NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD EN WONSESADEEL
K. Fait
Verschijnt Donderdags en Zondags. Zes en dertigste Jaargang. 1897.
No. 22.
DONDERDAG 18 MAART.
De Maatschappij van Weldadigheid.
BINNENLAND.
xxxxxx!;xxxxxx"xxx$
„OLYMPIA”
G. SCHUBERT Co., Amstei
VOOB
«Iffl
I
onze
eer-
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
voor
de
1896.
den van 1897 bedr. f 14.784.597. lï1^ tegen
f 17.059.612.57‘/i over de eerste twee maan
den van 1896.
De gemeenteraad van Wonseradeel
had eene verordening vastgesteld, waarvan
art. 6 luidde: „het is verboden in het open
baar godslasteringen te uiten.** Deze ver
ordening is bij Koninklijk besluit in strjjd
verklaard met de wet en vernietigd.
De Standaard is het met die vernietiging
no 'Zij voert onder andere redenen daar-
hebben vooraf Wi‘Vèfji'j'lilf’Vee?Vast ^aÏÏQiè4"
zeehonden welke in den omtrek van Urk
zeer talrijk zijn. Deze robben verslinden niet
alleen groote hoeveelheden haring, maar de
sleep- en reepnetten worden door hen vaak
op zooveel plaatsen gehavend om daaruit
de haring machtig te worden, dat de vis-
schers al hun beschikbaren tijd noodig heb
ben om de aangebrachte schade te herstellen.
Jacht op de robben in de Zuiderzee wordt
zelden en door weinigen gemaakt, zoodat
zij ongehinderd kunnen voorttelen.
De haringvangst is tot heden zeer gering.
Aan eene beroerte is op 54-jarigen
leeftijd overleden jhr. mr. G. J. Th. Beelaerts
van Blokland, een staatsman, die door zijne
zelfstandige houding, zijne ernergie, zijn
rechtschapenheid en zijne bekwaamheid de
algemeene achting genoot. Sedert 1883 was
hij lid der Tweede Kamer, waarvan hij
eenige jaren het voorzitterschap bekleedde
en waaiin hij grooten invloed uitoefende.
zich gereed ten strijde in vredestijd.
Het vlamt van een heerlijken hartstocht.
Elke jonge man biedt hart en rechterarm
aan zijn koning en ’s lands toekomst. Er
is geestdrift voor het vaderland on den
hoogen naam, die in wit marmer en goud
tegen den blauwen hemel roemrijk flonkert
de eeuwen door.
Bezadigdheid, overleg, zelf bed wang, rustige
rust, kalme vredelievendheid, vertrouwen in
Groote Mogendheden en in scheidsgerechten,
bezorgdheid voor daling in de effecten...
zijn solide eigenschappen voor een volk en
een veilige ballast voor een schip van staat.
Maar een Staat heeft ook behoefte aan
beweegkracht, aan ziel.
En als zoodanig beminnen wij de ouder-
wetsche vaderlandliefde der Grieken met
zulk een warmte, dat hun opgewondenheid
ons niet uitermate ontstelt,
Pingjum, 14 Maart. In hare te Bols-
ward gebonden vergadering heeft deafdee-
ling „Wonseradeel" van het Nederlandsch
Onderwijzers-Genootschap zich met alge
meene stemmen verklaard voor het uit-";
geven der bekende brochure en mitsdien
het wenschelijke van meer actief optreden
bij verkiezingen (voor de Tweede Kamer)
uitgesproken.
Heerenveen, 13 Maart. Een zekere
O., nabij Wolvega,, had heden morgen bij
het slachten van een kalf het ongeluk, dat
het scherpe mes uitschampte en hem ern
stig aan de knie verwondde. Hij werd in
een kar naar hier vervoerd, om hulp te be
komen bij een heelkundige.
Leeuwarden, 16 Maart. Het gerecht
is heden (Dinsdag) morgen weer uitgere
den naar Beetgum, zeker voor een nader
onderzoek in de zaak Britsum.
