NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD JtSWAH» BU WONSERAOEEL I i No. 57. Verschijnt Donderdags en Zondags. Vier en dertigste Jaargang. ft l 1895. DONDERDAG 5 SEPTEMBER. k)c Willis. BINNENLAND. I Ullrlll VOOR •63^ Bil die pret heeft i .'((Tl 1 ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden. Franco per post 95 Cents. ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte. zaakt. dat zij gevoel tJ Mantgum, 29 Aug. Het reisseizoen spoedt ten einde en de toeristen keeren zo o Franekeradeel, 31 Aug. Nu Oogst maand met rassche schreden ten einde spoedt en haar laatste etmaal bereids aan de kimmen verrezen is, heeft alles daar buiten een geheel ander aanzien dan haar eerste dagen te aanschouwen en later te verwachten gaven. Toen kon er zich geen wolkje vortoonen of het moest water geven en nu is de hemel soms zwaar bewolkt en toch valt er nu en dan en lang niet overal slechts een enkel dropje regen, üeze droge periode, die nu al drie weken duurt, is den landbouw uitmuntend te stade gekomen. Vooral in de laatste dagen droogde het sterk. Groote bedrijvigheid heerscht dan ook allerwege op de bouw, waarin hier en daar de ploeg al gezet wordt. Op het aardappel- dollen en het tippen der bieten na, is het meeste zomerwerk dan ook verricht. gename of woeste tooneelen. Men moet al bang wezen zich aan koud water te branden, wanneer men er kwaad in ziet, dat op zoo’n manier wordt kermis gehouden. Be heer Huyskens, die voor ’t eerst hier was met zijn stoom-carroussel, zal zich zeker niet beklagen, dat hij Bolsward heeft bezocht Algemeen hooide men roemen over de pret, die men in dezen „draaimolen-’ had gehad. Was de toegang nog al vrij duur, toch zag men de vroolijke scharen er voortdurend uit en ingaan. Aardig vooral was het te zien, hoe Zaterdagnamiddag een driehonderd-tal schoolkinderen van School No. II en een deel van die der R. C. school met tintelende oogen en juichende het carroussel binnen gingen. Zij waren door den Edelachtbaren Heer Burgemeester uitgenoodigd om kermis te vieren. Ze bezochten de tent van den heer Spriet, den draaimolen van den heer Akker man, het carroussel van den heer Huyskens, de poffertjeskraam van den heer H. B. Visser en gingen met een heerlijken oranje-koek naar huis. Eere den man, die op zoo onbekrompen wijze de minder-gegoeden in staat stelt hunne kinderen te kunnen hooren spreken van genoten pleizier. We spreken zeker zoowel uit naam der ouders als uit die der kinderen, wanneer we onzen geachten burgemeester hartelijk danken voor ’t genoegen, dat hij Bols wards jeugd heeft verschaft. Eene tweede nieuwigheid op onze kermis was Buntenbach’s Amerikaansche Patent Sehommelinrichting. De kennismaking was aangenaam. We verwachten, dat ook de heer Buntenbach hier goede zaken heeft gemaakt. We maken hem in 't bijzonder een compliment over de keurige netheid zijner inrichting en vooral ook over de zoo aantrekkelijke netheid van zijn personeel, zoowel wat hun voorkomen als hun houding tegenover ’t publiek aangaat. „De matrozen11 van den schommel zijn hier populair ge worden. Dan was er nog eene nieuwigheidhet doolhof of dwaaltuin van den heer M. Zon- derhuis. Voor de meeste bezoekers was zoo’n inrichting totaal onbekend. Allen, die er in gedoold hebben (altijd dolen, dolen, dolen, dames en heeren 1), hebben er recht veel pret gehad. Heeft de „directeur reden tot tevredenheid over het bezoek, dan zal hij eene volgende maal zeker met genoe gen weer worden verwacht. Eindelijk nog noemen we als nieuwigheden op onze kermis, het Hercules-theater, de Somnambule, de