NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD ©tSWAB© EN WONSEH ADEEL J ONS WEESHUIS. CÏÏBIBÏÜÏ'OBUS i No. 15. Verschijnt Donderdags en Zondags. Vier en dertigste Jaargang. 1895. BINNENLAND. 7 Aan onze Lezers! TWEEMAAL pnfeif VOOR vol- het Firma B. CÜPERUS Az. w len KONT TVILLUVVS. van t en stap "Jeus lielp heer ach- laar- arne des ■zen, dan neer wet, area aar- ;bik agd. ang- ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden. Franco per post 95 Cents. ze den ode rer- de een aad licht doch dat :>°g, rent ver laat- oen- niet ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte. om door ard, oeg, ■ied. had leur oen sob em te ng, len en >er, de zijl iht oo, /re )mde over tf zij nen, '•Zij stuur gegund aan tegen f2.96 de stère. Het vervoeren van de grind is gegund aan verschillende personen, tegen 34%, 35, 38,39% Jas eus ?nd !1J" rijf het len $XXXXXXXXX!XXXXXXXX>C$ g DONDERDAG 11 APRIL. $xxxxxxxxx:Xxxxxxxxx$ f Vitte, slijke :euke lede ut ik i heb had, r det sur t n toe 5 van Eb e dat mij gediend met het wapen der liefde, de barm hartigheid, ontvang nu het loon voor Uwe trouw." De golven nu verheffen zich meer en meer, en dragen Christoforus „den Christusdrager" naar het rijk der zaligen. Vooral dit laatste gedeelte wordt door het koor en het instrumentaal gedeelte zeer schoon weer gegeven, onwillekeurig voelt men de golvende beweging, die haar hoogste toppunt bereikt, wan neer Christoforus in het hemelrijk welkom ge il eeten wordt. Wij twijfelen er niet aan of de vereeniging „Bolsward" zal met de uitvoering van dit werk eer inleggen, en menig toehoorder,zal den wensch niet kunnen onderdrukken spoedig weder eensin de gelegenheid te worden gesteld, van zoo iets schoons te mogen genieten. Onze Gemengde Zangvereeniging „Bolsward" staat voor hare 3e openbare uitvoering, welke dit maal eene uitvoering op grootere schaal worden zal. De vereeniging heeft het Evang. Luth. kerk koor van Harlingen uitgenoodigd om gezamenlijk het schoone werk van Josef von Rheinberger „Christoforus" ten gehoore te brengen. Behalve het samenwerken van de vereenigingen van Leeuwarden en Groningen heeft in onze provin cie zulk eene gecombineerde uitvoering nog ner gens plaats gehad, en wij juichen derhalve de Gemengde Zangvereeniging „Bolsward" van harte toe, dat zij de eerste is, die iets dergelijks op touw zet. Ook hier zal het zeker blijkendat de edele kunstmuziek, eene hechte band is, die allen tot één schoon geheel verbindt; en ook, dat Eendracht macht maakt. Wij achten het niet van onpas hier een beknopt overzicht te laten volgen van het werk dat voor de uitvoering gekozen is. Christoforus, de reus, was door het geheele land bekend om zijne bui tengewone lichaamskracht. Niemand was er, die hem weerstand kon bieden, en toch was juist zijn verlangen, iemand te dienen, die in macht boven hem stond. Dit verlangen en het zoeken naar bevrediging van dit verlangen is wat de muziek in het eerste koorgedeelte weergeeft, het motief stijgt meer en meer, totdat den reus eindelijk de tijding ter oore komt van een’ machtigen heer- scher op een burcht, hoog boven op de rotsen, waarheen hij zich dan ook onverwijld henenspoedt. Zelfs deze reuzenschreden worden ons door de muziek zeer duidelijk geschilderd. Christoforus biedt nu dezen machtigen vorst zijne diensten, ja zelfs zijn leven aan, doch zegt, dat, wanneer hij ooit zou vernemen, dat zich ergens een grootere vorst bevond, bij dezen zou gaan dienen. Nu volgt er een frisch en opgewekt koor, waarin het volk jubelend roemt, dat er een nieuwe Simson is verrezen, die blijkbaar van de góden afatamt. Christoforus legt hen het zwijgen op en zegt, dat bij uit eigen vrije wil dient, maar dat geen góden