NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
leUVm EU WONSERAOEEL
EEN OFFER.
No. 91. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zes en dertigste Jaargang. 1897.
ZONDAG 14 NOVEMBER.
Ingezonden.
Si. Nicolaasfeest.
BINNENLAND.
VOOR
schuldige, het hoofd
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
De poging van het bestuur der vereeni-
ging „Charitas" in het vorig jaar beproefd
om een ergerlijk misbruik tegen te gaan,
is met goeden uitslag bekroond geworden
en het mocht zich verheugen in de mede
werking van nagenoeg alle welgezinde bur
gers, en was daardoor in staat aan 435
kinderen van de openbare school No. 2, de
byzondere school voor Chr. Nat. onderwjjs
en de R. 0. Parochiale school een feestgave
uit te reiken. Van het voorheen zoovaak
en terecht veroordeeld „St. Nicolaasloopen"
was nagenoeg geen spoor meer te ontdek
ken.
Ter herinnering volge hier wat het be
stuur in het vorige jaar omtrent deze aan
gelegenheid schreef
Een misbruik van het St. Nicolaasfeest.
woorden liet
gelooven... zou hjj
een
;even... Hij zou van verdriet ster-
Tat moet ik doen?..
Ik weet het niet, maar al, wat ik u
kan zeggen is, verklaarde de geneesheer
krachtig en ik moet het doen ook
dat, als Jacques voortgaat met zich zoo uit
te putten, hij de tering krijgt... of krank
zinnig wordt... Gjj zjjt flink genoeg, om die
wetenschap te kunnen dragen!...
De toon, waarop hij dit zeide, vergat zij
nooit.
Heerenveen, 11 Nov. Door den direc
teur der Ned. Tramweg Mij. is aan de Hooge
Regeering concessie aangevraagd voor den
aanleg van eene tramlijn op de rijkskunst-
wegen Quatre-BrasLeeuwardenFrane-
kerArum en daar aan te sluiten met de
lijn SneekHarlingen.
Tjetkgaast, 11 Nov. Een veel bespro
ken klucht werd hier dezer dagen opgevoerd.
Aan P. R. werd, ter gelegenheid van de
geboorte van een kind, een tulband aan
huis bezorgd, ’t was een monster in zijn
soort. Natuurlijk wenschte de goede gever
niet genoemd te worden en bleef men „in
raadselen wandelen". Op een goeden dag
dat er kraamvisite was, werd ook de hoog
geroemde „greate boffet" ter tafel gebracht.
Nadat deze genoeg bewonderd en geprezen
was en men zich bij voorbaat al verheugde
in het lekkere gebak, werd het mes geno
men en kwam er te voorschjjn...een heele
groote kool. Men stelle zich voor het ver
blufte gezicht van allen, niet het minst van
den gastheer, die, minder dankbaar gestemd
jegens den milden gever, te vergeefs naar
dezen onderzoek deed.
Fr. Zuidwesthoek, 10 Nov. De ven
prijzen zijn thans als volgt: vette varkens
levend gewogen 21 a 20 cent, schoon aan
den haas 25 cent; vette schapen 16 a 18
cent, dito koeien 20 a 25 cent; alles per */i
K.G. Melkschapen f 10 a f 20, dito koeien
f 60 a f 12t), hokkelingeu f 45 f 70, alles
per stuk. In hoornvee is de handel in de
beide jongste weken aanmerkelijk vlugger;
men kan thans voor den tjjd van ’t jaar
zeer goede prijzen bedingen. Vette varkens
zijn ook wel zoo graag als de vorige week.
Leeuwarden, 10 Nov. De afd. „Leeu
warden" van den Geheelonthoudersbond,
hield heden avond, onder presidium van
mevr. Stellingwerf—Jentink, een vrij talrijk
bezochte bijeenkomst in deWaalsche kerk.