Appelscha, 15 Maart. Door den heer
J. Das van Oosterwolde is hier in de vier
de wijk een levenden vischotter bemachtigd.
Een tweede wist nog juist bijtijds te ont
komen. Het plan bestaat, om het dier op
te zenden naar den dierentuin te Rotterdam.
Gaasterland, 15 Maart. Voor de be
trekking van gemeente-architect alhier heb
ben zich 7 sollicitanten aangemeld. De jaar
wedde bedraagt ƒ406. De benoemde zal
buiten toestemming van B. en W. geene
andere werkzaamheden mogen verrichten
mag met toestemming van den Burgem.
niet langer dan 3 dagen, met toestemming
van B. en W. wel langer dan 3 dagen af
wezig zijn. Binnen elke 2 maanden moet
hij minstens éénmaal de gemeente-gebou-
wen inspecteeren. Hepk. Adv. BI.
Koudum, 15 Maart. Meldden we een
paar weken geleden, dat de oprichting van
eene coöperatieve stoomzuivelfabriek alhier,
slechts eene kwestie van tijd was, het doet
ons genoegen nu reeds te kunnen berich
ten, dat er hard aan de verwezenlijking
van bet groote plan gewerkt wordt. Eene
voorloopige vergadering is reeds gehouden
en staande deze vergadering werd de melk
van bijna 500 koeien toegezegd. Benoemd
is eene commissie van 5 leden, aan wie
is opgedragen binnen 14 dagen eene ver
gadering voor te bereiden, waarin eene de
finitieve beslissing kan worden genomen.
meer dan de werkelijke waarde, omdat
maatschappij die liever niet in vreemde
handen zou zien. Is nu boven een derge
lijk stelsel van wisselend eigendomsrecht
met te verkiezen een stelsel van levenslang
gebruiksrecht, waarbij de Maatschappij eige
nares blijft
Men zal hiertegen wellicht aanvoeren, dat
de Maatschappij een voorbijgaande taak
heeft. Wanneer zij te Frederrksoord de be
volking van lieverlede tot eigenaars van
den grond heeft gemaakt, dan is haar taak
daar afgeloopen. Zij kan dan trachten het
zelfde doel te bereiken in andere onbebouwde
streken. Die echter aldus redeneeren zijn
met de toestanden in de kolonie der Maat
schappij van Weldadigheid niet goed bekend.
De mogelijkheid om een groot aantal der
bewoners tot eigenaars van den grond te
maken, is geheel uitgesloten. De aard der
Maatschappij zal wel altijd mede brengen,
dat zij met een aantal personen blijft be
last, die niet of slechts met moeite het
hoold boven water kunnen houden.
Wij schreven hierboven, dat de Maat
schappij de door haar uitgegeven eigendom
men van tijd tot tijd wel weer zou moeten
inkoopen, en spraken de veronderstelling uit,
dat zij dit ook wel zoude doen. Intusschen
zou dit haar wellicht zeer bezwaarlijk worden.
Haar financieele toestand is verre van gun
stig. Zij leeft bij den dag van giften en legaten.
Gesteldde Maatschappij kon niet weder
inkoopen, maar moest overal binnen haar
kringen de kleine eigendommen na jaren in
allerlei handen zien overgaan, dan zouden
wjj merkten het reeds op de toestan
den in de kolonie onhoudbaar worden. Dat
de door de A. R. Ct. aangeprezen maatregel
zooals ook de oud-voorzitter der Maat
schappij, de heer Quarles van Ufford, blijkens
het door hem in dezelfde courant geschrevene
schijnt te wenschen door een commissie
grondig worde onderzocht, kan nooit onge-
wenscht worden geacht, maar wij kunnen
ons niet voorstellen, dat dat onderzoek ooit
het aannemelijke van den maatregel zal
kunnen aantoonen. Werd tot invoering dezer
regeling besloten, dan zoude naar onzemee-
ning de Maatschappij verstandiger doen met
maar dadelijk te liquideercn. Wij zouden
vreezen, dat zij dan zich gedwongen zou
zien, dit toch iets vroeger of later te doen.
