NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWAB O EN WONSERA.BEÖE.
No. 24. Verschijnt Donderdags en Zondags. Acht en dertigste Jaargang. 1899.
VOOR
De grenzen epen voor het vee,
Wenscht elke boer van harte mee.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Wonseradeel, 18 Maart. In de heden
gehouden Raadsvergadering is ingekomen
een schryven van het comité voor de tram
lijn Franeuer—Bolswaïd—Workum, waarin
dit bericht, geen vrijheid te kunnen vind<n
tot htt aunuemen van het door den Raad
in de voorioopige kosten toegezegd rente
loos voorschot ad f 300, speciaal wegens
de daaraan vei bonden voor waarde om in
het plan een zijtak naar Makkum op te
nemen. Het comité verklaart zich noch
tans genegen, de opmeting van dien zijtak
te bevorderen, onder beding, dat de kosten
daarvan geheel komen ten laste van de
gemeente Wonseradeel en zonder verbinte
nis om den zijtak in de stamlijn op te
nemen. Het dagelyksch bestuur stelde voor,
om van ue bereidwilligheid van het comité
gebruik te maken, onder aanbieding van
een bedrag van f auü en met verzoek, om
dat spreekwoord wel eens
Bedroeg de ïïoofdl. omslag vorig jaar
4,8 dit jaar is hij tot 5 °/0 gerezen.
Sloten, 20 Maart. Door ouderdom ver
zwakt, is Zaterdag jl. een der roeden van
den alhier staanden roggemolen met don
derend geraas naar beneden gestort. Het
mag een wonder heeten, dat bij de nogal
drukke passage en terwijl juist de school
kinderen de school hadden verlaten, er geen
ongelukken zijn gebeurd.
Voor den eigenaar van den molen heeft
een en ander nog al aanmerkelijk verlies
tengevolge.
Lemmer, 20 Maart. Terwijl de visscher
A. de Jong alhier gisterenmiddag met zijn
schuit onder zeil was tusschen Lemmer en
Urk, echoot met een rukwind het opstaande
zwaard omlaag en geraakte zijn knechtje,
een zoon van den arbeider T. de Ballier,
met zijn linkerhand tusschen dat zwaard en
de schuit bekneld en wel zoo ernstig, dat
men eerst meende dat de hand was afge
sneden. Onmiddellijk werd daarop koers
gezet naar hier en hulp bij een geneeskun
dige gezocht, die na de hand verbonden te
hebben, niet alle hoop opgaf dat de knaap
zijn hand nog zou kunnen behouden.
Hindeloopen, 20 Maart. Het vereeni-
gingsleven in ons stadje is zeer hoog opge
voerd. Op eene bevolking van nog geen
1100 zielen werken niet minder dan dertig
vereenigingen.
hetgeen van deze som mocht overschieten,
te willen beschouwen als subsidie in de
voorioopige kosten van de stamlijn. De
behandeling van dit voorstel is tot de vol
gende vergadering uitgesteld.
Het ingekomen jaarverslag van de plaat
selijke schoolcommissie is voor de leden
ter inzage gelegd. Extract daaruit zal worden
verstrekt aan de hoofden der scholen voor
zooveel betreft de algemeene beschouwingen
en hetgeen omtrent iedere school in het
bijzonder is gerapporteerd.
Aan het hoofd der school te Makkum is
vergunning verleend, om tot geven van
lessen in vakken van het meer uitgebreid
lager onderwijs van een der schoollokalen
gebruik te maken, tegen eene vergoeding
van f 25 per jaar.
In zake het verzoek van de gemeente
ontvangers werd door het dagelijksch be
stuur een advies uitgebracht, waaruit bleek,
dat de in het adres beweerde uitzetting van
het gemeente-budget onjuist is, integendeel,
de gewone ontvangsten en uitgaven zijn
lager dan 20 jaren geleden. Besloten werd
Ged. Staten te antwoorden, dat naar ’s Raads
inzien de jaarwedde van den ontvanger niet
moet worden verhoogd.
Tot wegwerker op de kunstwegen in het
ressort Wons werd benoemd W. H. Tilstra
te Wons. Vooraf was verworpen een voor
stel van den heer Maas, om de betrekking
niet weder te vervullen, maar het onder
houd van de wegen voor den tijd van 5
jaren publiek aan te besteden.
In gesloten zitting is vervolgens overge
gaan tot de behandeling van het kohier
van hoofdelijken omslag.
