NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARD gU WONSERABEEL
No. 94. Verschijnt Donderdags en Zondags. Zeven en dertigste Jaargang. 1898.
DONDERDAG 24 NOVEMBER.
BINNENLAND.
,4
VOOR
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Fratfco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Rijwiel en Automobiel in dienst van
Post- en Telegraaf-
'2
s
Burg, en
Wonseradeel, 19 Nov. De Gemeente
raad heeft in zijn heden gehouden verga
dering benoemd tot leden van de armbe
sturen, de heeren A. Kroontje te Exmorra,
J. B. Buwalda te Burgwerd, R. Zwaagstra
te Cornwerd, O. Postma te Tjerkwerd, S.
S. de Witte te Eng wier, S. D. Bokma te
Ferwcude, N. Schotanus te Longerhouw en
tl. Kingma te Makkum, en tot lid van het
college tot ondersteuning van reizende be-
hoeftigen den heer T. S. Bangma te Wit
marsum.
De Raad heeft besloten
1. Ten dienste van den schoolbouw te
Witmarsum van mevrouw de gravin van
Limburg Stirum te Haarlem voor de som
fan f 120 eene oppervlakte Yan 125 cA.
I
Een zonderlinge geschiedenis. Woens
dag zal het huwelijk voltrokken worden
tusschen een paartje, waarvan de bruide
gom drie en twintig jaar lang in vrouwen-
kleeren gehuld is geweest en in die ver
momming gedurende eenige jaren een klein
komenijswinkeltje in de Kinkerbuurt hield,
zonder dat iemand ooit achterdocht koesterde.
De reden van deze vermomming was heel
romantischeen tante vermaakte aan het
kindje, toen ’t verwacht werd, haar erfenis,
mits het een meisje was. En om nu tante
niet teleur te stellen en de erfenis voor het
wichtje te behouden, werd bij de geboorte
het jongetje veranderd in een meisje en
alles was in orde, en de door erfenis be
voordeelde behoefde maar den tijd der meer
derjarigheid af te wachten om de erfenis in
ontvangst te nemen, daar tante inmiddels
overleden was.
Voor eenige weken werd de pseudo-juf-
frouw ziek en zorgvuldig opgepast en ver
pleegd door een boezemvriendin. Toen de
ziekte was geweken, was de patient zoo
dankbaar, dat het geheim verteld werd en
hij zijn hand en hart aanbood aan de boezem
vriendin, die beide aanvaardde. Daar in
middels de tijd der meerderjarigheid aan
gebroken was, besloot het paartje haastig
lijk de hulp van don ambtenaar van den
burgerlijken stand in te roepen. Woensdag
nu zullen zij door de rozenketenen van het
huwelijk aan elkaar verbonden worden.
Amst. Crt.
Activiteit van de Nederlandsche Post.
Men schrijft aan de Tabaksplant„Eenigen
tijd geleden waren eenige vrienden in 't
artikel tabak voor pleizier op reis in Duitsch-
land. Onder ’t drinken van een fijne flesch
opperde een der vrienden het idéé aan zijn
adres een briefkaart te zenden met ’t op
schrift
„Den Heer J. J., in tabak, (Hol
land)."
Kwam de kaart niet terecht, dan gaf
onze vriend een flesch, doch in het tegen
overgestelde geval moesten zijn vrienden
het doen. En zie, de afzender won het, want
de Nederlandsche posterijen zonden de brief
kaart naar Amsterdam met het opschrift
zie „Brakke Grond, het lokaal, waar de
fabaksveilingen gehouden worden, eu
daar wist men spoedig het adres van onzen
bekenden tabaksman te Eindhoven aan te
geven. Dat er meer dan één flesch op ’t
geval gedronken is, ligt voor de hand."
Donderdagnacht kwam met den goede
rentrein te Winterswijk aan een kruiwagen,
waarop een jas en een brood lagen. Deze
stond tusschen de rails en is halfweg Lich
tenvoorde gevonden. Onderzoek ter plaatse
der vondst bracht eenige bloedvlekken aan
’t licht, benevens een lantaren, ook met
bloedvlekken bedekt.
