NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Lijnzaad 3
I
BOLSWARO EN WONSERADEEE.
M. OOSI
13
Verpakking en bezorging n
i
No. 94. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zes en dertigste Jaargang. 1897.
F
Sint Nicola;
4’
DONDERDAG 25 NOVEMBER.
X
BINNENLAND.
De Engelsche Vakver
eenigingen.
Veehouders, di<
vetgehalte van hui
veen de sporen van wilde zwijnen waren
ontdekt. Thans zijn ze ook opgemerkt in de
bosschen achter de walle alhier. We hebben
ze duidelijk kunnen nasporen, terwijl ook
herten zijn geprent.
pijpen. Hor]
4
VOOR
a
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
en
schikt zijn voor
onder zijn bevelen heeft, van wie hij de con
tributies int. Zulk een secretaris-generaal
is in den regel een vakgenoot, die boven de
anderen uitsteekt, die al zijn tijd geeft aan
de zaken van den bond, die zooveel mogelijk
conflikten voorkomt of bijlegt, die namens
de werklieden onderhandelt met de patroons.
Hij heeft in den regel een hoog honorarium,
leeft onafhankelijk, als een „heer" zelfs,
maar als een, die de behoeften en wenschen
der arbeiders nauwkeurig kent.
Men meene nu volstrekt niet, dat deze
werklieden-syndicaten met hun reusachtige
aantallen van leden alleen dienst doen om
de patroons te bedreigen en omver te wer
pen. Socialistische drijvers willen dat soms
wel gaarne. Maar er zijn voorbeelden van
dat de besturen van Trade- Unions opkwamen
voor de rechten van de patroons, even goed
als ze waken voor de rechten der arbeiders.
Een bijzonder voorbeeld daarvan levert
hetgeen voor een paar jaren voorviel in
Sunderland. Daar had een firma op zich ge
nomen om binnen zeer beperkten tijd een
vrachtboot van groote afmetingen te leveren
aan een Duitsche maatschappij. Bij accoord
waren tusschen ,de Unions en de patroons
de loonen vastgesteld, waarop de arbeiders
recht hadden. Maar de werklieden der be
doelde firma maakten van de gelegenheid,
dat het werk zoo gauw klaar moest, gebruik
om hooger loon te eischen. De patroons
klaagden bij het bestuur van den Bond en
vroegen de tusschenkomst daarvan. De voor
zitter, de heer Knight, meende dat vóór alles
een conflict behoorde te worden vermeden
op een zoo ongelegen tijdstip en hij ried
daarom aan het hoogere loon voorloopig uit
te betalen, de beslissing zou later volgen.
De patroons deden dat, maar toen het werk
afgeloopen was, vroeg het bestuur der Union
de namen op van hen, die meer loon hadden
geëischt en het bedrag, dat zij meer hadden
ontvangen. Deze werklieden kregen daarop
allen van het bestuur een aanmaning om het
te veel ontvangene aan de Union te doen
toekomen. Wie weigerde, zou worden geroy
eerd als lid van den Bond. Niet één durfde
weigeren, en nu werd aan de patroons het
geld teruggegeven, dat hun ten onrechte was
afgedwongen. Amst. Crt.
Het vooruitzicht van een algemeene jacht
partij is weer in ’t verschiet. Gemakkelijk
laat dit wild zich echter niet bemachtigen.
De vele jachtpartijen voor eenige jaren
gehouden, liggen nog bij ieder versch in ’t
geheugen. Hepk. Adv. BI.
Men schrijft ons uit Utrecht
De laatste dagen der vorige week had
een onzer deurwaarders een lang niet pret
tige karwei te verrichten.
Op de Notenboomenlaan, Achter Abstede,
eene door een meerendeels behoeftige be
volking bewoonde buurt, moest de gerech
telijke ontruiming van een paar huizen
plaats vinden, in gebruik en bewoond door
een Duitscher, een der stamgasten in de ge
tuigenkamer der arrondissements-rechtbank.
