NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
BOI.SWAHÖ RN W<WSERA©HM>
F
No. 72. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zes en dertigste Jaargang. 1897.
It
BINNENLAND.
p DONDERDAG 9 SEPTEMBER, p
I
I
Ka
i a
VOOR
V
e
Het arbeiderscongres te Zurich.
3
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. ran 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
van 15 jaar geen kind aan ’t werk mocht
worden gezet en dat het zoolang de school
moest bezoeken.
Verscheidenheid van meening bleek ook
duidelijk uit de besprekingen omtrent den
arbeid voor volwassen mannen. De voorbe
reidende sectie stelde vooreen wettelijken
normalen arbeidsdag voor alle arbeiders, ook
in het landbouwvak met uitzondering van
den tijd van den oogst, daartegen kwam
men echter op, sommigen wilden, dat er acht
zou worden geslagen op den aard van het
werk, en dat men grootere vrijheid zou toe
staan aan het landbouwbedrijf. Natuurlijk
echter met een meerderheid van 174 tegen
81 stemmen werd dit verstandige voor
stel afgestemd en juichend keurde men daarop
de voorstellen der commissie goed.
Bij het vraagstuk van den vrouwen-arbeid
kwam ook weer een groot verschil van mee
ning uit. Eenigen wilden verbieden om ge
huwde vrouwen toe te laten in fabrieken
anderen en daaronder de dames Braun en
Zetkin kwamen tegen dit verbod op, dat tot
een reactie in de vrouwen-emancipatie zou
leiden, en zij brachten daarbij te berde de
vrees voor een vermeerdering der huisindu
strie, concurrentie tegenover de fabrieksnij
verheid, en tevens voor een vermeerdering
der prostitutie. Verbod van vrouwenarbeid
werd ook bestreden door Bebel, als onzin
tegenover het feit, dat in Engeland en elders
miljoenen vrouwen werkten in de fabrieken.
De uitslag der lange discussie was weer,
zooals men kon verwachten van deze meer
dan half socialistisch-getinte volksvergade
ring 165 stemmen verklaarden zich voor
vrouwenarbeid, 98 daartegen.
Er zijn meer vraagpunten behandeld op het
congres, maar die waren van minder belang,
of leidden tot geen beslissing. Men ging uit
een, naar velen verklaarden met voldaanheid
over hetgeen er aangenomen was in de zes
dagen. Of die voldaanheid echter gemeend
was, of zij algemeen was, dit is voorzeker
een andere quaestie. Eigenaardig genoeg
echter legde bij het sluiten der bijeenkomst
professor Beck, van Freiburg, uit naam der
minderheid de verklaring af, dat... deze min
derheid zich voorbehield te handelen naar
eigen willekeur met betrekking tot de beslui
ten, die niet éénstemmig waren aangenomen.
Veel practische waarde hebben reeds anders
de besluiten van een congres niet, maar als
de minderheid weigert zich te onderwerpen
aan wat de meerderheid goed vond, kunnen
de congres-leden waarlijk wel thuisblijven.
pen, had de man zich op haar geworpen
en haar mishandeld, onder bedreiging zijn
slachtoffer te zullen wurgen. Bij aankomst
alhier droeg de juffrouw de sporen van
mishandeling in ’t gelaat. Zij had een ge
zwollen oog.
De aangehouden spoorwegbeambte, op
wien circa f24 werd gevonden, ontkende
alles. Alleen stemde hij toe, dat hij met
de bewuste juffrouw alleen in de coupé
had gezeten. Volgens zijne verklaring zou
zij hem dadelijk verteld hebben, dat zij
van haar geld was beroofd.
Bij het passeeren van eenige stations had
hij van den diefstal echter geen aangifte
gedaan bij zijn superieuren. Hij beweert
voorts niet te weten, aan welk station hij
in den trein is gestapt.
Bij zijn verhoor was de man onzeker in
zijne gedragingen en zijne houding wat
verdacht. Hij is voorloopig ter beschikking
van den commissaris van politie gebleven.
Bij aankomst van den trein te Schiedam
werd in een der waggons een portemon-
naie met fll gevonden.