In de jas werd een aanslagbiljet gevonden,
waarop de naam Maier voorkwam, afkom
stig uit een Duitsch plaatsje. Tot nog toe
is er geen spoor van den man on tdekt.
Uit Meeden (Gr.) zal de oude Jan
Bartelds, op 77-jarigen leeftijd nog den
tocht over den Oceaan wagen naar de nieuwe
wereld. Hij vertrekt met zijne dochter, de
wed. Haan, die te Fulton (staat Illinois,
Vereen. St.) in betrekking komt. Of de oude
man niet een kalmer levensavond zou heb
ben, als hij in zijn tegenwoordige woning
het armenhuis, achterbleef men zou ’t
haast wel denkenhij kiest echter de verre
reis, het vreemde land en de toch altijd
wat onzekere toekomst.
Door een landbouwer te Drouwen is
een onderzoek ingesteld naar den invloed
van de voeding met lijnkoeken en grond-
notenkoeken op het gehalte van de melk.
Dit onderzoek werd gedurende een paar
weken voortgezet en het is daarbij gebleken
dat een voeding met grondnotenkoeken de
melk van 1h tot 9/4 pc. vetgehalte meer
geeft dan eene voeding met lijnkoeken. Bij
deze voedingsmethodes waren de kosten
van de krachtvoeding gelijk.
Aan Noord-Bevelands noordkust wordt
door de zee voortdurend geknaagdvooral
de dijken in de nabjjheid van Wissekerke
moeten het ontgelden door dijkvallen en
oeverafschuivingen. Nu is weder een hof
stede bjjna verdwenendit is de vijfde in
korten tjjd; wat dit beteekent, blijkt wel
uit het feit, dat de dijk die thans als zee
dijk fungeert, op 10 minuten afstands van
het dorp ligt, waar voor eenige jaren de
afstand wel een uur bedroeg.
Enschedé, dat 1 Jan. j.l. 21,765 in
woners telde heeft nu reeds een cijfer van
23,000 bereikt, d. i. reeds binnen de elf
maanden eene toename van ruim 5'/a pc.
In het geheele land wordt waarschijnlijk
een andere gemeente gevonden, waar de
Harvey Co., de onderneming van een
postvervoer tusschen Londen en Redhill aan,
welk aanbod werd aangenomen voor den
duur van 6 weken, ingaande 16 Dec. 1897.
Het vertrek van dezen motorwagen was
een evenementTerwijl daarbuiten een tal
rijke volksmenigte het vertrek verbeidde,
waren op het binnenplein een groot aantal
journalisten en ambtenaren aanwezig, waar
van velen met het eenige doel om des avonds
halelf getuige te zijn van het vertrek, anderen
bovendien om den wagen in allerijl te volgen
tot het eerstvolgend kantoor, waar het leeu
wenaandeel van de vracht zou worden inge
nomen, enkelen nog, om inderhaast een schets
te ontwerpen ten behoeve der geïllustreerde
tijdschriften.
Den volgenden dag bevatten de dagbladen
kolommen vol, gewjjd aan de beschrijving
van het vervoermiddel en de bijzonderheden
van den tocht. Uit een artikel, voorkomende
in de Times, vernemen we o. m., dat het
gewicht van den motor circa l*/2 ton be
draagt, dat het sturen zeer gemakkelijk gaat
en de werkkring van den conducteur zeer
eenvoudig is, dat de machine 20 H.P.
zou kunnen ontwikkelen, waarvan de helft
gewoonlijk wordt verbruikt ter bereiking van
eene snelheid van ruim 10 mijlen per uur,
terwijl de kosten nagenoeg 2 pence per ton
en per mijl bedragen.
Precies om 11 uur des avonds verliet het
ijzeren paard Londen Bridge, en de wijze,
waarop het zich door het stadsgewoel een
weg baande, pleite voor de vaardigheid des
conducteurs. Het werd gevolgd door Mr.