hem hier heen zonden. Zacht, toch allengs krachtiger en met aandrang verheft zich nu een altstem, om den koning voor Christoforus te waarschuwen en den argwaan bij hem te wekken, dat wellicht Satan, de duivel, hem zond. Op ’t hooren van deze woorden sid dert de koning en verbleekt, en de reus dit ziende, roept uit: „hoe, gij verbleekt op’t hooren van Satans naam. Satan is grooter dus dan gij, vaarwel, dan wil ik Satan mijne diensten wijden. De reus gaat vandaar, en het koor-valt in met het motief van het eerste koor om weer te geven, dat Christoforus wederom zijn meester zoekt. Hij komt dan in een woeste streek, zoo woest als was gezette tijden in de Hervormde Kerk gecollecteerd zij nog nooit door eens menschen voet betreden. Voldoende aan een reeds lang gekoesterd voor nemen en gehoor gevende aan de steeds toene mende vingerwijzingen van geachte en belang stellende zijde ontvangen, hebben wij het genoegen U mede te deelen, dat wij besloten hebben van af heden de uitgave van de Bolswardsche Courant uit te breiden, door haar elke week te doen verschijnen. Behalve Woensdagsavonds zal ook des Zater dagsavonds een nummer van deze courant worden uitgegeven, en dit zonder eenige verhooging van den abonnementsprijs. Wij twijfelen niet of deze maatregel zal zeker in den smaak vallen, zoowel van onze Abonné‘s als van de Adverteerders in de Bolswardsche, de eersten toch zullen door ons geregeld en met meer spoed op de hoogte gehouden kunnen worden van al het wetenswaardige, dat in het laatste gedeelte der week voorvalt in onze stad en hare omstre ken, terwijl wij tevens zullen zorgen, dat een boeiend feuilleton, varia enz. het geheel tot eene gezellige Zondagslectuur zullen maken. De Adverteerders voorts zullen ongetwijfeld deze uitbreiding op prijs weten te stellen, daar hun thans ook de gelegenheid wordt geboden om hunne advertentien te plaatsen in een Blad, dat door den dag waarop het verschijnt, hun bij eene aandachtige lezing eene blijvende publiciteit waar borgt. Wjj hopen daarom dan ook op hunnen geach- ten steun en zien belangstellend de advertentien voor het eerstvolgend Zondagsnummer, hetwelk op zeer ruime schaal bij de ingezetenen ter ken nismaking gezonden zal worden tegemoet, uiter lijk Zaterdagmiddag den 13 April a.s. des na middags 1 uur. Alleen Christoforus blijft, die nu op zyne beurt Satan voor een lafaard scheldt, omdat hij voor een niets, een schaduw op de vlucht gaat, hy die de wereld wilde toonen, de machtigste te zijn. Eén oogenblik vraagt de reus zich af, of hij dan zelf de machtigste der aarde wou zijn, doch hij wil eerst wachten totdat het dag wordt, om te zien wat Satan deed verschrikken. De nacht duurt lang, zyn verlangen is groot het koor zingt wederom het eerste motief doch eindelijk gloort het morgenrood en zie, daar staat een kruis, waaraan een man. met hangend hoofdeen monnik houdt het kruis omklemd en luid biddend houdt hy zyn oogen op den man aan ’t kruis gericht koning over hemel en aarde, aan U is alle macht gegeven, Gij zyt de waarheid en het leven, de weg waardoor wy zalig worden." Christoforus wendt zich nu tot den monnik en vraagt: „Wie is die doode man? Gy spreekt tot Hem alsof hy leefde". De monnik antwoordde „IIy is de koning aller koningen, Christus, Godes zoon". „Waar is zyn rijk, voor Hem wil ik strijden, Hem geheel mijn leven wijden." Ga heen, naar gindschen breeden stroom, vaak zult gy er moede pelgrims zien, die een grooten om weg moeten gaan, omdat zich hier geen brug bevindt. Welaan, sta hen by en draag hen door den stroom uit liefde voor dezen man aan ’t kruis. En wanneer gij dit getrouw doet, al was het ook uw geheele leven, dan zal Hij zich zelf tot loon U geven." Er