De vrouw werd op het perron in den
Haag zoodanig door een zenuwtoeval ge
troffen, dat zij door een paar politieagenten
per raderbaar naar het politiebureel moest
worden gebracht.
In Twente is dit jaar zeer veel wild.
Hazen en patrijzen zijn bijzonder talrijk.
Groote koppels worden aangetroffen. Uit
Markelo meldt men aan de N. Hengel. Crt.
dat deze schuwe dieren zich zelfs in het
dorp vertoon en en dat er kort geleden zelfs
een uit een rozenstruik vlak aan den weg
vloog. Ook korhoenders, welke gemeenlijk
weinig talrijk voorkomen en slechts door
geoefende jagers kunnen bemachtigd worden,
zjjn lang niet zeldzaam. Op tal van plaatsen
zijn ook de fazanten talrijk.
Tijdens het hevige onweder van Za
terdagnamiddag trokken twee paarden van
den heer E. te Oudkarspel een houtvlot van
Alkmaar naar genoemd dorp. Niet ver van
huis meer zijnde, werden de beide paarden
door den bliksem getroffen en waren on
middellijk dood.
De voerman, die nog met zijn arm onder
het paard geraakte, verloor zijn bewustzijn,
hetwelk eerst eenige uren daarna terug
keerde.
Zaterdag, bij gelegenheid van de we-
kelijksche markt, bracht een buitenman
een geitje ter markt te Utrecht. Hij bond
’t beestje op de Mariaplaats met een touw
vast. De man, van stedelingen niets kwaads
denkende, ging ondertusschen eenige bood
schappen doen, de geit aan haar lot over
latende. Zijn goed vertrouwen kwam hem
duur te staan, toen hij terug kwam, was
het beestje verdwenen.
Het nieuwe kamerlid H. van Kol
heeft zich metterwoon te ’s Gravenhage
gevestigd.
Te Groningen had tijdens het onweer
Zaterdagavond omstreeks half vijf een merk
waardig natuurverschijnsel plaats, dat de
Pr. Gr. Ct. als volgt beschrijft:
Twee personen staan op de bovenste
verdieping van een pakhuis naar het onweer
te kijken. Terwijl ze daar zoo staan, zien
ze tusschen kerk en kazerne, in hun on
middellijke nabijheid, even duidelyk als de
kerk, een groot, wit huis in de lucht. Het
is een huis met twee verdiepingen en een
plat dak. De voorgevel heeft in de bene
denverdieping vijf ramen. Een spits, niet
hoog, frontspies en breede dakgoot vormt ’t
hoogere gedeelte van ’t huis. Ook bevindt
zich nog een balcon voor ’t huis, terwijl
kleine boompjes aldaar zich heen en weer
bewegen, zoodat ze in ’t eerst meenden, dat
er zich menschen voor
die heen en weer liepen. De bliksem, die
nog steeds door het luchtruim slingert,
schijnt elk oogenblik het huis te zullen
treffen, wat de waarnemers erg benauwd
maakt.
Na een poosje scheidt zich ’t huis in
tweeën, terwjjl het daarna weer een geheel
wordt, ’t Is zoo duidelijk op te merken als
de gevel der nieuwe kerk, die in werkelijk
heid daar vóór hen staat. Vóór het huis
bemerken ze nog een pad of loopgelegenheid
die naar de deur leidt. Nu minder helder,
dan zeer duidelijk, verdwijnt dit fatum mor-
ganutn, wat het toch zeker zal geweest zijn,
nadat het ongeveer 10 minuten is waarge
nomen kunnen worden.
Tot zoover de waarnemers. Terwijl ze er
later met anderen over praten, wordt hun
gezegd, dat het een terugkaatsing van een
huis is, dat wel op eenige uren afstand kan
staan en een der waarnemers maakt de op
merking, dat het wel eenigszins geleek op
’t huis van den heer Vissering te de Punt,
maar hjj kan zich dat huis niet goed voor
stellen,
Een belangstellende uit Breukelen
meldt aan het U. D. dd. 5 Sept,
Hedenmorgen te 8.55 zag men bij het
opkomen eener regenbui en daardoor ont
stane donkere lucht, een witte lijn, ter
dikte van een pink, welke zich door de
lucht bewoog van het N. O. naar het Z. W.,
slechts 1 minuut zichtbaar bleef en toen
weer verdween.
