NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
«1SWABÖ EN WOSSEBAOBBS.
No. 2. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
De Historie van een jaar.
H
I
DONDERDAG 6 JANUARI.
.- I
BINNENLAND.
I
VOOB
t
processen-ver baal
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
Van het eerste valt weinig te vertellen
de verstandhouding tusschen Duitschland,
Oostenrijk, Hongarije en Italië is nog steeds
dezelfdebewijzen van de voortdurende goede
gezindheid zijn de bezoeken van koning
Humbert (met zijn gemalin) aan den Duit-
schen Keizer te Homburg van Keizer Wil
helm II aan den Oostenrijkschen Souverein
in Budapest en ook van den Oostenrijkschen
minister Goluehowski aan de zomer-residentie
te Monza van den Italiaanschen Koning.
Overigens is er weinig gesproken over de
Triple Alliantie.
Het verbond tusschen Frankrijk en Rus
land is dit jaar door het bezoek van presi
dent Faure aan het hof van St. Petersburg
een nieuw stadium ingetreden Felix Faure
werd in de Russische hoofdstad gevierd als
een gekroond staatshoofd, en de Tsaar sprak
in dien afscheidstoost van nations amies et
alliées en daaruit maken de Fransche patriot
ten op, dat er een verdrag bestaat tusschen
beide rijken. Is dat zoo Op die vraag
is nog altijd geen antwoord te geven. In
elk geval is de verhouding tusschen Frank
rijk en Rusland uiterst vriendschappelijk,
maar Rusland’s vriendschap is tevens vrede
lievend van karakter, en men heeft zich in
Parijs niet voor te stellen, dat Tsaar Nico-
laas II den Franschen den weg naar Berlijn
zal effenen.
Behalve deze twee groote verbonden in
Europa, bestaan er andere vriendschappe
lijke betrekkingen tusschen verschillende
mogendheden. Vriendschappelijker dan in
de laatste jaren bleek bijv, dit jaar de ver
houding tusschen Rusland en Uostenrijk-
Hongarije, maar ook tusschen Rusland en
Duitschlandzoowel Keizer Frans Josef als
Keizer Wilhelm 11 brachten een bezoek aan
St. Petersburg. Zelfs de betrekkingen tus
schen Frankrijk en Duitschland zijn dit jaar
kalmer en vredelievender dan ooit sinds 25
jaren. Italië en Frankrijk, die zoolang vij
andig haast tegenover elkaar stonden, kunnen
het nu heel goed met elkaar vinden.
Italië echter schijnt ook vriendschap te
willen sluiten met iedereennatuurlijker
wijze, met Duitschland en Oostenrijk-Hon-
garije, staat het op zeer goeden voet met
Rusland, met Frankrijk, en met Engeland.
Want Engeland is in dubbelen zin afgezon
derd van de Staten van het vasteland. Het
staat met drie groote mogendheden op ge
spannen voet, met Frankrijk heeft het ruzie
in Afrika, in de streken langs den Niger,
met Duitschland en Rusland is het in bot
sing in Oost-Azië. Daar trouwens, in China,
schijnt voortaan het zwaartepunt der Euro-
peesche politiek te zoeken te zijn. Niet de
Oostersche quaestie is aan het einde van ’97
het dreigende spook, maar de Oost-Aziati-
sche. Daar staan Rusland en Duitschland
naast elkaar, en Frankrijk zal er zich denke
lijk bijvoegen; daar verbindt zich Engeland
met Japan tot een geduchte macht, sterker
ter zee dan al de andere mogendheden van
Europa te zamen. En dit is nu nog, even
als bij het begin van 1897, ook bij de intrede
van 1898 het eigenaardige in de geschie
denis van Europa dat dit oude werelddeel
te klein is geworden voor de volkeren, dat
zij overal, in Azië, Amerika, Afrika, in het
Noorden en in het Zuiden, aftrek zoeken
voor hun producten, havens voor hun handel,
terreinen voor nijvere landbouwers. Daarom
ook is de historie van Europa meer een
historie, van wat buiten dit werelddeel de
Europeanen doen, dan wat er gebeurt binnen
de enge grenzen er van.