verliepen veel lange jaren en nog steeds droeg de reus zorgvuldig zyn last heen en weerwankelden ook soms zijne schreden, wanneer de branding hem te sterk werd, zyn verlangen naar dien Eénen hield hem staande. Eens rustte hij uit van een vermoeiende dag taak, toen ’t hem was, alsof er geroepen werd „haal over", hy meent te droomen, doch weer weerklinkt het „haal over" eerst zwak dan krach tiger. Hy richt zich op en zie, aan de overzij staat een arm knaapje, schamel gekleed. Hij spoedt zich door den stroom om het kind te halen, doch als hij met het kind terugkeert, is het hem alsof de stroom begint te wassen, de golven gaan al booger en hooger, bijna schieten zyne krachten te kort eindelyk kan hy niet meer en hy roept: „Kind, wie zyt gij, gy last op mij als waart gy de wereld". Het antwoord luidt„Gij draagt de wereld, en Hem, die haar geschapen heeft, want ik ben Christus, Godes zoon gy hebt Sneek, 9 April. Kapen is hier tegenwoordig schering en inslag. Ging eenigen tijd geleden een zoon van een karreman met een gouden cylin- derhorloge aan den haal en bleek ’t dat ditzelfde jongmensch zich meermalen aan diefstal had schuldig gemaakt, Zaterdagmorgen jl. verrichtte een zekere W. A. Gn. hier weer zoo’n vinger- toer. Toen hy ’t met den vrachtrijder op Blauwhuis niet eens kon worden over den koop van twee koehuiden, werden de beide vellen maar onge vraagd ingerekend, terwijl de karreman zich even verwijderde. De politie was wel genoodzaakt tegen dat on gevraagd meenemen proces-verbaal op te maken, te meer daar ’t corpus delicti reeds in klinkende munt was omgezet, op 't oogenblik, dat de man nen der wet kwamen, om hun plicht te doen. Alsof men alle wetten der justitie met voeten wil treden, miste de aardappelhandelaar H. hier van morgen weer de wielen zijner kar. De man wou, dat men de rest ook maar had mee genomen. Heden morgen werden hier aangevoerd en hij gevoelt, dat zoo ergens, hier het ruk des duivels wezen moet. Christoforus verheft zijn stem en roept Satan aan, als een donderslag weerklinkt die naam uit alle spleten en kloven, en daarop trad doodsche stilte in. De reus, geheel onder den indruk der omgeving, wil vlieden en toch houdt deze stilte hem als met toovermacht terug, totdat eindelijk het verlangen naar het groene dal hem te sterk wordt, en hij den loop van het beekje dalwaarts volgt. Ook in dit gedeelte is de muziek één schoon geheel met den tekst, altijd schilderend en veraanschouwelijkend, zooals het weerkaatsen van Satans naam, men meent als ’t ware dit te hooren. Nu volgt een vrouwenkoor, liefelijk en streelend, en een sopraansolo, die Christoforus lokkend zingt van de grootste macht der aarde „de liefde." Vol hoon valt hierop het mannenkoor in, dat hem bespot, dat hij, met zijne sterke arm, zich nu door de liefde laat verschalkendoch hij had gewenscht Satan te dienen, nu was hij in Satans macht. Het nu volgend gedeelte munt bijzonder uit door het karakteristieke der muziek. Wild en woest jaagt de duivelsche jacht, dwars door de rijpste korenvelden, overal schiik en ontsteltenis verspreidende. Zij storen het feest der vreedzame dorpelingen, laten den beker voor zich vullen en de muzikanten voor hen spelen. De dorpslieden echter verweren zich, en er ontstaat een verwoede strijd, totdat de nacht aan breekt, onheilspellend en stormachtig. De meisjes vluchten, de duivels haar na, totdat eensklaps de stoet verschrikt stand houdt en vlucht, ze waren te ver gegaan en op gewijden bodem gekomen. moest worden. De waarde der bezittingen is zoodanig vermeerderd en de inkomsten zijn zoo zeer toegenomen, dat nu alle in de termen val lende weezen, op onbekrompen wijze kunnen wor den onderhouden en tot allerlei ambachten of