NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOESWARD EN WONSERADEEL
De aanstaande verkiezing.
nT -
h
I
A. FABER,
No. 36. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zes en dertigste Jaargang. 1897.
1
BINNENLAND.
Stembiljet.
I-
E. DE VRIES
9 cent.
firma J. Jakles,
;eft een mooie sorteering
Bonten,
VOOR
e>
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Verkiezing van een lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal in het Kiesdistrict
op
CANDIDATEN
(in alphabetische volgorde).
$XXXXXKXX)CXXXXXXXX$
DONDERDAG 6 MEI.
blijven, wordt gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste drie maanden of een geld
boete van ten hoogste honderd twintig gulden.
„Met gelijke straf wordt gestraft hij, die,
wetende dat hij niet bevoegd is tot deelne
ming aan de verkiezing, een voor die ver
kiezing ter inlevering bestemde opgave, als
bedoeld bij art. 51, heeft onderteekend.*
Het stembiljet is als volgt ingericht
In alphabetische volgorde te stellen en
bij gelijkheid van naam de alphabetische
volgorde van de eerste voorletters te volgen.
Aan de achterzijde van het stembiljet moet
de handteekening gestempeld worden van den
burgemeester der gemeente, die hoofdplaats
is van het kiesdistrict of waarin het geheele
kiesdistrict is gelegen.
De verkiezing voor leden van de tweede
Kamer der Staten-Generaal, overeenkomstig
de nieuwe kieswet, nadert.
De nieuwe kieswet spreekt van den dag
der verkiezing en van den tijd tot stemming
bepaald.
De dag der verkiezing is de dag, waarop
bij den burgemeester der gemeente, die hoofd-
v’ is bij
in „DE VALK.”
:Prijs per */2 flesch
Nu ze eenmaal afgeschaft zijn, is eene
kentering in de meening gekomen. Zelfs
bij de voorstanders van de afschaffing is
twijfel gerezen of die maatregel wel zoo
verstandig was. De kermis was een der
meest geschikte gelegenheden om de ver
schillende kringen der maatschappij met
elkaar in aanraking te brengen. Die perio
dieke dagen van uitspanning keerden dan
ook onder een anderen naam terug, maar
men bevond, dat de oude „gereglementeer
de* kermis toch veel voor had boven het
geen er voor in de plaats kwam.
Rotterdam zal nu eerlang wederom een
beslissing moeten nemen of het de kermis
zal bestendigen of afschaffen. Aan dien tel
kens terugkeerenden drang om tot de af
schaffing te besluiten, zal daardoor een einde
worden gemaakt: wordt de voorgestelde
verordening aangenomen, dan zal in het
vervolg alleen bij het heerschen van be-
smettelijke ziekten of wegens bijzondere
omstandigheden de kermis niet gehouden
worden.
Wordt de voorgestelde verordening goed
gekeurd, dan mag men aannemen, dat de
traditioneele kermis voor goed bestendigd is.
Volgens de opgaven tot dusver ver
kregen, zal dit jaar een derde minder beet
wortelen worden aangebouwd dan in het
loopende jaar. In 1896 waren ongeveer
44,000 hectaren met beetwortelen beteeld.
Tusschen de Nederlandsche Kiosken-
Maatschappij en het algemeen Reizigers-
Ondersteuningsfonds (P. F.) is eene over
eenkomst gesloten, ten doel hebbende de
exploitatie van couponboekjes, geldig aan
alle restauraties 2e klasse van de spoor
wegstations. Deze boekjes van 10 coupons
zjjn van 1 Mei af verkrijgbaar aan de buf
fetten en aan de kiosken te Rotterdam
a f 1,05, geven aan een 17-tal stations recht
op koffie, thee, bier, spuitwater, cognac,
rum en een broodje met kaas tegen één
coupon, broodje met vleesch tegen twee cou
pons. De restaurateurs hebben echter het
recht, de coupons voor meer artikelen geldig
te maken.
De tapper J. W. B. A. te Nijmegen
leefde sedert eenigen tijd in zeer gespannen
verhouding met zijne echtgenoote. Oorzaak
der verwijdering tusschen hen moet gezocht
worden in de meer dan gewone welwillend
heid der vrouw tegenover anderen.
Zondag leidde de bespreking van een en
ander tusschen man en vrouw opnieuw tot
verregaande ruzie, waarbij de man aan de
vrouw drie messteken toebracht. Daarna
trachtte hij zich zelf den hals af te snijden,
hetgeen evenwel niet goed vlotte. De zich
zelf toegebrachte wonde is van ernstiger
aard dan die zijner vrouw. De man moest
dan ook in het ziekenhuis worden opge
nomen.
