NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
iNWUM SR WWSERAÖS»
No. 62. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
TIRANNEN.
DONDERDAG 4 AUGUSTUS.
B1N1NENLAJND.
VOOR
"Im
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver-
Jonns 10 Ct. ner regel. Overigens naar plaatsruimte.
aan den moed en de veerkracht om zich zelf
te blijven en neen te zeggen. Zij zijn de
grooten, de gidsen en lichten in hunnen kring.
Vaak worden zij bespot en uitgelachen; de
wereld zal tot hen komen met haar schou
derophalen, en haar smaad, en de groote
„men**, wien ontelbaar velen slaafs gehoor
zamen, zal dezen zijn vonnis niet besparen,
doch zoo die waarachtig grooten deze dingen
kunnen dragen, kalm en geduldig, kloek
volhardend op den koninklijken weg, en in
het aangezicht van een glimlach en een bit
tere bejegening aan zich zelven trouw blijven,
dan zullen zij het voortdurend meer onder
vinden, dat de besten zich scharen aan hunne
zijde en geprikkeld door hen, in hun voet
stappen treden. Van die grooten gaat invloed
uit op den duur. Onwaardige tirannie, hen
vernederend die haar uitoefenen, zwicht vöor
zedelijke meerderheid ten langen lesteder
dwingelanden macht wordt vernietigd door
zedelijke krachtsinspanning. De dienst der
leugengoden van onze dagen zal allengs meer
in verval geraken naarmate meerderen toonen
hoog genoeg te staan om hen hunne hulde
te ontüouden.
Wie niet meegaat met den grooten stroom
wie durft af te keuren wat de massa toe
juicht wie de kracht bezit zijn eigen weg
te gaan en dit toont in zijn spreken, in zijn
daden en gedragingen... die rekene vooruit
op tegenwerking en verdachtmaking, maar
biijve volhouden in het heerlijk bewustzijn
mee te werken aan een betere toekomst, aan
wezenlijken vooruitgang.
Wie eerlijkheid, waarheid, eenvoud dient,
onttrone langzaam maar gewis de afgoden,
die menschen willen maken tot willooze sla
ven en werktuigen.
Onze tijd vraagt voor alles en boven alles
persoonlijkheden, karakters, die tegen den
stroom durven oproeien en daardoor eerbied
af dwingen, wekken meteen tot edele jaloersch-
heid.
Scharl, 1 Aug. Bij den bouw van het
nieuwe klokkenhuis alhier, is de timmerman
V. van eene aanzienlijke hoogte naar be
neden gestort, en op eene slei terecht ge
komen. Hij bezeerde zich daardoor zoo
ernstig, dat hij per rijtuig naar zjjne woning
vervoerd moest worden, waar een inmiddels
ontboden geneesheer bijstand verleende.
VON BISMARCK, f
Zaterdagavond te elf uur is Otto Eduard
Leopold prins von Bismarck, hertog van
Lauenburg, de ex-Rijkskanseiier van het
Duitsche Kijk in den ouderdom van 83 jaar
op zijn landgoed „Fnednchsruh* overleden.
Hoewel er in den laatsten tijd minder gun
stige berichten omtrent den gezondheidstoe
stand van den grooten staatsman in ruste
werden verspreid, waren die Vrijdag nog
tegengesproken. Zelfs Bismarck’s lijfarts, dr.
Schweninger, en zijn zoon Wilhelm von
Bismarck waren Zaterdag van „Friedrichs-
ruh** vertrokken, waaruit ten duidelijkste
valt op te maken, dat er toen nog aan geen
onmiddellijk gevaar gedacht werd. In den
namiddag van Zaterdag kwam er echter een
ongunstige wending in den toestand van
den lijder en te elf uur trad de dood in.
Ofschoon dus de tyding van Bismarck’s
verscheiden nog betrekkelijk onverwacht
komt, was het toch wel niet aan te nemen,
dat de grijze staatsman het nog lang zou
maken. De eens zoo krachtige man leed in
de laatste jaren ontzettend veel. Vooral
sedert den dood van zijn geliefde vrouw,
Johanna von Puttkamer, in 1894, namen de
neuralgische pijnen, welke hem af en toe
ook vroeger reeds kwelden, in hevigheid toe
en ontroofden hem den verk wikkenden slaap.
