NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
,8<HSWABÖ EN WONSgftAÖBa
No. 10. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zes en dertigste Jaargang. 1897.
DONDERDAG 4 FEBRUARI.
BINNENLAND.
ONGELUKKEN.
X
X
Verplichte Verzekering
VOOR
-I
i
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
zich dat gat bevindt, geen kachel of haard
staat.
Jeugdige avonturier. De vorige week
verdween te Deventer een jongen van 13
jaar, zonder dat men kon begrijpen waar
hij gebleven was. De politie werd met de
zaak in kennis gesteld, en deze spoorde
hem te Rotterdam op. Hij is vandaar naar
de ouderlijke woning teruggebracht.
Liefdesdrama. Te Maastricht heeft
een persoon twee revolverschoten gelost op
zijn meisje, gelukkig zonder haar te raken.
De dader is door de marechaussees aan
gehouden.
Gearresteerd. Te Nijmegen is een
horlogemaker uit Druten gearresteerd, die
zich schuldig had gemaakt aan verduiste
ring van hem ter reparatie toevertrouwde
horloges.
Schadevergoeding. Door de directie
van de Holl. Ijzeren Spoorwegmaatschappij
zal aan de weduwe Nagel, wier echtgenoot
te Rotterdam zoo ongelukkig om het leven
kwam en die met elf kinderen is achter
gebleven, gedurende 6 weken het daggeld
van haar man worden uitgekeerd, terwijl
haar daarna een som zal worden toegekend,
gelijkstaande met 2*/ï jaar van dit daggeld.
In het geheel beloopt dit een bedrag van
f 1675.
De kalender heeft de volgende eigen
aardigheden.
October begint steeds met denzelfden dag
als Januari, April met denzelfden dag als
Juli; December met denzelfden dag als
September. Februari, Maart en November
beginnen steeds met denzelfden dag, ofschoon
deze regel niet geldt voor schrikkeljaren.
Een eeuw kan nooit op een Woensdag,
een Vrijdag of een Zaterdag beginnen. Het
gewone jaar eindigt steeds met den dag,
waarop het begonnen is. Na 22 jaar keert
dezelfde kalender terug. Tel.
Een onzer lezers verzond reeds voor
17 dagen een missive aan de Rijkspost-
spaarbankdirectie met verzoek een bewijs
te mogen ontvangen, dat hij bezitter is ge
durende 12 maanden van f 50, teneinde
kiezer te worden. Het bewijs is nog uit
gebleven.
Dat men ’t bij de Rijkspostspaarbank druk
zou krijgen konden wij bevroeden, wanneer
men alle kiezers zoolang iaat wachten, dan
vreezen wij, dat voor menigeen de tijd van
aangifte nutteloos zal verstrijken.
Arnh. Ct.
Leeuwarden, 1 Febr. De gemeente
raad van Leeuwarderadeel heeft besloten,
aan den heer S. Hamelink, Directeur der
Ned. Tramweg-Maatschappy die bij adres
verzocht beeft, voor een stoomtram Leeuwar
den—Stiens, gebruik te mogen maken van
den kunstweg te berichten, dat hij niet
genegen is, dien weg voor dat gebruik af
te staan. De Raad heeft subsidie toegestaan
voor het opmaken van een plan voor een
locaalspoor LeeuwardenOostmahorn, en
wil eerst het resultaat daarvan afwachten.
Bij den alhier gehouden Tooneelwed
strijd, afdeeling Friesch, is de eerste prijs
behaald door het gezelschap „Euphonia“te
Rauwerd en de tweede door het „Ljouwter
Toanielselskip* alhier.
In de afdeeling Hollandsch zijn de prijzen
gewonnenRederijkerskamer „Zwolle* te
Zwolle gouden med., Jacob Cats* te Leiden
zilveren med, „Sursum Corda* te Leeuwar
den bronzen med.