Wij zouden ten slotte kunnen spreken van
de geschiedenis der afzonderlijke volken.
Maar in de meeste landen is zoo weinig
gebeurd. Slechts enkele staten maken daarop
een uitzondering. In Oostenrijk heeft in de
laatste helft van dit jaar de rassenhaat van
Slaven en Duitschers een hoogte bereikt,
die aanleiding gaf tot tooneelen in den Rijks
raad, zooals men zelfs in den beruchten
Poolschen Landdag niet mogelijk zou geacht
hebben. Men weet, dat de Rijksraad ver
daagd en daarna gesloten moest worden, dat
het Ministerie-Badini moest wijken voor het
Kabinet-Von Gautsch. Zal het volgend jaar
ons, met het 50-jarig jubileum van den be
minden keizer Frans Josef, een meer ordelijk
parlement in Weenen laten zien? Ook om
de verhouding tot Hongarije is dat te hopen.
Een enkel woord dient gewjjd te worden
aan Spanje, waar, door den gewelddadigen
dood van Canovas,het conservatieve ministerie
plaats maakte voor een liberaal Kabinet-
Sagasta, waardoor tevens een geheel andere
gedragslijn werd aangegeven op Cuba. Tot
nog toe hebben de Spanjaarden niet veel
anders gewonnen door die veranderde politiek
tegen de opstandelingen, dan een vriend
schappelijker verhouding tot de Vereenigde
St Ren, maar dat is reeds zeer veel.
ingeland heeft een moeilijk jaar achter
den rug, maar tevens een jaar, waarop het
met geestdrift terugziet, als het jubileum
jaar van koningin Victoria, die zestig jaar
heeft geregeerd. Ongelukkig barstte in de
week zelve van het groote feest in Londen,
een opstand van volksstammen uit aan de
grenzen van Afghanistan, een opstand die
nog niet gedempt is. Bovendien heeft Enge
land te kampen met moeielijkheden in Afrika,
zoowel aan den Niger als in Egypte, terwijl
het ook in Zuid-Afrika niet geheel zijn wil
kan krijgen.
Frankrijk kon met voldoening op dit jaar
neerzien, indien niet de Dreyfus-zaak en
het Panama-schandaal er waren. De eerste
is het belangrijkstongetwijfeld zal het begin
van dit jaar de oplossing er van brengen.
Buiten Europa is alleen iets te zeggen van
de Vereenigde Staten, Mac Kinley is daar
opgetreden als president en heeft zijn naam
als protectionist gehandhaafdhet ingevoerde
Dingley-tarief is daarvan een bewijs. In
Europa tracht men tegen deze al te hooge
invoerrechten repressaille-maatregelen te
nemen, Duitschland en Oostenrijk voorop.
Met Engeland hebben de Vereenigde Staten
getwist over de robbenvisscherij in de
Behringh-zee, met Japan over de annexatie
der Hawaïeilanden.
De Japansche regeering leek zelfs zeer
oorlogzuchtig, maar de zeer veranderde toe
stand in Oost-Azië heeft het doen besluiten
zijn belangen meer dichtbij te behartigen en
aan de Unie Hawaï over te laten. Of en
in hoeverre de Vereenigde Staten zich zullen
mengen in de Chineesche quaestie, is nog
niet uit te maken. Deze quaestie blijft in
allen gevalle het belangrijkste deel der erfenis,
die het jaar 1897 aan zijn opvolger ver
maakte. Amst. Crt.
Gaasterland, 3 Jan. Aan onze Zui
derzeekusten houden zich in de jongste
dagen vele meerkoeten op. Daar het vleesch
dezer dieren door velen gewild is, wordt er
niet zelden jacht op gemaakt.
Men schrijft uit Beilen
Het nieuwe jaar is hier alweer met on
heilen ingezet. Een achtjarigen zoon van
den arbeider S. werd zooveel jenever toe
gediend, dat het kind den ganschen voor
middag zonder bewustzijn heeft gelegen,
zoodat men voor den dood vreesde en de
hulp van den dokter moest inroepen. Of
schoon ook deze eerst voor het leven vreesde
heeft de knaap het er toch doorgehaald.