In een boerderij te Gasselte (Dr.) zijn
in April vijf stuks runderen van gebrek
omgekomen. Van een akker aardappelen,
tot diezelfde boerderij behoorende, zijn de
aardappelen van den oogst 1896 niet ge
dolven, terwijl van een perceel hooiland
aldaar het gras wel gemaaid, doch niet
binnengehaald is.
Vrijheidsberooving. Gelijk men weet
is bij de rechtbank te Amsterdam een zaak
aanhangig, waarbij een politiebeambte zich
te verantwoorden heeft over berooving van
vrijheid.
Dit geval staat naar wij uit goede bron
vernemen, niet alleen. Een Duitsch musicus,
die des avonds in het orkest van een café
chantant of iets dergelijks mede werkt, heeft
zich tot H. M. de Koningin-Regentes om
vergoeding van schade gewend, wegens
wederrechtelijke berooving zijner vrijheid
van de zijde der politie, door hem beloopen.
Op een avond, dat hij zich naar zijn
werkkring wilde begeven, was hij plotseling
ongesteld geworden, en had hij zijn bewust
zijn verloren. Toen hij weder bij kennis
kwam, bevond hij zich in een politiebureau,
waar alle betoogen en verzoeken om in
vrij heid gesteld te worden vruchteloos bleven.
Het verzoek om dan althans zijn vrouw
van zijn verblijf, door een kruier voor zijn
rekening, in kennis te stellen werd mede
geweigerdwat den arrestant toch door
list, geld en goede woorden gelukte door
de bemiddeling van een schoonmaakster
in ’t bureau aanwezig.
De vrouw kwam spoedig opdagen, bracht
den aanwezigen politiechef aan ’t verstand,
dat hij zich in zijn arrestant vergiste, die
dan ook des nachts in vrjjheid gesteld werd,
doch zich nu zijn schade en boete wil ver
goed zien, tot een bedrag van f 64. H. M.
stelde het verzoek in handen van den off.
van justitie te ’sHage, die de zaak renvo-
yeerde aan den officier te Amsterdam,
Sneek, 4 Mei. De Bond van N. Onder
wijzers hield hier j.l. Zondag een propa-
gandavergadering, die slechts door een 40
personen werd bezocht.
Onder de aanwezigen merkten we opden
president der pl. schoolcommissie, den heer
A. Breunissen Troost en den wethouder P.
Fennema.
Als spreker trad op de heer Th. Ketelaar
van Amsterdam, die uiteenzette ’t doel en
’t streven van den Bond, alsmede wat deze
reeds heeft bewerkt.
De heer Troost dankte ten slotte den heer
K. voor diens rede, betuigde zijn volle
sympathie met de ideën van den Bond, maar
wenschte nog omtrent een paar zaken,
nadere toelichting, waaraan de heer K. be
reidwillig voldeed.
De heer Mr. J. C. de Marez Oyens
administrateur aan het Departement van
Waterstaat, Handel en Nijverheid, door de
Chr. Hist, in Sneek uitgenoodigd, om zich
candidaat te laten stellen voor dit distiict,
beeft op een cordate wijze geantwoord, dat
hij zich hier niet voor laat leenen. Banier.
4 Mei. In geen jaren werden hier
zooveel kievitseieren aangevoerd als heden.
Naar berekening vormden de drie partijen
van drie verschillende opkoopers samen een
duizend of tien, waarvoor men 12 ct. per
stuk betaalde.
Als men nu nagaat, dat deze belangrijke
aanvoer gevonden is tusschen 27 April en
1 Mei, dan valt ’t gemakkelijk te begrijpen,
dat ’t aantal kievitten dit jaar werkelijk
groot is.
In ’t vorig jaar toch bedroeg de laatste
aan voer slechts 4590, die slechts 10 A 11
ct. per stuk opbrachten. Den hoogeren
prijs, die er thans voor wordt besteed, dankt
men aan de Brusselsche hotels, die tegen
woordig zeker gevuld zijn met gastronomen
van de eerste soort.
Stavoren, 3 Mei. Met de ansjovisvangst
gaat het naar wensch in de laatste dagen.
Vooral Donderdagnacht was de vangst over
vloedig. Alléén aan den vischhandelaar
Hage te Hindeloopen werden Vrijdagochtend
400,000 stuks afgezet tegen f 7 de 1600.
Er heerscht eene verbazende bedrijvigheid
op zee en in de keeten, waar de vischjes
gezouten worden, komen handen te kort.
