NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
sewwAaö en wwssa&ossï,
Kijkjes op de Brol.
I
I
No. 88. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
I
I
DONDERDAG 3 NOVEMBER.
BINNENLAND.
N
X
i
1
k l
VOOR
e.
te
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Allemaal, allemaal een en twintig; cent ook
te eentoonig begint te worden, ruim ik mijn
standplaats nu gaarne voor een ander, en ga
eens kijken bij den man die het publiek
dondersteenen zal laten zien. Op dit tooneel
zal ik mijne lezers evenwel tot een volgen
den keer moeten laten wachten.
Hepk. Adv. BI.
Zaterdagavond omstreeks 10 uur, is
in de infanterie-kazerne op Damlust, te
Utrecht, een drama voorgevallen.
De milicien-soldaat F. de Vroege, van het
5e bataljon 5e regiment infanterie, stond op
post op de achterplaats der kazerne en zag
in een waschlokaal, dat met een raam uit
zicht geeft op genoemde plaats, licht ont
steken, omdat in dit lokaal door een soldaat,
onder toezicht van een onderofficier, nog
eenige bezigheden te verrichten waren.
Hierop liep de bewuste schildwacht naar
het raam, laadde zijn geweer met scherpe
patronen, welke bij in zijn functie als post
in zijn bezit heeft, en vuurde, zonder eenige
reden, door het raam op de beide militairen.
Het eerste schot trof den milicien-soldaat
van Deelen, van het 5e bat. 8 reg. inf., in
het hoofd, die onmiddellijk in elkaar zakte
en ter plaatse dood bleef, het tweede schot
den sergeant even boven den schouder door
zijn jas, zoodat de sergeant er met een
schramp aan de kin afkwam.
De sergeant liep daarop naar de aangren
zende kamer, bewoond door eene compag
nie van het 5e bat. 8 reg. int, om hulp m
te roepen, alwaar een derde en vierde schot
door de ramen werd gelost, doch gelukkig
zonder iemand te verwonden, niettegenstaan
de de manschappen reeds te bed waren. De
dader werd onmiddeliyk daarna gegrepen
en in arrest gesteld.
De oorzaak van deze ramp moet hoogst-
waarschijnlijk worden toegeschreven aan
een vlaag van waanzin. D.)
Omtrent den dader van het drama, dat
Zaterdagavond in de infanterie-kazerne te
Utrecht is afgespeeld, vernam het U. D.
de volgende bijzonderhedenAltyd was de
man eenigszins vreemd geweest, stil en
teruggetrokken. Hy zonderde zich in den
regel af en ging met zijne kameraden zoo
weinig mogelijk om. Doch zyn toestand
was niet van dien aard, dat de commandant
het noodig had geoordeeld, bijzonder op
hem te letten. De man verklaarde, dat hy
op den sergeant geschoten had, omdat hy
meende, dat deze den soldaat mishandelde.
Ter zake van eenzelfde feit, ofschoon
minder vreeselijk, was hy alreeds gedegia-
deerd van milicien-korperaal tot soldaat.
Ook toen meende hy dat een sergeant een
soldaat mishandelde, hij kreeg toen een op
welling om voor den man op te komen en
mishandelde den sergeant.
De verzending van beetwortelen, uit
het Noorden van Friesland naar de fabrieken
in Noord-Brabant, is steeds in vollen gang.
Van Leeuwarden vertrekken alle dagen
ongeveer 15 geladen wagens met de goede
rentreinen en bovendien twee extra-„beet-
worteltreinen van 30 wagens, elk geladen
met ongev. 10,000 Kilogram suikerbieten,
naar Breda,
II.
Reeds vroeg op den voormiddag stonden
eenige pakkisten op een ry langs de rails
voor „de Wijnberg* aan den kant van het
Marktplein, en spoedig daarna zagen wij een
koopman bezig, zijn etalage op straat klaar
te maken. Ijzerwaren, gereedschappen voor
den timmerman is in hoofdzaak zijn artikel.
In een lange rij liggen daar uitgestald een
aanzienlijke hoeveelheid vijlen, zagen, hamers,
bylen, boren, nijptangen en ook knoppen,
banden, schroeven, kettingen enz.