Daarbij kwamen nog een aderontsteking en
een open beenwonde.
Zoo is hij dan heengegaan, de ijzeren kan
selier, de man in wien neel de wereld een
der grootste staatslieden van deze eeuw be
wonderde, de laatste van het Driemanschap
Von Bismarck-Von Moltke-Von Koon,
waaraan Duitschland onuer Wilhelm 1 zijn
eenheid en kracht heeft te danken. Eerst
de geschiedschrijver, die de daden van Bis
marck in verband met de omstandigheden
waaronder bij ze verrichtte naar haar juiste
waarde schat zal een rechtvaardig oordeel
over hem vellen en hem de plaats aanwijzen
in de rij der beroemde staatslieden door alle
eeuwen heen, doch dit kan wel reeds van
hem worden gezegdgeuurende een lange
reeks van jaren neeft hg de Europeesche
politiek, zooal niet beheerscht, dan toch een
machtigen invloed daarop uitgeoefend.
Eng-wierum, 1 Aug. Door het broeien
van het hooi ontstond er hedennamiddag
brand in de schuur van den landbouwer
Dijk alhier. Met behulp van de brandspuit
is men er in geslaagd den brand tot het
hooi te beperken, zoodat huis en schuur
gespaard bleven.
Nijehaske, 31 Juli. De oudste inwoner
der gemeente Haskerland, de heer Wicher
Egbert de Boer alhier, die onlangs in den
familiekring zijn 98en verjaardag vierde, is
heden overleden.
Gaasterland, 1 Aug. In onze ge
meente is men begonnen met het maaien
of zichten der rogge. Over ’t geheel ver
wacht men een zeer goeden oogstvooral
komt er veel stroo. De haver staat ditjaar
zeer naar wensch. Ook de stand van de
meeste andere gewassen (aardappels, enz.)
geeft volstrekt geen reden tot klagen. De
vruchtboomen beloven evenwel weinig men
verwacht over ’t geheel niet de helft van
’t vorige jaar.
Harlingen, 30 Juli. Onze Raad besloot
heden, dat van zijne vergaderingen een
officieel verslag zal worden opgenomen en
gedrukt, ten behoeve van de leden.
Repk. Adv. BI.
Sneek, 2 Aug. Een vergelijking tus-
schen een mensch en een veemarkt gaat
zeer goed op. Beiden zijn kinderen van de
omstandigheden, op beiden oefenen invloe
den van buiten een machtige werking uit.
De weekmarkt van heden leverde daarvan
weer een sprekend bewijs. Over ’t geheel
was er meer leven dan den vorigen keer.
Londen trok, en vandaar was er in den
biggenhandel buitengewoon leven. Alles
werd verkocht voor prijzen, die varieerden
tusschen 16 en 18 cent. Assen betaalde iets
meer voor zwaar exportsoort dan Londen.
In vette kalveren evenals in nuchteren,
was een levendige omzet. De eersten golden
le kwaliteit 30 a 31 cent, tegen 27 a 28
verleden week.
In melk- en wolvee was de handel tame
lijk. Vette woldragers echter, vooral een
jarige, gingen vlug van de hand. De laatsten
konden voor Londen 27 a 28 ct. le kw.
per */2 Kg. halen. Het rundvee, dat in den
laatsten tyd uit de wei weer talrijk komt
opdagen, kan ’t tot 27 en 28 cent le soort
brengen.
Aan de markt alhier werd heden aan
gevoerd een lam, dat in ’t bezit was van
een dubbel stel achterpooten. Naar men
ons meedeelt, werd 'c gekocht door een paar
luitjes, die er een oroodje mee zullen
tracnten te verdienen.
Witmarsum, 1 Aug. Aan de kaats-
partjj gister op de „Grauwe Kat** in de
onmiddeilyke nabijheid van ons dorp ge
houden, namen 22 parturen van 3 personen
deel.