Workum. Het eerste kievitsei is ge
vonden dicht bij Workum door Wiebe ten
Dam. Reeds dadelijk werd den gelukkigen
vinder negen gulden daarvoor geboden, maar
hij had uitzicht om hooger bedrag er voor
te krijgen en behield zijn kans. Hij heeft
goed gedaan zich niet dadelijk door belang
hebbenden te laten bang praten, want te
Wommels is hem 15 gulden voor dat ei
uitbetaald. Naar men vertelde was het
tweede reeds gevonden door Ids Valk.
De kieviten deden beter hun eitjes nog
eenige dagen te bewaren tot de sneeuw- en
hagelbuien hebben uitgewoed.
Scharl, 20 Maart. Eene speling der
natuur! By den landbouwer v. d. Z. alhier
is een lam geboren, dat in lichaamsvorm ge
heel overeen kwam met een eendvogel.
Aan de voorpooten vertoonden zich huid-
aanhangsels, die ze op vleugels deden ge
lijken. Het diertje kwam dood ter wereld.
Warns, 20 Maart. Het adhaesie-adres
aan den Czaar van Rusland inzake de
vredesbeweging is op ons dorp door ruim
80 personen voor het meerendeel leden
der Doopsgez. gem. geteekend. Bij de
Ned. Herv. gemeente bestaat bezwaar aan
deze sympathie-betuiging mede te werken.
Idsegahuizum, 20 Maart. Gaan in
andere landbouwstreken heel veel boeren,
hoe ze eerst ook protesteerden, er toch toe
over de lagere contracten met de beetwortel-
suikerfabrikanten aan te nemen, bier houden
ze, als echte Friezen, het Hoofd er voor.
Uitgezonderd een enkele arbeider weigert
ieder landbouwer hier bieten te verbouwen,
nu hun eisch f 10 per duizend kilo door de
fabrikanten niet ingewilligd wordt. (Laatst
genoemden boden f 9,50 per duizend kilo.)
De vrjjgekomen akkers worden voor een
groot deel met boonen bepoot (bij een boer
zelfs 11 pondemaat), uithoofde de hooge
boonenpryzen over ’98.
Surhuisterveensterheide, 18 Mrt.
Niettegenstaande de werkzaamheden op het
veld hier in de omgeving weer zijn begon
nen, vertrekken er toch nog velen naar
Duitschland, waar ze per dag meer kunnen
overhouden dan de daghuur hier is. In ’t
begin dezer week vertrokken weer een
20-tal jonge mannen derwaarts.
Rottevalle, 18 Maart. Aan de Mun-
scheweg hadden gemakkeljjk drie dooden
kunnen komen. Men was nl. bezig een
zwaren boom te vellen en had dezen bijna
doorgekapt. Eene vrouw bracht de werk
lieden koffie. Em kind had zij op den arm,
een ander aan de hand. Een der werklie
den maakt nog de opmerking, of de boom
ook zou kunnen vallen. Men oordeelt van
niet. Toen de vrouw bij hen was, viel de
boom juist in de richting van haar en werd
zij aan het hoofd en een kind aan hoofd en
been verwond, gelukkig niet gevaarlijk.
Gaasterland, 20 Maart. In onze ge
meente en environs neemt het aantal ge
vallen van influenza zeer toe. Vooral te
Mirns, Bakhuizen en Balk zijn er een groot
aantal door aangetast. In vele huisgezinnen
is een vijf- a zestal lijdende. Enkele per
sonen zijn zwaar ziek.
maatregelen van meer wraak. Laat ons lie
ver de hand in eigen boezem steken, want
daar is niet alles in het reine.
Beter zal de toestand niet worden, voor
alle hoogere en lagere besturen en beamb
ten met onverbiddelijke gestrengheid de wet
toepassen en maatregelen tegen de kwaad
willigen en de onverschilligen te beramen.
Niemand voor zich, maar allen voor allen,
dat geldt hier in dubbele mate, want, er
staat veel op het spel. Eerst wanneer allen,
vrijwillig medewerken, tijdelijk eigenbelang
vergetende, eerst dan zal op den duur het
algemeen belang bevorderd worden.
Nog een woord ten slotte over een punt,
dat te dikwijls over het hoofd wordt gezien.
Als het getij verloopt, moet men de ba
kens verzetten.