phonograaf en het groote, naar de eischen des tijds ingerichte Theatre des attractions* van den heer Th. Spriet. In het laatste vooral kon men zich bijzonder amuseeren. De kunstverrichtingen van allerlei aard (goochelen, springen, turnen enz.) waren zóó verbazingwekkend, dat men gedurig hoorde uitroepen: „hoe is ’t mogelijk" Het Operetten-, Concert- en Specialiteitengezel schap onder directie van den heer Henry J. ter Hal) Jr. heeft in \micitia" aan een talrijk publiek zeer aangename avonden bezorgd. Zoowel de voordrachten als de andere werk zaamheden vonden veel bijval. In het „Rood Hert4 van den heer S. Al- kema trad een gezelschap op onder directie van den heer Ed. Gulp Ook hier dus had men te doen met een zeer net gezelschap, dat op zeer verdienstelijke en amusante manier allerlei voordrachten liet hooren, die door geestigheid uitmuntten, zoodat het publiek er met aandacht naar luisterde en in eene pret tige, vroolijke stemming werd gebracht en gehouden. Maandagavond stroomde een buitengewoon groote monschenmassa naar de Markt, om te genieten van ’t vuurwerk. Telkens wan neer Bengaalsche" verlichting de stad be scheen, leverde de Markt met de aangren zende straten een inderdaad prachtig schouw spel op. Too verachtig schoon kwam nu ons heerlijk stadhuis uit, zooals het daar stond in een zee van licht. Het vuurwerk ver toonde in hoofdzaak hetzelfde, wat we hier bij vorige gelegenheden te zien kregen, en toch stonden de honderden bij honderden er met volle aandacht naar te zien. Ook nu hoorde men zeggen: „’t was toch wel een airdig vuurwerkje*. In één opzicht vooral heeft zoo’n vuurwerk de sympathie van velen iedereen kan er van profiteeren, de armste zoowel als de rijkste. En bovendien, 't maakt een alles behalve verwilderden indruk op do massa. Trouwens alles wat door schoonheid van vormen en kleuren uitmunt, heeft op den mmscheen weldadigen invloed. Na ’t vuurwerk verdeelde een groot deel der toeschouwers zich in de huizen van uitspan ning en over het kermisterrein. In „de Doele“ werd voor een vrij talrijk publiek een blijspel opgevoerd, getiteldKic- torine of de droom eener handwerkster*De uitvoering voldeed vrfi goed, zeker ook vooral omdat het een blijspel was: een kermisvie- Zoo behoort dan ook de kermis van 1895 al weer tot de geschiedenis. Ze was druk ker dan die van vorige jaren: er waren meer gelegenheden tot uitspanning en vermaak en onder die gelegenheden had men eenige, die men hier nog nooit had gezien. Daar de kermis eerst ’s Donderdags begon, werd door velen „van meet af4 met de pret een begin gemaakt, zoodat de eerste dadelijk ook een beste dag was, best voor de velen, die bier kwamen, om een eentje te verdienen, best ook voor hen, die naar eene gelegenheid uit zagen, om zich eens te vermaken. En al hoort men door sommigen beweren, dat men „den booze dient, als men aan kermispret deel neemt, al was de Bolswardsche burgerij wakker geschud door een kermisdroom, die meer geschikt was, om iemand aan ’t lachen te brengen dan om ernstige gedachten en goede voornemens te wekken, toch zag men meermalen dichte drommen kermisgasten èn op de straten èn in stoomcarroussel, draai molens, poffertjes- en oliekoekkramen, enz. En al moge ’t waar zijn, dat er hier en daar tooneeltjes waren te zien, die afkeer wekken, tooneeltjes van dronkenschap en andere ver keerdheden, toch moet erkend worden, dat ze tot de zelzaamheden behoorden. De Bolswardsche ingezetenen hebben getoond, dat ze over ’t algemeen „op gepaste wijze" zich kunnen vermaken. En dat mag en kan zonder dat men zich daarover