NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARÖ EN WONSERAOEEL
No. 4.
Verschijnt Donderdags en Zondags. Acht en dertigste Jaargang. 1899.
CONSULTEN.
DONDERDAG 12 JANUARI.
DONDERDAG 12 JANUARI. g
BINNENLAND.
VOOR
Dat
INGEZONDEN.
N. N.
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Iets nieuws. In de Arnh. Ct. kwam
onlangs een bericht voor van een nieuwe
vinding door een harer stadgenooten, den
heer A. v. d. Peyi, waaruit blij kt dat deze
een geheel nieuw procédé betreft om schrijf-
of teekenwerk inon veranderlijken inktdruk,
evenals boek- of steen^rukwerk te vervaar
digen.
Mijnheer de Redacteur
Het zij mjj vergund om eenige regelen
in te zenden op ’t ingezonden stuk in uwe
courant van 4 Januari 1899.
Als men wat inzendt, dan meende ik,
dat dat waarheid moest wezen. Nu dit is
onwaarheid, want het huis, dat bewoond
wordt naast den nieuw gebouwden winkel,
heeft een prachtige kamer en alles met
deurafsluiting, en wat het privaat aangaat,
dat is in de keuken en ook goed met deu
ren afgesloten. Ook gaat er geen waterlei
ding onder den winkel door. Mij dunkt,
iedere huurder moet zelf weten, wat hjj
huurt. De menschen komen zeker niet bij
dezen schrijver van 4 Januari om hun
huis te verburen. Elk heeft aan zijn eigen
genoeg om daar op toe te zien.
Tevens dankende voor de opname van
deze letteren.
billijk, dat de geneesheer in het consult
genoegen neemt, behalve indien de andere
geneesheer, in het vierde geval genoemd,
volgens het inzicht van den huisdokter niet
zijn gelijke of meerdere kan geacht worden
in geneeskundig opzicht. In dit geval han
delt de dokter het best met zich terug te
trekken, aangezien hjj het wankelend ver
trouwen door een weigering om consult te
houden toch niet kan herwinnen.
Slaagt hij in het tweede geval er in, den
zieke of zijn omgeving de zekerheid te ver
schaffen, dat zich in het ziektegeval niets
voordoet, wat hem vreemd is, en dat hij het
lot van den zieke gerust op zijn verantwoor
ding kan nemen, zooveel te beter. Maar in
dien dit zoo is, dan kan juist een consult
toonen, dat het zelfvertrouwen bij den dok
ter niet misplaatst was.
In het vijfde geval, het luxe-consult, is
het dikwijls moeilijk genoeg voor den dok
ter, om uit te maken of hij maar steeds aan
den aandrang der patiënten zal gehoor geven.
Zijn gevoel van eigenwaarde zal hem van een
te groote „gedienstigheid" in dit opzicht
terughouden.
Brengt de eerlijkheid het mede, om in ge
vallen waarin men inziet de verantwoorde
lijkheid niet alleen te kunnen dragen, zelf
een consult voor te stellen, of den patiënt
of zijn omgeving aanleiding te geven, om er
een te vragen, geheel iets anders is het,
wat wij vooral bij de lijfgeneesheeren van
voorname personen in het buitenland, waar
nemen. Misschien is het zelfs leeken wel
eens opgevallen, maar als er een „hooge" in
Engeland b.v. ziek is, heb ik het altijd
vreemd gevonden, dat er al in de eerste
dagen der ziekte sprake is van het oordeel
van „de geneesheeren." Heeft zoo iemand
zooveel dokters te gelijk? Neen, dat is niet
het geval, meestal ten minste niet. Maar de
deftige dokter, die de eer geniet, Zijn Lord
schap ter zijde te staan, neemt ook niet de
minste verantwoordelijkheid voor den zieke
op zich. Hij is de persoon, die uitmaakt,
welke beroemdheid of vergadering van be
roemdheden aan het hooge ziekbed zal op
treden, en die eenvoudig dient, om het con
tact tot stand te brengen tusschen den Imo
gen zieke en de mannen der hooge weten
schap; evenals de telefoonjuffrouw, na het
contact bewerkstelligd te hebben,' zich met
het gesprek niet verder bemoeit, dient deze
lijfesculaap in geval van ziekte alleen als
ceremoniemeester bij de consulten, gelijk Ger-
suny het noemt. Alleen in gezonde dagen
heeft hij wat te zeggen.