Mevr. Titia v. d. Tuuk toonde in een
overtuigende rede aan hoe, ook bij den mati
gen drinker, het alcoholgebruik steeds na-
deelige gevolgen heeft. Na haar voerde
ds. Gunnink van Zwolle het woord.
Zwaagwesteinde, 11 Nov. Een kar
rijder van hier ging met zijne waar naar
Groningen. Daar geraakte hij aan ’t bor
relen en kaartspelen en verspeelde alles, ook
de kar en de honden. Met een paar kwartjes,
die hem teruggegeven werden, kon hij huis
waarts keeren.
In ’t klein geheel een navolging van da
speelbank te Monte Carlo",
Hepk, Advert,bh,
I.
t acques Mortal was al dertig jaar eer
zjjn werken ingang vonden bij het
Jr publiek. Tien lange, lange jaren had
dp hjj gestreden en geworsteld, en juist
toen hij dank zij zijn voorbeelde-
loozen jjver en volharding geslaagd was,
wilde het noodlot, dat zjjn talent was uit
geput. Het gebeurt vaker, op onbegrijpelijke
wijze, dat kunstenaars, zelfs de meest be
gaafden, op deze wjjze eensklaps in hun
loopbaan worden gestuit. Juist, toen tijd
schriften en dagbladen hun kolommen voor
hem openstelden, gevoelde Jacques zich eens
klaps door onmacht getroffen. Niets ver
mochten zijn moeilijk denkende hersenen
meer voort te brengen, dat de pen, waar
om zjjn vingers zich krampachtig kromden,
kon opteekenen.
Geheele middagen bracht hjj door, ge
bogen over zijn schrijftafel, in stille, uit
puttende woede, gefascineerd door de wit
heid van het onbeschreven papier. Tever
geefsVol haat tegen zich zelf, begon hjj
te wanhopen, werd ziekeljjk, en verouderde
in een paar maanden sterk.
Mevrouw Mortal, een klein, moedig vrou w-
tje, die Jacques beminde en er wanhopig
onder werd, dat zij niets kon doen, besloot
een vriend, een bekend arts en specialiteit
in zenuwziekten te raadplegen.
Hij kwam, consulteerde, belaste, onder
vroeg Jacques, bestudeerde hem, terwijl hjj
sprakhjj onderzocht zelf nauwkeurig het
schrift van een der laatste bladzijden die
hjj geschreven had, toen begon hij wat te
babbelen, zooals dokters wel meer doen,
als zjj zich gerust willen voordoen.
Maar toen mevrouw Mortal, den dokter
uitlatende, hem eens ondervroeg, toonde
hjj zich heel wat minder luchthartig
Jacques, moest, verklaarde hij kort en bon
dig, langen tjjd rust nemen., zeer lang, en
zelfs... het was maar het beste er rond
vooruit te komen!... moest hjj het schrijven
nalaten
Reeds bij de eerste woorden werd me
vrouw Mortal zeer bleek en vouwde haar
handen. Maar hoe kan ik hem daarvan
afhouden? stamelde zjj. Weet gij dan niet,
hoe afgodisch lief hij zjjn kunst heeft Hjj
zou zich zelf, hij zou ons allen aan haar
opofferen!., hem daarvan doen afzien
Als ik hem uw woorden liet vermoeden,
misschien zou hjj ze g 1
gehoorzamen... Maar wat zou het hem
smart ge
ven... Wi
Het verschijnsel, dat zich in de laatste
jaren op den dag vóór het St, Nicolaas
feest in onze gemeente voordeed, nl. dit,
dat eene menigte vrouwen, soms ook man
nen en kinderen, met een mand aan den
arm, langs de huizen der ingezetenen trok
om, zoo het heette, St. Nieolaasgebak te
koop aan te bieden, doch feitelijk om aal
moezen in ontvangst te nemen, heeft reeds
veler aandacht getrokken en veler ergernis
gewekt.