Harvey en vele ambtenaren in een phaeton,
welks snelle viervoeter niet kon voorkomen,
dat men een paar malen den motor uit het
gezicht verloor. Door een paar hoofdambte
naren werden de motor en de phaeton op
gewacht te Streatham Hill Station, vanwaar
de motor verder alleen zijn weg vervolgde,
om des morgens te 1.16 Redhill te bereiken,
d. i. 26 minuten vóór den tijd, die was toe
gestaan.
In het geheel werd een afstand afgelegd
van 41'h mijl binnen den tijd van 6 uren,
waaronder 1 uur en 10 minuten oponthoud.
De proef werd voortgezet tot 26 Januari, en
gedurende al dien tijd bewees de motor zijn
superioriteit boven de gewone paardewagens
ook onder bijzondere omstandigheden, zooals
vorst, mist en glibberige wegen.
Een derde motorwagen, door electriciteit
gedreven, heeft zijn proeftochten sedert Jan.
van dit jaar door de drukste punten van
Londen vele malen per dag heen en weer
volvoerd. De wagen was electrisch verlicht
en was steeds op tijd present.
Het lijdt geen twijfel, of deze motor ten
behoeve van het postvervoer, gaat een groote
toekomst tegemoet. De hertog van Norfolk,
de directeur-generaal der Engelsche poste
rijen, is zoo tevreden over de diensten door de
sedert een half jaar in proef zijnde automo
bielen geleverd, dat hij nu een aantal nieuwe
besteld heeft, die gebruikt zullen worden tot
het vervoeren en bezorgen van postpakketten
zoowel binnen Londen als in verschillende
provinciesteden. De Daily Chronicle meent
dat binnen twee maanden deze nieuwe voer
tuigen in Engeland algemeen zullen zijn.
Maar dat is nog niet alles. Binnenkort
zullen namelijk bij de Londensche posterijen
ook nog petroleumdriewielers worden inge
voerd, speciaal bestemd voor de bezorging
van brieven in de buitenwijken! Deze nieuwe
dienstregeling heeft boven de oude eenige
zeer in ’t oog loopende voordeelen. Ten
eerste gaat de bezorging vlugger en gere
gelder in haar werk en ten tweede kosten
automobielen lang zooveel niet aan onderhoud
en bediening als de oude rijtuigen met paar
den. Door de administratie der posterijen is
berekend, dat het automobilisme tot neden
een besparing van f 50 per week en per
voertuig heeft gegeven.
(1) 1 H.P. 76 K.G. per seconde.
In het Tijdschrift voor Posterijen en
Telegrafie vinden wij over bovengenoemd
onderwerp eenige belangwekkende mededee-
lingen.
De schr. herinnert dat in het verslag van
de Posterijen over 1886 het eerst melding
gemaakt wordt van een proef „genomen met
het vervoer per driewieler", welke proef blij
kens het jaarverslag over ’87 bleek wel vol
daan te hebben „op goed gebaande wegen",
maar men achtte de hooge onderhoudskosten
bedenkelijk. Dit bezwaar bleek later zoo
overwegend dat men eerst het gebruik op
dezelfde hoogte hield, in 1890 er mee ein
digde.
Toen later de rijwiel-techniek grooter vor
deringen gemaakt had, besloot het hoofdbe
stuur der Posterijen een proef voor den
telegraafdienst te nemen. Op de intercom
munale telefoonlijnen komen vaak storingen
voor, die plaatsen zijn moeiljjk te berei
ken en daar doet dan het rijwiel goeden
dienst, maar voor het geregeld bestellen van
telegrammen zijn de machines niet sterk
genoeg.
Tot zoover de proeven bij ons. In Duitsch-
land gebruikt de Rijkspost reeds 400 twee-
en 40 driewielers. De tweewielers worden
het meest gebruikt door de lijnopzichters der
telegrafie terwijl de tricycles gebruikt worden
voor de bezorging van paketten, voor het
lichten van brievenbussen, voor de bezorging
van postzakken aan de stations, enz. Het is
echter wel merkwaardig, dat er nog zoo
weinig van de fiets gebruik gemaakt wordt
daar, waar zij de meeste diensten zou kun
nen bewijzen, namelijk in den besteldienst
ten platten lande, waar de brievenbestellers
soms uren ver moeten loopen om een hand
vol brieven aan hun adressen te bezorgen.
