NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLS WARD EN WONSEH AÖEEL
Kijkjes op de Brol.
K
No. 93. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
I
p DONDERDAG 17 NOVEMBER.
BINNENLAND.
fel
VOOR
11**
T
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
voor de
waarmee je 10,000 kilo glas kunt snijden,
voor 20 cent per stuk van de hand te doen,
maar vruchteloos, en hij werpt ze dan ook
op tafel, daar hij wel ziet, dat de omstan
ders geen geduld meer willen oefenen.
„Dan zal ik je dondersteenen laten zien,"
klinkt het, en hij zoekt weer in zijn papier-
vodden, om een nieuw artikel, Daar die
koopman ons met zijn messen reeds zoolang
aan de praat heeft gehouden, zullen wij die
volgende artikelen maar bewaren tot een
volgenden keer.
Tietjerkstei’adeel, 14 Nov. Weinigen
zullen weten, dat onder het behoor van deze
gemeente een Baptisten-gemeente bestaat.
Haar zetel is onder Bergumerheide. Zij heeft
aldaar een eigen gebouw. Haar voorganger
maakt zich nog al verdienstelijk door het
bestrijden van het drankmisbruik. Hij houdt
daarover zelfs afzonderlijke preeken. De
eigenlijke onderdompeling geschiedt, volgens
inlichting, te Franeker.
Langweer, 14 Nov. Brand de Boer
heeft in zijn schakels op de Wielen een
vreemden grijsachtigen vogel gevangen, iets
kleiner dan een tortelduif. Wellicht een
zeldzaam exemplaar. Hij heeft hem direct
via Sneek naar Artis te Amsterdam ver
zonden.
Eenzelfde vogel met zijn eigenaardig ge
luid, wordt ook aan de Koevoet gezien en
gehoord.
Akkrum, 13 Nov. Door middel van een
kikvorech aan den hengel, had de kermis
reiziger H. Bos heden het geluk bij de
Spoorbrug alhier een snoek te vangen, ter
zwaarte van 22 halve kilo’s. De visch was
1,15 M. lang.
plaatsen worden meegedeeld, wat
scheepvaart van groot belang is.
Onze plaatsgenoot H. Britzel, propo
nent bij de Doopsgezinden, heeft het beroep
naar de Gemeente Ytens aangenomen.
Het onderling veefonds te Oosterwolde,
dat thans 2I/.2 jaar bestaat, telt reeds 216
deelhebbers, die 561 stuks vee verzekerd
hebben. In het afgeloopen jaar werden 15
verliezen geleden. Toch bleven de betaalde
premiën vrij laag, daar in 2*/ï jaar per f 100
verzekerd bedrag f 1,12 wordt betaald.
Te Woerde (Zeeland) houdt sedert
eenigen tijd zich in de nabijheid der Schelde
een arend op, die evenwel zeer schuw is,
zoodat alle pogingen om dezen koninklijken
vogel onder schot te krijgen, mislukken.
Gisteren is te Staphorst een zoon van
den kooiker J. Kuijers, die op de eendenkooi
zou passen, door den jager H. doodgescho
ten. De dader heeft zich zelf bij den bur
gemeester aangegeven en is reeds in verze
kerde bewaring genomen.
Omtrent den aanslag op den persoon
van H. Feiken, uit Niesjesoord gem. Mid-
wolda, op den Oudenwijvenweg te Winscho
ten, meldt men
Er is hedennacht tusschen 1 en 2 uur in
de onmiddellijke nabijheid van Winschoten
een moord gepleegd, des te bedroevender
omdat die enkel uit baldadigheid is geschied.
Ziehier hoe, naar wij vernemen, zich het
geval heeft toegedragen. Vier personen ont
moeten in de herberg van Jansen aan de
Marktstraat te Winschoten H. Feiken, waar
ze met elkander een borrel dronken en
waarbij het tot hooge woorden is gekomen.
Waarschijnlijk zijn ze F. later gevolgd en
hebben ze hem op den Oudenwijvenweg zoo
toegetakeld, dat hij bijna onherkenbaar was.
