NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
8<M.SWARÖ SM w ONSER AD EEL
No. 78.
Verschijnt Donderdags en Zondags. Vieren dertigste Jaargang. 1895.
SLACHTOFFERS.
BINNENLAND.
ZONDAG 17 NOVEMBER.
Raadsverslag
der gemeente Wonseradeel
als GRATIS BIJVOEGSEL bij de
Bolswardsclie Courant worden uit
gegeven.
VOOR
L)e Uitgever.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Evenals tot heden
zal ook in 1H96, het
Den volgenden dag liet het bestuur van
den Sigarenmakersbond de eisch „bonds-
fabrieken", vallen, zoodat een spoedige her
vatting van het werk te voorzien was.
Arnst. Ct. ARTHUR.
’t Was negen uur en nog was Willem
niet thuis. De oude vrouw begon onge
rust te worden over haar jongen en bjj
het minste geluid luisterde ze scherp toe.
Dé deur van de kamer had ze al op een
kier gezet, om beter te kunnen hooren
als er iemand de trap op kwam. Een zware
stap weerklonk, maar ’t was niet de be
kende stap van haar zoon. De man kwam
toch tot op de bovenste verdieping, maar
toen liep hij naar de voorkamer, waar haar
buurvrouw woondein de gang bleef hij
zacht met deze staan praten.
De arme moeder meende haar naain te
hooren en naar de deur loopende, luisterde
zij door het kiertje.
„’t Is vreeseljjk. Willem is zoo’n goeie
jongen voor z’n moeder. Laat mijn hetd’r
maar langzaam vertellen, want as ’t arm e
mins hoort, dat-ie het gestole en ingepikt
is
Een doffe slag deed haar plotseling op
houden en toen de vrouw en de politie
agent de deur der achterkamer openden,
vonden ze in het donkere vertrek de oude
vrouw bewusteloos op den grond liggen.
slechte weer ook de menschen slecht
maakte, want allemaal snauwden ze hem
af bovendien.
’t Was zeven uur en hij liep op de
Prinsengracht. Nog geen cent had hij ver
diend en zijn moeder had nog niet gegeten
en hij zelf ook niet. O GodZóó kon hij
toch niet thuiskomen. Hij kon toch zijn
moeder niet zeggenga maar zonder eten
slapen, vandaag is er voor ons geen eten.
O God, ’t was toch te verschrikkelijk
’t Was stil op de gracht, want het weer
was slecht. Hij slenterde voort. Een paar
huizen verder was een uitdragerswinkel en
allerlei oude dingen lagen er voor de ramen
en stonden of hingen er in de deuropening.
Een wanhopige gedachte kwam bij hem
op en... met een ruk had hij een half af
gedragen winterjas, die hing naast een
aantal andere kleedingstukken vlak bij de
straat, van den spijker getrokken. Die zou
hij naar den lommerd brengen, dan kon
hij brood koopen voor zijn moeder.
Een politie-agent, die voor de regen stond
te schuilen in een portiekje een eindje ver
derop, had alles gezien en zijn plicht doen
de greep hij den „dief’1 vast, niet wetend
welk een droef ongeluk hij daarmee nog
vergrootte.
De ongelukkige verbleekte en kromp ineen
als een geslagene gewillig, gebroken volgde
hij den agent, niets anders kunnende zeg
gen dan„Moeder, vergeef het me."
Witmarsum, 12 Nov. ’95. Nadat de
aanbesteding van het bouwen eener nieuwe
Stelphuizing alhier mislukt was, doordat de
inschrijvingen boven de raming waren, is
thans het bouwplan eenigszins gewijzigd en
het werk uit de hand gegund aan den heer
P. Straatsma, Mr. Timmerman alhier.
Wat in jaren en jaren niet voorge
vallen is, kan nu als eene bijzonderheid ge
meld worden. Ons ziekenfonds „Helpt
Elkander* heeft n.l. van begin September
af tot nu toe geene enkele uitkeering aan
zijne leden wegens ziekte behoeven te doen.
Zeker wel een bewijs, dat we tot nu toe
een bijzonder gezonden herfst hebben. De
maand October is gewoonlijk voor Zieken
fondsen alles behalve gunstig. Deze maand
maakt echter voor onze vereeniging eene
voordeelige en voor hare leden een aange
name uitzondering.