Iedereen is dokter, dat weten allen. Maar
de dokter moet zich niet verbeelden, dat dit
komt, doordat iedereen een sprankje van de
roeping voelt, die den geneesheer, zijn vak
deed kiezenneen, het is enkel de zucht
van iedereen, behalve „den wijze*, om zich
met alles te bemoeien. Heelt die bemoeiing
plaats op geneeskundig gebied, dan toont
zich de onbevoegdheid duidelijker, de gevol
gen zijn ook meer kostbaar, en daarom komt
het geneeskundig-dilettantisme ook meer op
den voorgrood en schijnt alleen te staan in
zijn mate van uitbreiding. Maar iedereen is
niet alleen dokter, doch ook strateeg, politi
cus, econoom, theoloog vooral, en er is niets,
waar niet iedereen verstand van meent te
hebben. Of, waarde collega, die u ergert, als
de buurvrouw van uw patiënt haar vertelt,
dat de zenuwen van haar lever op haar
longen zijn geslagen, hebt u zelf niet wel
eens beweerd, dat de „stelling Amsterdam*
nergens goed voor is, of dat gemeente-exploi-
tatie een „strop is voor de hoofdstad of
zoo iets?* Daarom, erger u niet meer, want
een verstandig deskundige zal zich evenmin
ergeren aan uw of mijn diletteeren op zyn
gebied. In dat vertrouwen ga ik er thans op
los, om den staathuishoudkundigen eens mijn
„weetje* te vertellen, ja, hun te zeggen, hoe
zij het ’m eigenlijk moeten leveren, evenals
ons dit wel eens welwillend onder 't oog
gehouden wordt door een redenaar of een
eerzaam ingezonden-stukken- inzender.
Wat wij leeken onder de oogen krijgen
van de uitspraken der staathuishoudkundi
gen waarbij wij natuurlijk niets verne
men van wat door hen in hun studeerver
trek of in hun onderlinge besprekingen
overwogen wordt geeft ons vaak den
indruk, alsof zij den gebeurtenissen de wet
willen voorschrijven. Dit moet het logisch
gevolg zijn van dat, en zoo maar door. De
gebeurtenissen nu hebben geen college in
logica geloopen, zij zijn wel logisch, maar
wij kennen volstrekt niet al de oorzaken,
waarvan zij het gevolg zijn, en is ons slechts
één oorzaak in plaats van vele on
bekend, of bij vergissing buiten beschou
wing gelaten, dan komt het precies anders
uit dan wij verwacht hebben. De lessen
der ondervinding zijn al iets veiliger richt
snoer, maar men moet altijd rekmen, dat
die lessen gegrond zijn op vele feiten, die
zijn voorgekomen, maar niet op alle, die
kunnen voorkomen, zoodat het verkeerd is
iets te voorspellen, maar hoogstens mag men
zeggen op grond der ondervinding is dit of
dat mogelijk.
Ik heb deze beschouwing noodig geacht,
eigenlijk niet om anderen de les te lezen,
maar om mijzelf voor oogen te houden,
dat, wat ik hier ga nfededeelen over eenige
bedenkelijke gevolgen van de verplichte ver
zekering tegen ongelukken, die ook hier waar
schijnlijk weldra te wachten is, volstrekt niet
mag dienen om tegen die instelling te waar
schuwen, maar alleen om eenige menschen,
die daarover te oordeelen hebben, te zeggen
dit is daar en ginds voorgekomen, houdt
rekening met de kans, dat het ook hier kan
voorkomen. En komt het hier voor, dan kan
men niet zeggen, dat men onkundig is geweest
omtrent de mogelijke schaduwzijden dier ver
zekering.
Het beginsel van verplichte verzekering
van hen, die in hun beroep bijzonder aan
ongelukken zijn blootgesteld, is zeker toe te
juichen. Onverschilligheid, zorgeloosheid, ver
meende onmacht houden, zoo er geen dwang
bestaat, de meesten terug van deze heilzame
zaak; geschiedt een ongeluk, dan zijn de ge
volgen allertreurigst. De dwang om zich te
verzekeren is dus een voordeelige dwang, die
vanzelf meebrengt, dat het loon voldoende
moet zijn om aan dien dwang te gehoorza
men. Hoe een stoutmoedig dilettant ik ook
ben, toch wil ik mij niet wagen aan de op
lossing der vraag, of bij zulk een dwang het
belang van den werkgever ook voldoende
gewaarborgd is, wat er ook op aankomt.