Met een eind hout moeten ze hem eerst
geslagen hebben en later zijn gezicht letter
lijk met een mes gekerfd, terwijl zijn neus
geheel werd afgesneden. De verslagene
werd zoo in bewusteloozen toestand gevon
den en terstond onder behandeling gesteld
van den arts M. J. van Olm, die hem ver
band legde en op wiens last hij per eersten
trein naar Groningen werd vervoerd. De
maréchaussées togen onmiddellyk uit om de
daders in handen te krijgen.
Tot heden zijn er 4 personen gearresteerd.
Do verslagene moet reeds onderweg in den
trein zijn overleden.
De Winschoter Ct. schrijft hierover:
De verslagene, die in zeer bedenkeljjken
toestand verkeert, is Maandagmorgen, op
last van den burgemeester, door de nacht
wachten Bos en Wöhler per eersten trein
naar het academisch ziekenhuis te Groningen
gebracht.
De geruchten, die hier liepen, als zou de
patiënt onderweg overleden zijn, kunnen
wij bepaald tegenspreken. Wel was zijn
toestand nog altijd hopeloos. Martens, die
door den broeder van den verslagene als
de hoofddader wordt beschouwd, is nog in
den nacht gearresteerd. De andere vier ge
noemde personen zijn door de marechaussee
opgehaald en naar de kazerne gebracht,
om verhoord te worden. Naar wij vernemen,
zijn Kuiper, Bellegraaf en Woudsma als
getuigen gehoord en weder ontslagen.
Te Gendringen sloeg voor eenige weken
het 8-jarig zoontje van P. zjjn 12-jarigen
speelmakker F. met een dun stokje tegen
de beenen.
Gistermorgen is het gekwetste kind aait
wondkoortsen overleden.
De politie heeft proces-ver baai opgemaakt.
Gistermiddag omstreeks half vier ont
stond in het plantsoen ter hoogte van den
Pelmolenweg te Utrecht, een volksoploop,
doordat eene vrouw zich zelve wilde ver
drinken en een kindje, dat zij bij zich had
hetzelfde lot wilde doen ondergaan. Als
reden voor deze wanhopige daad gaf zij
op, dat een hondje, dat zij nog niet lang
hadden, des morgens was ontsnapt en dat
zij tengevolge daarvan door haar man, die
haar de schuld gaf, was mishandeld ge
worden. Nadat de vrouw wat tot kalmte
was gekomen en zij haar hondje, dat in
middels reeds der politie in handen was
geraakt, weder had terug bekomen, liet
zij zich ten slotte bewegen om weder naar
de echteljjke woning terug te gaan.
Het anders zoo stille dorpje Schel-
lingwoude wordt in de laatste dagen in
rep en roer gebracht door het volgende
voorval. Een algemeen geacht persoon al
daar, is plotseling gestorven. Reeds de dag
na zijn dood ging het gerucht, dat de man
bekend om zijn zachtaardig en stil karak
ter, om ’t leven gebracht zou zijn. Naar
aanleiding van deze geruchten bracht de
Amsterdamsche justitie Vrjjdag een bezoek
aldaar,
III.
Mijne heeren’k wil u vandaag eens een
mirakel laten zien. Ziet toe en geeft acht
Met deze woorden begint een koopman, die
op het Marktplein achter een tafeltje heeft
plaats genomen, zijne speech. Op het oude
zwakke tafeltje liggen eenige artikelen, doch
ze zijn onder en tusschen een partijtje ver
frommeld pakpapier begraven. Alleen eenige
strooken en brokken glas van verschillende
dikte vallen onder ’t bereik van het gezicht.
Onder iet oude pakpapier zijn dus de mira
kelen vandaan te halen.
Heeren, (herhaalt hij nog eens,) let wel
op en geeft acht,
Wat de koopman heden heeft meegebracht.
