NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
ASSURANTIE MAATSCHAPPIJ
„ACHLUM”.
No. 60. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
J9
DONDERDAG 28 JULI,
BINNENLAND.
K'
X
Donderdag 4 Augustus a.s.
4
A
i:
VOOR
courant.
I
I
I
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Door de redactie van het Volksdag
blad is, aan een aantal personen van naam
en beteekenis in ons land verzocht hun
antwoord mede te deelen op de volgende
vragen
„Achttet gij twijfel aan het vonnis, over
de gebroeders Hogerhuis geveld, gerecht
vaardigd, en zijt gij, door de op last van
hoogerhand openbaar gemaakte beschikking
van den officier van justitie te Leeuwarden,
van dien twijfel niet teruggekomen
„Indien gij tot het geven van een uit
spraak omtrent het al of niet gerechtvaar
digde van dien twijfel u niet bevoegd mocht
achten^ houdt gij dan toch dien voor alge-
Ten behoeve der
aangifte van W1L
enz. over het a s.
verzekeringsjaar 1 Aug. 1898-’99
zoomede voor alle andere assuran-
tie-zaken, wordt vanwege boven
gemelde Maatschappij, behalve der
laatsten Donderdag der maand
ook zitting gehouden in „de Wijn
berg” te BOLSWARD op
deden vermoeden, met bijzondere belangstel-
ling gevolgd. En toen het in de lucht vliegen
van de „Maine" aan Amerika een welkom
voorwendsel aanbood om op Cuba met geweld
in te grijpen; toen na lange beraadslagingen
in den Senaat en het Huis van Afgevaar
digden te Washington den 22en April aan
Mc. Kinley de oorlogsverklaring werd alge-
dwongen, was Europa er toch door verrast
en verkeerde men in gespannen verwachting
hoe ten slotte de strijd tusschen de beide
ongelijke krachten zou verloopen. Vrij alge
meen was men van oordeel, dat binnen enkele
weken het door inwendige krisissen verzwakte
en door een jarenlang gevoerden kolonialen
oorlog uitgeputte Spanje door het aan hulp
middelen van allerlei aard zoo rijke Amerika
in eenige snel elkaar opvolgende slagen zou
zijn overwonnen.
Hoe geheel anders is echter de oorlog tot
nu toe verloopenGeen snel en vastberaden
optreden, geen korte hevige worsteling, geen
spoedige beslissing, maar aan beide zijden
langzame voorbereiding, zwakke aanvallen,
sleepende uitvoering van onvaste besluiten.
Drie volle maanden „woedt“ nu reeds de
krijg en nog zijn er slechts drie „feiten" te
vermelden, welke het, wij zouden haast zeg
gen, vreedzaam verloop van den strijd heb
ben onderbroken, nl. de zeegevechten Cavite
en Santiago de Cuba en het eerste, tot nu
toe eenige, gevecht te land voor Santiago.
Het treffen, waarbij het kleine Spaansche
eskader voor Manilla vernietigd werd, is
eigenlijk tot nu toe het eenige feit dat blijk
gaf van energie en flinkheid. Toen men in
heit groote legerkamp te Chickamauga eerst
langzaam de geregelde troepen der Unie be
gon te verzamelen, toen het eenige in dienst
gestelde Spaansche eskader nog besluiteloos
bij de Kaap-Verdische eilanden lag, stoomde
commodore Dewey, kort besloten, met zijn
kruisers van Hongkong naar de Filippijnen,
om den vijand daar, waar hij het dichtst bij
hem was, aan te grijpen; een plaats waar
ïiiemand aan strijd gedacht had.
Dat de oude slechte schepen van admiraal
Motojo het moesten afleggen tegen de met
de nieuwste snelvuurkanonnen bewapende
Amerikaansche kruisers, dat kon commodore
Dewey zich niet als een bijzondere verdienste
aanrekenen. Maar wel mag hij er zich op
beroemen naast admiraal Cervera de eenige
te zijn die kloek en flink is voor den dag
gekomen. Overigens dragen al de daden en
plannen in dezen wonderlijken oorlog het
Jsenmerk van lauwheid.
