NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLS WARD ra WWSraAÖBM
JAARVERSLAG GASFABRIEK.
Verschijnt Donderdags en Zondags. Vier en dertigste Jaargang.
1895.
No. 17.
Aan onze Lezers!
Onze Greidboeren.
BINNENLAND.
^:xxxxx xxxdCxxxxxxxx$
DONDERDAG 18 APRIL.
TWEEMAAL
VOOR
e>
het
f 486,225
dit j aar
dit
waren
6
*7-
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
1885
1886
1887
1888
1889
1890
1891
1892
1893
1894
7
7
7
F
prijs 8, 7 en 6 ct.
per stère
jaren
in ’nnc
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
gebijt
sfe-
XXXXXXXXX^XXXXX XX X$
De bouwboeren klagen, maar de greid
boeren niet minder, en zij schijnen nog niet
aan het onderste van den onspoedsbeker te
zijn, zegt „de Standaard*. Op de Engelsche
markt zag het er voor de Friesche boter en
kaas reeds lang donker uit. Er is al eenige
jaren steen en been geklaagd, dat de Lon-
densche markt niet meer trekt. Inderdaad
nam dan ook de uitvoer naar Engeland met
elk jaar af. Denemarken was een concurrent
tegen wien men niet op kon, en daar komt
nu de nog veel reusachtiger concurrentie
van Australië bij.
Thans wordt een cijferstaatje gepubliceerd
van den Ausiralischen boteraanvoer te Londen
en wel over de maanden Januari en Februari
in de jaren ’90 tot en met’95. In het eerste jaar
bedroeg over die twee maanden het totaal
uit Australië en Nieuw-Zeeland nog slechts
708,785 K.G. en in ’95 reeds
kilo. Of die cijfers ook sprekenEn dan
is het bovendien zoo goed als zeker, dat die
Australische aanvoer in de eerste jaren nog
steeds zal toenemen.
De vraag is nu: Wat kunnen en moeten
onze greidboeren doen om door deze concur
rentie niet doodgedrukt te worden
Wonseradeel. Door het Bestuur van
de Nutsspaarbank Arum c.a. en Witmar-
sum c.a. is een circulaire gezonden aan de
leden van het Nut in de dorpen waar de
spaarbank is gevestigd, waarin met cijfers
wordt aangetoond, dat het voordeeliger is
zijne spaarpenningen te beleggen in deze
spaarbank, dan in sommige levensverzeke-
Voldoende aan een reeds lang gekoesterd
voornemen en gehoor gevende aan de steeds
toenemende vingerwijzingen van geachte en
belangstellende zijde ontvangen, hebben wij
het genoegen mede te deelen. dat wij be
sloten hebben voortaan de uitgave van de
Bolsivardsche Courant uit te breiden, door
haar elke week
te doen verschijnen.
Behalve Woensdagsavonds zal ook des
Zaterdagsavonds een nummer van deze
courant worden uitgegeven, en dit zonder
eenige verhooging van den abonne
mentsprijs.
Wij twijfelen niet of deze maatregel zal
zeker in den smaak vallen, zoowel van onze
Abonné‘s als van de Adverteerders in de
Bolswardsche, de eersten toch zullen door ons
geregeld en met meer spoed op de hoogte ge
houden kunnen worden van al het wetens-
waardige, dat in het laatste gedeelte der
week voorvalt in onze stad en hare omstre
ken, terwijl wij tevens zullen zorgen, dat
een boeiend feuilleton, varia enz. het geheel
tot eene gezellige Zondagslectuur zullen ma
ken.
De Adverteerders voorts zullen ongetwij
feld deze uitbreiding op prijs weten te stel
len, daar hun thans ook de gelegenheid wordt
geboden om hunne advertentien te plaatsen
in een Blad, dat door den dag waarop het
verschijnt, hun bij eene aandachtige lezing
eene blijvende publiciteit waarborgt.
Het a s. Zaterdagno wordt weer
algemeen verspreid.
Wij hopen daarom dan ook op hunnen
geachten steun.
Firma B. CUPERUS Az.
maanverlichting, 19 lantaarns ontstoken.
Voor de straatverlichting werden geraamd
verbruikt te zijn 50330 stères gas, tegen
46075 stères in 1893.
De kosten van aansteken en blusschen
bedroegen f 334,40.
Door de Gemeente werd vergoed eene
som van f 3000,
Dit jaar werd één nieuwe gaslantaarn
geplaatst.
Uit St. Anna-Parochie meldt men aan
de N. Rott. Crt.
Terwijl beide partijen, het socialistische
en het anti-socialistische college van kerk
voogden, pleiten over het recht van bezit
van het (protestantsche) kerkgebouw, wordt
dit gebouw meer en meer de dupe van den
strijd.