Zulk een dokter, wiens wetenschap eigen
lijk bestaat in de kennis van een adresboek
van „sommiteiten," doet zijn beroep zeer veel
nadeel. Hij doet het denkbeeld ontstaan, dat
de arts, die algemeene praktijk uitoefent,
er eigenlijk niets van weet, en dat daarom
een patiënt, die het betalen kan er maar
dadelijk „iemand bij" moet hebben,
een voorstel om te consulteeren, zoo het
duidelijk voortvloeit uit een geringschatting
van den geneeskundigen stand, wel eens
tegenzin bij den geneesheer ontmoet, is te
begrijpen, maar in ieder ander geval wil hij
altijd gaarne inzien, dat de zieke en zijn
omgeving recht hebben op alle gerustheid,
die hun maar eenigszins kan verschaft worden,
scherp werktuig gespeeld en zich een stuk
van twee vingers afgesneden, ’t Bloeden
hield geweldig aan. De vader snelde met
zijn kind naar een dokterniet thuisnaar
een liefdezusterniet thuis. Op weg naar
een anderen dokter ontmoette hij gelukkig
de liefdezuster, die een verband legde en
het bloeden stelpte.
Oudehorne, 7 Jan. Heden avond had
alhier een treurig ongeval plaats. Twee
meisjes van den arbeider Hendrik v.d. Ak
ker, kinderen van 10 en 13 jaar, te 5 uur
ongeveer naar een winkel om boodschap
pen gezonden, keerden niet op tijd terug, ’t
Was duister geworden en de ongeruste
vader ging er zelf op uit om bij den win
kelier naricht in te winnen, ’t Bleek dat
de kinderen daar geweest waren. De vader
keerde terug en riep de buren te hulp
alles werd afgezocht en de slooten afgedregd.
Eindelijk, te omstreeks halfelf, werden de
beide kinderen door den vader zelf gevon
den, verdronken in een sloot. Het droevig
ongeval verwekt algemeene deelneming.
Akkrum, 9 Jan. Een der voerlieden
van den heer Twijnstra, D. Kooi, zou hedea-
morgen een wagen beladen met lijnkoeken
naar Tjerkgaast brengen. Onderweg tus
schen Akmarijp en Joure zal hij den wagen
verlaten, komt te vallen, zoodat het voorwiel,
gedrukt door den zwaren last, hem over het
enkel gaat met het gevolg, dat hij met een
gebroken voet blijft liggen. Spoedig wordt
hij opgenomen en naar hier vervoerd, waar
de voet gezet is. Gelukkig is de man voor
ongelukken verzekerd.
Terhorne, 9 Jan. Pas was heden na
middag een schip de brug over de Zand-
sloot alhier doorgevaren en zou de brug
wachter de groote klapbrug verlaten, toen
een der ijzers waaraan de zware klap draaide,
brak, waardoor deze omlaag schoot in het
water.
Gelukkig bepaalde zich het ongeval alleen
bij materiëele schade, terwijl een paar stoom-
booten en enkele schepen door een en ander
vertraging ondervonden. Bovendien zal de
passage met rijtuigen door ons dorp tot a.s.
Zaterdag zijn gestremd.
Hepk. Adv. bl.
Hindeloopeil. In eene kleine gemeente
spelen tooneelen als de groote maatschappij
vertoont. Weten gezeten burgers in Amster
dam b. v. niet wat er omgaat in de politieke,
dat is in de groote wereld, te platte lande
is men daarmede uitstekend op de hoogte.
Men kan van raad en advies dienen, al
naar het verlangd wordt.