De gezamenlijke krijgsbedrijven der Ame
rikanen bepaalden zich in den beginne tot
het opbrengen van eenige Spaansche koop
vaardijschepen, totdat de Yankees werden
verontrust door Cervera’s Kaap-Verdisch
eskader, waarvan men niet wist waar het
zich bevond of waarheen het koers zette.
Ofschoon het succes by Cavite reeds was be
vochten, begon men zich in de kuststeden
der Vereenigde Staten in hooge mate onge
rust te maken; men vreesde een aanval op
de slecht of in ’t geheel niet verdedigde
havensteden, ja sommigen voorzagen reeds
een bombardement van New-York. Zoodra
•achter de eerste kanonschoten aan de kust
wan Cuba gelost waren, keerden de kalmte
en de moed der Yankees terug, en toen al
te ijverige berichtgevers meedeelden dat de
•eene Spaansche vesting voor en de andere
na tot zwijgen gebracht en Mantazas, Cien-
fugos, Cabanas, Tibucoa en Bahia Honda tot
puin geschoten waren, toen verhief zich de
geestdrift tot de hoogte waarop zij zich sedert
bijna onafgebroken heeft gehandhaafd.
In dezen roes van opgewondenheid zag
men echter voorbij dat het eigenlijke doel
van den strijd, de inneming van Cuba’s
hoofdstad Havanna, weder werd opgegeven;
^en vergaf dat de verovering van Santiago
meen en gegrond genoeg, om een hernieuwde,
openbare behandeling, langs welken rechts
weg ook gevoerd, van de zaak-Hogerhuis
gewenscht te achten
Onder het vijftal ingekomen antwoorden
treft door zijne frischheid en waardigen
ernst het volgende van prof, Bolland te
Leiden
„Ik voor mij heb sinds mijne prille jeugd
aan de onkreukbare goede trouw onzer
in elk geval slechts een geringe factor kon
zyn voor de inbezitneming van het geheele
eilanden Uncle Sam zag niet in, dat de met
zooveel enthousiasme begonnen inscheping
der soldaten te Tampa een schel licht wierp
op den droevigen toestand, waarin de gere
gelde troepen verkeerden, waardoor hij zich
aan den spot der Europeesche militaire mo
gendheden bloot stelde, merkt de Koln.
Zeitung, waaraan wij bovenstaande opmer
kingen ontleenen, op. En trots de vernieti
ging der tweede Spaansche vloot, trots den
val van Santiago, vervolgt dat blad, zijn de
Amerikanen hun oorsponkelijk doel feitelijk
niet nader gekomen, dan zij bij hun eerste
landing bij Daiquiri waren.
Bij de Spanjaarden zag het er met de
slagvaardigheid zoo mogelijk nog slechter
uit, terwijl het handelen volgens een vast
plan te eenenmale ontbrak. Weliswaar kon
men van de in den strijd geharde, taaie
koloniale troepen iets verwachten, en het
ware voor hen ook te wenscheh geweest,
dat zij in den strijd om den parel der An
tillen, gelegenheid hadden gehad om zich in
een open veldslag met hun tegenstanders te
meten. Maar het schijnt dat de Spanjaar
den zonder deze satisfactie het belangrijkste
deel van hun koloniaal bezit moeten ver
liezen, Cuba, waarvoor zij zooveel miljoenen
opgeofferd en waar zooveel duizenden van
Spanje’s zonen een graf gevonden hebben.
Bovendien wilde het ongeluk nog, dat bij
het uitbreken van den oorlog hun vloot zien
in onvoldoenden toestand bevond, gelijk de
Amerikaansche troepen niet goed geoefend
waren. Het materiaal was voor een deel niet
slecht, ofschoon vooruit te zien was, dat het
niet tegen de Amerikaansche vloot was op
gewassen maar niets was gereed, niets in
zooverre klaar, dat tenminste nog op een
klein succes hier en daar kon worden ge
hoopt.
