NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
OOTAB EK WOHSEHAÖEEL
De Wapens neer!
No. 42. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
4
DONDERDAG 26 MEI.
BINNENLAND.
Ingezonden.
u
VOOR
ABONNEMENTSPRIJ880 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver-
Jpens 10 Ct. ner regel. Overigens naar
i
^XXXXXX.XXX^XKXXXXX
van het scheidsgerecht worden vastgesteld,
de vormen van het proces bepaald en maat
regelen genomen om de uitspraak der scheids
mannen desnoods door geweld te doen eer
biedigen.
Men glimlacht bij het lezen van dit woord
geweld. Maar wat bewijst dit Immers
alleen, dat het zwaard niet rusten kan in een
wereld van onvolmaakte toestanden?
Laat ons hopen en gerust de toekomst
tegen gaan. De stemmen, die den vrede
willen, nemen toe in kracht. De oogen der
volken beginnen open te gaan voor de ge
varen van den gewapenden vrede. Het zijn
niet meer de gekroonde hoofden alleen, die
over het lot der natiën beschikken, en ook
de hoogste regeeringspersonen worden meer
doordrongen van den ernst hunner plichten.
Het is er ver van verwijderd, dat wij in
Nederland zouden leven naar de plichten van
een kleinen, beschaafden Staat, die slechts
den inwendigen vrede door zijn weermiddelen
tracht te verzekeren. Onze uitgaven voor leger
en vloot zijn nog ver boven onze draagkracht
en in volslagen strijd met de stoffelijke volks
belangen.
Toch hebben wij goeden moed. Het be
ginsel der vredebonden is hier diep doorge
drongen. Kroon en Regeering zijn vervuld
van het besef der verplichtingen, die de be
ginselen van den nieuweren tijd medebrengen.
Wij zijn vol goeden moedhet meest zelfs
te midden van de jammeren van den oorlog.
Maar richten wij allen tot ons zelven de
vermaning, wij, die zeker allen vrienden des
vredes zijn, om meer met de daad het beginsel
van den broederband tusschen de volken'te
belijden.
Allen moeten wij oorlogen, maar... om in
’s levens wedstrijd den vredepalm te te win
nen, en, in dien strijd heeft elke gedachte
haar gewicht, elk woord zijn waarde
Mijnheer de Redacteur
Mag ik beleefd verzoeken voor onder
staande een plaatsje in uw geacht Blad,
teneinde daardoor de aandacht te vestigen
op een zaak van plaatselijken aard, en dus
naar ik meen in uwe kolommen juist op
hare plaats.
Het zal bij gewenscht gunstig weder a.s.
Maandag in onze stad blijken, welk een
ambitieus spel het kaatsen is. Terwijl de
strijders elkander met vuur bekampen slaat
het publiek dikwerf, ja altijd in groote
spanning den loop van het spel gade. Onze
Kaatsvereemging heeft zich terdege inge
spannen om den grooten kaatswedstrijd op
den tweeden Pinksterdag allen luister bij
te zetten, en het wakkere Bestuur verdient
een woord van lof voor zijn flink optreden.
Dat een gewenscht succes in alle opzichten
zijn deel zij
Toch is het kaatsspel te dezer stede nog
niet inheemsch, zooals het dat is in den
„Bouwhoek.® Daar zijn er liefhebbers, die
steeds den kaatsbal gereed hebben, om elk
snippertje vrijen tijd te benutten door „efkes
te kaetsen®, zelfs de uren van den rusttijd
worden ingekort, terwille van het gelief
koosd spel. Men kan zeggen, dat de lust
tot kaatsen daar den jongens met den pap
lepel wordt ingegeven. Kom in onze „Bouw-
dorpen® des Zondags eens. De ballen gonzen
als vliegen door de lucht. Overal waar
slechts een paar mannen of jongens te vin
den zijn, is ook het kaatsspel ter hand ge
nomen. Mag nu hier de liefhebberij voor
dit spel niet zoo groot zijn, toch zijn er ook
hier, vooral onder de jongelieden, velen, die
wel gaarne dat spel beoefenen, doch er ont
breekt in en bij onze stad een geschikt
terrein. Bij het kaatsen moet ruimte zijn,
anders staat men, vooral als er wat veel
kaatsers zijn, elkaar in den weg.