Bij den laatsten storm zijn een groot ge
tal dakpannen afgeworpen; evenwel is deze
stormschade niet hersteld, zoodat regen en
wind vrij spel hebben.
Van den koepel ontbreken groote stukken
loodook daarin wordt niet voorzien. De
koepel zelf hangt zoo sterk over, dat men,
uit vrees voor ongelukken, voornemens is
het luiden der klok te staken, terwijl van
oificieele zijde een onderzoek zal worden
ingesteld naar de hechtheid van den boven
bouw in het algemeen. Er wordt toch be
weerd, dat het gebouw, om ongelukken te
voorkomen, zal moeten worden gesloten.
Intusschen is Maandag het officiëele
bestaan van den socialistischen Bond fees
telijk in het kerkgebouw herdacht.
Als sprekers zijn bij die gelegenheid op
getreden F. Domela Nieuwenhuis en J.
K. van der Veer.
De klachten, welke hier te lande in
den laatsten tijd steeds luider worden over
flesschentrekkers en wanbetalers, en over
de nadeelige gevolgen van faillissementen,
hebben reeds vaak aanleiding gegeven tot
het zoeken naar middelen tot verbetering.
Een der beste middelen is zeker, dat de
soliede handel zich aaneensluit. In het vorig
jaar is op het Congres van den Nederlaud-
schen Bond „Maatschappelijk Belang" het
nut daarvan nog eens in het licht gesteld.
Pogingen door vergaderingen van hande
laren en fabrikanten gedaan, om een ver-
eeniging te stichten, zijn echter afgestuit
op de moeilijkheid, dat de meesten het te
druk hebben om naar eisch voor de ge
meenschappelijke belangen te kunnen op
treden.
Daarom tracht men nu een anderen weg
in te slaan, door de stichting eener „Ver
eeniging tot bevordering der belangen van
crediteuren in faillissementen en onderhand-
sche accoorden", zooals de lange titel heet,
maar die tevens den korteren naam draagt
van Unitas.
De namen der commissarissen, de heeren
J. Blooker, Julius Eltzbacher, mr. Hazelhuff
Roelszema, Frits Olie en mr B. J. Polenaar,
geven ons de overtuiging, dat deze instel
ling op goede grondslagen rust, en eveneens
de namen van een aantal bekende advoca
ten, die zich bij de vereeniging in verschil
lende arrondissementen hebben aangesloten.
Iets over Paascheieren.
Een gewoonte, die vele andere heeft over
leefd, hoewel zij niet duor geheel Europa
verspreid was, is het eieren ten geschenke
geven op het Paaschfeest, eieren van allerlei
soort, kleur en grootte.
De beteekenis van die gewoonte is op den
achtergrond geraakt en is bijna vergeten.
Toch bleef het oude gebruik bestaan; de
nijverheid zorgde daarvoor. Elk jaar weten
onze confiseurs in Maart of April, door vin
dingrijke producten van weelde en overvloed,
den smaak voor de Paascheieren te doen
herleven.
Men vindt den oorsprong van deze eigen
aardige lentegaven bij de Oostersche vol
keren. Bij hen is het ei het symbool van
den oorspronkelijken staat der aarde, van
de schepping, die de kiem van alle dingen
heeft ontwikkeld..
Met „Nieuwjaar" dat in ’t Oosten altijd
zeer feestelijk gevierd wordt, tijdens de
lente-nachtevening, dus als de natuur zich
vernieuwt, worden er geschenken gegeven
en zendt men elkaar uit alle oorden oeschil-
derde of vergulde eieren, als herinnering
aan het begin aller dingen. Het geven van
die soort van geschenken, bij den aanvang
van het jaar, was in Frankrijk op dezelfde
gedachte gegrond.
Het jaar begon toen nog met het Paasch
feest. Karel IX echter bracht daarin ver
andering, door den aacvang van het jaar
op 1 Januari te stellen, wat aan de eieren
een groot deel van hun beteekenisontnam;
maar ondanks alles, is de gewoonte geble
ven, om bij gebrek aan „Nieuwjaar" de
vernieuwing der natuur te vieren. Vroeger
hadden die Paascheieren een godsdienstig
karakter; men schonk ze in Frankrijk slechts
nadat ze op heiligen Zaterdag plechtig wa
ren gezegend. In Rusland is dat nog steeds
zoo in gebruik.
Bij de Israëlieten is sedert onheugelijke
tijden, bij de viering van het Paaschfeest,
een groote schaal of schotel op tafel geplaatst,
waarop zich onder andere symbolische voor
werpen altijd een hard ei bevindt.
111635 stères,
na
8 ct. per stère
ringen, o.a. „Conservatrix" te Amsterdam.