Arum, 12 Nov. Nu eenmaal het Wa
terschap in den ArumerAchlutnerKims-
werder polder geheel in orde is, blijkt het
hoe langer zoo meer, dat het stoomgemaal
in een wezenlijke behoefte voorziet. Nau
welijks toch is er weer zooveel regen gevallen,
dat de landerijen er overlast van zouden
krijgen, of in korten tijd is het overtollige
water afgevoerd en liggen de landen zoo
droog, als men maar wenschen kan. Ver
geleken bij den toestand van vroeger, toen
men steeds afhankelijk was van wind en
weder, is die van thans niet genoeg ts waar
deuren, waarvoor dan ook allen, die er toe
hebben medegewerkt, de erkentelijkheid
der betrokken landbouwers toekomt.
raakte de watermolen, behoorende bij de
boerenhuizinge „Eenhoorn,in de nabijheid
dezer plaats in brand. Als oorzaak wordt
opgegeven het loslaten der vang, waardoor
de molen snel werd rondbewogen en zich
zelf in brand gemalen heeft. Gelukkig stond
hij niet in de on middellijke nabijheid der
huizinge.
rraneker, 13 Nov. Tengevolge van het
sterke lichten, dat deze week alle avonden
plaats heeft, is een schaap onder Hitzum
in de weide blind gebleven. Het dier kon
blijkbaar totaal niets meer zien, wijl het
rechtuit rechtaan in de sloot liep. Voorden
eigenaar, een eenvoudig arbeider, is het een
gevoelig verlies.
Rijs, 13 Nov. Een arbeider uit Bakhui
zen, die hier bezig is slooten schoon te
maken en ’s avonds zijn werktuig in een
bosch verbergt, zag gisterenmorgen tot zijne
groote verbazing een doode haas tusschen
de teenen van het eerste bekneld zitten.
Dit was een buitenkansje voor den armen
man, daar het dier hem een paar guldens
rijker maakte.
Oudemirdum, 13 Nov. Een snippen
vanger alhier zou Zondagmorgen (dus tegen
de wet) eens naar zijn net, om te zien een
snipje machtig te worden. Hij „haalt het
er bij", doch, daar achter die boompjes zit
een zwarte gedaante, ’t Kon wel een veld
wachter wezen. Onze vanger loopt er op toe
en jawel, het blijkt een dienaar der
H. Hermandad te zijn. Die kwam alzoo
met den „schrik" vrij. Onmiddellijk liet hij
’t net zakken en ging naar huis.
Goede buren. Een jonge man van
Zuidwending had in de Pekelaeen boeren
plaats gehuurd. Het ontbrak hem aan ge
reedschap, aan tijd en aan werkkracht, om
zijn land in „het zaad te zetten." Toch
duldde moeder natuur geen uitstel en waar
schuwde met nachtvorstjes. Toen gingen op
een morgen zijn vrienden en geburen en
kennissen heen met ploegen en gespan, wel
twintig in getal en werkten op zijn land
tot den avond en zijn land was in orde.
Aan zulke goede buren heeft men zeker
meer dan aan verre vrienden.
Nog een vluchtelingVoor eenige
maanden liepen er allerlei geruchten over
de oorzaak van den dood van een onder
wijzer te Den Helder, die een reisje naar
Den Haag had gemaakt, en wiens lijk den
dag na den terugkeer op den weg werd
gevonden, terwijl de zakken der kleding
stukken geledigd waren.
De vraag rees of de man vermoord was,
maar er waren meer aanwijzingen, dat hij
een natuurlijken dood was gestorven, en
daarna was geplunderd. Deze opvatting
vond bevestiging en gister meende men den
lijkberoover in handen te hebben. Tijdens
een verhoor voor den officier van justitie
te Alkmaar, is de verdachte echter uit het
venster gesprongen en sedert verdwenen.
Op het adres van den Directeur der
Ned. Tramwegmaatschappij, om verhooging
van subsidie voor de lijnen Joure—Lemmer
en Drachten Bergumerdam, hebben Ged.
Staten van Friesland voorgesteld, afwijzend
te beschikken.
De commissie uit de Staten stelt aan het
slot van een breed gemotiveerd rapport
evenwel voor:
lo het voorstel van Ged. Staten niet aan
te nemen.
2o hen te machtigen, aan den adressant
te berichten, dat, indien door het Rijk de
gelden, ter bekostiging van den aanleg dezer
lijnen, beschikbaar worden gesteld, die,
boven hetgeen de Ned.Tramwegmaatschappij
zelve, de provincie Friesland en de gemeente
Lemsterland zullen bijdragen, worden ver-
eischt, de Staten van Friesland genegen
zijn, de subsidiën, toegezegd bij bun besluit
Appelscha, 12 Nov. Daar de aftrek
van turf hier veel geringer is dan anders en
men dit voor een groot deel toeschrijft aan
de hooge prijzen, hebben de verveners be
sloten deze prijzen te verlagen. Voor scherpe
turf, welke in ’t voorjaar f 1.25 per stok
kostte, behoeven de schippers thans slechts
fÓ.90 f0.95 te betalen. Ook de andere
soorten zijn naar evenredigheid verlaagd.
Fr an. Ct.
Workuni. Bij de j.l. Woensdag, inde
Stads-Armenkamer alhier gehouden aan
besteding, wegens de levering van 1000
f128
- 125.965
-125
-119.60
-117.40
met
Gegund aan den laagstee inschrijver.