In de pastorie der Ned. Herv. Gemeente
werd een glasruit verbrijzeld, waarvan de
dader werd gesnapt.
Op andere plaatsen werd ’s avonds ge
vochten enz., waarvan processen-ver baal
zijn opgemaakt.
Te Hij ken onder deze gemeente vond de
landbouwer A. Eising Zondagmorgen onder
zijne schapenkudde twee dezer dieren met
diepe wonden dood in het hok liggen, ter
wijl nog twee anderen zoo deerlijk met een
mes over den buik waren gesneden, dat
ingewanden er uit hingen en de dieren reeds
stervende waren. De dader van dit afschu
welijk bedrijf is nog niet gevonden.
Meerdere onheilen zullen nog wel rucht
baar worden.
Vijf minuten precies vóór de jaarver-
wisseling zoo meldt men uit Rotterdam
aan de Amst. Ct. ving als altijd het
groote koor van fluiten aan. Alle booten
en bootjes in onze drukke havens, alle loco
motieven op de handelsterreinen om het
hardst, fluitén en fluiten uit alle macht om
’t oude jaar te verjagen en ’t nieuwe te
verwelkomen. Zoo ook was ’t Vrijdagavond
om vijf minuten voor twaalf uur, en zeker
was ’t verjaagde jaar niet slecht, want het
geraas was veel erger dan toen ’t verwel
komd werd.
In de Kerk. Ct. wordt het denkbeeld
in overweging gegeven„dat op den 31
Augustus 1898, den dag der troonsbestijging
van Koningin Wilhelmina, in stad en dorp
door het geheele land, des voormiddags ten
10 uur, eene openbare godsdienstoefening
gehouden wordt, opdat het gezamenlijke volk
terzelfder ure Gods zegen afsmeke over het
hoofd der jeugdige Vorstin.*1 De schrijver
meent, det dit zou zijn in den geest der
Koningin en in overeenstemming met de
volkstraditie.
Ook De Herv. gelooft, dat aan zulk een
opzettelijke godsdienstoefening een plaats
toekomt op het programma der inhuldigings-
feesten.
De heer Schaepman is, naar het Cen
trum mededeelt, in zooverre hersteld dat
hij zjjn werkzaam heden weder hervat heeft.
Hij zal zich echter nog moeten in acht
nemen en de geneesheeren hebben hem
aangeraden, zich te onthouden van rede
voeringen in openbare bijeenkomsten.
Door eene nog onbekende oorzaak is
Zaterdagavond te Wyk Maastricht een houten
huis, bewoond door zekeren Dubois, met een
daaraan grenzenden stal en eene bergplaats
van galanterieën tot den grond afgebrand.
Een paardje van een petroleumventer kwam
in de vlammen om, terwijl een ander paard,
toebehoorende aan een kermisreiziger, ern
stige brandwonden bekwam. Van den inboe
del was niets verzekerd.
Naar de gevangenis te Roermond werd
Zondag overgebracht zekere Driessen uit
8 walmen,verdacht van aan denonbezoldigden
r[jks veld wachter te Swalmen verscheiden
messteken te hebben toegebracht, waardoor
zijn leven in gevaar verkeert.
Wederom zijn door de rijkspolitie te
Maastricht ter zake van muntmisdrijf twee
personen aangehouden. Deze hebben volgens
hun eigen bekentenis valsche guldens met
den beeldenaar van Koningin Wilhelmina,
door den broeder van een hunner vervaar
digd, in omloop gebracht. Er zijn thans vijf
personen in de gevangenis te Maastricht
opgesloten, die verdacht worden van munt
misdrijf.
Een 70-tal Zigeuners kwamen Zondag
morgen bij Berg en Dal over de grens. Met
een zevental wagens met paarden passeerden
zij later in volle vaart den Oranje Singel te
Nijmegen en vervolgden hunnen weg in de
richting van Grave, doch werden spoedig
achtervolgd door de maréchaussées te paard,
die, na versterkt te zijn door hun colléga’s
uit Grave, Groesbeek en Milligen, hen weder
via Groesbeek over de grens brachten, van
waar zij doortrokken tot Granen burg. Van
Cranenburg zijn ze door de Duitsche gen
darmerie naar Calcar gebracht.