In aanmerking genomen, dat onkunde in
zake Levensverzekeringen, Zieken- en Be
grafenisfondsen vele arbeiders lid doet wor
den van eene vereeniging, die nog in soli
diteit noch in zuinige administratie met de
spaarbank op eene lijn kan gesteld worden
hebben hr. bestuurders met het schrijven
dezer circulaire een goed werk gedaan. Hoe
meer bedoelde spaarbank, die geheel koste
loos wordt beheerd, die tot nu toe steeds
4°/0 rente heeft uitgekeerd, die een gedeelte
van het reserve-kapitaal heeft besteed tot
het aankoopen van vruchtbaar bouwland,
(om dat aan hare spaarders bij gedeelten
in huur te geven), bekend wordt bij het
volk, hoe meer zij ook gewaardeerd moet
worden als eene instelling, die inderdaad
werkt „tot nut van ’t algemeen."
Witmarsuni, 13 April. Evenals ver
leden jaar heeft ook gedurende den afge-
loopen winter onze predikant, de heer Ho
man, aan de vrijzinnigen te Achlum gods-
dienst-onderwijs gegeven. Dertien nieuwe
lidmaten uit dat dorp werden hedenmorgen
door onzén predikant in de N. H. kerk
alhier bevestigd. Een groote schare vulde
het kerkgebouw om van deze plechtigheid
getuige te zijn.
Ooststellingwerf. Beter ten halve
gekeerd, dan ten volle gedwaald. Zoo dacht
zeker een meisje alhier, dat wel lust in het
huwelijk gevoelde, maar niet tot den stap
kon komen. Op het punt om een jongeling
hart en hand te schenken, zag zij bijna in
het laatste uur nog van het plan af, haar
aanbidder met een gewond hart latende
staan. Eenigen tijd later ontving zij een
aanzoek van iemand uit Amerika, met wien
zij vroeger in hetzelfde dorp had gewoond.
Zij nam het aanbod gretig aan en schreef
terug, dat haar oude kennis maar moest
overkomen, teneinde gezamenlijk den band
te leggen, welke bindt voor het leven. De
man liet niet lang op zich wachten om zijne
Dulcinea, zoo hij meende, in de armen te
snellen. Niets minder geschiedde echter. Of
hij in het verre westen niet in zijn voordeel
was veranderd, of dat de wispelturige jonge
dame andermaal berouw gevoelde over het
gegeven woord, is moeielijk uit te maken,
doch zeker is het, dat zij ook nu weer kort
weg weigerde. Hoeveel moeite de man ook
aanwendde, alles te vergeefsmet eene
treurige ondervinding en eene verlichte
beurs kon hij naar de nieuwe wereld terug-
keeren.
Heeft de varkensfokkerij der boeren
in de laatste jaren groote voordeelen opge
leverd, zoo zelfs, dat veehouders met een
acht- of tiental koeien getuigen, meer geld
gemaakt te hebben uit de varkens, dan uit
het rundvee, thans is het blaadje geheel
gekeerd. Op de jaarmarkt te Oudeschoot
konden boeren uit deze gemeente voor var
kens van 16weken oud, slechts 8 gulden
koopen en voor f 12 a f 14 werden varkens
van de hand gedaan, welke vroeger meer
dan f30 konden opbrengen. Ook biggen zijn
zeer laag in prijs.
Westergoo, 13 April. De type van den
ouderwetschen eierenzoeker, gewapend met
zijnen polsstok, vrij luchtig gekleed, om te
beter te kunnen loopen en springen, het
hoofd gedekt met een stroohoed, om welks
rand een netje is geknoopt, waarin de ge
vonden eieren worden geborgen, de echt-
Friesche eierenzoeker, met door den April
zon gebruind gelaat, die ’s morgens met
zonsopgang veldwaarts trok, om eerst tegen
den avond huiswaarts te keeren, hij verdwijnt
meer en meer. De reden hiervan is ook al
weder de concurrentie. Maakten b. v. 25
jaar geleden slechts enkele ervaren eieren
zoekers er hun dagtaak van om gedurende
de maand April zich met het zoeken van
kievitseieren en in het laatst dier maand
ook met het zoeken der eieren van grito’s,
tureluurs, scholeksters, kemphanen, enz.
bezig te houden, tegenwoordig is bijna iedere
jongen, die slechts een polsstok kan dragen,
mede gepromoveerd tot eierenzoeker. In
zoo’n grooten getale loopen dan ook kenners
en niet-kenners, vooral de laatsten, dagelijks
wei- en bouwlanden af, dat zoo nagenoeg
ieder paar kieviten ook een zoeker voor de
pas gelegde of ook nog dikwijls te leggen
eieren heeft. Bovendien neemt het aantal
dezer vooral in ons kwartier zoo geliefde
vogels elk volgend jaar af en zullen
worden er geeno maatregelen ter bescher
ming genomen eerlang onze Friesche
velden hunne zoo nuttige gevederde bewo
ners verliezen, zal eerlang de kievit tot de
uitgestorven vogels behooren en ons alleen
in musea’s onder den latijnschen naam van
vanellus-cristatus worden getoond.