De koopman heeft alles gesorteerd, en
eerst begint een collectie van 10 cent, dan
een groote rubriek van 21 cent, daarnaast
nog wat artikelen van 40 en 60 cent, terwijl
de duurdere stukken afzonderlijk geprijsd zyn.
De koopman, begaafd met een schelklin
kende stem, heeft de gewoonte meestal zin
gend te praten of men kan ook zeggen pratend
te zingen. Om zijn etalage staan in den regel
nog al een aanzienlijk jjetal kijkers, en de
koopman wil deze tot koopen aanmoedigen
door zijn zingend gesprek. Om te vertellen
hoe dat ongeveer toegaat, zouden wij in dit
geval eigenlijk notenschrift boven onze regels
dienen te schrijven, maar dat gaat moeielijk
in een krant, en dus moet men de melodie
er maar zelf bij denken.
Allemaal, allemaal een en twintig cent 1
Twee dubbeltjes en een cent! Je mag nemen
wat je wil
Na zoo’n zangbui wordt gewoonlijk spre
kende vervolgd en menigmaal het woord tot
een der omstanders gericht.
Artikelen menheer, van een gulden en een
daalder, nu allemaal voor een en twintig cent.
en de koopman zegt onverholenWel ja,
daar zijn ze in Friesland nog al gek mee, an
ders gingen ze ook voor 21 cent, en in den
zelfden ademtocht roept hij weder luide
Artikelen van een gulden en meer, koop je
bij mij voor 21 cent! Wat in den winkel
een gulden of een daalder kost, neem je nu
mee voor een en twintig centen overgaande
in den gewonen zangtoon vervolgt hij
Rommele maar, rommele maar,
Voor een en twintig centen ben je klaar.
Een paar omstanders, die aan hun berookte
gezichten en besmeerde blauwe kielen te her
kennen zijn als machinisten in een fabriek
of stoomboot, trekken de aandacht van onzen
koopman, en hun ieder een paar fijlen in de
hand duwende zegt hijBekijk die eens, echt
Engelsch staal, hard als glas. Een ander, die
voor een veehouder wordt aangezien, wordt
een groote veeschaar onder den neus gehou
den, met de woorden Zie daar, vriend, voor
bijna niemendal, een ding wat je altijd te
pas komtTimmerknechten worden op boren
en beitels attent gemaakt, en alle die bedrij
vigheid wordt afgewisseld met het refrein
Allemaal, allemaal een en twintig cent
Dan weer luidt het
Fijne potlooden, mijne heeren,
Om te schrijven en te noteeren
De kwaliteit, die is bekend,
Het dozijn kost een en twintig cent.
Een bakje met geld staat midden in de
etalage, zeker om de menschen te toonen
dat er al belangrijke zaken zijn gedaan
althans eenige rijksdaalders en guldens glin
steren tusschen het kleingeld, en telkens wan
neer een artikel weg gaat, wordt het ont
vangen geld in dat bakje geworpen.
Op een oogenblik dat .de verkoop niet
wilde vlotten hoorden wij den koopman nog
roepen: Als je niet koopt, sta je tegen je
IXlXiX4LXt>X XXIX 41XXC LXXCXCXX Y UV/L K>X>XX K>XX VYYlUllil VULll. y -1
Iemand vroeg daarop wat hij voor drie stuks zelf Een van twee; het mangelt je dan aan
moest geven, en het antwoord was, voor elk
stuk 21 cent, 5 stuks een gulden, daar is
niets aan te doen. Vaste pryzen. En terstond
daarop valt hij weer in met zijn gezang: Je
mag nemen wat je wilHier of daar, alles
ligt door elkaar. Voor 21 centen ben je klaar
Sprekende vervolgt hijVerleden Vrijdag
was ik te Leeuwarden. De menschen voch
ten letterlijk om er bij te komen, en te Sneek
dito. Sta dus niet te gapen, maar zoek uit
nu. Elk neemt zijn gading. (Zingend): Je
mag nemen wat je wil. Daar, ben je voor
een dubbeltje klaar. Hier kost alles een en
twintig cent. Verderop 40 en 60 cent!