be zwaard behoeft te gevoelen. We beschou wen het als eene ziekelijke vroomheid, die een onschuldig genot brandmerkt als een werk „van den booze". We hebben den diepsten eerbied voor ware vroomheid en voor echte godsvrucht, maar ’t zou ons zeer spijten, wanneer eerlang veel kinderen, die reeds geruimen tijd hebben uitgezien naar een feestelijken dag bij gelegenheid der in wijding van het gerestaureerde stadhuis, aan dat feest niet deelnamen, omdat er uit de raadzaal eene stem weerklonk van afkeuring. Nog eens, we hebben eerbied voor vroom heid, maar beschouwen het eenvoudig als effectbejag, wanneer men met zijne vroom heid en godsvrucht te koop loopt. We hopen,dat eerlang alle schoolkinde ren van Bolsward een aangenamen feestdag mogen beleven; we hopen, dat de ouders zich niet zullen laten overhalen, om de kin deren, die allen zonder onderscheid gaarne willen mee doen, te verbieden, van de aan geboden feestelijkheden gebruik te maken. Wordt die hoop verwezenlijkt, dan zal het feest er niet onder lijden, wanneer een enkele wegens gemoedsbezwaar er niet aan deel neemt of er niet bij tegenwoordig kan zijn. Maar... om op de kermis terug te komen: zij heeft dit jaar aan jong en oud zeer veel genoegen verschaft. Hettooneelgezelschaponderdirectie van den heer Willem Potharst voerde Zaterdag- avond op: Eene boetvaardige Magdalena, comedie in 4 bedrijven naar eene roman van Wilkie Collins. We vereenigen ons nage noeg geheel met hetgeen in een vorig nom- mer over de uitvoering van dit stuk uit Schagen werd medegedeeld: De heer Pot harst was uitstekend als Jules Gray; alleen trof het ons herhaaldelijk, dat hij soms wat al te veel buiging in zijne stem bracht, zoodat het einde van sommige zinnen nagenoeg ge zongen werd. De overige personen werkten zeer goed mede tot het vormen van een goed geheel. Toch geven we Mercy Merrick en Grace Roseberry in overweging, zich in de zeer heftige tooneelen te wachten voor over drijving; soms toch klonken hare hartstoch telijke woorden als wilde, ruwe, rauwe kreten, zooals ze niet verwacht mogen worden van vrouwen, die zich in het eerste bedrijf deden kennen als goed opgevoede menschen. De inatinée van Zondag werd in „de Doele” door velen bijgewoond. Een deel van ’t per soneel uit de tent van den heer Spriet deed toeren van kracht en behendigheid zien, die alle toeschouwers ten zeerste verbaasden. 's Avonds was de ruime „Doelezaal” veel te vol. De opvoering van Don Gesar de Bazan en de schoone Straatzangeres werd met de grootste aandacht gehoord en gezien. Zoowel het spel als de costumes waren dan ook uitstekend. De stilte, die er gedurende de bedrijven in de zaal heerschte, leverde het bewijs, dat we recht hadden te beweren, dat de Bols warders wel degelijk op eene goede wijze weten feest te vieren. En dat bewijs werd ook in den loop van den dag geleverd, want ofschoon zich, ook uitgelokt door het prachtigste zomerweer, een dichte massa in enkele straten bewoog, hoorde men behoudens eene enkele uitzondering, noch des daags, noch des avonds van minder aan- zoetjes aan naar hunne haardsteden terug om zieh weer min of meer knellend in ’t levensgareel te laten slaan. Er zullen echter weinigen zijn, die een uitstap hebben ge maakt zoo groot als onze stadgenoot G. de Vries, bij de veehouders en veehandelaars in den omtrek zeer goed bekend, dat beeft gedaan. Hij is n.l. gisteravond teruggekeerd uit Noord-Amerika, waarheen hij zich voor ruim 3 maanden bad begeven om zijne 4 daar gehuwde kinderen een bezoek te bren gen. Dat is eene heele onderneming geweest en dat op zijne