De prijs van f 18 werd gewonnen door
H. Hiemstra van Pingjum, F. Buwalde van
Arum en Leistra van Fietersbierum. De
premie van f 6 viel ten deel aan 8. van
Zon en 8. Bonnema beiden alhier, met W.
Kuipers van Arum.
In de Raadsvergadering van Zaterdag
11. werden de volgende dubbeltallen opge
maakt tot benoeming van leden voor het
Zetterscollege1. T. Bonnema, Arum,
aftr. lid en T. Anema, Arum. 2. J. de
Witte, 8chraard, aftr. lid en 8. IJ. Jansen,
Witmarsum. 3. J. Galema, Tjerkwerd,
aftr. lid en IJ Postma, Exmorra.
De bestekken voor de bestratingen te
Arum, Kims werd, Makkum en Pingjum
werden goedgekeuid. Het kohier van
schoolgeld 2e kwartaal werd vastgesteld tot
een bedrag van f 395,39, terwijl aan het
Armbestuur te Makkum machtiging werd
verleend om eene begrootingspost te over
schrijden.
Gaasterland, 1 Aug. Het uitgestrekte
jacntveld in deze gemeente, thans behoo-
rende aan de Naamlooze Vennootschap
„Maatschappij Gaasterland1* zal eerstdaags
publiek worden verpacht. Dewyl dit voor
het eerst geschiedt en de wildbaan er
in een uitstekenden staat verkeert, zullen,
naar men verwacht, vele jachtliefhebbers
van de aangeboden gelegenheid profiteeren.
In de laatste jaren werden deze jacütgron-
den verrykt met fazanten, waarvan de po-
ting uitstekend gelukt is. Wilddieverjj is
er bovendien onbekend.
Hijs, 1 Aug. Kort geleden werd zekere
E. M. de V. uit het naburige Oudemirdum
op een laten avond alhier door een paar
jongelingen in eene vaart geworpen. Met
groote moeite wist hjj zich zelf te redden;
op zijn geschreeuw van „help I moord
Wie kent ze niet, de droeve gezinnen, waar
vader door allen gevreesd wordt, dien allen
naar de oogen zien, dien ieder op zijn wen
ken bedient... uit angst? Er is als hij
thuiskomt siddering in het hart der kin
deren. Vader beveelt, dreigt! Zijn spreken
is kortafhij moet ontzien worden.
Aanschouwt gij niet in dien jongen den
toekomstigen dwingeland Hoe weet hij zijn
wil door te drij ven en over anderen den baas
te spelenZóó is het veelal op staatkundig,
op maatschappelijk gebied. Hoe handig weet
één enkele een gansche partij voor zijn woord
te doen buigen, haar te doen gaan op den
door hem aangewezen wegniet weinigen
weten een groote schare aan hun leiband te
doen loopen
Tirannen ontmoet men telkens, ’t zij in
gezellige bijeenkomsten, waar allen zwijgen,
als zij spreken, ’t zij in vergaderingen, of in
werkplaatsen, ja waar niet? Hun raadgeving
volgt men op, al is het ook met wrevel en
hen tegenspreken, van hen openlijk in mee-
ning verschillen... wie zou het wagen?
Tirannen, de zoodanige derhalve die niet
heerschen door zedelijke meerderheid, maken
misbruik van hun naam, van hun betrek
king, van de plaats welke zij innemen, van
hun geld en... van anderer zwakheid, „’t Zijn
sterke beenen die de weelde dragen.** Zij
worden erger dwingelanden naarmate zij
hooger klimmen op de ladder der fortuin,
naarmate meerderen hen vleien en het zal
goed voor dezulken wezen als zij menschen
ontmoeten die genoeg karakter en moed be
zitten, om hen te wederstaan.
Elke heerschappij over medemensehen,
welke niet berust op geestelijke en zedelijke
eigenschappen, is ongewettigd en verraadt
zwakheid.
Naast de persoonlijke staan de onpersoon
lijke tirannen.
