NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOtSWARD ra WONSERAÜEEL
No. SO. Verschijnt Donderdags en Zondags. Acht en dertigste Jaargang. 1899.
BINNENLAND.
VOOR
Het springen van een kruitfabriek.
ABONNEMENTSPRIJS 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
4
$XKXXXKXXKhXXXXXXXX$
DONDERDAG 9 MAART.
$XXXXX.XX
keur gaven. Drie hunner bleven dan ook
eerst bepaald weigeren over te gaan, doch
hun werd later een geschikter woning aan
geboden twee hunner voldeden hieraan,
doch Naatje bleef volharden. Eenmaal f 800
voor hare opname betaald en later met by
passing van 1 250 voor die woning, meent
ze nu ook al e recht op die woning te hebben.
Nu is men sedert 8 dagen begonnen met
afbreken en ook haar woning kreeg een
beurt. Vooraf gewaarschuwd heen te gaan,
gaf ze nog geen gehoor. Het dak en de
schoorsteen zijn al van de woningeen
groote schutting voor haar raamzij blijft
wonen en zal volgens haar zeggen niet heen
gaan, al zou ze ook onder het puin begraven
In den algeloopen nacht was ze
zoo verstandig niet in haar huis te
en sliep dus bij anderen. Het huis
raad is er nog in en alles behoorlijk op zijn
Donkerbroek, 4 Maart. Gisteren had
alhier een treurig voorval plaats. Eene vrouw
lijnende aan toevallen, had by afwezigheid
der huisgenooten het ongeluk in een pot
met vuur te vallen. Ernstig aan hoofd en
schouder gebrand, gelukte het aan een voor
bijganger hare kleeren, welke reeds vlam
hadden gevat, te dooven.
Na voorloopig door den heelkundige te
Makkinga te zijn verbonden, is zij heden
morgen naar Groningen vervoerd.
Leeuwarden, 7 Maart. Aan destroo-
kartoutabiiek alhier zullen, bij de weder in
werkingtreding, ook meisjes in dienst ge
nomen worden. De directie wil ze uit Duitsch-
land laten komen. Eén vrouwelijk persoon
is reeds in de fabriek werkzaam.
Beetsterzwaag, 7 Maart. De vrouw
vau F. v. d. W. alhu r, gisteren avond on
geveer half elf uur van haar werk uit het
hotel „Ds Klok" huiswaarts keerende, ge
voelde zich thuis gekomen, plotseling onwel
en was een half uur later reeds overleden.
De man, die juist dien avond bij zijn zoon
aan huis was, vond zijn ega levenloos op den
stoel zitten.
Sloten, 6 Maart. Misschien zal na ver
loop van weinige jaren ons stadje geheel
„ontwald" zijn en daarmee een deel van zijn
eigenaardigheid verloren hebben. Voor 3
jaren zijn met den bouw der maréchaussée-
kazerne een belangrijk getal boomen gerooid
en is toen een heel stuk bolwerk geslecht.
Thans is men op een ander deel der „oude
veste" met gelijken arbeid bezig. Gelukkig,
oat met het wegnemen dier oude hoogten,
de gelegenheid voor wandelaars daar nog
altijd blijft bestaan.
Lemmer, 6 Maart. Door den visscher
Jan Huisman alnier is in zee tusschen Lem
mer en Urk drijvende gevonden, een zwarte
flesch waarin zich een met potlood geschre
ven briefje bevond van den volgenden in
houd„Heden ga ik in de diepe wateren;
ik kom niet meer terug, S. Huisenga van
Oldehove, prov. Groningen.
Dit briefje is bij de politie gedeponeerd.
Sneek, 6 Maart. Naar aanleiding eener
in de oogen der socialisten hier onwettige
arrestatie van een colporteur, die Donder
dagavond j.l. met een smaadschrift ventte,
werd hier hedenavond een openbare verga-
twee verdiepingen, werden bewoond door een
vijftien-tal personenvan die bewoners is
niemand ongedeerd geblevenallen zijn öf
gedood öf gewond.