Erger dan dat, was echter het algeheele
ontbreken van een vast plan bij de regeering,
welke door een verderfelijke wankelmoedig
heid aangegrepen, aan de ingevingen van
het oogenblik toegaf zonder daarby verder
na te denken en tegenover het onvaderlands
lievend geschreeuw van de pers het hoofd
verloor. Zoo werd de zeemacht vernietigd
op Cavite volgde Santiago en misschien
wie weet zal met Montojo en Cervera
nog Camara „Der Dritte im Bunde" zijn,
wiens verstoppertje spelen en spelevaren in
de Middellandsche Zee aan belachelijkheid
weinig onder doet voor de bespottelijke wijze
waarop het Amerikaansche leger is gemobi
liseerd.
Na verloop van een vol kwartaal staan
de beide’ tegenstanders nog tegenover elkaar
als in het begin van den oorlog, zonder dat
het doel, de bevryding van Uuba, bereikt
is. Dat de Spaansche vloot vernietigd is,
geeft voor de inneming van Havanna en de
verovering van Cuba niet zoo heel veel voor
deel aan de Amerikanen, wel ontheft het
hen van een grooten last.
Op Cuba, Portorico en de Filippijnen dus
na drie maanden strijdens nog niet veel
anders dan stilstand, in elk geval nog geen
basis, waarop waarschijnlijk een strategisch
succes kan worden verkregen. Wantevenmin
als de slag voor Cavite invloed kan oefenen
op de toekomst der Filippijnen zoolang Ma
nilla niet is ingenomen, evenmin staat de
val van Santiago in organisch verband met
de verovering van Cuba, zoolang Havanna
nog in het bezit der Spanjaarden is. Zonder
vast plan, stuksgewijze, sleepend als tot nu
toe zal de stryd worden voortgezet, tot Span-
je’s geldmiddelen ten laatste totaal zullen
zijn uitgeputeen strijd aldus besluit de
Köln Zeitung haar belangwekkend artikel
welke de buitenstaanders, en vooral den
handel, opvallend weinig deert, doch die
alleen nog belangstelling vindt, omdat hij
de laatste opflikkering is van een land, dat
eens een groote mogendheid was, de dood
strijd van een eenmaal geweldige koloniale
macht.
den. De man moest zich echter met nul op
het request tevreden stellen.
De firma Halbertsma te Sneek herdacht
Zondag jl. met haar personeel en vrouwen
het 10-jarig bestaan harer roomboterfabriek
aldaar. Per boot ging men ’s morgens naar
Kippen burg, waar het talrijk gezelschap
dineerde en de dag verder hoogst prettig
werd doorgebracht.
Na aankomst te Sneek vereenigde men
Nederlandsche rechters geloofd, en ik betreur zicy weer in den tuin bij de fabriek, die
voor deze gelegenheid geheel feestelijk was
verlicht. Tot laat in den nacht werd pret
gemaakt en hoogst dankbaar en voldaan
keerden allen huiswaarts.
Makkum. Tot predikant der Ned. Herv.
Gemeente alhier is beroepen ds. O. Norel
te Wons.
Gaasterland, 25 Juli. Gisteren was
het 35 jaar geleden, dat de Hoogwelgeb.
heer Jhr. Mr. J. H. F. K. van Swinderen
het Burgemeesterschap over onze gemeen
te aanvaardde. In die lange reeks van jaren
heeft hij getoond een open oog voor hare
belangen te hebben en geen wonder is het
dan ook dat onze Burgemeester door ieder
hoog geacht en bemind wordt. Moge hij nog
lange jaren zyn ambt blijven vervullen!
Dat is onze wensch.
Workum. Wij vernemen dat reeds
jongelieden zich bij den Burgemeester hebben
aangemeld tot deelneming aan het voorbe
reidend militair onderricht, bij goedgunstige
beschikking van den Minister van Oorlog
in uitzicht gesteld.