Hij is houder van een huis van verkoop
met recht van wederinkoop, en de beide
perceelen die ontruimd werden waren zoo
vol panden, dat de deurwaarder, die des
Vrijdagsmiddags met zijne helpers de op
lading op groote wagens begon, eerst na
eenige uren arbeid op Zaterdag het werk
voltooid had. De buren waren blijkbaar de
Duitscher niet zeer genegen en waren in
groote troepen getuigen van de gedwongen
verhuizing, waarbij zij, ofschoon de orde niet
ernstig verstoord werd, door allerlei weinig
vleiende uitroepen aan hunnen wrevel lucht
gaven.
Nu eens werd Kee luidkeels opmerkzaam
gemaakt, dat het haar trouwjapon was, die
daar als oud vuil op de kar gegooid werd,
dan weer herkende een vrouw haar linnen-
kastje of haar tafel, en een heftige scène
ontstond er, toen een huismoeder de beide
Zondagsche pakjes van haar zoontjes her
kende, die „de lillekert" beweerde reeds
verkocht te hebben toeu ze, een week of
drie geleden, één dag te laat kwam om door
betaling van de rente (één cent per gulden
en per week) het recht op haar eigendom
nog eenigen tijd te behouden.
De nlillekert“ deed alsof al de teekentu
Hem. Oldeph. en Noordw.,22 Nov.
Het inkuilen van groen voeder, volgens de
methode Bertels, waarmee vele boeren ook
in deze gemeente eene ernstige proef heb
ben genomen, wil in de practijk niet be
vallen. Wel wordt het ingekuilde voeder
met graagte genuttigd door het vee, maar
op den duur gedijt het minder goed en
wordt de melkgift kleiner. Daarbij komt
nog, dat de onaangename, zure geur de
stallen verpest en blijkens opgedane onder
vinding, zelfs de zuivel doortrekt. Het
vóór weegt dus niet op tegen de bezwaren,
zoodat onze boeren wijseljjk tot de oude
wijze van werken, zooooodig aangevuld door
stalvoedering van pas gemaaid gras, zijn
teruggekeerd.
Westergoo, 22 Nov. De bekende pil
len- en zalvenfabrikant Holloway heeft
weer eens wat nieuws uitgevonden, om
reclame te maken voor zijne alle-kwalen-
genezende middelen. Aan de d.d. onderwij
zeressen der lagere scholen of zooals
Holloway ze titelt „de Mevrouwen Onder
wijzeressen der Elementaire Scholen11, zendt
hij nl. een pakketje fantasiekaartjes, aan
de voorzijde een aardig plaatje vertoonende
en aan de keerzjjde bedrukt met eene
schoonklinkende reclame voor de pillen en
zalven. In een bijgevoegd schrijven worden
de dames beleefd verzocht de kaartjes uit
te deelen aan de leerlingen. Aan hen zelf
wordt voor hunne welwillendheid eene
schilderij aangeboden 91 bij 63 cM. groot
en voorsteliende het Sanitorium van Hollo
way met het portret van den stichter.
Ongelukkig voor Holloway, dat overal in
de scholen de kachels reeds gestookt worden.
Oudemirdum, 22 Nov. Een lachwek
kend voorval had de vorige week met een
onzer dorpsgenooten plaatsdeze zou met
een voerman iemand van Stavoren halen,
die van Amsterdam moest komen, ’t Was
avond en donker toen ze aankwamen. Da
delijk naar de aanlegplaats van de boot;
daar komt ook de trein aansnorren. Op ’t
gezicht hiervan zet onze ongeveer öOjarige
het op een loopen en zoekt ergens in de
stad een schuilplaats. Na lang zoeken vond
men hem terug.