Kwamen voorheen slechts eenige vrou
wen, en dan nog slechts bjj de haar speci
aal bekende burgers eenig St. Nicolaas-
gebak verkoopen, hoofdzakelijk met het
doel om van de aldus verdiende penningen
eene' St. Nicolaasversnapering te koopen
voor hunne kinderen, in de laatste jaren is
dit geoorloofd gebruik geheel ontaard en
verbasterd. Het is geworden eene bestor
ming van de huizen der burgers, zelfs door
personen, die daartoe opzetteljjk van andere
plaatsen naar hier kwamen het is ontaard
in een toegeven aan ziekeljjken liefdadig-
heidszin in een stelselloos uitreiken van
aalmoezen.
Deze wjjze van doen wekt tegenzin, niet
alleen bjj hen, die aalmoezen geven, maar
ook bjj sommigen van hen die ze ontvan
gen. Menig ferme arbeidersvrouw, menig
njjvere huismoeder wil niet op deze wjjze
de penningen verzamelen om voor hare
kleinen iets te koopen. Deze wijze van
doen is geen weldoen en is ook onzer stad
onwaardig.
Reeds vele jaren geleden werd een ander
misbruik, het bedelend nieuwjaarwenschen
hier afgeschaft en vervangen door een
waardige feestgave op den nieuwjaarsdag.
De vereeniging Charitas, die zich o. a.
ten doel stelt eenheid en gelijkmatigheid
te brengen in het werk der particuliere
liefdadigheid en het weren van bedelarij,
hetzjj openlijke, hetzij bedekte, heeft zich
deze zaak aangetrokken.
Haar bestuur wenscht met medewerking
van de welgezinde burgers, het misbruik
af te schallen en te vervangen door iets,
dat èn met het karakter van het St.
Nicolaasfeest èn met de bekende gezind
heid van het meerendeel van Bolaward’s
ingezetenen overeenstemt.
II.
Van dat oogenblik af had zij slechts één
gedachte in ’t hoofd en daarna slechts één
doelJacques voor goed afstand te laten
doen van literairen arbeidmaar zij wilde
hem de smartelijke vernedering, en de ver
antwoordelijkheid besparen, door het toe
komstig berouw over dezen verstandelijken
zelfmoord met hem te deelen.
Lang zocht zjj naar een geschikt middel
dat Jaques zou dwingen eindelijk meende
zjj er een gevonden te hebben.
Binnen een paar dagen onderging haar
gedrag een al geheele verandering.
Zoo eenvondig als zij vroeger was, scheen
zjj op eens door een waren lust tot ver
kwisting en opschik te zjjn bevangen. Haar
kasten vulden zich met costumes en doozen
vol opschik, terwjjl ook de huishoudelijke
uitgaven plotseling verbazend toenamen.
Met een onschuldig, opgewekt lachje ver
ontschuldigde zij haar dwaasheden. En
telkens, als zjj ’t maar te pas kon brengen,
beklaagde zjj zich over de geringe inkom
sten van Jacques.
Om, ondanks haar zielsfolteringen, zich
aldus voortdurend te gedragen, deze rol
van coquette altjjd door te spelen, moest
het arme vrouwtje zich zelve totaal weg
denken en dat vereischt een sterke ziel.
Want het is een offer, dat alles overtreft,
om zich zelf in de oogen van hem of haar
die men bemint, te verlagen. Vaak bloosde
zjj onder den verwonderden en afkeurenden
blik van Jacques en bezwjjmde bijnaeen
koud zweet parelde op haar voorhoofd, en
zjj aarzelde een oogenblik, wanhopig, dat
zjj zjjn kommer nog vermeerderde.
£q ah Jacques haar dan aauzag, lijdend,
met starende oogen, dan haatte zij zich
zelfmaar ten slotte vond zij telkens weer
allerlei nieuwe dwaasheden uit, die nog
veel meer geld kostten.
Jacques vond het iets vreeselijks zich
met geldzaken te bemoeien en hij verkoos
niet zijn vrouw over haar verspilling te
onderhouden.