Of de adviseering altjjd opgaat, vooral ten
opzichte van sommige vraagstukken, als
daar zijn woning en daghuur, laten we
daar. Aan anderen, die in deze betere wegen
meenen gevonden te hebben, laten we deze
vragen ter beantwoording. Wij alleen willen
op de omstandigheid, dat zoowel hier als
elders in de doode steden aan de Zuiderzee
woningen te kort komen. Dingen, voor een
vijf a tiental jaren voor een „appel en ei"
te koop geboden, brengen thans zoovele
honderden op. Daar is stijging in den prys
en zucht tot bouwen als in ’t oude Stavoren,
waar thans een vijf a zestal nieuwe woningen
gereed staan hare bewoners te ontvangen.
Verbazend groot is ’t aantal visschers-
lieden, gereed, om de ansjovis te verschal
ken, schuiten zjjn er gebouwd, zoo hier als
zelfs in wijden omtrek, tot Gaastmeer en
Woudsend toe. Handwerkslieden en die
van boerenbedrijf hebben zich aangegord om
de kleine indringers der Zuiderzee te vangen,
en geen wonder ook, als men weet, dat
daarmede in het voorjaar van ’98 van 12
tot 28 honderd gulden werd verdiend in den
tijd van acht a negen weken. Voor boeren
landbouwstreken voorzeker een bentjdens-
waardig iets. En geen wonder, dat al wat
ansjovis noemt, er zich op uit legt, in de
eerste gelederen mee te doen. De gevolgen
voor de „doode" steden bljjven niet uit.
Gaasterland. 9 Jan. In onze gemeente
wemelt het op de landerijen nog van kie
viten. „Een teeken, dat we geen winter
krijgen," zeggen de broodetende weerpro-
feten. Over ’t geheel verlangen de landbou
wers wel naar wat vorst; voor weiden en
akkers is ’t best, dat ze eens flink door
vriezen.
In October werden door de Bredasche
rechtbank een drietal personen wegens kerk
roof te Roozendaal tot gevangenisstraf ver
oordeeld.
Een hunner, die tot vier jaar veroordeeld
was, is in de cellulaire gevangenis te Breda
krankzinnig geworden en door de rijks»
veldwacht via Rotterdam naar het Rijks-
krankzinnigengesticht te Medemblik over
gebracht. De man leed aan hevige zenuw»
Aandoeningen.
De Amsterdamsche Courant schrijft
Men zegt wel eens, dat in den tegen woor-
digen tijd het gezag van den „huisdokter"
vermindert, dat men zich niet meer gebon
den acht aan één raadsman, maar aanspraak
maakt op de vrijheid, om ten allen tijde in
geval van ziekte dien geneesheer te raad
plegen, dien men voor het gegeven geval het
bekwaamst acht.
Beide dingen zijn waar. Het ligt in den
geest van den tijd, niemand een onbeperkt,
gezag toe te kennen (wat heel juist is), be
halve zichzelf. Dit laatste nu is ook niet
juist, en, wat meer zegt, het is ook niet in
lemand’s eigen belang.
Zeker, met den dokter van Molière, die
zijn patiënt, zoo hij van ’s dokters drankjes
niet gediend is, bedreigt met al de ziekten,
die in de boeken beschreven staan, heeft men
afgerekend. De geneesheer leert begrijpen,
en begijpt ook, dat het vertrouwen, dat in
hem gesteld wordt, iets is, wat hem zeer
aangenaam moet zijn, iets, wat zijn arbeid
ten behoeve van den patiënt vergemakke
lijkt, en dus ook in het belang van den pa
tiënt is, maar niet iets, wat hij mag eischen,
zoo het hem niet aangeboden wordtniet
iets, dat onwankelbaar moet zijn onder alle
omstandigheden.
Sonderegger, de voorbeeldige Zwitsersche
arts, die wijd en zijd het vertrouwen, van
hoog en laag genoot, zegt: „Wij moeten ons
niet verbeelden góden te zijn, die in toorn
mogen geraken, als aan andere góden geof
ferd wordt."
Het is geen kleinigheid, bij hevige pijnen,
op een langdurig ziekbed, in dreigend levens
gevaar zichzelf of zijn betrekkingen afhan
kelijk te weten van de feilbare kennis van
één man of vrouw, al was het ook de knap
ste van de wereld.