In een ander huis vond men vier dooden
en twee gewonden. Vlak voor de steengroeve
van Lagoubran stond een huis, dat door een
familie van zes personen werd bewoond. Drie
der bewoners zyn geredde vader, de moe
der en een der jongste kinderen. Drie andere
personen, de schoonvader, de schoonmoeder
en een kind van zeven jaar sliepen in één bed.
Van deze drie liggen de lijken nog onder
het puinwel heeft men getracht die te
voorschijn te halen, doch alle pogingen mis
lukten. Toen de redders aan het opruimen
waren, sijpelde het bloed der slachtoffers
tusschen de steenen en druppelde neer op
hun kleeren. Van een candere familie, die
van Fouquier, bestaande uit vijf personen,
is alleen de twintigjarige zoon ongedeerd
gebleven. De acht leden van de familie
Auzende zijn allen ernstig gekwetst.
En nog altijd was men aan het opruimen
en aan het zoeken naar dooden en gewon
den. Verschrikkelijk was het om aan te
zien hoe onder de puinhoopen nu eens armen,
dan beenen, dan andere deelen van rnen-
schelijke lichamen te voorschijn werden ge
haald.
De oorzaak van de ontploffing is onbe
kend. Men denkt dat zij veroorzaakt is door
ontbranding van een aanzienlijke hoeveel
heid schietkatoen.
Een onderzoek wordt ingesteld, maar het
zal moeilijk zijn tot een resultaat te komen,
daar allen, die als getuigen konden optreden,
zijn omgekomen.
Men kan zich een denkbeeld vormen van
de k racht der ontploffing, als men weet, dat
een rijtuig op 100 Meter van de fabriek in
zee werd geslingerd, waar de drie passagiers
verdronken.
Op een afstand van meer dan twee Kilo
meter van Lagoubran zijn de boomen ge
broken, de daken van de huizen weggeslin
gerd, muren onvergeworpen of gescheurd.
De president der Republiek en de minister
van marine hebben onmiddellijk maatregelen
genomen om hulp te verleenen aan de over
geblevenen van de zoo zwaar beproefde
familiën. de Telegraaf.
De kruitfabriek, welke Zondag in de lucht
is gevlogen, is de fabriek Lagoubran num
mer 1, op ongeveer 100 Meter van Milhau,
drie kilometer van Toulon. Zij bevatte 50
ton kruit.
De fabriek is totaal verdwenen en op haar
plaats bevindt zich nu een kolk, volgeloopen
met zeewater, want de fabriek stond vlak
aan de kust. De post, welke het gebouw be
waakte, bestaande uit een korporaal en zes
soldaten, is geheel verdwenen. Van de beide
wachten bevond de een zich aan den ingang
van de fabriek, de andere voor het pyrotech-
nisch magazijn. Van geen der beiden heeft
men een spoor kunnen terugvinden.
Een dertigtal woningen, welke het kleine
dorp vormde, dat op eenigen afstand van
de fabriek lag, is totaal verwoest. Op de
wegen liggen reusachtige blokken stem, die
de passage nagenoeg belemmeren. Stukken
van kogels en kruitkisten zijn kilometers ver
weggeslingerd, Op de plaats waar vroeger
het douanenstation zich bevond, treft men
nu slechts een groote hoop balken en stee-
nen aan meer niet.
Onmiddelljjk werden krachtige pogingen
in het werk gesteld om hulp te verleenen.
Militairen, zeelieden en burgers wedijverden
in hulpbetoon en in een oogwenk wwren
alle ambulances uit Toulon op de plaats des
onheils. Met grooten spoed begon men nu
aan het opruimen van puinhoopen, om de
daaronder liggende mannen, vrouwen en
kinderen te voorschijn te halen. De redding
moest echter met de grootste behoedzaamheid
geschieden, omdat elk oogenblik gevaar be
stond voor het neerstorten der brokken muur,
welke nog waren blijven staan. De nieuws
gierigen stonden de redders ook hier her
haalde malen in den weg, zoodat de politie
moeite bad om het verkeer niet te doen
stremmen.