jaren, hij is reeds de 60 gepasseerd, ’t Pleizierreisje is hem uitstekend bevallen en hij weet heel wat te vertellen van ’t verre westen. begint men krijgen. Dinsdagmorgen. Nog altijd overheerlijk zomerweder. Dat belooft ook een aangename „uitzet” te worden van deze kermis, die men van ’t begin tot het einde heeft gevierd onder begunstiging van schoon weder. En dat is in ons wispelturig klimaat een voor recht van belang. ’t Feest van den dag: harddraverij! Eigen lijk is ’t wel jammer, dat men hier in’t hartje van Friesland, van ouds beroemd door zijne snelvoetige paarden, en in 't oude Bolsward, waar vroeger de voornaamste kermis der provincie werd gehouden, niet anders kan houden dan eene harddraverij van tweede- of derdeklas-harddravers. De harddraverij- vereeniging sukkelt aan eene schrale kas en van gemeente-wege kan ze geen cent los krijgen. En toch zou men zeggen, dat de burgerij er wel voordeel bij zou hebben, wanneer hier een eerste klas harddraverij werd gehouden. Er waren bij deze d'averij veel menschen tegenwoordig, ondanks de zon haar gloeiende stralen liet gevoelen en dat nog wel bij bladstilte. De laatste avond van de kermis was bij zonder druk. In sociëteiten en koffiehuizen, in tenten, in draaimolens, in kramen en op straat zag men dichte drommen nederzitten of zich bewegen. De „Doelezaal" was meer dan bezet; gedurig zag men heele troepen teruggaan, omdat er letterlijk geen mensch meer in kon. Op zeer verdienstelijke wijze werd opge voerd: De Grafsteen, drama van Alexander Dumas en daarna De Matroos, tooneelspel in één bedrijf. Doodstil was het in de eivolle zaal gedu rende het spel; wel een bewijs, dat het pakte. Onder een oorverdoovend applaus werden aan ’t einde der voorstelling aan drie actrices, keurige bouquetten overhandigd van wege de directie der „Doele". Wel een be wijs, dat niet alleen het publiek dankbaar en voldaan was over hetgeen het tooneel- gezelschap had doen genieten, maar ook ge noemde directie zeer tevreden was over het geen het heeft gegeven. We hebben eenige zaken genoemd, die voor ’t eerst hier te zien warenwe moe ten nog één ding noemen, dat we vroeger op een kermis hier nooit hoordenEdison’s phonograaf. De heer Morré van Amsterdam stond met zoo’n machine (een prachtige op de Koemarkt. Met bewonderenswaardige juistheid en duidelijkheid hoorden we zang, voordracht en muziek. Voor eene kleinigheid (5 cts.) kon ieder zich overtuigen van de wondervolle uitvinding van den genialen Amerikaan. En nu de kermis is voorbij. Mocht ze ook al in menige beurs een groot gat hebben gemaakt, ja sommige beurzen, totaal leeg geschud, als de menschen, die kermis hebben gehouden, zich maar geene verkeerde dingen te verwijten hebben, zul len ze zonder de minste wroeging niet alleen, maar met genoegen kunnen terugdenken aan de pret, die nu voorbij is. Wie op gepaste wijze am deelgenomen (en we beweren, dat dit het geval is met de overgroote meerderheid), zal verfrischt en opgewekt zijn gewonen dage- lijkschen arbeid hervatten. Immers na ge paste uitspanning en ontspanning is inspan ning dubbel welkom Uit de Betuwe meldt men omtrent het tabaksgewas van 1895: Er is aanmer kelijk meer tabak verbouwd dan in vorige jaren en is de prijs dit jaar bevredigend, dan zal in 1896 opnieuw belangrijk meer worden geteeld, te meer omdat de verbouw van suikerbieten den landbouwer niet mee valt. Er zal dit jaar heel wat meer tabak van het veld komen dan in 1894, omdat het gewas een breed, dap, fijn en uitgewassen blad geeft. Op kleine uitzonderingen na is het dan ook bijzonder voor