En daarom is het in den geneesheer een
dwaasheid te verlangen, dat de patiënt door
dik en dun het beste wat hij heeft, aan hem
alleen zal blijven toevertrouwen.
Maar mag men den geneesheer, den
besten die er bestaat, geen onbeperkt gezag
toekennen, zichzelf mag men dat veel min
der. Als men gaat meenen„ik weet wel,
waar het ’m bij mij schortik ga terstond
naar dezen of genen specialist," dan kan men
het deerlijk mis hebben, en meermalen heb
ik het beleefd dat hierdoor langen tijd in de
richting van een bepaald lichaamsdeel werd
gezocht, terwijl in een ander lichaamsdeel
de ziekte voortwoekerde, niet herkend en niet
behandeld.
Daarom is het wel in ieders belang, den
huisdokter als voortdurend raadsman in elk
geval ter zijde te hebben. Vreest men, dat
hij het niet alleen weet, welnu, dan maar
vrijmoedig gevraagd, of hij in uw belang een
tweeden geneesheer, desnoods van hooger
wetenschappelijken rang, of met meer speciale
vorming in een bepaalde richting, wil raad
plegen. Maar hem de keuze gelaten als gij
niet zooveel vertrouwen hebt in zijn eerlijk
heid en in zijn belangstelling in uw persoon
om hem dit over te laten, dan moet hij uw
arts niet zijn.
Als hij niet weet, bij wien uw geval tehuis
behoort, gij weet het zeker niet.
Dan is het ook van groote waarde voor
den specialist of den hoogleeraar, al die zaken
omtrent den patiënt te vernemen, die alleen
de huisdokter hem kan mededeelen. De ge
schiedenis van het verloop, dat de ziekte tot
nu toe genomen heeftde levenswijze en
levensomstandigheden van den patiënt; de
ziekten, waaraan hij of zijn bloedverwanten
geleden hebbenkarakter, en eigenaardighe
den, deugden en zwakheden in ’t kort, al
die gegevens, die den blik van den belang
stellenden huisdokter niet ontgaan, doch nooit
het eigendom worden van den vluchtig ge-
raadpleegden dokter „pour le moment"
■zij zijn voor de beoordeeling, de behandeling
der ziekte onmisbaar.
Een samenwerking dus, een samen be
raadslagen, een consult.
In het aardige boekje van dr. Robert
Gersung, „Geneesheer en patient, wenken
aan beiden," vindt men niet minder dan vijf
omstandigheden aangegeven, waarin de pa
tiënten of hun omgeving een consult verlan
gen. Zij zijn:
1. Een verlangen om „niets achterwege
te hebben gelaten."
2. De indruk, dat de huisdokter niet ge
heel zeker is van zijn zaak.
3. De lange duur eener ongesteldheid.
4. Aanbeveling van een anderen genees
heer door derden.
5. De meening, dat de „stand" het een
maal meebrengt, een „professer er bij te
nemen," omdat, gelijk Janus Tulp zegt, „het
geld er voor disponibel" is.
In ieder van de vier eerste gevallen is het
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
In verschillende bladen en tijdschriften is
deze vinding zeer gunstig beoordeeld. Zij
moet eenvoudig en toch practisch zijn, zoo
dat ze de voorkeur verdient boven derge
lijke toestellen, alscyclostyle, autograaf,
pryrograaf, autocopiïst, olograaf, enz.
Dit toestel wordt in den handel gebracht
door de Chemische fabriek Multifolium" te
Arnhem.
De hoofdcommissie voor de wereldten
toonstelling te Parijs, die in de afgeloopen
week te ’s Gravenhage vergaderde, heelt
reeds verscheidene toezeggingen van inzen
dingen op het gebied van kunst- en fabrieks
nijverheid voor de Nederlandsche afdeeling
ontvangen.
In Friesland is eene commissie bezig met
het bijeenverzamelen eener gecombineerde
inzending van de Friesche nijverheid, die
vergezeld zai worden door een Hindelooper
Kamer.