En in het licht van groote flambouwen
onder het gejammer en gekerm der onge-
lukkigen werd het reddingswerk met grooten
ijver en met ware doodsverachting voort
gezet. Zondagmorgen half zes had men reeds
veertien lijken van onder de puinhoopen te
voorschijn gehaald en naast elkaar op den
weg gelegd, om beter hun identiteit te kun
nen constateeren. Daarna werden zij vervoerd
naar de pyrotechnische school of het marine-
hospitaal.
En onophoudelijk bleven de rijtuigen heen
en weer rijden, volgeladen met gewonden,
die ook naar het laatste hospitaal werden
overgebracht, dat het dichtst bij Lagoubran
ligt. Al die ongelukkigen waren in het bed
door de ramp overvallen.
Wij noemen slechts een artillerist van de
garden die zich met zijne vrouw en zijn
kind in een klein logement bevond, niet ver
van de vernielde kruitfabriek. Zij lagen te
bed en sliepen. Het bed waarop de beide
echtgenooten lagen werd in de hoogte ge
worpen. Het dak stortte in. De kamer werd
gevuld met glas en het puin overdekte het
kind. De ongelukkige vader, aan het hooid
gewond kon zijn kind bevrijden en zijn vrouw
redden, die mede verwond, in zwijm was
gevallen.
Een waker, Galadie, ofschoon ook getrof
fen door de glasscherven, kwam hen te hulp
en geleidde ze naar zijn woning.
De waker Bertrand, die op wacht was by
de fabriek Milhou, op duizend meters af
stand gelegen, snelde, niettegenstaande hij
ernstig aan het hoofd verwond was toe en
slaagde er in verscheidene personen uit de
puinhoopen te redden.
De daden van moed en toewijding zijn
zoo talrijk dat het onmogelijk is ze allen
op te sommen. Soldaten, matrozen, burgers,
ieder heeft flink zijn plicht gedaan bij de
ongelukkige omstandigheden.
Men heeft een oogenblik groote vrees ge
koesterd voor de familie Le Gos, die een
eigendom bezit grenzend aan de buskruit-
fabriek en die een der grootste huizen van
dit kwartier bewoont. Door een gelukkig
toeval is het geheele gezin aan de ramp ont
komen. Men had zich begeven naar een
soirée, gegeven door den heer en mevrouw
Fauche-Chassenet, bij Ollioules, waar zich
een groot getal genoodigden, waaronder vele
officieren, zich verzameld had. Deze soirée
was zeer geanimeerd.
Op het oogenblik der ontploffing, werden
de vensterruiten vernield en de scherven
wondden verscheidene dames.
Zooals men denken kan, hield men dade
lijk met dansen op.
Zeer moeiljjk viel het, om te weten te
komen uit den chaos, waar het eene huis
ophield en het andere begon en door welke
personen die huizen werden bewoond.
Drie huizen bijvoorbeeld, welke toebe-
bwrden aan den heer Queirolle, elk van dering gehouden* die door honderden be-
worden,
echter
blijven,
i J
plaats. Geven H.H. Regenten nu toe aan
haar eisch om uitkeering van f 6 per week
levenslang, dan is de kwestie opgelost. Het
wordt hoog tijd, dat er een einde aan deze
zaak komt.
Is het feit, dat honderden liefhebbers
zich voordoen voor een meer of minder
goed gesalarieerd „baantje", een zeer gewoon
iets geworden, exceptioneel is het dan voor
zeker te noemen, dat op de oproeping van
sollicitanten naar de vacant komende be
trekking van doodgraver te Ameide zich
niemand aanmeldde.
Te Sneek heeft de politie Zaterdag
avond jl. tal van sabelhouwen tijdens eeu
eocialistischen oploop uitgedeeld. Men
begeerde loslating van den in arrest genomen
colporteur P. C. Bos uit Amsterdam, die
eerst een valschen naam had opgegeven
aan de politie, toen deze hem voor de tweede
maal naar het politiebureau nam wegens
het luid gillend venten met een blaadje.