Vreemd bezoek. Te Voorburg liep
dezer dagen een koe, die door een boer
gedreven werd, bij een kruidenier den win
kel in, achter de toonbank langs, naar het
kantoor, waar ze nog al schade veroor
zaakte.
Toen men het dier uit huis zou verwij
deren, kon het niet keerende eigenaar
van het beest wilde niet helpen, zoodat de
timmerman gehaald moest worden, die het
raam wegnam. Langs dien weg kwam het
dier weer op straat.
De eigenaar, die intusschen op straat den
grootsten schik had, wilde zich nu met
zijn koe wegpakken, maar eerst moest hij
de gemaakte schade betalen. Aangezien bij
hierin geen zin had, werd tegen hem pro-
ces-verbaal opgemaakt.
Een ongelukkige reis. Een 24-jarige
Haagscbe juffrouw heeft Vrijdagavond een
ongelukkige reis gemaakt van Amsterdam
naar den Haag, in welke laatste plaats zij
omstreeks halftwaalf aankwam en groote
opschudding teweeg bracht. Zenuwachtig
snikkend stapte zij uit den trein en be
weerde, dat haar door een man met één
arm, met wien zij zich alleen van Haarlem
tot ’s Gravenhage in den trein had bevon
den, een portemonnaie met f50 was ont
stolen,
Op hare aanwijzing en op die van een
klerk van justitie, die ook met den trein
had gereisd, werd indeidaad aangehouden
een persoon met één arm, in dienst van de
Hollandsche Spoorwegmaatschappij aan een
naburig station.
De juffrouw beweerde, dat die persoon
haar het geld had ontrold. Toen zij het
bemerkte en de noodrem in beweging had
willen brengen, om den trein (e doen atop-
Het stormachtige weder der laatste
dagen heeft aan de vruchtboomen in Fries
land groote schade gedaan. Een groot deel
der appels en peren zijn door den wind af
gerukt en ongeschikt om verkocht te worden,
daar ze niet kunnen duren. Van zwaarbe
laden boomen werden takken afgerukt.
Workum. De kermis, Maandagmor
gen op de gebruikelijke wijze ingeluid, is
weer begonnen met het houden van een
paardenmarktondanks het minder uitlok
kend weder, was er nog een flink getal
paarden aan de lijn en werden voor goede
paarden nog behoorlijke prijzen bedongen
en betaald.
De biljartpartij bij den heer F. Görtz,
was geanimeerd, bij de 4-bals partij werd
de prijs behaald door P. Schaap, de le
premie door Sj. Vallinga, de 2e premie door
L. J. Timmer te Bolsward, en bij de daar
opvolgende gewone biljartpartij trad als
overwinnaar uit het strijdperk Sj. Vallinga,
de premie behaalde L. van der Veer.
Het opstel van kramen en tenten is dit
jaar bijzonder schraal, spellen ontbreken
ten eenenmale, de kraam van den heer
Lauwers biedt weer eene ruime keuze van
fraaie voorwerpen, vooral ook in de op
tische instrumenten. De draaimolen draagt
het zijne er toe bij om de kermisbeweging
nog wat levendig te maken.
Molkweruni, 6 Sept. De trein van
2,34 uit Stavoren, ondervond Zatermiddag
tengevolge van het breken van eene vlam
pijp aan het station alhier, eene belangrijke
vertraging.
De passagiers moesten uitstappen en kon
den eerst vertrekken nadat eene locomotief
uit Leeuwarden gearriveerd was.
Kolderwolde. Een snoek gevangen
Ja, dat gebeurt menig jongen, die slootje
springt en er in raakt. Maar hier is het
een wezenlijke snoek, die gevangen is door
Piebe Veenstra alhier; voor de vischlief-
hebbers zit de bijzonderheid in het feit, dat
deze snoek het respectabel gewicht bezit
van 28 pond.