(Sprekende.) Hoe komen de Joden er an,
zal je zeggen. De fijnste artikelen, nieuw,
glad en mooi voor spotprijzen. Grabbele maar,
wij hebben ook gegrabbeld. Geneert maar
niet, wij hebben ons ook niet gegeneerd. Wij
hebben er een koopje aan gehad, en nu hebt
gij er een koopje an ook. Messen, eerste kwa
liteit, nijptangen, kijk menheer, een draad
nagel kun er mee doorknippen. Echt staal.
Als er geen magazijnen waren om zeep ge
gaan, konden we het zoo niet leveren. Ma-
gazijnhouders, die verlet hadden van centen,
hebben ons laten grabbelenGrabbel jelui
nu ook maar. (Zingend.) Allemaal, allemaal
een en twintig cent! Twee dubbeltjes en
een cent
Toen wij even later nog eens kwamen
kijken, hoorden wij hem met verheffing van
stem uitroepen: Onschuldig veroordeeldDe
artikelen liggen hier op straat, ze worden
gewantrouwd. Doch bezie ze maar. Menschen
die er verstand van hebben, ziet die schaar.
Een stuk grof zeildoek evengoed als een pa
piertje knip je er mee door, ’k Verzeker je,
’t is den winkeliers een doorn in het oog,
dat wij je hier zulke koopjes aanbieden. Ze
staan te kijken met tranen in der oogen
Ze wringen de handen achter hun spiegelglas,
want hier op straat koop je haast voor
niemendal. Menschen die er kennis van heb
ben moet je maar vragen. Zie hier dit fijne
broodmes, menheer, terwijl hij een der om
standers een der messen voorhoudt, zie maar
eens het merk Herder. Toen de aangespro
kene daarop antwoordt, dat er H. Herder
staat, maar dat hij meent dat er een schoppen
op moet staan en den naam F. Herder, valt
de koopman hem smalend in de redeZoo,
denk je dan dat die fabriek alleen goed werk
levert Hoor hier, terwijl hij met het mes
tegen zijn nagel klinkt, dat is staal, fijne
snee, nette afwerking en, (zingend)Alle
maal, allemaal een en twintig cent! Je mag
nemen wat je wil
Ja menschen, je staat tegen je zelf, als je
nu niet toepakt: Koopt als je de gelegenheid
hebt, en gebruikt het wanneer het te pas
komt. Jonge, jonge, jonge, wat een koopjes.
Je moest mekaar de haren uit het hoofd
trekken om er bij te komen
Een der omstanders, blijkbaar een kenner
van het vak, wijst op een artikel dat onder
de rubriek 40 cent ligt, en vraagt vertrou-
ftelyk, verkoop je dat ook voor veertig coat
verstand of de kwaal zit in je portemonnaie.
Uitzoeken, uitzoeken, allemaal 21 cent!
Menigeen mag denken, dat zulk argumen-
teeren niet veel baat, maar dat het zoowat
bij het verkoopen op de markt thuis behoort
het wordt dan ook vaak met marktge
schreeuw betiteld, wanneer iemand met wat
veel ophef van woorden de eene of andere
zaak voorstaat toch kan ik de meening
weerleggen, dat dit praten niet helpt, en het
bewijs werd zeer tastbaar geleverd bij deze
zelfde étalage van ijzerwaren. Een volgende
week zag ik hier een ander koopman staan
naar alle waarschijnlijkheid een jongere
broeder. Deze broeder nu wasplaatsvervanger,
wijl de echte koopman op de veemarkt bezig
was met den verkoop van touwwerk voor
het vee dat gestald moest worden. Hoorn-
kettingen, touwen en klauwen Wie met
koeien omgaat, moge weten wat dat zijn,
schrijver dezes weet het niet werden met
den noodigen omhaal van woorden bij bossen
tegelijk aan den man gebracht.