Dit onderricht wordt gegeven kosteloos en
kan worden gevolgd door jongelieden van 16
tot 24 jarigen leeftijd.
Met genoegen vermelden wy dit feit, het
getuigt van een flinke geest onder de jongelui
die hen tot eer verstrekt en gunstig afsteekt
bij het Jan Salie gepraat over den nieuwen
dienstplicht dat sommigen nog durven laten
hooren.
Tot naricht dient dat men vóór 1 Aug.
zich moet aanmeiden.
Als er twintig zyn dan kan het losloopen.
Vooruit dus jongens, en niet gedraald!
Wonseradeel. Dat door den regen der
laatste dagen het besproeien der aardappels
niets heeft geholpen, zoo als een bericht in
sommige bladen verkondigde, zullen onze
landbouwers hier niet gereedelijk toestem
men. En ’t loof der aardappels stemt het
nog minder toe. Vooral niet waar dit loof
met Bordelaise poeder is behandeld. Dit
poeder schijnt meer op ’t blad te houden en
voldoet den gebruikers uitstekend. Voorde
tweede maal is thans het besproeien gedaan.
Nog eenmaal zal men het dan moeten over
doen, om vrij zeker tegen de ziekte gevrij
waard te wezen.
Naar aanleiding van de a.s. feestelijk
heden in deze gemeente heeft de E.A. Hr.
Burgemeester aan Hoofden van Scholen, als
leden der feest-commissiën, ter kennis ge
bracht, dat zoo de commission voor den
feestdag een draaimolen, kijkkast of iets van
dien aard wenschen te engageeren, onthef
fing verleend wordt van het bepaalde in
art. 2 der politie-verordeningen. Zeker zal
van die vrijgevigheid wel gebruik worden
gemaakt. Friso.
.Leeuwarden, 25 Juli. Een enkel staal
tje van den achterlijken stand van sommige
veldvruchten. Terwyl verleden jaar om
deez’ tijd de eerste „groene boontjes" al
ter markt waren gebracht, staan de struiken
thans pas in bloei. Groote boonen (linzen)
worden al eenige weken te koop aangebo
den en rijpe kruisbessen komen ook hard
los. Bjjna alle groenten zyn duurder door
den middelmatigen oogst.
Drachten, 24 Juli. J. de Vr., die 1
maand gevangenisstraf te Heerenveen moest
ondergaan en wegens krankzinnigheid naar
Medemblik werd getransporteerd, is heden,
nu zyn straftijd om was, naar Franeker
overgebracht.
Oudeschoot, 23 Juli. Beide knechten
en de meid hebben bij den brand op „Oran-
jehoeve" al hun kleeren en goed verloren.
Een der knechten is nu met een lijst bij
de ingezetenen rond geweest. Hy had echter
verzuimd daartoe vooraf permissie van den
burgemeester te vragen en heeft nu nog poces-
verbaal gekregen bovendien.
Men moet maar ongelukkig wezen.
Hepk. Adv. BI.
De flnancieele resultaten van de Bak-
kery-Tentoonstelling schijnen niet schitterend
te zullen zyn, zegt de Ned. Bakkers- Ct.
Aandeelhouders kunnen al vast hun beurzen
openen om zoo ongeveer de helft van de
waarborgen bij te passen.
Als rariteit van deze tentoonstelling deelt
het blad mede, dat zelfs een inzender werd
bekroond die niets had ingezonden!
het zeer, dat men van een aangelegenheid
als deze, die met maatschappelijke partij
twisten niets heeft uit te staan, van som
mige zijden met geweld een klasse-quaestie
heeft willen maken. In alle gevalle zijn
rechterlijke uitspraken en openbaar ge
maakte beschikkingen van officieren van
justitie in ons vaderland geen dingen, die
wij lichtvaardig mogen wraken, en nooit
behooren wij dat te doen in andere dan
eerbiedige bewoordingendwalen blijft
menschelyk, doch de Nederlandsche rechts
bedoeling staat te hoog, om rechtmatige
gegevens tot opruiing van menigten aan de
hand te doen."