Des Zondagnamiddags gaan vele jongelui
de poort uit om in een stuk land in de
nabijheid zich te oefenen. Nu is het begrij
pelijk, dat de boeren en melktappers, die
het land om de stad peperduur moeten
huren, niet gesteld zijn, op zooveel getrap
pel op hun grasgewas.
Vooral dit voorjaar is het land zoo nat,
dat de koeien reeds meer dan gewenscht
wordt vertrappen. De veehouders dulden
daarom de jongens niet in hun weiden, en
het is gebleken, dat de waarschuwingen de
jongelui niet terug hielden. Zoo moest af
en toe de politie te hulp worden geroepen,
en naar mij ter oore is gekomen, hebben j.l.
Zondag zelfs enkele personen procesverbaal
opgeloopen, doordat zij zich tegen den wil
van den eigenaar of gebruiker in het land
ophielden, 't Is naar aanleiding hiervan, dat
ik de pen aanvat, om de aandacht te ves
tigen op deze zaak,
24 Mei. De jongeling J. Z. uit Schui-
lenburg bij Hindeloopen was alhier Zondag
avond bij zijn meisje geweest. Even na
middernacht zou hij de terugreis aanvaarden.
Onderweg en nog in de stad zijnde werd
hij door een tweetal aangehouden en gevraagd
waar hij vandaan was. De jongeling wilde
doorgaan en zeide, dat hun dat niet aan
ging. Een van hen gaf hem toen een slag
tegen zijn hoofd, waarop hij niet onzacht
met de straatsteenen kennis maakte en hij
ijlings vluchte, doch werd door zekere R.
B. nagezet. Op de stoep van den heer K.
werd hij wederom gegrepen en duchtig toe
getakeld. Op het hulpgeroep van de aan
gevallene werden de buren uit hun nacht
rust opgewekt en zagen, dat de dader ijlings
de vlucht nam. Na des nachts voorïoopig
verbonden te zijn is hem des anderen
morgens bij den apotheker Rauwerda ver
dere hulp verstrekt. Naar men zegt is de
jongeling voor zijn leven geschonden.
De politie is met het een en ander in
kennis gesteld en heeft den dader tot be
kentenis gebracht, die zeker zijn verdiende
straf niet zal ontgaan. De Banier.
Stavoren, 23 Mei. De ansjovisvangst
was in de afgeloopen week minder voor-
deelig. De vangsten waren onegaal en veelal
onbeduidend. Het ruwe weder schijnt de
visch van onze kusten verdreven te hebben.
Blijkens ingekomen berichten houdt ze zich
thans op bij en om Wieringen, waar de
visschers beste zaken maakten. De prijs
bleef bepaald op f 10.
Bakhuizen, 23 Mei. Alhier hebben
binnen 14 dagen tijds niet minder dan 5
personen een hunner ledematen ontwricht
of gebroken. Te Warns werd een bejaard
veehouder door een zijner koeien een been
kapot getrapt.
Op den publieken weg in de nabijheid
van Bredevoort hebben landloopers een
meisje aangerandom het schreeuwen te
beletten, stopten zij haar iets in den mond.
Onraad bemerkende, kozen zij het hazen
pad, doch een hunner werd in de nabijheid
van Winterswijk aangehouden en naar
Aalten getransporteerd.
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag is op de ringvaart van den Haarlem-
mermeerpolder een roeiboot, waarin een
zestal jongelieden gezeten waren, die voor
hun nachtelijk tochtje den noodigen voor
raad spiritualiën hadden medegenomen, om
geslagen, met het treurige gevolg, dat de
20-jarige S. 8. verdronktwee der jonge
lieden wisten, zich zwemmende te redden,
terwijl drie hunner hunne redding in hoofd
zaak te danken hebben aan een schipper,
die met zijn vaartuig daar lag.