Onderwijl moest de broeder want ik
zal mij bepaald niet vergissen in dezen graad
van bloedverwantschap op het Marktplein
schilderen, ja waarlijk, hij was niet meer dan
een schildwacht bij deze straatetalage. Blijk
baar was deze plaatsvervanger nog niet er
varen in het klappen van de zweep, en bezat
hy ook lang niet de geschiktheid van zyn
voorganger. Oogenschijnlijk wel wat met zijn
positie verlegen, stond nij daar, en geen
koopers, ja eigenlijk ook geen kijkers kwamen
opdagen. De nieuwe koopman trachtte at en
toe de woorden zijns broeders tot de zijne
te maken, doch zijn stemorgaan was onwel
luidend en dof, en zijnAllemaal, allemaal
een en twintig cent, je mag nemen wat je
wilklonk volstrekt niet vroolyk, ja ik
meende zelfs te bespeuren, dat dit koopman
netje zich zelf over zijn positie geneerde en
zich van verlegenheid herhaaldelijk de han
den wreef. Ging andere Donderdagen de ver
koop niet zoo als de koopman het wel wilde
hebben, er ging toch af en toe iets af en ge
durig kon hij geld in het bakje werpen, doch
nu stonden de zaken stil. Ik meen daaruit
te mogen concludeeren, dat de woorden.niet
te vergeefs gesproken worden. Onwillekeurig
blijft het publiek eens luisteren naar zyn
verhaal en waar de een bij stilstaat, blyft
ook licht de ander even, en zoo komen de
kijkers en allicht ook koopers.
Hoe beter slag iemand er van heeft, zijn
waren op te hemelen, of juister gezegd, hoe
beter zulk een koopman het publiek weet te
boeien en de belangstelling weet te trekken,
des te meer kans is er, dat hij wat van zijne
waren slijt. De uitdrukkingSpreken is zil
ver, en zwijgen is goud, heeft hier op de
markt haar waarde niet, ’t Is hier eigenlijk:
Zwijgen is niets, doch spreken brengt zilver.
Wel storen enkelen zich niet aan de woorden,
doch de groote massa is anders. Wordt iemand
het herhalen van de aanprijzingen moede en
gaat hij verder, een ander komt gewoonlijk
terstond zijn plwta innemen.Om^atmijhet;
Wonseradeel, 29 Oct. In de vorige
vergadering van den Gemeenteraad hebben
de stemmen gestaakt over een voorstel van
het dagelijksch Bestuur, om bij de regeering
aan te dringen op wijziging der kieswet,
opdat de stemtijd worde ingekort en van
9—3 uur beperkt. Bij de heden gehouden
nieuwe stemming is dit voorstel met 8 tegen
7 stemmen verworpen. Met 13 tegen 2 stem
men werd echter goedkeuring verleend aan
een ander voorstel, strekkende om te ver
krijgen, dat de resultaten der stemming
van de verschillende bureaux in eene ge
meente door één stemopnemer van het hoofd
stembureau kunnen worden overgebracht.
De gemeente-begrooting is door den Raad
vastgesteld met een totaal van f 133,680.
De hoofdelijke omslag is gesteld op f 37,050
en de uitkeering uit ’s rijks kas op f 45,381,67
of f 3,48% per inwoner. Voor onderwijs is
f 25,639,50 en voor subsidie aan de armbe
sturen f 31,770 uitgetrokken. Dit laatste is
f 2470 lager dan over 1898. In verband met
de begrooting is besloten
a. afwijzend te beschikken op het ver
zoek van den politiebond tot nadere rege
ling van de jaarwedden van de ambtenaren
der gemeentepolitie, onder aanbeveling
nochthans, dat adressant zich wende tot
de regeering om te verkrijgen, dat gezegde
ambtenaren worden opgenomen in het rijks-
pensioenfonds voor burgerlijke ambtenaren.
b. over te gaan tot het uitdiepen van
de Pingjumervaart en van de ArumerFra-
nekervaart, wat de laatste betreft onder
voorbehoud, dat daartoe ook door Franeker
en Franekeradeel worde medegewerkt
c. aan Burg, en Weth. opdracht te doen
tot het aanvragen van subsidie uit de pro
vinciale fondsen voor de aan de Aru
mer—Franekervaart te geven grootere
diepte
d. een voorstel van Burg, en Weth. om
ook de vaart van Lollum naar Paijezijl uit
te diepen, tot nader aan te houden.
De begrooting van de armbesturen en
van den BolswarderHarlingerweg zijn
door den Raad goedgekeurd.