Daar weet ik niet van. Het beginsel is en
blijft rechtvaardig en menschlievend. Maar
bij de uitvoering zijn ongewachte bezwaren
voor den dag gekomen. De verzekerde en de
verzekeraar zijn geen van beide engelen.
Berust de verzekering op coöperatieven grond
slag, bijv, geschiedt zij door een werklieden-
vereeniging, dan moet het bestuur in ’t be
lang van allen uitgaan van de veronderstel
ling, dat ieder, die uitkeering verlangt, als
hij het krijgen kan, meer zal aan nemen dan
hem toekomt. Nu kan men zeer goed beoor-
deelen, of een lichaamsdeel geheel onbruik
baar is gewordenmaar moeilijk ia het uit
Hepk. Adv bl.
Fr. Zuidwesthoek, 1 Febr. Nu Thialf
opnieuw en met meer kracht nog dan te
voren den scepter begint te zwaaien wil
men beproeven de communicatie over ijs te
herstellen, hetgeen bij den slechten staat
der wegen eene zaak van groot belang zou
zijn. Ofschoon het ijs veel geleden heeft is
er toch, met wat moeite, nog wel iets goeds
van te maken, terwijl op de meren zelfs zeer
goede banen zijn aan te leggen.
Valt er geen sneeuw, dan wordt heden de
Wanser vaart bebaand, terwjjl van uit Gaas-
terland mede de hand aan den ploeg zal
worden geslagen.
Makkum. De heer W. van den Bijtel
Jr., predikant bij de Hervormde gemeente
alhier, heeft een beroep ontvangen naar
gelijke gemeente te Hantum c. a.
Gaasterland, 1 Febr. Het wild in
deze gemeente heeft het hard te verduren,
nu alom een dikke sneeuwlaag de aarde
dekt. De hazen en konijnen weten zich nog
te redden op de enkele door den wind schoon
geveegde korenakkers, maar het pluimwild
doorleeft een bangen tijd. Wie den nood
kan lenigen, late het niet na en bedenke
voorts de kraaien en musschen, die dage-
lijksch gaarne visites willen maken voor een
paar kruimen slechts.
Bij een zieke te Lopik hield ’s avonds
om 7 uur het rijtuig van den dokter uit
Vreeswijk voor de deur stil. Tot groote
bevreemding van allen kwam dokter niet
te voorschijn maar bleef de koets gesloten.
Toen men buiten ging kijken bleek dat
het rijtuig ledig was en de koetsier ontbrak.
Deze kwam een tijd later te paard aan
zetten en nu werd het raadsel opgehelderd.
Het dier was te Vreeswijk uit den stal
ontsnapt en had een afstand van ruim 2
uren over bruggen en langs een laan waar
gevelde boomen lagen, ongehinderd af
gelegd.
Eene vrouw die met de stoomtram
van Souburg naar Middelburg wilde ver
trekken liet bij het uitstappen haar spoor
mandje vallen. Terwijl zij dit wilde op
rapen, vertrok de tram, zij kwam dien
avond niet te Middelburg en tot dus ver
is zij zoek.
Men vermoedt, dat zij te voet den weg
heeft willen afleggen en, door de duisternis
misleid, verdronken is.
Kippendieven gesnapt. In den laat-
sten tijd kwamen er bij de politie te
’s Gravenhage telkens aangiften van kip-
pendiefstallen in. Ondanks een zeer nauw
keurige bewaking mocht het der politie
niet gelukken de daders op te sporen, tot
dat zij in een café een zak vond, waarin
zestien gedoode kippen en een haan. Toen
nu de eigenaar zijn zak uit het café kwam
halen, werd hij in hechtenis genomen. Een
tweede verdachte werd daarop in zijn
woning aangehouden beiden staan bekend
als beruchte stroopers. Natuurlijk be
weerden zij beiden onschuldig te zijn en
waren de kippen van den grooten „onbe
kende* gekocht.
In de Banier komt een waarschuwing
voor uit Oak Harbor (Amerika) van den
heer Sjoerd Osinga tegen de pogingen, die
gedaan worden om emigranten over te
halen land in den Staat Texas te koopen.