Daar hebt gij b. v. den dwingeland geld
zucht. Zijn beeld staat alom en op het geroep
„knielt voor mij, ik ben de heilaanbrengende**
buigen duizenden het hoofd. Ter wille van
steeds grooter bezit werkt men boven zijn
krachten of geeft men anderen niet het hen
toekomende, ziet men niet op tegen gewaagde
ondernemingen, neemt men zijn toevlucht tot
spel en loterij, geeft men zich over aan on
eerlijke praktijken en pleegt men bedrog, dit
tooiend met den naam van wakkerheid en
gevatheid.
En er prijkt een ander beeld, welks op
schrift luidt: genotzucht. „Buigt u neder**
zóó roept deze dwingeland „ik schenk
u vreugde; ik doe u uw leed en al wat u
kwelt vergeten.** En velen luisteren naar die
stem.
Ontspanning is onmisbaar, doch erkend
worde, dat de demon der genotzucht, waar
door uitspanning vaak ontaardt in uitspatting,
een zeer booze geest is en dat niet weinigen,
om hem te dienen, lichtzinnig hun geld ver
kwisten, met tijd, gezondheid, met de ver
vulling van plichten spelen, in hun jacht
naar genieten anderen meesleepend ten val.
„Gaat mij toch niet voorbij,aldus klinkt
het uit den mond van een andere tiran, dien
der mode. Een onpersoonlijke, ongrijpbare
heerscheres, voor wier luimen en nukken,
grillen en fratsen velen zonder verzet buk
ken. Wie telt hare slaven en slavinnen
Vindt men hen niet onder alle rangen en
standen O mode, welk een dwingelandes
zijt gijMen reist omdat... het behoort; men
legt feesten aan en leeft boven zijn vermogen,
omdat men meent dit en dat te moeten doen
men wil anderen evenaren, nog liever over
treffen in kleeding, in huisvesting, in uitgaan,
al kost het desnoods den goeden naam, de
rust, de achting van weldenkenden, ja, die
voor zich zelven Men kruipt voor de slavin
der mode, totdat men niet langer een schijn
kan voorwenden. Dan durft men de werke
lijkheid niet onder de oogen komenmen
vlucht en laat vrouw en kinderen arm achter
met de behoeften van rijkaards.
En dan de tirannen valsche eerzucht en
roemzuchtEn in den dorst naar eer en roem
en „naam maken** vergeten wij dat al deze
dingen niets baten als het karakter schade
lijdt. Wij kennen ook hen die de wetenschap
tot godin verheffen. Zij, de reddende engel,
die alle nooden genezen zal. Alsof kennen
één is met kunnen. Zij heeft al wat op haar
geweten, die eenzijdige verstandsontwikkeling,
welke heel wat goede kiemen verstikt heeft.
Het kunnen is geen vrucht van kennis
alleen, maar bovenal van ontwikkeling des
gemoedslevens.
Wie wij behoeven, zijn mannen en vrou
wen van karakter, van muurvaste beginselen,
die weten wat zij willen en durven wat moet.
Mannen en vrouwen die eerbied hebben voor
zich zelven verantwoordelijk weten voor de
|junnenv voor hun omgeving, voor allea op
zen is het thans mogen gelukken de ver
moedelijke daders in handen krijgen. Pro-
ces-verbaal is opgemaakt.
Franekeradeel, 29 Juli. Er wordt
verbazend veel snoek gevangen. Bij wijze
van vergrooting zeggen de heeren schakel-
visschers: „De farten sitte vol snoek.** Men
komt thuis met een vangst van 30 tot 50
snoeken.
Ook de oogst met den loophengel is groot.
Het kaliber is niet zwaar.
Naar aanleiding van de klachten, die
zoo nu en dan worden geuit over de wijze,
waarop met arrestanten in de politie-bureaux
wordt omgesprongen, schrijft De Politie-gids
Dit is een oude klacht, maar die niet
nieuw mag blijven. Men vergoelijkt de
uiterst hardhandige wijze waarop de arres
tanten in ’t hok worden getrapt en gesmeten,
met de moeilijkheden, bij hun arrestatie
ondervonden en met de kwaadaardigheid
der individuen.