Sneek, 23 Nov. In de raadszitting van
heden avond werd tot weesvoogd benoemd
de heer Hielke Halbertama, tot armvoogd
de heer R, Paehlig,
De groote werkstaking der machinebou-
wers in Engeland, die nu reeds zoovele weken
wordt volgehouden, ofschoon er bijna 90,000
werklieden aan deelnemen, heeft weer eens
in het helderste licht gesteld, welk een hooge
vlucht in Engeland het beginsel van vak-
vereenigingen, der Trade-Unions, zooals ze
daar heeten, heeft genomen. De korpsgeest
onder de macbine-werkers, het is reeds meer
dan eens opgemerkt, laat niets te wenschen
over, en al kan men ook niet meegaan met
hun eisch van den acht-uren werkdag, hun
kracht, hun volhardingsvermogen, hun on
vergelijkelijke eendracht, dwingt bewonde
ring af.
Deze vakvereenigingen toonen inderdaad
wat groote macht de solidariteit is, en ten
tweede, dat vakvereenigingen eerst dan veel
vermogen, wanneer zij alleen als zoodanig
optreden en geen buitensporige doeleinden
najagen. Want dit juist onderscheidt de
Engelsche Trade-Unions van alledergelijke
vereenigingen in andere landen, dat zij geen
politiek doel hebben. In Belgie en Frank
rijk bijv, kent men ook dergelijke bonden,
maar de politieke overeenstemming der leden
is bij deze de grondslag der vereenigingen,
al het andere wordt aan de Staatkunde on
dergeschikt gemaakt. Zij zijn meer socia
listische vereenigingen dan werklieden-syn
dicaten. De Trade-Unions in Engeland
daarentegen onthielden zich steeds en ont
houden zich voor ’t grootste gedeelte nog
van alle rechtstreeksche bemoeiing met kies-
recht-quaesties en dergelijke vraagstukken.
Er zijn enkele vereenigingen, die dat niet
doen, die bijv, ijveren voor de zoogenaamde
„Onafhankelijke Arbeiderspartij/ maar zij
juist leiden alle een kwijnend bestaan.
De Britsche Trade-Unions hebben ont
zaglijk veel gedaan voor de werklieden. Zij
hebben dezen als ’t ware opgevoed. Zij
hebben hen, zorgeloos als alle arbeiders,
leeren vooruit zien in de toekomst, leeren
sparen. De Unions vergen van den arbeider
veel, maar geven hun ook veel. Bij som
mige moeten zeer hooge contributies worden
betaaldzij loopen zelfs tot 25 a 40 gulden
per jaar. Maar daardoor wordt niet alleen
groote verbetering gebracht in de looncon-
tracten, enz., maar de werklieden ontvangen
ook een pensioen op hun ouden dag of bij
invaliditeit, zij ontvangen ondersteuning bij
ziekte en werkloosheid, geld voor een fat
soenlijke begrafenis van familieleden, en nog
tal van andere voordeelen.
De Unions in Engeland doen het meest
denken aan de oude gilden. Ieder bedrijf
heeft zijn eigen vereeniging en scherp wordt
steeds de grenslijn afgeteekend. Maar bin
nen die grenslijn bewegen zij zich ook
krachtig. Zij beperken bijv, het aantal leer
lingen zij gaan meestal zeer practised te
werk, niet altijd strijdende tegen het „kapi
taal/ wel wetende, dat de ondergang van
het kapitaal ook de ondergang der werklie
den zou wezenzij begrijpen, dat het ge
neesmiddel tegen voortdurende loonsvermin
dering vooral is te zoeken in betere en hoo
gere ontwikkeling van den arbeider als werk
man, in vergrooting zijner technische be
kwaamheden, en daarom doen zij steeds hun
best om door allerlei middelen die bekwaam
heden op te doen, te ontwikkelen, opdat de
werkman steeds meer kunne praesteeren.
De Trade-Unions komen vooral onder de
fabrieksarbeiders voor die der machine-wer-
kers, scheepstimmerlieden, der arbeiders in
de katoen-industrie, der mijnwerkers zijn de
grootste en het rijkst. Ook de veldarbeiders
in Engeland hebben wel hun vereenigingen,
maar zij zijn niet zoo bloeiend als die der
fabrieksarbeiders. Daaraan is ten deele schuld
de agrarische crisis, welke ook in Engeland
heerscht, het chronisch gebrek aan werk en
vooral de politiek dier vereenigingen, welke
het gebrek aan solidariteit in de hand werkt.