Makkum, 14 Nov. Heden morgen ge-
’s Morgens vroeg was hij al het huis
uit gegaan, zjjn moeder troostend dat hij
wel iets zou vinden om haar ten minste
een stuk brood te kunnen koopen.
Het regende. De straten waren modderig
en haastig liepen de menschen voort, hui
verend, nog in hun overjassen. Maar Wil
lem ging uit zonder overjas en met ver
sleten schoenen aan de voeten. Zijn kraag
in de hoogte en met de handen diep in
de zakken vervolgde hjj zijn weg, de heele
stad doorkruisend en overal, waar hij maar
even meende dat men iets voor hem te
doen zou kunnen hebben, liep hij naar
binnen, vragend om werk. Maar ’t wilde
niet lukken dien dag en ’t was alsof het
Stads-Armenkamer alhier gehoud
roggenbrooden, was ingeschreven door
E. de Jong
K. J. de Vries
R. Bouma
C. Damstra
en Th. Brinksma
van 21 Nov. 1894, no. 9, te verhoogen als
volgt:
die voor den locaal-spoorweg JoureLem
mer van f 250 tot f 300 ’s jaars, per
kilometer;
en die voor den tramweg Drachten
Bergumerdam, voor het gedeelte op eigen
weg, zijnde 4 K.M. van ƒ100 tot ƒ250 per
K.M. (zoodat het overige gedeelte, zoo
ver met stoom bereden, de subsidie 100
per K.M. blijft), beide gedurende de eerste
20 jaren, op voorwaarde, dat met den aan
leg een aanvang worde gemaakt vóór 1 Jan.
1897 en de wegen voor exploitatie gereed
zijn vóór 1 Jan. 1899.
Over de grenzen gezet... en weer terug.
Dezer dagen werd in de Deutsche Wochen-
zeitung beweerd, dat de vreemdelingen, die
over de grenzen worden gezet, tot Zevenaar
worden begeleid en dan voor het eerste
Duitsche station Elten, is bereikt, uit den
trein springen, om uit de handen der Duit-
sche politie te blijven. Er werd met ver
bazing gevraagd of dit verhaal wel waar
was, waarop een conducteur der Staats
spoorwegen het komt bevestigen.
Ik heb meermalen den trein begeleid,
waarmede gewoonlijk vreemdelingen zon
der middel van bestaan worden vervoerd.
De veldwachter-geleider van het trans
port brengt hen tot Zevenaar, waar hij voor
elk hunner aan het loket een plaatskaart
naar Elten neemt. Zijn er nu onder die
personen luidjes, welke liever niet naar
hun „Vaterland" terugkeeren, dan wagen
zjj den sprong uit den in vollen vaart
zijnden trein en loopen als een haas het
veld in. Natuurlijk geschiedt zulks alleen
door de mannelijke vreemdelingen.
De dames daarentegen gaan door naar
Elten en worden daar door de Duitsche
politie opgewacht. Deze vraagt haar naar
de reden harer uitzetting en onderzoekt
haar papieren. Blijkt het, dat zij in Duitsch-
land niets op haar kerfstok hebben, dan
laat hij ze de vrijheid om zich te begeven
waarheen zij willen. Eenige harer gaan
door naar haar „Heimath", terwijl de ande
ren met den trein naar Kleef en vandaar
via Kesteren of Arnhem weder naar Am
sterdam gaan, alwaar men haar des avonds
in de Kalverstraat, Damrak of Rokin kan
ontmoeten en spreken! Sommigen harer
zijn zelfs zoo brutaal om met den keerenden
trein via Zevenaar naar Amsterdam te
reizen, en ’t gebeurt dikwijls, dat zij met
den terugkeerenden veldwachter-geleider
uit den trein stappen.
Velen, die des morgens tegen tien uur
te Amsterdam een z.g. „dievenwagen" het
stationsplein zien oprijden, en waaruit eeni
ge „dames" en „heeren" stappen, zullen
zeker niet vermoeden, dat zij de meesten
hunner des avonds weder in de Kalver
straat, enz., kunnen ontmoeten.
De lastige „derde man* Het voorbeeld
van Den Haag en Utrecht, waar een man
er zich op toelegde des avonds vrijende
paartjes te bespieden en hun geld af te
zetten, onder het beweren dat hij van de
politie was en proces-verbaal zou opmaken
wegens een of ander denkbeeldige overtre
ding, vond te Delft navolging. Maar daar
hebben eenige jongelui er een einde aan
gemaakt. Een hunner kleedde zicb als
meisje, ging toen met een vriend een wan
deling in de maneschijn maken en vleide
zich aan den weg neder, juist op het plekje
waar de brutale aanrander zich bij voor
keur ophield. Deze liep in den val. Hij trad
op de jongelui toe, dreigde met schandaal,
en bood aan alles geheim te houden als hij
geld kreeg. De heer verklaarde geen geld
te hebben, maar bood zijn horloge. Ook
dat was dezen man naar den zin. Hij wilde
het aanpakken, maar op hetzelfde oogen-
blik ontving hij zulk een muilpeer, dat hem
de lust wel zal zijn vergaan, nog langer
vrijende paartjes in de wielen te rijden.