Konijnenvleesch moet volksvoeding
worden Dat was en is heden ten dage nog
de leuze van alle konijnenfokkers-vereeni-
gingen (in het buitenland namelijk) en te
recht, want konijnenvleesch is niet slechts
van alle vleesch voor den minsten prjjs te
fokken, maar het is ook van bijzondere voe
dingswaarde en volgt daarin op ossenvleesch.
Daarbij is het gemakkeljjk verteerbaar en,
als het van jonge dieren afstamt, ook vooral
geschikt voor zieken en herstellenden. En
wat de kosten aangaat, komt bij rationeele
teelt het pond slachtgewicht op 24 tot hoog
stens 30 centen, ja onder bijzonder gunsti
ge bijzonderheden kan het zelfs reeds voor
18 centen geproduceerd worden.
Maar men moet de goede rassen kwee-
ken. Het konijn is, wat voeder aangaat,
zeer gemakkeljjk en niet erg kieskeurig.
Alle afval van groenten, aardappelschillen
enz. zijn hem welkom, ook korsten brood,
schillen van ooft enz. Met den keukenafval
van een gemiddeld huishouden kunnen met
een weinig haver, hooi en wat krachtvoeder
23 konjjnen en hun jongen onderhouden
worden en menige Zondagslekkernij komt
zoo gaandeweg ter tafel. Hun, die geld heb
ben, ontbreekt het niet aan vleeschspjjs,
maar door konijnenfokkerij kan ook de ge
ringe man zonder groote kosten zulk een
lekkernij bekomen. Wat de deugdelijkheid
van een goed toebereid konijn aangaat, zoo
staat deze niet beneden het fijnste gevogelte,
ja, er zijn er, die aan het eerste de voor
keur geven.
Daarom moet ieder, die een tuintje bezit
met groenten, en dus ook onkruid, en een
plaatsje heeft voor een paar konjjnenstalle*
tjes, het eens met een paar konynen be
proeven want het konijn is niet langer
alleen maar speelgoed voor kinderen het
is het meest rentegevende nuttige dier, de
beste vleeschproducent van den kleinen man.
Juist daarom moet ieder, die’t maar eenigs-
zins kan, konijnen fokken.
(Fr. v. d. D.)
De twisten, tusschen de Republiek der
Noord-Amerikaansche Unie en het Konink
rijk Spanje, hebben ons weer eens de be
zoeking gebracht van den oorlog.
Ons, want, in dit geval vooral lijden de
onschuldigen met de schuldigeu, als wij de
oorlogvoerende partijen schuldig mogen noe
men.
Opnieuw is de hoop verjjdeld van de vrien
den des vredes, dat een minnelijke schikking
het onmenscheljjk bloedvergieten en de moed
willige vernieling van de kostbaarste schatten
van natuur en menschenhand zou voorkomen.
In ons werelddeel is het reeds meer dan
tachtig jaar geleden, sinds op het congres
der Mogendheden te Weenen, een einde
werd gemaakt aan de langdurige en ver
schrikkelijke oorlogen, die Napoleon en zijn
bondgenooten tegen half Europa voerden.
De te Weenen vergaderde vorsten spraken
toen dat bekende woord uit, waarmede zjj
meenden den vrede voor altijd te verzekeren.
Maar de wereldvrede is niets dan een
schoone droom. Zoovele inzichten en belan
gen kunnen nimmer geheel en in alles te
samen gaan evenmin als in de burgermaat
schappij steeds een volmaakte toestand van
eendracht en vrede kan heerscben.
In Europa werd, sinds het Weener-congres
van 1815, reeds zeven malen de oorlogsfakkel
ontstoken. Telkens is er eene overwonnene
of vernederde partij, die naar wraak dorst
of op herovering loert. De handelsbelangen
drjjven de volken tot een staatkunde van
verovering van vreemde gewesten en dit strekt
weer tot najjver en mededinging.