Heerenveen, 3 Mei. Zaterdagmorgen
werd door den visscher Rein Scholte in
het groote vaarwater de Heerensloot, tus
schen Stobbegat en Nieuwebrug, het lijkje
gevonden van een pasgeboren kind, met
doeken omwikkeld en met een paar straat
steenen bezwaard. Uit den toestand van
het lijkje meende men te kunnen opmaken,
dat het alreeds drie weken in het water
had gelegen. Het werd door de politie en
de marechaussée opgebracht naar het ge-
rechtgebouw alhier en is, na geschouwd te
zijn, ter aarde besteld. Naar we vernemen,
heeft de schouwing uitgewezen, dat het kind
heeft geleefd.
Als vermoedelijk schuldige in deze treurige
zaak is Zaterdagnamiddag de 25-jarige boe
rendienstmeid Hielkje P. van Haskerdijken
voor den rechter van instructie geleid en
na verhoor in hechtenis genomen.
Sedert hare aanhouding verkeert zij steeds
in een toestand van zenuwachtige overspan
ning, zoodat zij voortdurend moest worden
bewaakt. Heden is zjj, op advies van de
geneeskundigen, in vrijheid gesteld en naar
de woning van haren boer teruggevoerd.
’t Plan moet hebben bestaan, dat zij 12
Mei in het huwelijk zou treden.
3 Mei. Terzelfder tijd als deze boe
renmeid werd ook aangehouden de dagblad
correspondent F. J. P. alhier. P. heeft j. 1.
Dinsdag bij de verkooping van drukkerij-
materiëel van win. den heer Hessel een
drukpers en een partij letters gekocht
tot een bedrag van ongeveer f 500. Hij
overhandigde den notaris een borgbriefje,
onderteekend met den naam van den heer
mr. Spiering, vroeger subst.-oö. bij de arr.-
rechtbank alhier, thans kantonrechter te
Terneuzen. Bij onderzoek is gebleken, dat
dit briefje valschekjk is opgemaakt. Na
verhoor voor den rechter-commissaris, aan
wien P. bekende, is ook hij in hechtenis
gesteld.
Leeuwarden, 4 Mei. Aan de heden
alhier gehouden paardenmarkt heeft de aan
voer nog geen tweehonderd stuks bedragen.
Vreemde koopers waren niet aanwezig.
Met den handel ging het dan ook slecht,
bij gebrek aan kooplust.
Op den weg naar de markt moet een
dienstmeisje in de stad zeer ernstig aan
het hoofd getroffen zijn door een jong paard,
dat achteruit sloeg. Men heeft haar in „De
stad Parijs* in ’t Nauw binnengebracht en
het paard ter markt afgezonderd.
Hepk. Adv.bly
Up een vastgesteiaen aag in <ie kies
wet aangeduid als „de dag der verkiezing*
kunnen bij den burgemeester der gemeente
die hoofdplaats is van het kiesdistrict of
waarin het geheele kiesdistrict gelegen is,
van des voormiddags negen uur tot des na
middags vier uur, opgaven van candidaten
worden ingeleverd.
Deze opgaven moeten inhouden den naam,
de voorletters en de woonplaats van den
candidaat en onderteekend zijn door ten
minste veertig kiezers, bevoegd tot deelneming
aan de verkiezing, waarvoor de inlevering
geschiedt.
De inlevering der opgave geschiedt per
soonlijk door een of meer der personen, die
haar hebben onderteekend.
Is geen candidaat op die lijst gebracht,
dan verklaart de burgemeester dat niemand
is benoemd.
Is slechts één candidaat op die lijst ge
bracht, dan verklaart de burgemeester dezen
candidaat te zijn benoemd tot lid der Kamer.
Zijn er meer candidaten opgegeven, dan
geschiedt, gelijk hiervoren is gezegd, binnen
14 dagen een stemming.
De burgemeester zorgt dat de ingeleverde
opgaven op de secretarie der gemeente voor
een ieder ter inzage worden gelegd. Hij
doet ze zoo spoedig mogelijk in afschrift
aanplakken en tegen betaling der kosten
daarvan afschriften verkrijgbaar stellen.
De ingeleverde opgaven van candidaten
worden naar de volgorde, waarin zij bij den
burgemeester zijn ingeleverd, door hem ge
nummerd. Meerdere opgaven van denzelfden
candidaat verkrijgen hetzelfde nummer als
de eerst ingediende dezer opgaven.
De namen, de voorletters en woonplaatsen
der candidaten worden door den burgemeester
in alphabetische volgorde der namen op een
lijst gebracht.