Fran. Crt,
Aan het verslag van den toestand en de
exploitatie der Gemeentelijke Gasfabriek
alhier, ontleenen wij het volgende:
Algemeen overzicht.
Ofschoon enkele toestellen met de klim
mende productie onvoldoende zijn gebleken,
was de werking der fabriek nog al bevre
digend.
Wij maakten dit jaar de noodige voor
bereidingen om tot een goed plan van uit
breiding en verbetering der fabriek te
komen, waarvan de plannen onlangs
zijn aangenomen. Bij de keuze der steen
kolen letten wij in de eerste plaats niet
op de goedkoopste in prijs, noch op die
welke wellicht met meer voordeel konden
worden gedistilleerd, doch op die soorten
waarvan wij met eenige zekerheid mochten
verwachten, dat daarvan gas kon geprodu
ceerd worden van voldoende lichtsterkte.
Hoedanigheid van het gas.
De lichtsterkte van het gas was
voldoende.
Door het aanbrengen van een vierde horde
in de kalkkisten, kon de zuivering beter
geschieden.
In den druksten tijd kon het gas niet vol
doende ammoniacvrij gemaakt worden.
Drukking
De drukking, waaronder het gas de fa
briek verliet, was 44 mM. en werd allengs
verminderd tot 25 mM. middernacht.
De dagdrukking bleef 25 mM.
Gasverbruik.
Op 31 December 1894 waren 272 gas
meters geplaatst tegen 269 op 31 Dec. 1893
het verbruik over de geplaatste meters
toonde aan 209,209 stères, tegen 189,631
stères in 1893, eene vermeerdering van 19578
stères of 10,27 “/0.
Het gasverbruik bedroeg in de laatste 10
prijs 10 ct. p. stère
1 Oct. 8
112644
117227
131346
139222
143675
156809
173275
189631
209209
Straatverlichting.
Voor de publieke verlichting
jaar 106 gaslantaarns in dienst.
Van deze lantaarns werden te 11 uur 36
gebluscht, terwijl de overige als nachtlan-
taarns bleven doorbranden.
Voorts werden ten allen tijde, dus ook mei
Gasverlies.
Het verliescijfer is gedaald van 13,78 in
het vorige jaar tot 13,66 in dit jaar.
Personeel.
Hierin kwam geene verandering en
dienstpersoneel gaf over ’t algemeen rede
nen tot tevredenheid. Wij meenen ook in
dit verslag te moeten gewagen van de goede
verhouding, die bij het personeel onderling
bestaat.
Finantiëele uitkomsten.
De totale ontvangsten zijn, 24392,165
Inventaris 31 Dec. 1894 - 7429,415
Te zamen - 31821,58
De totale uitgaven zijn
21778,12
Inventaris 31 Dec. 1893 - 7032,235
Te zamen. 28810,35r>
Bruto winst f 3011,225
Voor een juiste beoordeeling
van de finantiëele uitkomsten
behoort in aanmerking te worden
genomen
le. dat aan de Gemeente een
vergoeding voor terrein, risico
enz. toekomt 1000,
2e. dat aan aflossing
der leening van den
nieuwen gashouder moet
worden betaald - 1000,
en voor rente dit jaar - 525,
Te zamen 2525,—
Naar deze berekening zou er
dus een zuiver saldo zijn van
Bovenstaand uittreksel uit het verslag
doet genoegzaam uitkomen, dat onze gas
fabriek nog steeds gunstig werkt, ook op
finantiëel gebied. Niettegenstaande aan
zienlijke en kostbare verbeteringen in de
straatleidingen moesten worden aangebracht
is toch nog een batig saldo van bijna 1500
behaald.
Daar in den loop van 1895 wederom aan
zienlijke uitgaven vereischt worden, ter ver-
grooting van het productievermogen en tot
beter zuivering van het gas, wat ook weder
zal strekken tot een steeds blijvende ver
meerdering van gasverbruik; en dus tot
verhoogden bloei der fabrikatie. Een woord
van lof en hulde aan de Gascommissie en
haar wakkeren Directeur mag dan ook van
onze zijde niet ontbreken.
Bolswardsche Courant
r>
rt
r
n
n
•n
•n
y>
v
n
•n
n
n
v
n
T)
7)
•n
rt
n
r>