Aan het einde van 1896 zweefde als een
dreigende schaduw voor de nog onbekende
toekomst, de „Oostersche quaestie.Wij
begonnen het jaar 1897 met een gevoel van
stillen angst voor hetgeen in Zuid Oost-
Europa zou gebeuren, in de landen, die bij
onze voorouders het Oosten heetten. Het
had daar reeds lang gedreigd, alles wees er
op, dat weldra het onweer vol heftigheid
moest uitslaan, de vraag was maar, wanneer
en waar en in welke mate?
In Armenië en op Kreta vooral weer
klonken de kreten der gekwelde Christenen,
kreten over de onderdrukking door de
Turken, kreten van verlangen naar de her
vormingen, die de Porto reeds zoo lang had
beloofd, maar steeds uitgesteld. In den
zomer van ’96 was de vlam van het oproer
op Kreta weer eens uitgebarsten, weereeus
met moeite bedwongen, en had de Sultan
van Turkije weer allerlei hervormingen be
loofd. Doch beloven en doen, is bij de
Turken niet hetzelfde, en nauwelijks waren
de opgestane Kretensers teruggetrokken in
hun bergen, of de onderdrukkingen, de
kwellerijen begonnen opnieuw.
Opnieuw begon ook weer de opstand, in
Februari 1897, en thans eindigde deze anders
dan de voorafgaande revoluties. Kreta bleef
nu niet alleen staan, het vond het Grieksche
volk bereid zijn stam- en geloofsgenooten
op het eiland te hulp te komen in den strijd
tegen diezelfde Turken, aan wier onder
drukking het zich zelf na een liegen vrij
heidskamp had ontworsteld.
Prins George, de tweede zoon van den
Koning van Griekenland, werd naar Kreta
gezonden met een Grieksch eskader, een
Grieksch korps vrijwilligers, maar grooten-
deels bestaande uit Grieksche militairen en
Grieksche officieren in actieven dienst, landde
onder kolonel Vassos op het eiland, en daar
ontbrandde een heftiger strijd dan ooit te
voren.
Men weet hoe die strijd werd verlegd. De
Turken vatten, schoon het Grieksche smal
deel Kreta’s kusten nooit genaakte, de maat
regelen der groote mogendheden, de hulp
aan de opgestane Kretensers verschaft, als
een casus belli op, en trokken groote strijd
machten samen aan de Grieksche grenzen,
in Macedonië en Epirus. Van hun kant
marcheerden ook de Helleensche regimenten
naar de grenzen en een paar weken lang
lagen Turken en Grieken, aloude vijanden,
daar tegenover elkander. Toen overschreed
een bende vrijwilligers of Grieksche sol
daten de grens, en beschoten een Turk-
sche versterking. Daarop verklaarde de
Porte aan de regeering in Athene den oorlog.
Men weet, hoe deze oorlog afliep met de
vernedering van Griekenlandhoe het Griek
sche leger overal geslagen werd, steeds terug
trok en weldra de Turken Griekenland’s
mooiste provincie, Thessalië, bezet hielden,
hoe daarop door Griekenland de interventie
der mogendheden werd gevraagd voor een
vrede, en hoe, op een oorlog van nauwelijks
een maand, vredesonderhandelingen volgden
van meer dan zeven maanden en eerst in
het midden van December de Grieksche
Kamer het vredesverdrag met de Porte goed
keurde.
De Oostersche quaestie is met dezen oorlog
niet opgelost, zelfs aan de Kreta-quaestie is
geen einde gemaakt. In Macedonië smeekt
men nog altijd om hervormingenop Kreta
verlangt men nog steeds naar de invoering
der door Turkije beloofde autonomie, maar
de mogendheden zoeken altijd nog naar een
geschikten vorm voor die zelfregeering, en
naar een geschikten gouverneur.