Minstens 3 dagen, voor den voor de stem
ming bepaalden tijd, ontvangt elk kiezer een
kaart, bevattende een oproeping voor de
stemming. Op deze kaart worden o. a. ver
meld het aantal te vervullen plaatsen en
de namen en voorletters der candidaten in
alphabetische volgorde.
Minstens drie dagen voor de stemming
geschiedt tevens openbare kennisgeving van
de namen en voorletters der candidaten in
alphabetische volgorde.
Op den dag der stemming overhandigt de
kiezer aan het stembureau de kaarthij ont
vangt daarop uit handen van den voorzitter
het stembiljet, waarop in alphabetische volg
orde de namen zijn gedrukt der candidaten
waarover de stemming geschiedt, met een
wit stipje vóór iederen naam. De kiezer
begeeft zich na ontvangst van het stembiljet
onverwijld naar een niet in gebruik genomen
lessenaar en stemt aldaar, geheel buiten
eenigen directen invloed van wien ook,
aan weerszijden van de lessenaar is een
schut ter breedte van ten minste 1 en ter
hoogte van ten minste 2 -meter door met
een potlood het witte stipje, geplaatst voor
den naam van den candidaat zijner keuze,
zwart te maken, waarna hij zijn biljet in
de stembus steekt.
Nog zij herinnerd, dat in art. 151 het
volgende is bepaald:
„Hij, die een opgave, als bedoeld in art.
51, inlevert, wetende dat zij voorzien is van
handteekeningen van personen, die niet be
voegd zijn tot deelneming aan de verkiezing
waarvoor de inlevering geschiedt, terwijl
zonder die handteekening geen voldoend
uantal voor een wettige opgave zou over
Door den heer J. H. Jansen, oud-ont-
vanger der invoerrechten en accijnsen is
een vlugschrift in het licht gegeven, waarin
hij het oprichten aanbeveelt van een Pen
sioenfonds voor gebrekkige en oude werk
lieden. Hij verlangt een nationaal fonds,
wat volgens hem te vinden is door de hef
fing van een invoerrecht op tarwe. Een in
voerrecht van ƒ1 zou volgens den heer
Jansen opbrengen ƒ5,335,000, juist de som
voor zulk een pensioenfonds geëischt, dat
dan uitsluitend betaald zou worden door de
„wittebroodskinderen.* Als de werkman
zich vergenoegt met het roggebrood, zou hij
zelf geen cent voor zijn pensioen behoeven
te betalen. Aan de vier millioen „witte
broodskinderen* zou het slechts vijf kwart
jes in een geheel jaar koeten en daardoor
zouden zij een werk van weldadigheid stich
ten, dat alle werken van weldadigheid en
deugd en menschlievendheid overtreft.
Bij den heer Jansen zou dus niet de hef
fing van een invoerrecht op de granen moe
ten strekken om den landbouw tot bloei
te brengen, maar om den werkman een
pensioen te bezorgen.
Door het korps officieren der d.d.
schutterij te Haarlem is aan de komman
danten der d.d. schutterijen het ontwerp
gezonden van een adres aan H. M. de Ko
ningin-Regentes, waar gewezen wordt op
die punten, welke in de eerste plaats drin
gend verandering eischen. Het korps vraagt
daarvoor de adhaesie der officieren van de
schutterij.
Wij deelen mede dat het Landhuis-
houdkundig Congres den 8en Juni te Hoorn
zal worden geopend.
De Haagsche Courant vestigt er de aan
dacht op, dat dien dag hoogstwaarschijnlijk
de stemdag voor de verkiezingen der Tweede
Kamer zal wezen of althans die stemdag
zeer spoedig volgen zal.
Terecht is het dus te onderstellen, dat
van hen, die gewoonlijk de landhuishoud
kundige congressen bij wonen, het hoofd er
niet naar zal staan om hunne aandacht te
wijden aan de zaken, welke op die con
gressen behandeld worden.
Een vijftien jaar ongeveer geleden
heerschte er een streven om de kermissen
af te schaffen. Het sloeg van de eene stad
over naar de andere en in verscheidene
gemeenten werd het besluit genomen om
aan die oude instelling een einde te maken.
Het was zeer tegen den zin van een groot
deel der burgerij, maar er werden zoovele
economische en zedelijke bezwaren tegen
de kermissen aangeveerd, dat de meerder
heid der Raadsleden aan de afschaffing hun
stem gaven.
I
■El
NAMEN. 1)
VOORLETTERS.
Bolswardsche Courant,
-S
N O
■■g’ö
ft.