In deze waarschuwing leest men o. m.
„Mr. A. Kuipers vertrekt of is vertrok
ken naar Nederland, om emigranten te
werven naar den Staat Texas, een land
veel slechter dan Dakota, waar hij van
daan komt, en Dakota is zeker nog al
bekend onder de Hollanders, vanwege haar
geringe opbrengst.
Hij is daar maar zeer kort geweest en
kan er niet over oordeelen, het is alles
humbug (bluf) wat hij vertelt en alleen om
de spoorwegmaatschappij te bevoordeelen
en om de landagenten te helpen.
Laat dit bekend gemaakt worden in alle
deelen van Nederland, in alle couranten.
Indien ik in Nederland was, zou ik het
zelf doen, maar nu moet ik mij met schrij
ven tevreden stellen; het schijnt hem
alleen te doen te zijn om arme menschen
ongelukkig te maken. Ik moet daar wel
tegen protesteeren.*
In de Echo wordt op eene desbetref
fende vraag van een der lezers, of het noo
dig is, indien men in een vertrek des win
ters geen gebruik maakt van den schoor
steen, dezen te laten dichtmetselen, om daar
voor niet in de personeele belasting te wor
den aangeslagen, bevestigend geantwoord.
De TV. Amsterd. is het met dat antwoord
niet eens. Het blad zegt:
Bij de beraadslagingen in de Tweede
Kamer, werd door den heer van Alphen er
op gewezen, dat in al. 4 van art. 4 is be
doeld de baarden te belasten en niet de
haardsteden als zoodanig, waarin haarden
kunnen geplaatst worden, zoodat het niet
noodig zou zijn, bet gat van een schoorsteen,
welken men niet wilde gebruiken, te doen
toemetselen, als men er maar geen toestel
of haard voor zet.
De Minister van Financiën antwoordde:
Wanneer de haard of kachel er niet is in
het tijdvak van 1 November tot ultimo Maart,
dan blijft het vertrek onbelast.
Om nu te kunnen nagaan, of de belasting
schuldigen deze nieuwe regeling juist toe
passen en daarvan geen misbruik maken,
is in de nieuwe wet het volgende bepaald
Gedurende de maanden Februari, Maart,
November en December hebben de amb
tenaren der directe belastingen, mits voor
zien van eene lastgeving van hunnen in
specteur, die zij desgevorderd moeten ver-
toonen, tot het opnemen van het getal
haardsteden, toegang tot alle gedeelten
van elk perceel.*
Schoorsteenen, die alzoo gedurende den
winter als afvoerders van verbrandingspro-
ducten geen dienst doen, zijn dus niet be
lastbaar, al zou het gat geheel open zijn en
zelfs niet met een stop gesloten.
De hoofdzaak is, dat in het vertrek, waarin
te maken, of iemand, die een geruimen tijd
behandeld is, reeds hersteld is of zich verbeeldt
dat hij nog niet hersteld is, of dit den men
schen eenvoudig wil wijs maken. Men kan
zich verbeelden dat men een lichaamsdeel
niet kan gebruiken, of dat men geheel on
geschikt is om te arbeiden maar, zonder
dat er iets aan een lichaamsdeel beschadigd
is, kan men, enkel tengevolge van den schrik
bij een ongeluk, werkelijk buiten staat ge
raken om te werken of een bepaald lid te
gebruiken. Men noemt dit in het algemeen
een schrikneurose. Waar de mogelijkheid
daarvan bekend is, begrijpt men, dat ook
bedrog niet uitblijft. Zoodoende moet de ver
zekeraar zich van allerlei voorzorgen omrin
gen en zich wenden tot geneeskundigen, wier
oordeel in zulke moeilijke zaken verre van
wiskundige juistheid verwijderd blijft, maar
die toch moeten uitmaken, voor hoeveel pCt.
iemand ongeschikt is voor zijn werk. De
verzekerde zal, zoo de uitspraak niet naar
zijn zin is, het oordeel van een anderen ge
neeskundige daar tegenover trachten te stellen,
en zoo zal hij, zeer tot schade van zijn
zenuwstelsel, gedurende langen tijd telkens
geneeskundig onderzocht worden, en zoo hij
geen schrikneurose door bet ongeluk gekre
gen, er een opdoen door het aanhoudend be
kloppen, electriseeren enz. Straks zal ik een
bedroevende geschiedenis mededeelen van
zulk een slachtoffer der zoo weldadig be
doelde ongelukken-verzekering, maar eerst
wil ik er op wijzen, dat de niet verzekerde
door de noodzakelijkheid, die hem dwingt,
zoo spoedig mogelijk weer te werken, minder
kans schijnt te loopen op zulk een scbrik-
neurose.