Verder is nog besloten
1. Burg, en Weth. te machtigen tot de
aanbesteding van een schoolgebouw met
onderwijzerswoning te Witmarsum en het
verbouwen van de schoollokalen te Arum
en Tjerkwerd, en van de onderwyzerswoning
te Idsegahuizen, onder voorbehoud, dat de
door de Regeering in uitzicht gestelde
buitengewone subsidie worde verkregen
2. het advies van het dagelijksch be
stuur in te winnen op verzoekschriften tot
aanleg van een kunstweg van Lollum naar
de Grauwe Kat onder Arum, en tot het
plaatsen van lantaarns te Piaamen Makkum
3. het adres van het voorloopig comité
voor een aan te leggen tramweg Frane
kerBolswardWorkum commissoriaal te
maken. Tot leden van de commissie zijn
benoemd de heeren Zijsling, Blanksma en
Scheepsma.
Witmarsum, 31 Oct. Zeer kort na
elkaar zyn twee oud-ambtenaren onzer ge
meente aan hunne betrekkingen door den
dood ontrukt. Te Huizum overleed voor
enkele dagen de heer Heldoorn, oud-con-
cierge dezer gemeente, een man die zijne
beste jaren in dienst der gemeente, èn als
concierge èn als klerk had doorgebracht
en wien dan ook bij zyn aftreden eeu pen
sioen door de gemeente was verleend.
Zaterdag j.l. bereikte ons de treurmare,
dat de beer D. Posthumus, vroeger onder
wijzer te Pingjum, die wegens geschokte
gezondheid ontslag als zoodanig had ge
nomen, om zich als muziekonderwijzer in
Sneek te vestigen, aan gade en kind was
ontvallen.
Wie den heer Posthumus hebben gekend
zullen beseffen, hoe deze tjjding, vooral ook
in zyne vroegere standplaats, met diep leed
wezen werd vernomen. Dat zyne nage
dachtenis niet zal worden vergeten, strekke
zyne treurende familieleden eenigszins tot
troost.
Leeuwarden. Naar aanleiding van een
adres van den Directeur der Ned. Tram-
wegmjj. stellen Ged. Staten aan de Staten
voor, om de voorwaarden, waaronder voor
een locaalspoorweg Joure—Lemmer een
provinciaal subsidie in uitzicht is gesteld,
zoodanig te wijzigen dat met de» aanleg
van dien weg een aanvang gemaakt moet
worden vóór 1 Mei 1899 en de weg voor
exploitatie gereed moet zijn vóór 1 Mei
1900.
Leeuwarden, 31 Oct. De werkzaam
heden in de bieten duren steeds voort. Er
worden flinke loonen gemaaktsommigen
verdienen een rijksdaalder per dag, naar
ons werd meegedeeld, ’s Avonds wordt ge
werkt by Welsh licht en hedenavond waren
we er getuige van, hoe een aantal arbeiders
in vroolijke stemming naar het terrein trok
ken, waar weer een nieuwe trein moest
worden geladen. Een hunner ging met een
trompet voorop en foeterde het deuntje
„Van mijn leven kom ik niet weer uit de
Zaan,“ enz., .terwijl de anderen zongen.
Zoodra men op hei terrein was gekomen,
werd een rondedans gehouden onder het
gezang van dezelfde hartroerende melodie,
waarna een 'der mannen met de pet zwaaide
en riep„dat zij leve Toen was ’t uit. De
arbeid zou direct beginnen.
Lemmer, 31 Oct. Wegens den aan
houdenden Zuiden wind van de laatste dagen
is het binnenwater hier thans buitengewoon
laag, (4 dm. ben. Z. P.) zoodat schepen met
6 voet diepgang hier nu slechts met moeite
kunnen passeeren. De stoombooten Sneek
en Leeuwarden 4, gistermorgen alhier bin
nengekomen, waren ook genoodzaakt eerst
te lichten en konden eerst heden middag
hun weg vervolgen.
Opsterland, 1 Nov. De 17 jarige
dochter van den arbeider R. K. te Lippen
huizen heeft gisteren een daad van levens
moeheid gepleegd. De ouders, thuis komende
van de Goriedijkster kermis, vonden tot
hunne bevreemding de deur gesloten. Nadat
ze het slot verbroken hadden, ontwaarden
ze met schrik wat hun dochter had gedaan.
Wel werden nog pogingen aangewend om
de levensgeesten weder op te wekken, doch
’t bleek reeds te laat.
Bolswardsche Courant
-■
I