betrekkingen opgeleid, al is het ook dat de zeer gewenschte daling in de huurprijzen de bron van inkomsten in de laatste jaren wat minder mild doet vloeien. Zijn Gast- en Armenhuis stichtingen waar de liefde haar vriendelijk licht op den levens avond laat vallen van meer- en onvermogenden, de leenen verlichten de zorgen van menig oude renpaar en openen het uitzicht op een eervolle betrekking voor tal van jongelingen, die ijver aan aanleg paren, het Weeshuis ontsluit zijn deur voor de ouderlooze kinderen van armen en minvermo genden, beiden brengen zegen en troost in den morgen des levens en stellen zich ten doel dege lijke burgers voor de maatschappij te vormen. Vooral het Weeshuis is tot een groote zegen sinds meer dan drie eeuwen geweest. Hoevele onge lukkige ouderlooze kinderen zijn daar liefderijk opgenomen en verpleegd, hoevele verarmde, ver waarloosden, slecht gevoeden zijn daar of door der Voogden zorg elders, gered van langzaam wegkwijnen of misschien vroegtijdigen dood. Hoe zeer bewijst de voortdurende uitmuntende gezondheidstoestand van byna alle inwonenden, dat er eene gezonde voeding en geregelde ver zorging zijn, terwijl verschillende ambachtslieden, dienstboden, enz. het bewijs leveren, dat door de Voogden niets gespaard wordt wat noodig is, voor de vorming en opvoeding der weezen aan hnnne zorgen toevertrouwd. Met de uiterste nauwgezetheid wordt alles ge regeld en bestuurd en wat de kleeding en zooveel noodig de huishouding betreft, worden zij door hunne Echtgenooten, als Voogdessen bijgestaan, waar de kleinen, zoover en zoo lang dit noodig blijkt, worden geplaatst en verzorgd in afzonder lijke gezinnen, waar gezorgd wordt voor krach tige, gezonde voeding, frissche slaapzalen, vol doend onderwijs en maatschappelijk en godsdien stig opzicht, waar zooveel mogelijk de tucht wordt gehandhaafd en voor gepaste ontspanning gelegen heid in overvloed is, daar is zulk een stichting een zegen, daar moeten de weezen, de voorrechten die zij genieten op hoogen prijs stellen en smaken de Voogden en Voogdessen de heerlijke voldoe ning, dat zij met den vader en de moeder, hunne krachten wijden aan een hoogst belangrijk werk. Inrichtingen als ons Weeshuis behouden, nevens de verzorging van weezen in gezinnen, niet alleen haar recht van bestaan, maar beantwoorden ook op uitstekende wijze aan hare bestemming. Er zijn voorzeker weinig steden van zoo kleinen omvang als Bolsward, die zich kunnen verheugen in zoo vele liefdadige instellingen. In de 15e en 16e eeuw vooral moet hier een geslacht geleefd hebben, van zeer vermogende niet alleen, maar ook van zeer liefdadige burgers. Uit dien tijd al thans dagteekenen de meeste schenkingen en stichtingen. Van eenige weldoeners dier dagen zijn de namen bekend en verdienen met eere ge noemd te worden, zoo van de Wijbenga’s, Houc- kema’s, Hettema’s en Heerema’s, van Hendrik Nannes, Catrijn Epes, Nanne Reijns en zijne weduwe Hid. Hero Jelbeths dochter, welke laatste het Weeshuis gesticht heeft, naar luid der over levering, den 25 November 1553, terwijl Nanne Reijns reeds bij zijn leven in 1542 voor die stich ting eenig land moet bestemd en geschonken heb ben. Op verschillende wijze deden zij wel. Onderscheidenen gaven landerijen, uit welker opbrengsten jongelingen uit hunne geslachten, meest na een vergelijkend examen, moesten opgeleid worden voor een hoogeschool. De inkomsten dier leenen en studiebeurzen zijn in verloop van tijd zoo gestegen, dat thans vele jongelingen opgeleid worden voor verschillende inrichtingen van onderwijs. Anderen, maar hun namen zijn ons niet bekend stichtten in 1474 het St. Anthony Gasthuis, waar mee toen een kerk of kapel verbonden was, die door een