sigarenfabricage geschikt. Het zandgoed, en op een klein ge deelte na ook het aardgoed, is reeds geoogst. Het grootste gedeelte van het zandgoed is reeds droog en ligt op de zgn. putten. Het aardgoed hangt nog grootendeels te drogen; doordien het bestgoed rijp is, heb ben reeds vele planters met het plukken een begin gemaakt, ’t welk bepaald vroeg is. De Haagsche correspondent der N. Gr. Crt. schrijft De Tweede Kamer komt 10 dezer bijeen alleen om de afdeelingen te constitueeren, die de kieswet daags daarna zullen onder hoeken. De opkomst zal wel zeer talrijk zijn, want veel zal natuurlijk afhangen van de keuze der rapporteurs. Denkelijk zal er voor de sluiting der zitting geen openbare vergadering meer zijn. Zeker is dit evenwel niet. Want ik heb zij het ook nog maar bij geruchte gehoord van een on middellijke aanvraag om een interpellatie (men zei, dat Dr, Schaepman zich er zou voorspannen) over de jongste bevorderingen bij het wapen der artillerie beter gezegd de niet-bevorde- ring van bet Kamerlid Seret. Het zou niet onmogelijk zijn, dat die interpellatie nog tusschen ’t kieswet-onderzoek door, in de loopende zitting werd afgedaan. Anders wordt dit de eerste gepeperde schotel voor het nieuwe menu, na de adres-con-sommé en de gewone hors d’oeuvres van een pas geopend zittingjaar. Ook met opzicht tot de geweren-zaak schijnt er zoo al geen interpellatie in optima forma, toch een poging om den Minister van Oorlog ophelderingen te doen geven, in de lucht te zweven. De heer de Ras, die in deze aangelegenheid een nog al actieve rol heeft vervuld, zou meer licht vragen en het kan zeer goed zijn, dat ook dit muisje een tamelijken strart zal hebben. De vraag is alleen wie de pijn zal gevoelen, als er op wordt getrapt.... Aan het werk. De Minister van Finan ciën is druk bezig. Zijne wijziging der successie-wet duidt daarop voldoende. Er zal zeker heel wat bezwaar tegen rijzen, vooral uit den zuidelijken hoek, maar in het algemeen is dit ontwerp toch met groote ingenomenheid ontvangen, misschien ook wel omdat het een kansje doet ont staan, dat daardoor op het personeel nog iets meer zal kunnen worden afgedongen. Het schijnt zelfs, dat de Minister niet af- keerig is van een soort van concessie in die richting zoo verhaalde mij een hoofd ambtenaar van Financiën dezer dagen. Eu de handige en gelukkige zet zou den heer Sprenger van E^k volkomen vaardig zijnt rend publiek gaat uit om pleizier te maken, om eens hartelijk te lachen, en daarom hoort het liever een lustig blijspel dan een deftig tooneelspel of een ijselijk drama, dat de hoor ders en hoorderessen nu en dan de haren schier te berge doet rijzen. Ook opwekkende muziek verhoogt de feestvreugdedat hebben we kunnen merken zelfs aan de kolossale en werkelijk schoone draaiorgels van stoom carroussel en schommelde bezoekers waren zoo langzamerhand op de hoogte gekomen met de inderdaad schoone melodiën, zoodat ze gedurig meezongen, al was ’t dan ook meermalen „een lied zonder woorden". Voor die vreedzame bewoners van „de Kade", die met de kippen op stok gaan en niet van de kermis willen weten, zullen de doordringende tonen van het schommel-orgel wel eens een slapeloozen voornacht hebben veroor- We kunnen ons best voorstellen, en velen met hen, met een van verlichting ’t einde der kermis hebben zien komen. Want ook al schuwt men het kermisvermaak niet, als men honderden malen dezelfde melodiën hoort, er op 't laatst genoeg van te Bolswardsche Courant 9 I )i Si 1

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Bolswards Nieuwsblad nl | 1895 | | pagina 1