Gaasteriand, 6 Sept. Zaterdagmiddag
j.l. ontlastte er zich tusschen 4 en 6 uur
boven onze gemeente een zoo hevig onwe
der, als we in geen tijden hebben beleefd.
Felle bliksemstralen doorkliefden aanhou
dend het luchtruim, gevolgd door hevigen
donder. Regen en hagelsteenen vielen als
bij stroomen neer de laatste waren op vele
plaatsen, zonder overdrijving, zoo dik als
flinke knikkers. Schade konden ze evenwel
niet veel uitrichten, daar de veldgewassen
meest binnen zijn. Tevens zijn een paar
ongelukken te melden, tusschen Oude- en
Njjemirdum werd een watermolen door den
bliksem getroffen, waardoor hij geheel af
brandde, terwijl in ’t naburige Sloten twee
in de weide loopende koeien door het hemel
vuur werden gedood.
Heerenveen, 6 Sept Een allerdroe
vigst ongeluk had gisternamiddag plaats op
de tramlijn even anderzijds de Sewei. Een
viertal heeren uit Apeldoorn waren naar
Joure geweest, om een predikant te hooren.
In den namiddag zouden ze de terugreis
aanvaarden en daar ze verkeerdelijk
ingelicht waren, dat de vier-uurtram Zon
dags niet liep, besloten ze naar Heerenveen
te voeteeren.
’t Woei en regende met geweld, maar
ze hadden voor den wind. Zoo met de pa-
rapluie over den schouder liepen ze voort,
drie naast elkander, midden op den weg, de
de vierde, de 70-jarige H. Polman, naast de
rechter tramrail aan den kant van den weg,
nog eenige luwte zoekende onder de boomen.
Door ’t gieren van den wind en doordat
’t huis bevonden, ze de parapluies schuins achter zich hiel-
cm- - den, h00r(jen ze je hun achteropkomende
tram niet eerder, dan toen deze, bellende,
al zeer nabjj was. De drie heeren midden
op den weg weken op zij. De oude heer
Polman wilde naar hen oversteken, was
reeds buiten de rails, doch kwam te strui
kelen en viel voor de locomotief.
De machinist stopte onmiddellijk, maar
toch werd de heer P. nog enkele meters
ver door de locomotief voortgeduwd, In
deerniswaardigen toestand werd hij opge
nomen in de tramhij dronk nog een glas
water en werd vervolgens meegenomen naar
hier. Van Joure uit werd inmiddels naar
hier getelefoneerd en een geneeskundige
ontboden, om bjj aankomst van de tram
bjj het station te zijn. Toen deze den pa
tient onderzocht, bleken de levensgeesten
reeds geweken.
Het lijk van den heer Polman is heden
morgen naar Apeldoorn vervoerd. Hoe zijne
weduwe te moede was bij de ontvangst
van het noodlottige bericht, laat zich beter
gevoelen dan beschrijven.
Lle^k. Bk
Er is reeds met een enkel woord melding
gemaakt van dit congres, vooral met het
oog op een der punten van de agendaeen
internationale arbeidswetgeving. Het wordt
thans tijd op het scheidende congres een
terugblik te werpen.
Een bontgekleurde vergadering was daar
dagen lang bijeen in de „Tonhalle“ te Zu
rich reiscostuums, arbeidersblouses, ontvang-
toiletten. priestergewaden, damestoiletten.
Het talrijkst waren natuurlijk de Zwitsers,
na hen kwamen de Duitschers. Ook al liet
een eerste blik door de zaal bet niet terstond
erkennen, toch merkte men weldra op, dat
de sociale heerban haar gedelegeerden had
gezonden, want in sommige oogenblikken,
zoodra het gold een ongewild tegenvoorstel
af te stemmen, of als een redenaar een troef
uitspeelde voor zijn partij, dan zag men
zich terug verplaatst in het socialisten-con-
gres, dat voor eenige jaren in Zurich werd
gehouden. Dan kwam er leven in de massa,
dan schitterenden de oogen, dan daverde het
gejuich door de zaal. Vroolijkheids- en bij
valsbetuigingen zijn overigens dingen, die
men op elk congres pleegt aan te treffen.