kardinaal, namens Paus Paulus 11, is ingewijd. Het nut en de zegen dier stichting, welke nu twee afdeelingen heeft, voor zoo vele ouden van dagen, is algemeen bekend. Weer an deren gaven een deel hunner bezittingen voor de armen, die tot geen bepaalde gezindte behooren of verwaarloosd zijn, en wat goed beheer, in ver band met zeer vermeerderde inkomsten vermag, blijkt uitwendig uit het keurig nette gebouw met zijne poort en 13 ramen aan de Kerkstraatzijde, inwendig uit de doelmatige vertrekken en ruime zalen, de nette kamers, waar enkele gezinnen op zich zelf wonen en vooral uit de velen, die daar eene goede voeding en verpleging genieten. Maar vooral rust ons oog met welgevallen op het vriendelijk gebouw, boven welks dubbele deu renstaat geschreven „Weeshuis 1865", zijnde het jaar, waarin dit voorgedeelte des gebouws is ver rezen, inplaats van het nederige huis, dat velen zich nog wel zullen herinneren. En hoeveel is er sedert nog afgebroken en her bouwd, aleer die volgreeks van eet- en slaap zalen, van woon- en zieken-, droog- en badkamers, van leer-, naai- en gymnastiekscholen voltooid waren, waardoor men nu meer dan een uur van noode heeft, om vluchtig alles te doorloopen en te bezien. Er is heel wat veranderd sinds deze stichting bestemd werd voor 12 schamele weezen en op ruim 1800 kievitseieren, die voor 17 tot 19 ct. per stuk werden opgekocht. Wonseradeel, 6 April. De levering van 1000 stère riviergrind is door het gemeentebe» F. W. de Vries te Dedgum, de grind is gegund aan 45 en 46% oent per stère. Bolswardsche Courant i ge- dein igen ia de ange- t een svan Cr/, r dan an- Maandagavond is bij Workum een stoomboot, den kelijk de vrachtboot Leeuwarden IV, door den mist uit den koers geraakt en gestrand. Een lichter is ter assistentie uitgetrokken. De zeedijk bij de Lemmer zal vanwege het Dijksbestuur „Zeven Grietenijen en Stad Sloten” over een lengte van 1200 meter belangrijk worden verhoogd en verzwaard. Het werk is aange nomen voor nagenoeg f 20,000 ’t Weer lokte verleden Zondag niet uit tot een pleiziertochtje te water, toch waren eeuige jongelieden van St. Jacobi Parochie dien namiddag bij Berlikum op „het Wijd” uit pleizier- zeilen gegaan. Door ’t overgaan van de giek geraakte een 17-jarig jongeling overboord en verdronk. Te Haulerwijk vierde het echtpaar van der M. zijn vijf a aai dief- Iheid, aotil ‘w et rkom er ij i °nge, ikt n j had - f'l ei oi ah ite« engel ne il :enke izoe- jorde I eetjj deor al die /zicht tneeje straat «neris I wier, loofde idat ’t i en zeventigjarige huwelijksvereeniging. Voorwaar een zeldzaam feest! In plaats van op Paaschmaandag, gelijk eerst het plan was, zal Dr. Schaepman op Pink stermaandag, dus den 3den Juni een lezing houden te Sneek, waar op dien dag de Algemeene Vergadering van den Katholieken Bond in Friesland plaats zal hebben Op de veemarkt te Pisany in Bretagne ont stond een hevige paniek, doordat ongeveer 300 ossen los braken. De dieren werden wild en’ renden her- en derwaarts tusschen de verschrikte koopers, waarvan er wel 400 in het gedrang raakten en velen met gebro ken ribben en ernstige verwondingen werden opgeno men. Voor zulk een paniek heeft men op onze vee markt niet te vreezen. Het wapen der marechaussée wordt binnenkort voor de noordelijke provinciën ver meerdert met 1 officier, 3 wachtmeesters, 9 brigadiers en 38 marechausées, allen bereden. Door onbekende oorzaak is een groote boerderij te Nieuwolde (Gr.) ge heel afgebrand. De levende have kon niet gered wor den, 4 koeien, 3 paarden en een varken met 14 biggen kwamen in de vlammen om. De vorige week werd in de Belgische Kamer zeer hevig gedebatteerd en men vermoedt dat de cognac, die in de antichambre aan het buffet