Het syndicaat der dokwerkers in Engeland
is zeer bekend. Maar ook dit behoort niet
tot de beste bonden. De dokwerkers zijn
hun doel voorbijgeschoten. Zij hebben ele
menten in hun vereenigingen opgenomen,
die daarin niet behooren, er toe aangezet
door socialistische drijvers, en door dezen te
volgen zijn ze steeds verder van het goede
spoor der Unions gedwaald. Zij begonnen
menigmaal een zeer onbezonnen, een onnoo-
digen strijd, zonder voldoende middelen en
het gevolg was, dat zij de nederlaag leden
en nu zeer zwak zijn.
De Trade- Unions vormen voor elk beroep
een uitgestrekt verbondaan het hoofd daar
van staat een uitvoerend Bewind, dat een
groote macht bezit. Doorgaans is die macht
zelfs vereenigd in één persoon, den secreta-
{ia-generaal, die een 50,000 tot 100,000 man
prachtig was ook „Poai en hjar man"
nog verscheidene andere LUJ
van verontwaardiging hem niet aangingen
en werkte ijverig mede aan het uitdragen
der goederen. Alleen toen een der vrouwen
zich door haar drift zoover liet voeren, dat
zij met opgeheven vuisten voor hem ging
staan en, hem promoveerend tot „lillijke
stinkerd", op min of meer schreeuwerigen
toon vroeg of haar bloedkoralen ketting,
dien hij verleden jaar al heette verkocht te
hebben, soms ook nog in dat kistje was „dat
hij vannacht de deur al uit gesleept had"
toen bleef bij een weinig angstig in de na
bijheid van den deurwaarder, die met zeld-
zamen takt zich van zijn moeilijke taak
kweet en door zijn kalme houding er veel
toe bij bracht, dat de wreede lombardhouder
geen pak slaag opliep.
Aan galgenhumor ontbrak het natuurlijk
ook niet en daar deden vooral de mannen
aan mede, als de helpers van den deur
waarder de ellendigste panden aan de om
standers vertoonden, als zooveel stomme
teekenen van de bittere armoede, die de
eigenaars gedwongen had op die laatste
onmisbare voorwerpen nog een paar stuivers
te leenen.
De kachel met gebarsten pot van schelen
Dirk werd begroet met de opmerking, dat
Dirk warmer werd van een halven kan je
never dan zijn heele familie van een heel
mud kolen. En een wollen deken met een
paar groote gaten er in gaf een werkloozen
huisvader de schampere uitdrukking in den
mond, dat hij dat ding maar weggedaan
had omdat zijn kinderen er verkouden onder
werden van den tocht.
Een ander liefhebbend echtgenoot vleide
zijne vrouw door de openlijke mededeeling
dat het bij hem thuis zoo zindelijk was dat
ze wel van den vloer konden eten, waarom
hij dan ook op zijn laatsten verjaardag
een mensch komt dan toch op zijn verjaar
dag wel een spatje toe, niewaar, meneer
zei hij tegen den deurwaarder die manke
tafel ook maar achter de schuine deur had
gebracht.
Eene vrouw werd nog bespot, toen zij
zuchtend heenging bij het zien opladen van
eenige splinternieuwe bottines, zooals haar
zoontje op een Zaterdagavond, toen zijn
vader weer dronken en zonder geld was
thuisgekomen, van een uitstalling had weg
gekaapt en daar had verkocht met recht
van wederinkoop1 voor welk misdrijf
hij thans nog in de gevangenis zat.