Het is een voorwerp van dagelijksche be
hoefte, een instrument dat met recht een
duizendkunstenaar kan heeten. Zie eens
hier, en onderwjjl heeft hjj een mes uiteen
papier gewikkeld, zie, hier is in de eerste
plaats een zakmes. Het hecht is gemaakt
van fijn wit been of ivoor, fraai afgewerkt
en ingelegd met schildpad of paarlemoer,
alles van eerste kwaliteit materie. En wat
presenteert nu dat mes Ik heb hier ten
eerste een fijn, flink en groot mes, dat is
gemaakt niet van ijzer of lood, maar van
fijn staal. Met dit mes kan je snijden wat
je wil, al wil je der koek mee snijden, kaas,
vleesch, hout, ’t is al gelijk. Het kan je
dienen als snoeimes bij de boomen, als brood
mes in de huishouding. Dan heb je ten
tweeden dit pennemes. Nu ja, zal je zeggen,
de tijd van pennen versnijden is voorbij,ja
ja, dat weet ik ook wel, maar je kunt er
de nagels fijn mee onderhouden, de naaister
gebruikt het als tornmes, de man vervaar
digt er het fijne snijwerk mee op hout, been
of ivoor. Drie is een kurketrekker, ook een
groot gemak. Al behoef je dagelijks geen
wijn te ontkurken, toch komt een kurke
trekker in elke huishouding te pas. Vier
is een diamant, waar je glas mee snijdt naar
je believen. Mijne heerenslaat geen acht
op mijne woorden, maar zie slechts naar
mijn handen. Ik heb hier een strook glas,
gewoon vensterglas. Ik snijd het zusik
snijd het zoo, en breek het af juist waar ik
snijd. Recht of krom, scheef of rond, net
zoo je wil. Letters of figuren kan je maken
uit glas, als je zoo’n diamant hebt. Men
zegt wel, ’t breekt als glas, maar jawel, al
ben je keizer of koning of bedelaar, als je
geen diamant hebt, kan je geen glas snijden.
Ziet eens hier, dit glas is dubbeldik. Ik
strjjk er over heen met mijn machien, en
breek het juist waar ik verlang. Hier heb
ik een stuk glas dat is zesdubbeldik, dat is
gevangenisglas, zie je wel, daar kan men
niet door zien. Die daar achter zitten,
zijn zuur, want daar kan je niet vandaan.
Doch let wel opmet mijn machien is dat
glas te snijden, zie maaren onder deze en
nog veel meer dergelijke praatjes worden
gedurig strooken glas ingekrast en afgebro
ken. Met verwonderlijke vaardigheid weet
hij zelfs de stukken achter elkaar zoo te
snijden, dat ze bij elke streek terstond af
vallen, zoodat de koopman dan ook met
recht kon zeggen „Kijk maar, je snijdt het
glas, of ’t koek was."
Van dat gevangenisglas gesproken heeren,
je moet vooral niet vergeten op te merken,
dat je dat met mijn machien kunt snijden,
je kunt dus die dikke ruiten er ook uitsnij
den. Men kan nooit weten, of je daar soms
ook nog eens achter komt. Daar heb je
bijvoorbeeld dominé Barger, die had vroeger
ook nooit verwacht, dat hij achter zulk glas
zou komen. Die heeft nu al om zoo’n ma
chien geschreven, maar ’t is nu te laat. Ik
kan ’t hem niet bezorgen, want hjj heeft
geen brievenbus meer aan zijn deur. Maar
nu geef ik je allen een goeden raadzorg
voor de toekomst en voorzie je er intijds
van, dan heb je later geen ongerief
Wie heeft er geen ruitjes te snijdenIn
vogelkooi of kippenhok, in den koestal of
de schuur, of waar je ook een glas wilt zet
ten, je snijdt het op de maat, juist van pas,
en oud glas heeft ieder wel een stuk, dat
kost niets. Met mijn machien en voor een
cent stopverf ben je klaar. Met één ruitje
haal je uit, meer dan dit instrument je kost.
Hier op zij heb je nog een glasbreker. Met
dit tandje breek je smalle strookjes en kleine
hoekjes weg, en klaar ben je.
Maar, zal je vragen, koopman, wat kost
nu zoo’n machien Ja, mijne heeren Ze
zijn verkocht in Belgie voor drie francs, dat
is in onze munt een daalder. In Brussel,
Antwerpen, Verviers en Charlois; in Gent
en Luik en overal betaal je 3 francs. In
Duitschland betaal je 3 Mark, dat is dus
jiog al meer^ maar bij mij kan je goedkoop.
Hepk. Adv. BI.