In zijn vertrek opgesloten, bracht hij ge
heele dagen door voor zich uitstarend en
droomend van werken was geen sprake
meer.
Op het eind van het jaar regende het
rekeningen en de schulden werden zóó
groot, dat Jaques, ongerust geworden, niet
langer durfde nalaten er met zjjn vrouw
over te spreken en haar raad te vragen.
Nog pas had hjj eenige woorden gesproken,
of zij begon te lachen, zooals zjj dat in den
laatsten tijd vaak deed. En toen hjj haar
ten slotte ronduit vertelde, in welke onge
legenheid hij verkeerde zeide zij
Als ik in jouw plaats was, zou ik er
eens met je vader over spreken.
Hij keek haar een oogenblik verbluft aan,
zij ging bedaard voort
Dat is nog al natuurlijkje hebt me
toch wel honderd maal verzekerd, dat hjj
je alles zou geven, wat je maar begeerdet,
zoodra je van schrijven afzag en in zaken
kwam?... Wat mjj betreft, ik kom er rond
voor uit dat dit eeuwigdurende middel
matig bestaan mij begint te verdrieten?
Ik zou het graag wat ruimer hebben.
En geloof me.
Inderdaad koesterde de bankier Mortal,
de vader van Jacques, onder andere voor-
oordeelen,een afschuwvoor al watkunstenaar
of auteur wasen van den dag af dat de
naam Mortal aan den voet van een artikel
verscheen, had hij zijn zoon slechts gevloekt.
Vaak was het denkbeeld, dat mevrouw
Mortel haar man aan de hand deed, reeds
bij hem zelf opgekomen, maar hij dacht er
niet verder over.
Toen zjjn vrouw hem evenwel dien raad
gaf, gevoelde hij er afschuw voor.
Dus, zeide hij, zijn woorden langzaam
uitstootend, je zoudt willen, dat ik afzag
van mijn kunstdat ik mijzelf., mjjn
talent opofferde.. alles... voor...
Ik beweer alleen dat ons leven niet
prettig is, dat is alles antwoordde zjj zacht.
Jacques kon een gebaar van woede niet
terughouden. Hjj poogde te lachen maar
wat was het voor een lach en plotseling
barstte hij uit in krampachtig snikkenzjj
ging heen zonder een woord te zeggen.
Den volgenden morgen had zjj den moed
er weer over te beginnen, en zoo eiken
dag weer.
Jacques begon haar te haten.
Hij begon weer te werken en trachtte
iets voort te brengen. Tevergeefs. En maar
steeds kwamen er meer rekeningen in.
Op een avond keerde hjj somber naar
huis.
Wat een mooie japon hebt gjj aan,
zeide hij tot zijn vrouw.
En een verzegelde enveloppe op de tafel
werpend riep hjj
Daar kunt ge er u nog meer voor
koopen, en hoeden ook... en al wat gjj
maar wilt.
Ik heb gedaan wat gij wildet... Wees
gelukkig!... Daar is geld!...
Snikkend viel hij op een stoel neer en
mevrouw Mortal naderde hem ontzet.
Jacques! Jacques! zeide zjj
smeekend.
Maar hjj weerde haar met een bevelend
gebaar van zich een siddering doorliep
haar, en koud tot in haar binnenste wan
kelde zjj achteruit..
III.
Gedurende de jaren, die nu volgden greep
er een geweldige verandering bjj Jacques
plaats.
Eerst had hem een vaag gevoel van
rechtvaardigheid weerhouden de geheele
verantwoordelijkheid van zijn besluit op
zjjn vrouw te werpen, want hij her
innerde zich de omstandigheden die het
hadden geeischtmaar langzamerhand, door
zjjn trots en zjjn onbewust egoisme, en
naarmate de tjjd bjj hem onzekerheid en
vergetelheid te voorschjjn riep, begonnen
zijn gedachten te veranderen.