Naar aanleiding van het niet uiteengaan na
sommatie en het venten onder het geroep
van: „Leest de schandalen van deSneeker
politie" hebben onderscheiden dienstmaag
den en jonge mannen een proces-verbaal
opgeloopen. de Telegraaf.
Met voldoening maakt de Transvaal-
sche Volksstem er gewag van dat ingevolge
door de Nederlandsche Regeering genomen
maatregelen, de consul-generaal te Pretoria
en de consul te Johannesburg bevoegd zijn
verklaard om akten van den burgerlyken
stand te passeeren.
Vóór menschen, die gewoon zijn aan het
continentaal-Europeesche instituut van de
„burgerlijke stand," doet zich het gemis van
zoodanige administratieve uitvinding in de
Republiek thans in pijnlijke mate gevoelen,
vooral in verband met kwesties van erf- en
familierecht.
Nederlanders, die daar te lande vertoe
ven, kunnen dus voortaan in volkomen ad
ministratieve veiligheid geboren worden, in
het huwelyk treden en overlijden. De han
delingen worden zorgvuldig geregistreerd
door bovengenoemde ambtenareneen re
gister wordt in het archief bewaard, terwijl
een gelijkluidend register gedeponeerd wordt
in het kantoor van den burgerlijken stand
te ’s-Gravenhage.
Zondagavond werd te Zutphen, van
kwart over zeven tot half tien, een schoon
zodiakaaliicht waargenomen.
De lucht was geneel onbewolkt en zeer
helder met prachtigen sterrenhemel en er
was geen wind.
Omstreeks acht uur, toen dit lichtver
schijnsel het helderst en meest uitgebreid
was, vertoonde zich aan den Westelijken
hemel een witte lichtbundel, naar schatting
ter breedte van een groote twintig graden,
gaandeweg smaller toeloopeude tot op de
hoogte van een veertigtal giaden boven den
horizon. In verband met de dampen boven
den horizon was het tot op een vijftal graden
daarboven onzichtbaar en het heldeist op
de hoogte van een vijftien tot twintig graden
hooger op werd het licht weder zwakker
en eindigde de lichtbundel in eenen afge-
ronden en wegvloeienden top van een vyftal
graden breedte.
In eenen schuinen stand geplaatst, helde
het naar de linkerzijde over, in de richting
der Plejaden, met den horizon eenen hoek
makende van omstreeks 75°. Na half negen
werd het am den onderkant smaller en
naderde de top meer den horizon.
Wat de licht-intensiteit betreft, deze over
trof die van den Melkweg in ruime mate
en dientengevolge was dan ook van acht
tot half negen, aan den Oostelijken hemel
tegenover het zodiakaaliicht een lichtschijn
(oppositielicht) zichtbaar.
A.„Kan u mij ook zeggen waar
hier in de buurt een tandarts woont?"
B.Slaat u de volgende straat maar in>
dan zal a ’t wel hooren.
langstellenden werd bijgewoond. Als spre
kers voerden ’t woord bedoelde colporteur
en de heer F. Kamstra.
De eerste besprak de toedracht zijner ar
restatie, de laatste hield een rede over 't
verkrachten der vrijheid in ons vaderland.
Vóór ’t heengaan drukte de heer K. de aan
wezigen op ’t hart, kalm te scheiden, waar
aan zonder uitzondering is voldaan.
B er urn er dam, 6 Maart. Hoe spoedig
de levensdraad kan worden afgesneden,
bleek hier weder op treffende wijze. Een
weduwe, die met een barer zoons samen
woont, werd dood op den stoel gevonden.
Haar zoon was met ’t schip afwezig. Een
slager, die er orders kwam vragen, vond
haar levenloos zitten.
Hepk. Adv. BI.
Gaasterland, 6 Maart. Nog enkele
dagen en de gewone winterwerkzaamheden
zullen hier weer geëindigd zijn. Daar er nu
in den regel voor het met Mei beginnende
eikschillen niet veel werk te vinden is
en het tot dien tijd „rentenieren" door de
beurs verboden wordt, zijn eenigen van plan
naar Duitschland te trekken, waar ze in
fabrieken f 9 per week plus den kost zullen
verdienen. Bovendien genieten ze vrij...
tabak. Anderen gaan naar de terpen op de
Friesche klei, om daar bij ’t afgraven behulp
zaam te zijn.