Een belangstellend vriend van de Maat
schappij van "Weldadigheid is in de Nieuwe
Rotterdamsche Courant van tijd tot tijd aan
het woord om daar verschillende verbete
ringen in de inrichting dier Maatschappij te
bepleiten. Aan den invloed zijner beschou
wingen schrijft hij toe, dat inderdaad de
toestanden in de Maatschappij in sommige
opzichten verbetering hebben ondergaan. De
eer van die verbeteringen zal echter in de
eerste plaats wel toekomen aan de tegen
woordige Directie. Wie toch de Maatschappij
kent en gedurende de laatste jaren haar
lotgevallen heeft gevolgd, zal ongetwijfeld
moeten erkennen, dat het korte beheer van
den tegen woordigen Directeur zich reeds
heeft gekenmerkt door tal van praktische en
goede maatregelen, wat natuurlijk niet weg
neemt, dat de denkbeelden, door den onge-
noemden schrijver in de N. R. Ct. ontwik
keld, hem misschien wel tot deze uitnemende
vervulling zijner taak hebben aangezet of
geprikkeld.
Wat echter thans in de N. R. Ct. van 7
Maart j.l. wordt aanbevolen, zou ons niet
gewenscht voorkomen. De schrijver wil de
zoogenaamde vrijboeren tot eigen-geërfden
maken, althans hun de gelegenheid geven
om onder sommige omstandigheden eige
naars hunner hoeven te worden. In hoe
verre dit nu in strijd is met het karakter
en den werkkring der Maatschappij, laten
wij hier geheel in het midden. Die over
weging toch, van groot belang voor hen,
die met het beheer der Maatschappij of met
het toezicht op dat beheer zijn belast, heeft
voor het groote publiek weinig waarde. Is
het stelsel in de N. R. Ct. aangeprezen
aanbevelenswaard, maar niet in overeen
stemming met den aard en het wezen der
Maatschappij van Weldadigheid, dan blijft
er niets anders over dan die Maatschappij
een geheele hervorming te doen ondergaan,
ten einde de invoering van het stelsel mo
gelijk te maken.
Maar ons komt het voor, dat het stelsel
op zich zelf moet afgekeurd worden. Het
denkbeeld om den arbeider of kleinen land
bouwer na eenigen tijd de gelegenheid te
geven om door vlijt en spaarzaamheid eige
naar van het door hem bewoonde huis en
bebouwde goed te worden, schijnt op het
oog een zeer fraai en gelukkig denkbeeld,
maar het heeft een zwarte keerzijde. De
vlijtige arbeider, die door inspanning eige
naar wordt, is daarmede niet voor zich en
zijn gezin voor alle wederwaardigheden in
de toekomst gevrijwaard. Hij kan door
ziekte en werkeloosheid worden gedwongen
om reeds gedurende zijn leven zijn verkregen
eigendom te bezwaren of te vervreemden en
na zijn dood zullen zijn kinderen of erfge
namen in den regel wel niet in staat zijn
om het te behouden. Het komt dus vroe
ger of later in andere handen of wel het
blijft in handen van den verarmden eige
naar of diens nog meer verarmde kinderen
en de particulier of de maatschappij, die
meende een weldaad te hebben bewezen
aan de maatschappij door een oppassend
man tot eigenaar te hebben gemaakt, moet
het misschien nog beleven, dat het door hem
met zulke goede bedoelingen gebouwde
huisje een vervallen krot wordt en de woon
plaats is van zijn gezin, dat het getal der
naar bedeeling hunkerenden komt ver
meerderen.