Maar toch is de oorlog tusschen Grieken
land en Turkije in één opzicht zeer gewichtig
geweest, waardoor hij een feit van belang
wordthij heeft bewezen, hoe de groote
mogendheden van Europa inderdaad den
innigen wensch koesteren om den vrede te
bewaren. Het Europeesch concert is geen
oogenblik gestoord. Wat er achter de cou
lissen gebeurd zij, wat er door de ambas
sadeurs in Konstantinopel, door de Kabinets
raden in Europa’s hoofdsteden, besproken
moge zijn, eensgezind hebben alle zich
getoond om den oorlog te beperken tot de
beide staten, om een algemeenen oorlog te
voorkomen.
Dit is een zaak van grooter beteekenis,
dan de oorlog zelfdit geeft ook vooral hoop
op de toekomst van ons werelddeel, hoop
op het voortduren van den algemeenen vrede.
Daartoe zal ongetwijfeld medewerken het
stelsel van verbonden, dat nog altijd bestaat
tusschen de groote mogendheden in Europa.
In de eerste plaatshebben we hier te spreken
over het Drie- en het Tweevoudig Verbond.
Heerenveen, 3 Jan. De bejaarde we
duwe van Wieger v. d. Zee, die sinds Zon
dagavond 28 Nov., toen ze uit de kerk te
Nyehaske naar huis keerde, vermist werd,
vermoedelijk door het stormachtige weder
te water geraakt, en naar wie langen tijd
te vergeefs gezocht is geworden, is heden
morgen onder Nieuwebrug als drenkelinge
opgehaald. De machinist A. de Groot en
zijn zoon, in een bootje voorbij varende,
vonden het lijk der oude vrouw aan den
kant van het water. Zij had het oorijzer
nog op het hoofd, de handschoenen nog aan
de handen en eenig geld en een sleutel in
den zak.
Op het vinden van het lijk was eene
premie van vijf gulden gesteld.
Schoterland, 3 Jan. De heer B. te
Mildam werd dezer dagen verrast door het
bezoek van een veldwachter, die hem eene
sommatie bracht tot betaling van den hoof-
delijken omslag ad f 40. De heer B. be
weerde reeds in September het geld met
den vrachtrijder E. H. te hebben meege
geven, die hem eene kwitantie had terug-
gebracht. Toen de veldw. deze kwitantie
zag, bemerkte hij dadelijk dat de handtee-
kening niet die van den gemeenteontvanger
was. De vrachtrijder werd in verhoor ge
nomen en bekende de kwitantie vervalscht
en het geld opgestoken te hebben.
Hommerts, 1 Jan. Toen de Hervorm
den gisteravond de kerk binnentraden, ont
waarden ze eene sterke brandluchtrook
vulde het gebouw en eene drukke beweging
heerschte er in den omtrek van de gloeiende
kachel. Niettemin liet het orgel zich krach
tig hooren en overstemde daardoor het
zagen in den vloer, want daar beneden was
het, dat reeds vurige tongen aan het hout
werk lekten.
Door gepaste middelen mocht men er
eindelijk in slagen den brand in zijn aan
vang te stuiten, doch ook gedurende de
godsdienstoefening moest men bezig blijven,
zoodat de aandacht der aanwezigen niet
onverdeeld was.
Sneek, 3 Jan. Aan de stadswaag alhier
zijn gedurende 1897 gewogen 17764/4 en
1749/s vaten boter. De hoogste prijs der
boter werd 16 Febr. bedongen, zijnde f 491/!,
de laagste prijs 9 Maart, zijnde f34‘/2. De
middelprijs per 1li vat was f40,50. Aan voer
van kaas 229524 kilo, hoogste prijs per schip
pond 28 Sept. 132, laagste prijs 4 Mei
1'19% middelprijs per schippond 1'27,57.
Van de staking onder de timmerlui
hier is tot heden niets gekomen.
Trouwens er valt ook weinig te staken,
en daarom heeft men ongetwijfeld gedacht:
beter iets dan niets. Tegen morgenavond
is een vergadering in „Amicitia" uitgeschre
ven, waarin men gezellen, patroons en par
ticulieren oproept, om te bespreken en te
hooren bespreken, het bestaand geschil in zake
loonsverhooging. Hepk. Adv.bl.
Bolswardsche Courant
l'jl
-
j
ft.
‘i