De Nederlandsche fabriek voor werktuigen
en spoorwegmaterieel zal inzenden een vol
ledige vacuum-pan installatie voor de riet-
suiker-fabricatie.
De heeren Smulders, ingenieurs-construc-
teurs te Rotterdam, zullen met een excavator
ter expositie komen.
Een combinatie van de heeren Gebr. Stork
en Willem Smit en Co. zullen inzenden een
groep betreffende electrogène.
Uit een en ander blijkt, dat vooral de
fabrieksnijverheid nogal plannen tot talrijke
deelneming heeft.
Sedert vele jaren bestond de gewoonte,
om aan de hoogere en lagere ambtenaren
by de Departementen van Algemeen Bestuur
uit op het einde des jaar vrijgevallen gelden
gratificatiën toe te kennen. Ook bij den
aanvang van dit jaar zijn weder aan de
meeste Ministeriën dergelijke toelagen boven
de vaste bezoldiging verleend, evenwel
volgens een ander stelsel dan tot dusver
gebruikelijk was.
In plaats van bovenaf te beginnen met
de heeren hoofd- en verdere ambtenaren,
die alsdan gewoonlijk een gratificatie van
een of meer honderden guldens ontvingen
om vervolgens af te dalen tot het onderge
schikt personeel, is dit jaar juist andersom
gehandeld en is men het eerst bedacht ge
weest op den „kleinen man".
Dientengevolge konden de gratificatiën,
aan boden, bedienden en knechts uitgereikt,
hooger zijn dan voorheen en beliepen zij
tusschen de f 25 en f 75 voor ieder.
Begrijpen laat ’t zich, hoe door dezen maat
regel in menig gezin van die categorie van
beambten blijdschap op Nieuwjaar is ge
bracht.
De Minister van Binnenlandsche Zaken
maakt in de Staatsct. bekend, dat in 1899
slechts eenmaal gelegenheid zal worden ge
geven tot het afleggen van examens ter
verkrijging der akte van bekwaamheid als
onderwijzer en onderwijzeres en ter verkrij
ging der akte van bekwaamheid, bedoeld
in art. 65bis der wet tot regeling van het
lager onderwijs, tot het geven van huis- en
schoolonderwijs in de vrije en orde-oefeningen
der gymnastiek. De eerstgenoemde examens
zullen beginnen op 5 April, de laatste op
een nader te bepalen dag in October.
Het tijdstip waarop, en de autoriteit bjj
wie zij, die zich aan deze examens wenschen
te onderwerpen, zich daartoe zullen behooren
aan te melden, zullen nader overeenkomstig
de voor deze examens bestaande voorschrif
ten worden bekend gemaakt.
Heerenveen, 9 Jan. Sedert Vrijdag
was de huisdeur van den alleenwonenden
schoenmaker A. v. d. M. gesloten gebleven
en de buren wisten ook geen naricht te
geven. Zondag heeft daarom de burge
meester van Schoterland het slot doen open
breken en een onderzoek in de woning in
gesteld. ’t Zou namelijk mogelijk kunnen
zijn, dat v. d. M. een ongeluk ware over
komen. Niets echter bleek daarop te wijzen.
Voor ’t naast denkt men, dat hij een be
zoek is gaan brengen aan een zjjner elders
wonende kinderen.
Joure, 9 Jan. Bij het heden alhier
gehouden schipperscompact overtrof het aan
bod ver de vraag. Goede knechten bedongen
voor de binnenvaart f 170 a f 180, voor de
buitenvaart tot f 290.
Rottevalle, 9 Jan. ’t Is er door. In
ons dorp zal eene stoomzuivelfabriek ver
rijzen. Dit is het eindresultaat van verschei
dene vergaderingen en besprekingen. En dan
zal er waarschijnlijk tevens eene koren-
maalderjj aan worden verbonden.
Wolvega, 7 Jan. De klompmaker M.
was in don schemeravond even uit de
werkplaats naar de woonkamer gegaan.
Eenige oogenblikken later kwam zyn vier
jarig jongetje schreiende binnen: „Vader,
vader, ik bloed zoo." ’t Kind had met een
-*•
Bolsvardsclie Courant
ft