Wonseradeel. De mooie herfst geeft
aan onze arbeiders nog druk werk. De
bouwlanden kunnen dan ook geheel naar
den eisch worden bewerkt. Het gaat druk
op een ploegen en spitten. Dat er nog wei
nig water gevallen is, blijkt wel hieruit, dat
de molens nog niet behoefden te malen en
het diep in den grond nog droog en hard is.
Wat de wintergranen betreft, die profi-
teeren van het zachte weer en staan flink.
Het koolzaad heeft het zeker bij het ont
kiemen te droog gehad. Er zijn tenminste
heel wat planten niet opgekomen. Zooveel
mogelijk plant men nu bij.
Balk, 14 Nov. Het aantal vergunningen
in ons dorp wordt binnen kort met ééne
verminderd. Het de vorige week verkochte
florissante logement van den heer J. v. d.
Vliet zal nl. worden afgebroken om plaats
te maken voor een heerenhuis. Er blijven
hier echter nog gelegenheden genoeg over,
om een borreltje te koopenniet minder
dan 13 vergunningen toch blijven er nog.
r Sneek, 14 Nov. Tot leden van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken alhier
werden heden herkozen de hh. A. Dekker,
P. Reinouts v. Haga en J. Smit Ez.
Gekozen werd de heer S. Henstra.
Als een bewijs hoe groot hier de belang
stelling is in een Kamer van Koophandel
kan dienen, dat slechts 13 geldige stemmen
weiden uitgebracht.
Witmarsum. Het is verwonderlijk,
hoe snel de mazelen zich hier hebben ver
spreid. In een enkelen dag kwamen er een
twintig nieuwe gevallen bij. Tegenwoordig
zijn ze in een zestigtal gezinnen heerschende.
De bewaarschool is dan ook al gesloten,
wegens gebrek aan leerlingen. Ook de an
dere scholen zijn voor een irroot deel ont
volkt. Tot nog toe is de ziekte niet kwaad
aardig. Alleen één kleintje is tengevolge
dezer ziekte overleden.
Westergo, 14 Nov. Morgen eindigt in
Friesland de alledaagsche jacht en Zaterdag
d.a.v. neemt de driedaagsche opnieuw een
aanvang, om te duren tot de finale sluiting
van het seizoen. Dewijl deze sluiting ver
moedelijk even na medio December zal be
paald worden, kunnen de jagers hun succes
overzien. Gering is dit succes voor geen
hunner geweest, vooral wat de jacht op
hazen en poelsnippen betreft. Het eerste
wild is in de laatste week zelfs in prijs
gedaald, wat daar de vraag gewoonlijk
vrij constant is - een gevolg is geweest
van de groote aanvoeren. Eenden werden
in de laatste weken weinig geschoten.
Makkum. Op verzoek van eenige inge
zetenen, aan Z.E. den Minister van Water
staat, Handel en Nijverheid, om alhier tele
grafisch weerbericht te mogen ontvangen
van het Koninklijk Nederlandsch Instituut,
is goedgunstig beschikt, zoodat nu driemaal
per dag de weerberichten uit verschillende
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
terecht. Dit mes kost bij mij geen drie gul
den, nog geen drie kwartjes, geen vijftig
cents, neen, pak weg maar voor drie dub
beltjes, 30 cent is vandaag de prijs. Wie
moet er van bediend worden. Niemand niet
Welnu dan, weet je wat, dan geen dertig,
geen acht en twint., geen zes en twint.,
maar vooruit dan, vijf en twintig cent. Pak
weg dan, één kwartje
Daar de kring van omstanders nog steeds
in een afwachtende houding blijft, repeteert
de koopman nog eens in het kort al de ver
mogens en deugden van het mes. „Dat fraaie
zakmes, gemaakt met fijn ivoren hecht, met
groot mes, pennemes, kurketrekker, glas
breker en diamant kost slechts één kwartje,
vijf en twintig centen geld menschenOp
mijn woord van eer als er een cent van af
gaat Als ik ze neerleg is het gedaan, ik
heb er nog een paar van bij mij, en pak
weg dan voor één kwartje. Wie wil er nog
een meedragen?"
Doch nog steeds doen zich geen koopers
op.