Weldra herinnerde hjj zich noch den duur
noch den ernst van het ongeluk, dat hem
toen getroffen had. Eindeljjk had het offer
van mevrouw Mortal vrucht gedragen. Maar
zjj zelf verwachtte er niet zooveel verdriet
van voor zich.
Toen Jacques zoover met zjjn zelfbedrog
gekomen was, beschouwde hjj zijn vrouw
ook niet anders als de moordenares van
zjjn talent, als degene, die zjjn leven on
vruchtbaar had gemaakt. En ofschoon zij,
sedert zjj rük waren, ala een soort waardig
en stilzwijgend protest wederom haar een
voudig leven van vroeger leidde, haar echt
genoot hield niet op haar met zijn oogen,
vol verwijt en ironie, te beschuldigen. Ver
bitterd door verdriet en eeuwigdurend
berouw, twistte hjj, zoo vaak de gelegen
heid zich maar voordeed, met haar.
Als oude vrienden hem bjj toeval ont
moetten en hun verwondering te kennen
gaven dat Mortal zich zoo geheel van zjjn
kunst had gescheiden, dan zeide hij, kwaad
aardig lachend
„Ja, ziet gij, mjjn vrouw had nu een
maal zin in mooie japons en hoeden!...
Daar komt het van! Wat moest ik anders
doen, niet waar?...
En zjj moest als een schuldige, het hoofd
buigen voor blikken vol verwijt en ver
bazing.
Ten slotte evenwel was zij er toe ge
komen, haar lijden en haar bitter en smar
telijk lot lief te hebben. De droevige trots
over haar edele en geheime leugen hield
haar staande.
Het was haar dierbaar, dat geheim van
haar toewijding!...
Eens echter, in opstand gebracht door
een beleediging, grooter dan ooit te voren
hief zij het hoofd fier op en de waarheid
ontsnapte aan haar lippen.
Hjj zag haar eens aan, glimlachte en
geloofde haar niet.
Het wenscht op den St. Nicolaasdag aan
dfc on- en minvermogende leerlingen der
scholen voor lager onderwijs (zoowel dus
de openbare als de bijzondere) eene ver
snapering uit te reiken.
Het is niet haar doel een kostbaar feest
te geven, wel om op een eenvoudige wijze
aan de minder bedeelde schoolkinderen in
de scholen St. Nieolaasgebak rond te deelen.
Om het tweevoudig doel te bereiken is
medewerking van de ingezetenen, zoowel
van hen die vroeger gaven, als van hen
die ontvingen, noodig. Eerstens om het
misbruik tegen te gaan en dus het uit
reiken en ontvangen van aalmoezen te doen
ophouden, ten anderen om bijdragen in de
kosten, die aan de uitvoering van het nieuwe
plan, vooral met het oog op een groot
aantal kinderen, verbonden zijn.
Indien zij, die vroeger aan hunne hui
zen giften in geld uitreikten, het daarvoor
benoodigd bedrag thans ter beschikking
stellen van het bestuur van Charitas.
Indien zjj, die liefdadig genoeg gezind
zijn, doch omdat zjj tegen het vroegere
stelsel waren, niet medededen aan het uit
reiken van St. Nicolaasaalmoezen, doch
wel instemmen met het nu ontworpen plan,
ook eene bijdrage afstaan.
Indien eindelijk allen, die den kinderen
van onze minder bedeelde medeburgers, op
den St. Nicolaasdag ook iets gunnen, een
offer brengen, dan is het plan gemakkelijk
te verwezenlijken.
Ook thans wenscht het bestuur van
Charitas zich deze zaak aan te trekken en
doet vol vertrouwen een beroep op de
welgezinde burgers.
Een inteekenlijst zal eerstdaags worden
aangeboden.
Het Bestuur der Vereeniging Charitas:
P. PEEREBOOM, Voorz.
B. D. EERDMANS.
J. HOMMES.
J. P. K. van MOORSEL.
M. SCHOTMAN Mz.
H. J. de VISSER.
A. BANNING, Secr.
Bolswarilsche Courant