Het geheim van de Zeisterheide ont
huld. De oorsprong van de bekende ge
ruchten is thans ontdekt. De soldaat M. J.
W. van het 5e bat. 5e reg. infanterie te
Utrecht, onlangs voor straf uit Amersfoort
overgeplaatst, had in de kazerne het gerucht
verspreid, dat hij het lijk van den vermis
ten soldaat Langeveld persoonlijk had ge
zien; de oogen waren uit hun kassen gepikt,
de toppen der vingers afgebeten enz. enz.
Bij een nauwkeurig ingesteld onderzoek
is uitgemaakt, dat al die geruchten valsch
en door W. zelf verzonnen waren; hij is
deswege gestraft met 14 dagen provoost.
Een plotselinge dood. Te Rotterdam
liep gister het gerucht, dat een man met
afgesneien nek was gevonden. Het bleek
echter dat de man hangende was gevonden,
na zich vooraf met een mes eenige ver
wondingen te hebben toegebracht. De jus-,
tide onderzoekt de zaak.
lies was al weggebracht, zelfs het al-
«s-ZL lernoodzakelijkste.
Stil zat ze in het kale achterka
mertje, in een der stegen van den Nieu-
wendijk, de oude vrouw, ineen gedoken,
bleek, met ingevallen gezichtmet de
beenige, dik beaderde handen van tijd tot
tijd de diepliggende oogen veegend.
’t Was ook zoo droevig en zoo wreed,
te moeten lijden om anderen, te moeten
hongeren, omdat anderen meenden daar
door hun maal meer genietbaar te zullen
maken in de toekomst.
Zij had het goed, de oude vrouwwel
moest alles zuinigjes worden aangelegd,
wel woonde ze in een der mindere buur
ten als een buurt waar fatsoenlijke maar
arme menschen wonen tenminste een min
dere buurt is maar ze was tevreden
met het weinige, dat haar eenige zoon
met haar kon deelen.
Hij was sigarenmaker en van het loon
dat hij verdiende kon hij zijn moeder on
derhouden en zelfs bleef er nog wel iets
over, om het vriendelijke heldere kamertje
te versieren met bloemen, daar hield ze
zoo van.
Toen kwam de staking. Hij hoorde niet
tot den bond en hij wilde ook niet mee
doen met die anderen die bondsfabrieken
wilden afdwingen van de patroons. Hij
bleef dus werken, maar niet lang. Zóó
lastig werd het hem gemaakt door de
anderen die hem scholden voor onderkrui
per en voor verrader en hem met slagen
en met steenen begroetten als zij hem op
straat zagen, dat hjj wel genoodzaakt was
om ook het werk neer te leggen.
Treurige dagen kwamen er toen in het
kleine gezin. Hjj was geen lid van den
bond en hij wilde dat ook niet worden
ook zijn moeder had het liever niet, dat
haar jongen zich met die opstokers inliet.
Maar daardoor miste hij zelfs ook de kleine
ondersteuning, die de anderen nog genoten.
De kruidenier die om den hoek „op den
Djjk" woonde en vóór wien hjj, vooral
Zaterdagsavonds wel eens de bestelde waren
naar de klanten bracht, had van Willem’s
moeder gehoord dat de verdiensten hadden
opgehouden. De man, medelijden hebbend
met de oude vrouw, liet haar jongen wat
meer boodschappen doen, ook overdag,
zoodat hij ook wat meer verdiende, maar
genoeg om van te leven met z’n ouwe
moeder ontving hij toch niet en stuk voor
stuk ging het knappe, eenvoudige huisraad
de deur uit naar de alles verzwelgende
Bank van Leening.
Nu was er niets meer dat kon worden
weggebracht, en al was ’t koud en kil in
de leege kamer, waar die eens zoo mooie
bloemen voor het raam nu in de potten
stonden te verdrogen, ook de kachel was
er niet meer en bovendien, de brandstof
zou toch hebben ontbroken.
’t Was zeven uur ’s avonds en ze had
nog niet gegeten. Boodschappen had de
kruidenier dien dag niet te doen en zooals
hjj meer had gedaan in die droevige laatste
drie maanden, was haar jongen uitgegaan,
om werk te zoekenwelk werk kwam er
niet op aan, als hij maar wat kon ver
dienen.
I
Bolswardsclie Courant
w
n
i xu. unuaama x .-xy
ft