Het applaudisseeren begint al wanneer een
bekende naam wordt afgeroepen, het verge
zelt den redenaar op de tribune, beloont hem
voor elk krachtig woord, en verdooft het
geluid zijner schreden, als hij naar zijn plaats
in de zaal terugkeert. Dergelijke uitingen
van bijval zijn niet alleen goedkoop, maar
zij hebben ook een doel. Zij onderstrepen de
woorden en gedachten, die de socialisten later
zullen overleveren aan het groote publiek,
dat hun verslagen zal lezen. De tegenwer
pingen, de op de vergadering aangewezen
zwarigheden blijven dan natuurlijk buiten
beschouwing.
Maar, dunkt ons, tot een inzicht moeten
de leden van dit congres zijn gekomen: zij
hebben gewenscht, dat door de natiën onder
ling een overeenkomst zou tot stand komen
op het gebied van arbeidswetgeving, in de
vergaderingen zelve hebben zij getoond, hoe
moeilijk dat moet wezen, zoo niet onmoge
lijk. Op bet congres te Zurich is duidelijk
geworden wat groot verschil van land tot
land er is tusschen de levensomstandigheden
der arbeiders, tusschen hun gewoonten, hun
behoeften. Op het congres te Zurich, waar
men toch mocht rekenen op den goeden wil
der vergaderden, kwamen niettemin hevige
botsingen voor tusschen verschillende natio
naliteiten, en toonde men meer dan eens een
hardnekkigen volkstrots (want van vader
landsliefde wilde men niet weten) en bleek
tegelijkertijd de verscheidenheid der nationale
belangen.
Men zal dan ook op het congres hebben
begrepen, dat op een internationale arbeids
wetgeving voorloopig nog niet viel te rekenen.
Zeker zou de internationale regeling van
eenige punten op dit gebied een zeer goeden
invloed hebben, niet alleen op de werklieden
en hun gezin, maar ook op de landen zelf,
en terecht heeft het congres den nadruk ge
legd op de wenschelijkheid van een dergelijke
internationale regeling. Veel meer heeft het
niet kunnen doen. Er zijn eenige vrij socia
listisch- of zelfs revolutionair-getinte beslui
ten genomen, maar zij zullen wellicht op
den duur eerst waarde krijgen, als een uit
gangspunt voor een later congres. Voorloopig
is blijkbaar de tijd nog niet gekomen voor
een internationale overeenkomst, in uitge-
breiden zin, op het gebied van arbeids-wet-
geving.
In de zes dagen, dat het vergaderde, heeft
het congres zijn programma kunnen af doen,
dank zij vooral een zeer vaste leiding. Op den
eersten dag, Maandag, maakte men zich
tamelijk vlug af van de questie der Zondags
rust, tegen het voorgestelde beginsel werd
ook alleen opgekomen door de Engelschen,
die een anderen rustdag verlangden voor de
arbeiders dan den Zondag, daar deze voor
hen geen waarde heeft als zoodanig. Zonder
ling genoeg hoorde men verzekeren door een
Engelsch gedelegeerde dat de Engelsche werk
man op Zondag niets anders kan doen dan
op zijn bed blijven liggen of den heelen dag
in een kroeg te gaan zitten. Maar over dit
punt redeneeren, deed men niet.
De tongen kwamen eerst goed los bij de
behandeling van het tweede punt op de
agenda de vraag tot welken leeftijd de kin
deren moeten zijn uitgesloten van den arbeid.
De organisatiecommissie had voorgesteld 14
jaar, de voorbereidende sectie echter 15 jaar,
de Engelschen wilden gaan tot 16 jaar. Ook
werd er gestreden over de vragen, of en tot
welken leeftijd de kinderen verplicht moeten
zijn de lagere school te bezoeken en of voor
den landbouw ook deze bepaling golden.
Eindelijk stelde de meerderheid van het con-
§ree vaat* dat voor den voleindigden leeft^d
o
Bolswardsche Courant
- -T-33-
Ml,