Zoo ging het de beide dagen onophou
delijk voort met meer of min schokkende
tooneelen, en de man, die zich bij elk arm
zalig meubel- of kleedingstuk dat te voor
schijn kwam, wel moest herinneren hoeveel
ellende en tranen daaraan kleefden, bleef
koud en gevoelloos de geheele ontruiming
bij wonen, opdat er toch niets verloren zou
gaan, en liep achter den laatsten wagen,
die zijne schatten wegvoerde, zoo blijmoedig
en tevreden glimlachende heen, alsof de
scheldwoorden en verwenschingen, die over
hem uitgebraakt werden, even vele heil-
wenschen en zegenbeden waren. Van deze
buitenwijk aan de zuidzijde der stad is hij
thans naar een dergeljjke aan de noordzijde
getrokken en maakt daar thans den Zeedijk
onveilig.
Deze ontruiming van dit „stille pandjes
huis" zooals we er hier sedert de ophef
fing van de zoogenaamde stadsbank van
leening talloos vele hebben heeft bij de
weinige getuigen de overtuiging verstrekt,
dat het wenschelijk is, hoe eer hoe liever
de hulpbehoevende stadgenooten door een
betere regeling van het lom bard wezen, tegen
gewetenlooze opkoopers in bescherming te
nemen. (V. R. Ct.}
Men schrijft aan de Arnh. Crt.:
De ambtenaar van den burgerlijken stand
eener Veluwsche gemeente ontving dezer
dagen een briefje, welks inhoud woordelijk
luidt als volgt
Komplement van vrouwals dat ik
ben be valen van een zoon de be valing
is niemant bij ge weest het is mij over
valen in de nacht ik zat heel al leen met
de 4 klijne kinderen het was doker de kin
deren durde nergens heen om hulp dus heb
ik mij ijgen maar reden moeten het is een
Zondag nacht jonk geweest om een uur of
2 de naam moeten weezen Evert de buren
die verklaarden dat ik u maar zoo moest
bericht het briefje van het kint zal van de
week wel au ge haalt worden.
Slechts één. KoopmanIk zal uw
salaris van ’t jaar 50 gulden verhoogen. Je
bent in ’t afgeloopen jaar al heel precies
en nauwlettend geweest in je boekhouden.
Ik zou er op durven wedden, dat je geen
enkele misrekening gemaakt hebt 1
Boekhouder: Slechts één.
Koopman En die was
Boekhouder: Ik dacht, dat ik minstena
1QQ gulden opslag zou krjjgen.
Herbenoemd werd tot curator van ’t
Gijmnasium ds. V. Loosjes en tot lid der
C. v. T. op ’t L. O. J. Campen; tot lid der
commissie van ’t M. O. notaris Fennema.
De begroeting voor ’t O. B. Weeshuis,
dienst 1898, werd in ontvangst en uitgaaf
goedgekeurd tot een bedrag van f 62365,36.
Ingekomen was een concessieaanvrage
voor ’t maken eener waterleiding van den
heer A. G. Mulié te Harderwijk.
Aangeboden werden plannen voor uit
breiding onzer veemarkt, die, na eerst de
revue te hebben gepasseerd in een gecom
bineerde vergadering van ’t D. B. en de
C. v. O. nader ter tafel komen.
De Sneeker Ct., uitgever de heer W.
Cool van Bokma, gaat met 1 Jan. a. s. in
handen over van de h.h. Pouwels en Fal-
kena alhier, ’t Blad beleeft tegen dien datum
haar 53sten jaargang.
Heerenveen, 22 Nov. Is Heerenveen
niet meegevallen aan de heeren Rozenga en
Molenaar, de beide „Fryske Winterjoune-
nochtmannen" zijn het gewis wel aan Hee
renveen. Ze moeten hier bepaald nog eens
en meermalen terugkomen, doch dan niet
weer op den ongeschiktsten aller avonden,
den Zaterdagavond, en zonder mis zal een
veel talrijker publiek hun waardeering geven
van hun optreden. Want ’t was één lach
succes den ganschen avond, ’t Allermeest
heeft ons voldaan het keurig getypeerde
stukje „Oept en Kekke" (8jouke syn alden)
en
en
Bolswardsche Courant
-Silirrh on lïoin .5* W -
ft