Te Denekamp zitten de leden van de
vroegere coöperatieve zuivelfabriek in span
ning. Deze fabriek, die in Januari liqui
deerde, heeft eene schuld van ruim f 11.000,
waarvoor de deelhebbers zullen worden aan
gesproken. De Telegraaf.
Op de kermis te Utrecht heeft men
als nieuwigheid ingevoerd de straatverkoop
van kleine waaiertjes, waarmede noen elkaar
„om de ooren ranselt." Confetti en serpen
tines waren vervelend, lastig, maar overigens
onschuldig. Het is evenwel te denken, dat
de waaierklappers," zooals ze heeten, bij
gelegenheid tot formeele kloppartijen zullen
aanleiding geven. Ze moeten dus liever
tijdig geweerd worden.
Dezer dagen zijn overleden in het
gezin van zekeren De H., onder de ge
meente Groesbeek, een paar dagen na
elkander, twee kleine kinderen, vermoede
lijk tengevolge van het opeten van door
hen in hunne onwetendheid geplukte ver
giftige bessen, waaromtrent door de justitie
een onderzoek is gelast.
Aangaande het tramongeluk van Don
derdag op de lijn Bergen-op-ZoomAntwer
pen kan nu nog met zekerheid bericht worden
dat tengevolge van déraillement even over
de Belgische grenzen de locomotief omviel,
waarop door den val de afsluitkraan van
den stoomketel brak. De machinist, die
onder de locomotief gevallen was, kreeg al
het kokende water en de ontsnappende
stoom over het lichaam en werd daardoor
zóó deerlyk verbrand dat hij nog denzelfden
avond in het gasthuis te Antwerpen over
leed. Zaterdag is zijn lijk naar Bergen-op-
Zoom, waar hij thuis behoorde, vervoerd en
daar, gevolgd door den directeur en een
deel van het personeel der maatschappij,
begraven.
De stoker is er zonder ernstige verwon
ding afgekomen en doet reeds weder dienst.
Het ongeluk is te wijten aan een scherpen
hoek in den toch reeds zoo heuvelachtigen
weg.
De Pruisische Regeering heeft last
gegeven om niet door hunne ouders verge
zelde Nederlandsche kinderen beneden 16
jaar, werkzaam in Pruisische steenbakke
rijen, zonder uitzondering door de Pruisische
politie, na kennisgeving aan de betrokken
Nederlandsche autoriteiten, over de grenzen
te laten zetten en aan de Nederlandsche
politie over te geven.
Te Assen is Zondagavond een protest
meeting gehouden in zake de gebroeders
Hogerhuis, waarin de heer L. M. Hermans,
van het landelyk comité voor de invrijheid
stelling der veroordeelden, als spreker op
trad. Hij onderwierp de bekende beschik
king van den officier van justitie te Leeu
warden aan een uitvoerige critiek. Daar
hij een paar dagen geleden te Beetgum had
gesproken, kon hij natnens de moeder en
de zuster der veroordeelden verklaren, dat
zij met hart en ziel van hun onschuld over
tuigd zijn, doch zij evenmin als de gebroe
ders zelven er ooit in zullen toestemmen
gratie te vragen, als daarby de schuld aan
de inbraak moet worden erkend.
Twee maanden geleden werd te Wa-
geningen een luchtballon opgelaten, waar
aan een briefje was verbonden. Buiten voor
kennis van hem, die het briefje schreef, had
een ander daarop geschreven„wie dit
briefje terug bezorgt, zal goed beloond wor
den". Zondagmorgen vervoegde zich een
boertje uit Hoenderlo, die er vjjf uur voor
geloopen had, bij den onderteekenaar van
het briefte om zyn belooning te vragen,
wjjl hü het bedoelde, episteltje had geven-
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
6
Bolswardsche Courant
Ntmn m vamums