Vergeten we
niet
Van Duitschland weten wij met zekerheid,
dat het de grenzen gesloten houdt, voor een
voornaam deel met het bepaald doel, om de
binnenlandsche veeteelt aan te moedigen en
zich van het buitenland onafhankelijk te
maken. Ufschoon men beweert dat er in
Duitschland dientengevolge min of meer een
vleeschnood heerscht, is het toch wel moge
lijk dat dit groote land zijn doel in dit op
zicht bereikt.
Zou ook bij ons de veeteelt niet deze rich
ting kunnen nemen ’t Is eene vraag, die
wij volstrekt niet zonder onderzoek zouden
willen beantwoordenmaar zij is toch, zoo
goed als iedere andere, een nadenken waard.
Het is een feit, dat de veeprijzen den
landbouw drukken, maar de lagere standen
daarvan toch geen voordeel trekken of, beter
gezegd, daarvan niet mede genieten. Voor
hen, zelfs voor den kleinen burgerstand, zijn
en blijven de prijzen te hoog.
Wanneer nu, door krachtige teelt, het
krachtige voedsel algemeen onder bereik van
het volk kan worden gebracht, waren dan
niet alle partijen evenzeer gebaat?
Een sterk toenemend verbruik in het bin
nenland, door lagere prijzen uitgelokt, zou
voor den landbouwer even goed zijn als
hoogere prijzen, door uitvoer verkregen, en
het volk zou er zijne positie aanmeikelijk
door zien verbeteren.
De grenzen open voor ons vee,
Dit wenschen wij van harte mee
doch, daar de wereld wel van daden, niet
van wenschen beter wordt, meenden wij toch
de aandacht te moeten vestigen, op datgene
wat vlak voor de hand ligt, en dat wij, strak
naar de gesloten grenzen turende, misschien
zouden voorbijzien.
Immers, het zou kunnen gebeuren dat de
hoop niet werd vervuld en de grenzen ge
sloten bleven.
Dan zullen klaagtonen en bij de pakken
neerzitten den Nederlandschen landbouw niet
helpen, practisch handelen, allicht wel
Dit is de ons welbekende oplossing van
een aardig^ prijsraadsel.
Maar, het is veel meer dan dat.
Het is de uitdrukking der gedachte, niet
alleen van eiken boer, maar van ieder, die
het wel meent met de belangen van land
en volk.
Het is de uitdrukking van een wensch,
en die een wensch heeft, ziet die gaarne in
vervulling gaan.
En daar het een zeer belangrijke wensch
betreft, kan het der moeite waardig worden
geacht, eens na te gaan, hoe zij ontstaan is
en welke de beste middelen zijn, om de
verwezenlijking ervan te verkrijgen of te be
vorderen.
Het is van algemeene bekendheid dat,
sinds zeer geruimen tijd, de grenzen der ons
omringende Staten, voor den invoer, geheel
of gedeeltelijk, voortdurend of tijdelijk ge
sloten waren, en dat die toestand nog steeds
voortduurt, ondanks alle aangewende po
gingen, ook door de Regeering, die met
grooten ijver voor de handelingen blijft
optreden.
Tweeërlei is de oorzaak van dat geheel
of gedeeltelijk verbod van invoer.
Vooreerst het tot voor betrekkelijk korten
tijd gedurig bij ons voorkomen van besmet
telijke ziekten onder het vee, waardoor de
veestapel der naburen steeds werd bedreigd.
In de tweede plaats een streven der
vreemde regeeringen, om te trachten zich
van het buitenland onafhankelijk te maken
en zelf in eigen behoefte te voorzien.
Beide beweegredenen moeten wij ten volle
eerbiedigen. Ieder is meester op zijn eigen
terrein, en het zou van ons even dwaas zjjn,
Duitschers en Belgen te willen dwingen,
als het dwaas van hen zou wezen om ons
in eenig opzicht tot iets te willen noodzaken.
De ontevredenheid is dan ook hoofdzake-
lijk gelegen in het feit, dat de toestand
voortduurt, niettegenstaande eene aanmer
kelijke en afdoende verbetering in de gezond
heid van onzen veestapel valt waar te nemen.
Blijkbaar echter is men daarvan in het
buitenland niet ten volle overtuigddus
zullen wij ons voor het tegenwoordige in den
toestand moeten schikken, waaraan nu stel
lig niets te veranderen valt, en intusschen
naar middelen omzien, die langs den natuur
lijken weg tot verbetering kunnen leiden.