Zoodra zyn gebroken been hersteld is, gaat
hij er op uit. Dit leert de ondervinding van
verschillende zenuwartsen, die in de landen,
waar geen verplichte verzekering bestaat,
bijna nooit schrikneurose waarnemen en,
zooal, dan geneest het snel. In Duitschland
daarentegen komen vele ernstige en lang
durige gevallen voor. En wat het ergste is,
door de talrijke mededeelingen in de couran
ten en door de vele processen, waartoe de
verzekeringswet aanleiding geeft, komt het
publiek op de hoogte van de verschijnselen,
die zich daarbij voordoen. Gevoelige naturen
worden daardoor ten gevolge van psychische
besmetting met de neurose behebt, evenals
dit veroorzaakt wordt door berichten over
moord en zelfmoord, en gemeene naturen be-
studeeren de verschijnselen en leeren ze na
te bootsen op de bedriegelijkste wijze. Hoe
het wantrouwen, dat hierdoor ontstaat, tot
heillooze gevolgen kan leiden, leert dan de
ziekte-geschiedenis van den 21 jarigen boe
renjongen, die onlangs door een Berlijnschen
professor beschreven is.
Voor bijna 7 jaren had hjj door een neer
vallende houtvracht een onderbeen gebroken
en, nadat hij ruim een jaar later zich nog
niet voldoende genezen achtte, wendde hij
zich tot de „Genossenschaft* om uitkeering
wegens gedeeltelijke invaliteit. Nu werd hij
op de gebruikelijke wijze van den eenen ge
neesheer naar den anderen gestuurd om at
testen en tegenattesten, welk spel vijf jaren
geduurd heeft en waarschijnlijk de oorzaak
is, dat hij thans geheel ongeschikt is voor
den arbeid.
De eenvoudige boerenjongen werd door de
Genossenschaft naar een tehuis voor gekwet
sten te Berlijn gezonden om „mediomecha-
nisch* behandeld te worden.
Want de verzekeraar, die het meeste be
lang heeft bij een spoedig herstel van den
verzekerde, tracht dezen door den geneesheer
van zijn vertrouwen te laten behandelen, en
zal volgens een nieuwe wet weldra daartoe
bevoegd verklaard worden, zeer tot na
deel van den geneeskundigen stand, die er
ernstig tegen protesteert.
In deze „neurosenkweekplaats,* gelijk de
professor het noemt, werd hij, zonder er op
verdacht te zijn, door een dokter beklopt en
onderzocht en hiervan schijnt hij zoo ge
schrokken te zijn, dat hij sinds dien tijd dag
en nacht gekweld wordt door een zenuwver
schijnsel, dat hem iederen arbeid geheel belet.
Nu volgde een verdere tocht door de ge
neeskundige wereld, waarbij de een hem voor
een gemeenen bedrieger aanzag, terwijl an
deren de ongelukkige kwaal uitmaakten voor
een gevolg van het ongeval, daarbij zijn aan
spraak op uitkeering schattend op 0 tot 100
pct. met het maximum, naarmate zij de zaak
erger of minder erg vonden.
De Berlijnsche professor acht den jongen
geheel invalide, maar verklaart, dat dit niet
een gevolg is van zijn beenbreuk, maar van
de pogingen om zijn recht als verzekerde vast
te stellen, zoodat hij deswege geen aanspraak
heeft op uitkeering.
Ziedaar een geschiedenis, zooals die in
Duitschland niet zeldzaam is; onze wetgevers
mogen daarvan niet onkundig blijven.
Amst. Crt, Dr. H, P,
Bolswardsche Courant
TEGEN
ft