen geregeld worden door vergelijking met
de huurwaarde van gelijksoortige gebouwen, ook
wat stand en ligging betreft. Wordt thans van
de huurwaarde 6 pet betaald, de Regeering zou
dezen maatstaf tot 10 pet. willen opvoeren, in
verband met het prijsgeven van de deuren en
vensteis.
De waarde van elk meubilair zou moeten ge
schat worden: niet door een minutieus onderzoek,
maar bij wijze van klassificatie met ruime speling
en een progressie in aanslag voor de opklimmende
klassen op de wijze zooals thans bij den bestaar
den grondslag der dienstboden plaats heeft. Die
progressie zou bij de haardsteden geringer zijn,
althans wat de lagere klassen betreft zoodat twee
haardsteden minder zouden betalen dan thans
het geval is. De progressie bij de dienstboden zou
iets sterker worden, doch inzonderheid voor een
grooter aantal dan zeven. Het minst sterk zou
zij behoeven te zijn bij de paarden, waar zij zich
voor het derde paard niet noemenswaard zou doen
gevoelen. Het belastingjaar zou voortaan tegelijk
met het burgerlijk kalenderjaar aanvangen en
eindigen.
Van eenige stellige raming van opbrengst schijnt
Kernachtiger oordeel dan dat van mr. Haffmans
is al niet denkbaar: „Motie-Heldt eindeloos ver
waterd, met bijna algemeene stemmen aangenomen.
Een doode musch," aldus seinde hij aan het Vent.
Wkbld.
De Standaard zegt hetzelfde met zooveel meer
woorden
De motie-Heldt is dan aangenomen, maar ah
een geplukte kip.
Men heeft den voorsteller letterlijk gedwongen,
slagpen na slagpen uit zijn motie uit te trekken,
en er weinig meer van overgelaten, dan de vrij
nuchtere verklaring, dat ook deze zaak behoort
tot die aangelegenheden, die wenschelijk zijn, en
waarnaar verder onderzoek behoort te worden
ingesteld.
Toch gelooven we, dat de voorsteller wijs deed,
met dit offer te brengen.
Algeheele verwerping van de motie ware nog
bedenkelijker geweest; en nu i
kregen, dat de zaak officieel
gesteld.
Van deze Kamer was misschien geen meer
beteekenende verklaring te verkrijgen.
Intusschen is het voor ons twijfelachtig geworden,
of deze Regeering niet nog wijs op den koop toe
handelde, door geen Staatscommissie toe te zeggen.
Werd toch een Staatscommissie benoemd in den
geest van de tegenwoordige meerderheid der
Kamer, dan zou de teleurstelling allicht nog grooter
zijn, dan een uitstellen van heel de zaak tot na
de electorale kwestie.
Al zijn we het toch geheel eens met die leden
6
f
Bolswardsche Courant
it
it
e
(4
i
3
e
a
e
e
it
;e
id
Jt.
ig
■n
a
e
t-
*1
e
i,
t, I
n
n
i-
o UA