wordt getapt, hieraan niet geheel vreemd is. Voortaan zal «laar dan ook slechts suikerwateren dergelijke onschuldige dranken voor de kamerleden verkrijgbaar zijn. Te Surveensterheide is een kind geboren met zes vingers aan elke hand en zes teenen aan elke voet. Bovendien is het gelaat van het wicht, vooral aan de neus en de lippen abnormaal. Het wetsontwerp betreffende den aanleg van een spoorweg tusschen Alkmaar en Hoorn is bij de 2e Kamer zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. Op de paarden markt te Utrecht sloeg een jongetje met een touw een der paarden, het dier gaf den knaap een trap tegen de borst, zoodat hij eenige oogeublikken daarna over leed. De te Groningen gehouden fancy-fair on der leiding van freule W. Alberda van Ekenstein heeft in 4 dagen, een zuivere opbrengst van f5050 op geleverd. Hiervan is f4500 aan den Bond van Orde en 1550 aan de Vereeniging'Kindervoeding uitgekeerd. De lage prijs der landbouwproducten schijnt op dit feest geen invloed uitgeoefend te hebben. Maan dagmorgen reed de trein HeerenveenZwolle door onjuisten wisselstand te Oudeschoot op het verkeerde spoor. Gelukkig merkte de machinist van den trein uit Zwolle dit tijdig, en wist door achteruit te stoomen een botsing te voorkomen. In den vroegen morgen ont stond Maandag te Stiens brand door het omvallen van een petroleumlampje. De bewoners konden zich tijdig redden, doch een tweetal kalveren kwam in de vlammen om. Op de paardenmarkt te Utrecht deden twee kooplieden de onaangename ontdekking, dat zij hun portefeuilles; inhoudende f1800 en f400 kwijt waren. .Men denkt aan zakkenrollers. Al mogen de zaken slecht gaan, toch is het alles behalve eervol, vrouw en kind in schulden achter te laten en zich heimelijk te verwijderen, gelijk de landbouwer O. S. te Drachtster-Compagnie deed. Het kwam zeker ook al van de malaise, dat bij den verkoop van een boereuhuizinge met eenig land, geschikt gelegen aan den straatweg nabij Buitenpost geen enkele gegadigde, ja zelfs geen nieuwsgierigen opkwamen, zoodat de ver koop niet kou doorgaan. Door de vereeuiging ter veredeling van Ijet paardenras te Beerta is indertijd een Hackneijhtngst uit Engeland aangekocht voor f3400. Deze vereeniging heeft over 1894 22 pet. divi dend uitgekeerd. Dit is dus wel een goed zaakje. Hoewel het Zaterdagmiddag nog al boos weer was, zijn toch op onze kusten voor zoover wij vernamen, weinig ongelukken geschied. Bij Ameland moet beu kofschip gestrand zijn, waarbij de bemanning gered werd, doch schip en lading verloren gingen. Liefde overwint alles, zelfs hoog waterEen flinke boeren deern die naar het station Pirna wilde om haren ver loofde van den trein te halen, vond tot hare teleur stelling, zich den weg afgesneden door dat de Elbe buiten hare oevers was getreden. Het meisje liet zich daardoor evenwel niet weerhouden en kwam behouden, hoewel doornat, aan het station. De medaille ter herinnering aan de gebeurtenissen op Lombok is ge reed. De voorzijde geeft de Nederlandsche Maagd te zien, de Sassaks beschermende en de Baliërs op de vlucht jagende. Het verraad der Baliërs wordt voor gesteld door een panter, die het onderspit delft voor den Nederlandschen leeuw. De uitvoering en concep tie mogen waarlijk artistiek heeten. De keerzijde ver toont een trofee van de wapens der verschillende troe pen, met de voornaamste datums uit den strijd. Men zou toch niet bij een kleermaker zoeken, wat de politie bij zekeren S. te Amsterdam zocht en vond, n. 1. de vervaardiging van valsch zilvergeld. Deze ridder van de naald, die zoozeer buiten zijn ambacht ging, werd onmiddellijk in verzekering gebracht.

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1895 | | pagina 1