Wij zouden meenen, dat, al mogen par
ticulieren deze kansen ook willen loopen,
een Maatschappij, en wel meer in het bij
zonder de Maatschappij van Weldadigheid,
dit niet mag doen, en veel meer nog dan
bij fabrieksarbeiders is bij kleine landbou
wers en veldarbeiders te duchten, dat een
geringe tegenspoed, bet mislukken van een
oogst, het sterven van een stuk vee enz.
hen in een toestand van volkomen af
hankelijkheid brengt. Wat zullen de tot
eigenaars geworden vrijboeren dan doen
De Maatschappij vragen om hare hoeve
terug te koopen, of wel die aan anderen
verkoopen
Het eerste zou het meest voor de hand
liggen en ook wel in den regel geschieden
het tweede zou de Maatschappij zooveel mo
gelijk dienen te verhinderen, want zij kan
niet goed haar roeping vervullen, indien te
midden van haar bevolking allerlei vreemde
bestanddeelen zich kunnen komen vestigen,
die wellicht door luiheid en slecht gedrag
een noodlottigen invloed uitoefenen en spe-
culeeren op de weldadigheid der Maatschap
pij. Men zou dus hoogst waarschijnlijk het
verschijnsel kunnen waarnemen, dat na
korter of langer tijd de meeste der in eigen
dom uitgegeven hoeven weder in het bezit
der Maatschappij terugkeerden, niet zelden
met 2 verwissel
bare noten,
slechts f fr. tegen vooruitbeta
Hieronder vermelden wij eenige der
Souper*1, „Wordt niet boos1*, „Sienelaat
„O, Schoone Natuur**, „De arme Jone
„Baccacio**, „Zigeuner Baron**, „De laati
verder vele andere bekende Liederen, D
N.B. Losse Noten slechts tO cent
Hennaarderadeel, 12 Maart. In
onze gemeente komen nog steeds gevallen
van mond- en klauwzeer voor. Heeft de
ziekte in enkele gevallen geen kwaadaardig
karakter en een licht verloop, maar al te
dikwijls is ze van meer ernstigen aard, zoo
dat de schade voor de betrokken veehouders
vrij aanzienlijk wordt. Er zijn aangetaste
stallen, waar de melkopbrengst tot een
minimum is geslonken, terwijl de jonge
kalveren, die de ziekte krijgen, voor ’t
meerendeel sterven. Zoo heeft o. a. een
veehouder te Oosterend reeds een 18-tal
dezer jonge dieren verloren.
Ook een tooneelvoorstelling. In een
dorp nabij Leiden werd dezer dagen door
een ambulant gezelschap vertoond Rose
Kate van Nestor de Tière. Op het biljart
was het tooneel opgeslagen. De keuken
diende tot kleedkamer. Om uit de keuken
in de zaal te komen moest men over het
tot tooneel ingerichte biljart. In de groote
scène in de smidse wandelde een meid met
een groot blad met koppen chocolade uit
de keuken over het biljart de zaal in. De
tooneelisten speelden rustig door, alsof er
niets gebeurde.
Overzicht van de opbrengst der mid
delen (hoofdsom en opcenten) over de maand
Febr. 1897, in vergelijking gebracht met de
opbrengst over hetzelfde tijdvak van 1896,
door het Departement van Financiën open
baar gemaakt.
1897.
De opbrengst over de eerste twee maan-
Vooral kenmerkte hij zich door den ijver
en tact, waarmede hij de belangen der Zuid-
Afrikaansche Republiek behartigde en die
hem ook op diplomatiek gebied als een waar
staatsman deden kennen. Aan strengen gods
dienstzin paarde hij oprechte verdraagzaam
heid en grooten eenvoud van zeden.
De heer Beelaerts had zitting voor het
district Delft.
Krachtens art. 26 van de drankwet
zullen in 1902 de vergunningen voor het
verkoopen van sterken drank vervallen voor
hen die ze na 1 Mei 1881 verkregen. Wan
neer door het sluiten van die lokalen er
minder vergunningen zjjn verleend dan het
maximum veroorlooft, dan vraagt de Haag-
sche Courant hoe die dan nog veroorloofde
vergunningen zullen worden toegekend
Zal men ze verloten of aan de hoogstbieden
den verpachten
Die keuze zal echter in 1902 zulk een
moeilijkheid niet geven, meent het blad
er zal van de strenge toepassing van art.