Sneek, 7 Maart. Als een bewijs hoe
rooskleurig ’t er voor ’t mannelijk onder
wijzend personeel in ons vaderland begint
uit te zien, kan dienen dat in April a.s. 21
dames en slechts 9 heeren alhier voor de
onderwijzersacte opgaan.
Uit Vaals wordt aan de L. K. ge
schreven
Wie zou ’t voor mogelijk houden, dat het
boseb, onmiddellijk grenzende aan onze ge
meente, een holbewoner in zijn schoot bergt
En toch is ’t zoo. Reeds sedert eenige dagen
hoorden wy, dat een onbekend persoon zich
zou gevestigd hebben in de voortzetting van
ons uitgestrekt bosch, kort bij de drie grens
steenen, op Belgisch grondgebied. Wy kon
den de bekoring niet weerstaan, den moder
nen eremiet een bezoek te brengen.
Al dadelijk viel ’t ons op, dat’t woninkje
meer op eene onderaardsche vesting, dan
op eene eerzame kluis geleek. Het ding
toch was haast niet te bereiken, daar ’t hol
door graven, boomstammen enz. afgesloten
was. Ook weid onze nieuwfgierigheid maar
half bevredigd, daar wij nocb eene open'ng
tot ’t hol, noch den bewoner zelf te zien
kregen. Dit wisten we trouwens al balt
vooruit van eenige heeren uit Aken en
Vaals, die er onlangs een allerkoddigst avon
tuur beleefden. Dit nu willen wij niet on
vermeld laten.
Bedoelde heeren begaven zich op zekeren
dag op weg om ook eens het terrein te
verkennen en de kleine vesting, zoo noodig
te nemen. In ’t hout verborgen, vonden zij
na eenig zoeken de huizing, ongemerkt door
den bewoner. Doch het huisje was, zooals
gezegd, baast ongenaakbaar. Onze vrienden
overwonnen evenwel die voorwerken weldra
en stonden eindelijk vcor de vesting zelve.
Daar de bewoner er geen uitgang, ten
minste geen zichtbaren, op nahoudt, zoo
waagde een der heeren een koenen sprong
op 't dak, bestaande uit platen en plaggen
maar o wee! daar zakte hij er door en ver
dween voor de oogen zijner makkers in de
diepte. De kluizenaar, door dit onverwacht
bezoek opgeschrikt, snelde naar buiten en
’t bosch in, na nochtans eerst den overjas
van den indiinger in beslag genomen te
hebben. Onze koene belegeraars zetten den
vijand na en haalden hem ook dra in.
Na heen en weer praten gaf de man het
kleedingstuk terug en hadden de heeren
gelegenheid, den zonderling eens wat naderbjj
te bekijken. De boschmensch maakte den
besten indruk op hen. Zelfs scheen het een
welopgevoed en geleerd individu te zyn. Op
hunne vraag waarom hij zich had afge
scheiden van de buitenwereld, weigerde hij
hardnekkig te antwoorden. Evenzoo ver
zette hij zich tegen een bezoek der heeren
aan zijn hol. Wel merkte hij op, dat het
voor vreemden gevaarlijk was zijne woning
te betreden, daar deze ontplofbare stoffen
bevatte. Zooveel liet hij evenwel los, dat
men te weten kwam, dat hij Akenaar van
geboorte en 30 jaren oud is.
Te Kampen hoort men tegenwoordig
niet anders spreken dan over de 81-jarige
Naatje Eikelboom uit het Gasthuis. Wat
is het geval? Toen het nieuwe Gasthuis in
de Nieuwstraat gereed was, moesten kost-
gevers en kustkoopers uit het ou le Gasthuis
verhuizen. Bij de kostkoopers vooral ging
dit met tegenzin, daar zij aan hunne ver
blijven, waar zij langen tijd gewoond en
samen lief en leed gedeeld hadden* de voor-
Bolswardsche Courant
I