Dat is de voorname oorzaak van dat ver
schrikkelijk opdryven der militaire lasten,
die de welvaart der volkeren verslinden en
de beste krachten aan de nijverheid onttrek
ken. Bijna alle natiën leven in zoogenaamden
gewapenden vrede. Men rekent op een oorlog
en richt zijn leger en vloot daarnaar in, in
plaats van naar de behoeften van de binnen-
landsche rust en vrede.
Duizelingwekkend zyn de cijfers der uit
gaven, die de groote rijken zich jaarlijks
voor leger en vloot getroosten. Bepalen wij
ons tot ons eigen land, dan zien wij, dat
acht en dertig millioen guldens elk jaar voor
militaire doeleinden worden besteedeene
som die zeker niet geheel kan worden be
spaard, maar die, als ze bespaard kon wor
den, groot genoeg was om binnen dertig
jaren de geheele staatsschuld af te lossen, en
een rente te besparen, waarmee, om een voor
beeld te noemen, alle woeste gronden in
vruchtbaar land kon worden herschapen en
de Zuiderzee als een nieuwe provincie aan
de kaart toegevoegd.
Voor de mislukte uitspraak van het Weener-
congres, is in later tijd een beter beginsel in
de plaats getreden. Men noemt dat, met een
vreemd woord, het beginsel der arbitrage,
dat wil zeggen, van het scheids-gerecht.
Zooals in de burgermaatschappij alle ge
schillen voor den bevoegden rechter worden
gebracht en zyn vonnis door dwangmiddelen
kan worden uitgevoerd, zoo behoort ook, in
de groote maatschappij der beschaafde volken,
het zelf-recht, het geweld, door orde te
worden vervangen, en elk geschil tusschen
de natiën beslist door bevoegde rechters, die
de macht hebben, hunne uitspraken door de
partijen te doen eerbiedigen.
Dit is het doel van de vrienden van den
vrede en van die talrijke vredebonden, die
nu reeds alom worden gevonden. Elk gewoon
verstand begrijpt, dat hier volstrekt niets
onmogelijks wordt nagejaagd.
Voor eiken staat is ongetwijfeld een klein
en zoo goed mogelijk ingericht leger noodig
tot behoud van de binnenlandsche rust. Leger
en vloot beiden kunnen noodzakelijk wezen
in de aanraking met onbeschaafde volken of
in omstandigheden van buitengewonen aard.
Maar de oorlogen tusschen de beschaafde
volken zijn niet noodzakelijk, en, met het
oog op hunne onvermijdelijke, treurige ge
volgen, zijn zij misdadig.
Gelukkig mogen wij het noemen, dat de
vredebonden den steun genieten van vele der
beste staatslieden en zelfs van gekroonde
hoofden, en dat zij niet zonder vrucht werk
zaam zijn. Aan hun invloed is het in hoofd
zaak te danken, dat reeds meer dan veertig
malen een geschil tusschen de natiën een
zoogenaamd internationaal geschil, aan de
uitspraak van scheidslieden onderworpen
werd.
Zeer zeker is dit niet genoeg. Het eind
doel is een verbond tusschen de beschaafde
Staten, waarbij deze zich verbinden om elk op
komend geschil aan de uitspraak van bevoegde
Rechters te onderwerpen, waar by de regelen
Ik overwoog, of het niet op den weg der
Kaatsvereeniging zou liggen, ook op dit ge
bied haar werkkring uit te strekken, en
moeite aan te wenden om een geschikt en
vrij terrein voor de beoefenaren van het
kaatsen beschikbaar te stellen. Ik weet wel
deze zaak is reeds meermalen op de verga
deringen het onderwerp der discussie ge
weest, en af en toe hebben ook liefhebbers
van het spel, hun land disponibel gesteld,
doch dit is gedurende den geheelen zomer
moeielijk te vergen. En toch zou dit een
zaak van belang zijn. Een groote schare
jongens zoekt eene gelegenheid om zich te
oefenen, en deze liefhebberij in de hand te
werken, kan in meer dan een opzicht haar
nut hebben. Dit spel in de buitenlucht
dient in eere gehouden te worden, het houdt
velen van andere minder onschuldige uit
spanningen terug. Bovendien zou het meer
en meer inheemsch worden van het kaats
spel de Vereeniging op den duur ten goede
komen.