26 nog niets komenmen zal er wel iets
op vinden.
De Haagsche Ct. vertrouwt dat dit „iets**
dan zoo zal zijn, dat men nu duidelijk maakt,
dat het werkelijk ernst is met de drankwet
en de wet houdbaar zal blijken, die reeds
een belangrijken invloed ten goede heeft
uitgeoefend en dus niet mag vallen.
Kindermoord. Te Arnhem is een on
gehuwde moeder, die haar kind van onge
veer een maand oud in den Rijn geworpen
had, waardoor het verdronken is, gearre
steerd.
Een oude schuld. Te Goes is een man
in hechtenis genomen, die in 1888 veroor
deeld was tot een gevangenisstraf van 16
dagen. Al dien tijd wist hij zich schuil te
houden, doch nu is hij naar de gevangenis
gebracht tot het ondergaan van zijn straf.
Van een schavot, dat in de stadstim-
mertuin te Rotterdam bewaard werd is eene
kompleete photografische afbeelding met
galg, folterpaal enz. gemaakt, bestemd voor
het stedelijk museum aldaar. Waarschijnlijk
zullen er wel kopiën van gemaakt kunnen
worden, ten gerieve van hen die de dood
straf weder in „eere“ willen brengen.
De schrijver van „van Dag tot Dag**
in het Handelsblad geeft in zijne beschou
wing over de kleine Mogendheden de vol
gende plastische schets van den toestand
In het worstelperk staat Griekenland, de
kleine athleet met de olijfkroon van Athene
om het hoofd, en hij poogt Kreta te ver
lossen van den Turk, die Europa tot schande
is.
En de zes groote Mogendheden wat
ter wereld heeft Italië zich er onder te
rangschikken bedreigen aan alle zijden
den kleinen strijder terwijl ze uit vredelie
vendheid de Christenen van Kreta dood
schieten.
In het amphitheater zitten de toeschou
wers de kleine Mogendheden van Europa.
Zweden, Noorwegen, Denemarken, Neder
land, België, Zwitserland, Spanje, Portugal
Rumemë, Servië, Bulgarije aanschouwen
wat elk hunner ten deel kan vallen, indien
de drie Keizers, geholpen door het vrijheid
lievende Engeland, het republikeinsche
Frankrijk, en Italië groot van naam,
traditie en ambitie het zeer nobele vol
kenrecht gewapenderhand gelieven toe te
passen in eigen belang met al de insolentie
van overweldigende macht.
Hij eindigt, na op de tekortkomingen der
groote Mogendheden te hebben gewezen, met
de volgende van geestdrift getuigende woor
den
En wat thans onze bewondering, ja, onze
afgunst wekt, is de heerlijke vaderlands
liefde van dat Grieksche volk. Het is
zuchtig, zegt men, het vormt een gevaar
voor den vrede.
Toegeven 1 toegeyen Maar het maakte
Het vlamt van een heerlijken hartstocht.
«4
r»
Bolswardsche Courant
22.226.56
1.522.294.33
103.715.39
641.059.34
97.017.661/2
168.204.931/2
168.50
131.177.21
- 797.277.2H/2
- 2.975.766.99
f 1.898.426.33
- 22.501.74
- 1.562.169.01
- 105.015.6H/2
- 639.815.28
- 102.508.191/2
- 168.289.751/2
152.50
- 114.888.17
f 8.386.810.75
Dir. belastingen f 1.179.240.321/2
Rechten op den
invoer - 790.184.34i/2
Accijnzen - 2.792.988.42i/2
Waarborg en bel.
der gouden en
zilv. werken -
Ind. belastingen -
Domeinen -
Posterijen-
Rijkstelegrafen -
Staatsloterij -
Akten v.jachten
visscherij -
Loodsgelden -
Totaal’f 7.448.277.021/2