Het aantal rijwielen, dat bij de posterijen
in Berlijn in gebruik is, bedraagt volgens
een officieele mededeeling nu reeds 83, na
melijk 22 safeties en 61 driewielers.
Tot het onderhouden van postverbindingen
worden 9 driewielers gebruikt, voor spoed
bestellingen dienen 17 twee- en 15 driewie
lers tot het lichten der brievenbussen 36
driewielers, en voor den besteldienst 2 twee
wielers, terwijl de „Storingzoekers" van den
telefoondienst over 3 tweewielers beschikken.
Wat Engeland betreft, eenigen tijd geleden
is door het „General Post Office" van En
geland de inschrijving opengesteld voor 10,000
rijwielen ten gebruike der brievenbestellers.
Ziehier eenige bijzonderheden omtrent de
proefnemingen met automobielen in Duitsch-
land genomen.
Eenigen tijd geleden is te Berlijn de eerste
automobiel ten dienste der Posterijen in dienst
gesteld.
Zoo noodig kunnen alle Berlijnsche post
wagens tot automobielen worden gemetamor
foseerd. De „essence," die de drijfkracht voort
brengt is petroleum-naphta.
Een vulling is voldoende voor een rit van
100 K.M. De constructie van den wagen is
uitgevoerd naar een plan van den ingenieur
Vollmer. Het sturen geschiedt door middel
van twee hefboomen, terwijl het gas wordt
ontstoken door electriciteit.
De autocar zal voorloopig alleen achter
een met een paard bespannen postkar rijden
en geen effectieven dienst doen, omdat de
directie der Posterijen er nog niet aandurft
om het in de practijk nog niet beproefde
voertuig een lading poststukken toe te ver
trouwen. Een incident met den wagen zou
namelijk noodzakelijkerwijs een niet te recht
vaardigen vertraging in het postverkeer ver
oorzaken. Wanneer de automobiel voldoet,
dan zal zij effectief in dienst gesteld worden,
maar dan worden de rollen omgekeerd, zij
zal dan gedurende een tweeden proeftijd op
den voet gevolgd worden door een bespannen
voertuig, dat zoo noodig de lading direct
kan overnemen. Men gaat te Berlijn waar
lijk niet over ijs van één nacht
In Engeland weet men er beter raad mee.
In November 1896 was er een wegwedstrijd
voor motorwagens, waaruit in het algemeen
(schoon velen averij beliepen) de geschiktheid
dier voertuigen bleek. Binnen 12 maanden
was het vervoer der brieven- en pakketpost
door middel van motorwagens een voldongen
feit. De eerste wagen was een kleine olie-
motor en toen de proeven daarmee welge
slaagd waren, werd een grootere wagen,
bekend onder den naam „Lifu Steam Motor
Van," onder de aandacht van het Departe
ment gebracht. Het tijdstip was goed geko
zen, want juist was de groote nachtdienst-
pakketwagen tusschen Londen en Brighton
te klein bevonden voor den dienst, en zag
het Departement naar een ander vervoer
middel uit. Het bood derhalve den exploi
tanten dier motorwagens^ den heeren J,
van een aangrenzend perceel weiland aan
te koopen.
2. Ónder genot van eene door belang
hebbenden bijeengebrachte som van f 240
over te gaan tot het dempen en rioleeren
van eene voor de gezondheid schadelijk ge
achte sloot in het Oosteind te Witmarsum.
3. In betrekking tot de verzoekschriften
tot het leggen van een kunstweg voor Lol-
lutn naar den BolswarderHarlingerweg bij
de Grauwe Kat waarvoor door belang
hebbende landeigenaren eene som van f 6600
toegezegd is aan de adressanten te be
richten, dat de Raad genegen is den ge-
wenschten weg in 1899 aan te leggen met
een kruinsbreedte van 6 en een grintspoor
van 21/.i meter en verder den aangelegden
weg van gemeentewege te onderhouden,
onder voorwaarde, dat vóór 1 April in den
vereischten vorm toezegging worde gedaan
tot het storten van eene bijdrage van f 8000
en tót het beschikbaar stellen van den be-
noodigden grond tegen taxatie van drie
door Burg, en Weth. aan te wijzen onpar
tijdige deskundigen.