Onmenschelijk, zegt men, wordt de politie
door een deel van ’t publiek bejegend
welnu, onmenschelijkheid kweekt onmen-
schen. Eenmaal dol geworden van drift
en pijn, door verzet en verwonding, kan
men, mag men van een agent niet anders
verwachten, dan eene zeer handhandige be
jegening van zijn arrestant.
Dit moge niet wenschelijk zijn, maar ei-
lieve, wie is de oorzaak hiervan Wie
begon met terging en ruwe bejegening, moet
daarmee zelve maar gestraft worden, ’t Is
de eenige straf trouwens, waarvoor derge
lijke sujetten gevoelig zjjn. Afschrik van
de gevangenis hebben ze niet, pijn noch
smart wacht hun daar, maar bang zijn ze
voor ’t „beroo** en wat hun ddar wacht.
Aldus de verontschuldiging, die we me
nigmaal hoorden en even zooveel malen
weerlegden. Men kan op deze wijze alles
verdedigen, inderdaad, zelfs de grootste uit
spattingen van de dienaren van ’t gezag.
Er mogen verzachtende omstandigheden
pleiten voor hun grof optreden tegenover
arrestanten, men drukke hierop toch niet
te zeer, waar die arrestanten weerloozen zijn,
beschonken vaak, die zich niet meer roeren
kunnen en onmachtig neerliggen, ook door
de boeien, die vaak noodeloos hun zijn aan
gelegd.
Onmenschelijk mogen zij de politie be
jegend hebben, goed, de justitie zal hiervoor
met hen afrekenen. Maar beestachtig is
’t zich op volslagen machteloozen te wer
pen, en met hen eene afrekening te houden,
waartoe de politie geenerlei recht heeft en
waarvan justitie niet weet, noch weten mag
of wil.
De tijden der lijfstraffelijke rechtspleging,
onzaliger gedachtenis, zijn voorbij voor altijd,
en ’t eigenmachtig straffen of wreken van
kwaad is en blijft voor de politie een ver
boden zaak.
Geen drogredenen dus om haar schoon
te praten of vrij te pleiten, want aldus
verergert men het kwaad, in plaats van
het te verstikken. En dit moet gebeuren.
De eer der politie is hierbij in de hoogste
mate betrokken. Eene volkomen mensche-
lijke bewaring en verzorging van arrestan
ten is een belang, waarop we bij vernieu
wing de aandacht vestigen van hen, die
hiervoor aansprakelijk zjjn.
Het feit, dat zich gedurende de maand
Juni geen enkel geval van mond-en klauw
zeer in ons land voordeed, heeft ook over
de Duitsche grenzen de aandacht getrok
ken, omdat vooral te Emmerik en Bocholt
reeds lang geklaagd wordt over de hooge
vleeschprijzen, die het den minderen man
onmogelijk maken zich een stukje vleesch
te verschaffen. Reeds lang is er aange
drongen op de heropening der grenzen voor
het Hollandsche vee, doch te vergeefs. De
Landrath van het district Rees, graaf von
Spee, is het die dit tegenhoudt. Nu echter
uit Nederland dit gunstig bericht komt, zal
er eerlang te Emmerik een openbare ver
gadering worden gehouden, waar zal wor
den overwogen welke stappen te dezer zake
met succes zouden kunnen gedaan worden.
Arnh. Crt.
De brievengaarders der posterijen, over
wier onvoldoende bezoldiging zooveel is ge
schreven, hebben thans, naar men aan de
Standaard bericht, eene verhooging van
tractement van gemiddeld f 100 ’s jaars
ontvangen.
De Regeering moet aan de spoorweg-
besturen in overweging hebben gegeven het
daarheen te leiden, dat aan het personeel,
bij een maximum arbeidstijd van veertien
uren daags, minstens 52 vrije dagen per
jaar, en daarvan 2Q Zondagen, kunnen wei*
den toegestaau-
A
Volgens nadere berichten is de toestand van
den patiënt bevredigend.
kwam de gewenschte hulp niet opdagen.
Aan de ijverige nasporingen van den wak-
1 II -2 1 IJ -L, J. m 4-rx I r» Ir r» 111
wie hun doen en laten invloed oefenen, meer
dan zij zelfs vermoeden kunnen. Menschen
Bolswardsche Courant