Ook zou het ter aanmoediging strekken,
indien een enkele maal een paar prijsjes
werden uitgeloofd, maatregelen voor hand-
jeplakken „of te wel parten® behoefden niet
genomen te worden.
Mocht dit schrijven aanleiding geven, dat
op een of andere wijze worde voorzien in
een naar mijn gevoelen bestaande leemte.
Tegen eenige vergoeding zal gewis wel een
of ander stuk land beschikbaar zijn, en m. i.
ligt het in de eerste plaats op den weg der
Kaatsvereeniging, om hierin te voorzien.
Moge Maandag a. s. zulk een goede finan-
tiëele uitkomst opleveren, dat nog dit seisoen
de leemte kan worden opgeheven.
Een Belangstellende.
Leeuwarden, 23 Mei. Sedert eenige
dagen is op het Noord vliet een coöperatieve
broodbakkerij in werking, waarvan het ver-
eischte kapitaal in aandeelen van f 5 is
bijeengebracht. Het doel dezer onderneming
is, om hun, die daaraan behoefte hebben,
zoo goedkoop mogelijk brood te verschaffen,
waarvan de hoedanigheid niet behoeft onder
te doen voor die van brood uit andere goede
bakkerijen en verder de eventueel te maken
winst in den vorm van levensbehoeften in
tijden van werkeloosheid, dus voornamelijk
in den winter, aan de afnemers uit te
keeren. Reeds nu kan gezegd worden, dat
deze coöperatieve bakkerij den strijd om
het bestaan niet te zwaar zal vallen en den
gebruikers ten zegen strekken.
Hepk. Adv.bl.
Slieek, 24 Mei. De Dinsdag vóór Pink-
steren heeft meestal voor Pinksteren-drie
moeten onderdoen, die van heden echter
zal vrijzeker acht dagen in spanning ver-
keeren of de volgende weekmarkt hem den
loef komt afsteken. In de straten, op de
veemarkt, in de café’s, overal verdrong men
elkaar. In de winkels waren vaak geen
handen genoeg om te helpen in de ateliers
stonden soms meer dan een dozijn jonge
deernen ongeduldig te wachten op den on-
misbaren pinksterpronk, die, wanneer hij
voor 29 Mei niet arriveert, meer dan de
helft der waarde verloren heeft.
Op de veemarkt, zeiden we, mankeerde
’t ook geenszins aan drukte. Was de handel
in melkvee de vorige week tamelijk, nu
kon hij, bepaald misschien wegens den ge-
ringeren aanvoer, levendig worden genoemd.
Voor fijne kwaliteit besteedden een paar
Hollanders veel geld. De varkensmarkt
was ook vluggerLondensche biggen golden
18 ct., afgedankte zeugen echter 14^2, 15
en 16 cts. per 1h K.G. In wolvee ging veel
om, zooveel zelfs, dat onze raadsleden, die
op moment niet weten, hoe en wat ze met
de veemarkt zullen, de ervaring konden
opdoen, dat er zoo spoedig mogelijk een
verandering ten goede moet komen.
Londensch wolvee 1ste soort werd op
gekocht voor 26 en 27 ct., zuiglammeren
1ste soort 40 en 41 ct. per 1/a K.G. Vet
rundvee zal wel prijzig blijven; voor fijnste
soort gaf men 28, 29 tot 30 ct. Vette kal
veren, waarin de handel minder vlug was,
werden betaald met 25 tot 32 ct.
24 Mei. De heer T. v. d. Steele, een
hoogst verdienstelijk raadslid alhier, heeft
naar men ons meedeelt, als zoodanig ont
slag genomen.
Workuill. De nieuwe voorjaarspaar-
denmarkt, Maandag 23 Mei hier gehouden,
viel niet tegen. Twee en twintig paarden
waren aan de lijn, dat is nu niet veel, maar
men bedenke dat het instellen dezer markt
een proefstuk is. Er waren flinke beesten
aan de markt, de handel was levendig.
Bolswardsche Courant