Tot advies zijn in handen van
Weth. gesteld adressen van:
a. ingezetenen van Lollum, waarin wordt
aangedrongen op de aanneming van een in
de vorige vergadering aangehouden voorstel
van het Dagelijksch Bestuur tot het uitdiepen
van de vaart te Paijezijl
b. A. T. IJbema te Wons c. s., ver
zoekende te mogen vernemen onder welke
voorwaarden de gemeente zoude willen over
gaan tot het verharden van de Gooijumer-
laan
c. ingezetenen van Arum, verzoekende
het plaatsen van een lantaren aan den weg
naar Witmarsum.
Gaasterland, 21 Nov. In onze ge
meente klagen de meeste veehouders over
de weinige melk, die hunne koeien geven.
De oorzaak hiervan is de slechte kwaliteit
van het hooibij den een is het erg schim
melig, bij den ander heeft het te veel ge
broeid. Het ongunstige zomerweer doet
dus thans zijne nadeelige werking wel de
gelijk gevoelen. Er moet nu veel kortvoer
(lijnkoeken, maïsmeel) gevoederd worden
voor de eerste betaalt men f 11,00af 11,50
per 104 stuks, voor het laatste ruim f 3,00
per 50 K.G.
Franekeradeel, 21 Nov. Klaagt men
in Ooststeliingwerf over een Hoofdelijken
Omslag van 4 a 5 pct., wij kunnen ook
mee jammeren. Onze aanslag bedraagt 8
percent, niettegenstaande de verstrekte rijks-
subsidie.
Liet ons gemeentebestuur onze slechte
waters in den bestaanden toestand, dan
zou de H. O. een paar percenten dalen
wilde men ze in eene naar den eisch op de
noodige diepte brengen, dan zou onze aan
slag minstens 10 percent bedragen zooals
voor dezen, toen de tegemoetkoming van
het Rijk niet bestond.
Het Gemeentebestuur laat van jaar tot
jaar de toestanden der vaarwaters verbe
teren, vandaar geen heffing van 6 of 10,
maar van 8 ten honderd van het belastbaar
inkomen.
Leeuwarden, 19 Nov. Gisteravond
liep hier een gebrekkig man langs de straat,
die door de smartkreten, welke hij soms
uitstootte, de belangstelling en het mede
lijden van het publiek opwekte. Volgens
zjjn verhaal was hij in Duitschland onder
den trein geraakt en hij wilde zich thans
onder geneeskundige behandeling stellen,
om daarna zijn woonplaats, St. Anna Par.,
weer op te zoeken. Voetje voor voetje be
woog hij zich voorwaarts.
De exportslagerij van den heer M.
Schott, elders woonachtig, is deze week van
de Schrans naar een geheel nieuw gebouwtje
even over de brug aan de Harlinger trek
vaart, en dus dicht bjj de Veemarkt en nog
dichter bij de veelading, overgebracht. Deze
affaire verkeert, naar men ons verzekerde,
in ongemeenen bloei. Reeds des Donderdags*
avonds zoodra er vee voor den volgenden
marktdag is aangevoerd begint het „kop
pensnellen" en dit duurt tot den volgenden
Zaterdagnamiddag. Nacht en dag wordt er
doorgewerkt en bjjaa alles gaat naar de
Londensche markt. Op andere dagen is er
minder te doen. Een deel der ingewanden
en ander afval wordt op een kar geladen
en ’s Zaterdagsavonds op een onzer pjjpen
aan den man gebracht. Tal van huismoeders
komen daar in korfjes hun versnapering
halen voor den Zondag. Men wacht de kar
op en verdringt elkaar, om de eerste te zijn,
Hepk. Adv. BI.
Leeuwarden. N. v. d. Woude, alhier,
heeft voor 51 cent per K.G. de levering van
het rundvleesch voor het garnizoen, alhier
aangenomen.
Dus een kwartje per pond.
«4
A
Bolswardsche Courant