„En weet je wat," roept de koopman
daarop, „’t is om op te ruimendan geen
dertig cent, geen vijf en twintig, ook geen
vier-, drie-, twee-, een en twint., maar twin
tig cent. Twee dubbeltjes, vooruit dan maar,
en nu gaan er vlug achtereen enkele weg
Door al die praatjes had ik reeds langer
staan luisteren dan de tijd het mij toeliet en
ik moest dus haastig weg. Een half uurtje
later kwam ik echter nog even luisteren, en
juist begon weer een nieuwe speech.
Mijne heeren Edison heeft een uitvin
ding gedaan. Edison, de groote man van de
uitvindingen, je kent hem zeker wel, die
man, die alle dingen uit vindt, heeft een ma
chien gemaakt en „aangevaardigd," dat ik
je zal laten zienen nu worden weer ach
tereenvolgend mes, pennemes, kurketrekker,
glassnijder en diamant behandeld, en vooral
wordt de glassnijder weder op verschillende
wijzen beproefd. Een jongen uit het voorste
gelid (trouwens in het achterste gelid staan
ook de jongens nooit) wordt verzocht met
het instrumentje over het glas te snijden.
De koopman toont het publiek daarop de
witte kras en onder de woordenja, mijne
heeren 1 een kind kan dat doen," breekt hij
het glas langs die streep af. „Maar nu moet
je niet denken dat ik daar juist een beste
uitgezocht heb, neen hoor, een is gelijk dui
zend, een is gelijk honderd. Je begrijpt toch
ook zelf wel, dat Edison, de man die zoo
rijk is, hij heeft meer bankbiljetten dan
wij. zoo machtig wij hier met elkander zijn,
halve centjes hebben je begrijpt wel dat
die rijke Edison zijn naam niet wil geven
aan een slecht fabrikaat.
Ten slotte kwam het dan weer op den
prijs aan en die wasvandaag geen drie
francs als in Belgie, geen drie mark als in
Duitschland, maar ’t is om op te ruimen
de koopman toont een doosje, waarin nog
ongeveer een half dozijn liggen ik heb
nog een paar en die zullen weg voor dertig
cent, en na nog eenige schermutselingen met
zijn rappe tong komt hij tot 25 cent.
„Een kwartjeWie wil er nog van be
diend zijn Ik werp ze liever in het water
(en hij werpt een dreigenden blik naar de
zijde van de gracht) als dat ik er nog meer
van af doe." En dat doosje raakt dan ook
leeg tegen een kwartje per stuk.
De koopman heeft bij zijne bedrijvigheid
met het glassnijden zich den vinger gewond
en een paar messen geraken dan ook met
bloed bevlekt. Martelaarsbloed, zegt een
spotvogel naast mij, doch de koopman geeft
een knipoogje naar onzen kant, en voegt
een ouden heer, die een mes kocht en naar
die vlekken tuurde, toe„Och mijnheerdat
is slechts een weinig bloed. Je weet, de
messen zijn scherp en men moet er voor
zichtig mee zijn, ’t Is maar bloed, als je
’t goed at veegt, is ’t weer schoon".
„Die er meer voor betaald heeft," roept
de koopman nog ter aanmoediging," moet
niet boos op mij zijn, ’t is om geld te maken
en om op te ruimen, ’t zjjn de laatste."
Toen het doosje ledig was, werd nog eens
onder de papieren gezocht en hjj vond er
nog een paar (toevallig hé?) doch voor 25
cent waren er geen liefhebbers. „Dan, weet
je wat, die beide moeten ook nog weg 1
Voor twintig centen dan maar, en ja, een
paar der omstanders waren zoo gelukkig
voor 5 centen minder elk een Edisonsma-
chien te koopen. De koopman zocht even
wel gezwind al weer naar een paar, doch
nu scheen de markt o vervoerd, want geen
enkele was er meer begeerig naar.
De rij der omstanders begon te dunnen,
wijl hij nog al door met zijn messen scher
mutselde. Toen de koopman merkte, dat
er verscheidenen zouden heengaan, roept hij
„Neen, neen, menschen gaat nog niet heen.
Ik zal je eerst nog dondersteenen laten zien.
En nogmaals beproeft hij de twee messen^
Éüi
-ji
Bolswardsche Courant,
ft.