Twee dingen staan bij ons vast:
Wij moeten door alle behoorlijke midde
len, onze buren den indruk doen verkrijgen,
dat zij ons vee met vertrouwen kunnen
binnenlaten, en, wij zijn niet geheel zonder
schuld.
Laat ons nu oprecht belijden, dat wij zelf
aan den toestand veel schuld hebben. Het
is toch van algemeene bekendheid, dat de
handhaving van het gezondheidstoezicht
voorheen veel te wenschen overliet en dat
de landbouwers zelf niet altijd even gewil
lig medewerkten om aan de lastige, maar
noodzakelijke bepalingen der wet de hand
te houden. Ook thans nog zijn zorgeloos
heid en onverschilligheid nog volstrekt niet
geheel geweken. De Regeering en de ambte
naren kunnen met den besten wil de wet niet
handhaven, wanneer de ingezetenen niet
medewerken.
En wat te denken van de handelaren,
die trachten het zieke- of verdachte vee over
de grenzen te brengen
Is het wel zulk een wonder, dat men ons
wantrouwt, waar wij immers nog niet doen,
wat wjj konden doen
Laten wij ons toch niet zoo dwaas aan
bellen, door onze buren te dreigen met
xïpoooocxxx$
DONDERDAG 23 MAART.
Hepk. Adv.bl.
Kievitseieren. Te Berlijn zijn de eerste
kievitseieren aangekomeneen paar exem
plaren werden Vrijdag naar het Keizerlijk
paleis gezonden voor de keizerlijke tafel.
De prijs bedraagt 50 mark per stuk. Een
kostbare lekkernij.
Goed bedacht. Door een dame, dezer
dagen te ’s-Gravenhage overleden, is een
som van f 40,000 vermaakt aan een onder
geschikt beambte van de H. IJ. S. M. ie
’s-Gravenhage, en zulks als erkenning en
uit dankbaarheid voor het dragen van haar
hondje en andere kleine diensten der dame
bewezen telkens wanneer zij zich vroeger,
wat nog al vaak geschiedde, vau haar woon
plaats per spoor naar elders begaf. Ook had
de dame in haar testament bepaald, dat
bedoelde beambte bij haar begrafenis, die
gister te Hilversum plaats had, tegenwoordig
moest zijn.
Optimisme. Onder ons gesproken, je
moet dien Pietersen niet te veel vertrouwen.
Hij belastert je ieder oogenblik.
Ja, ik weet wel dat hij altijd kwaad
van mij spreekt, maar wat zal ik er aan
doenHet is mijn eenige vriend
In de model-instructie voor het per
soneel, werkzaam in coöperatieve zuivel
fabrieken, aangesloten bij den Bond van
Coöperatieve Zuivelfabrieken in Friesland,
komen o.a. de volgende bepalingen voor
Als normaal weekloon wordt aangenomen
voor eersten kaasmaker f lü, voor een twee
den f 8, voor een botermaker en een machi
nist ieder f 10, voor een centrifugist f 9 en
voor een anderen werkman f7.
Alle personen, in dienst der fabriek, zijn
in en buiten bedrijf verzekerd tegen invali
diteit en ongelukken en wel naar een maat
staf, overeenstemmende met het dubbele
jaarloon.
Ingeval van ziekte wordt gedurende 6
weken het volle loon uitgekeerd, 6 weken
3/4 van het loon, en de daarop volgende
derde 6 weken het halve loon.
Om den werkman meer blijvend aan de
fabriek te verbinden, zal voor hem op een
in de boeken van de fabriek afzonderlijk
aan te leggen hoofd, jaarlijks worden uit
getrokken een gedeelte van het door hem
verdiende loon en zal een gelijk bedrag
van zijn loon worden iogehouden. Deze twee
sommen te zatnen zullen worden aangewend
öf voor levensverzekering, öf pensioenver-
zekering, öf weduwenpensioen.
Een en ander te regelen door het bestuur
van de fabriek in gemeenschappelijk overleg
met den arbeider.
Verder worden in dit ontwerp geregeld
benoeming, bekwaamheden, werkzaamheden,
vertrek en ontslag. Geschillen wor ien ter
beslissing opgedragen aan eene commissie
van drie leden,waarvan de betrokken fabriek,
de werkman en het bestuur van den Bond
elk één aan wijst.
In de jongste vergadering van den ge
meenteraad van Bruinisse deelde de voor
zitter mede een Ijjst ontvangen te hebben
ter teekening voor het bekende adres aan
den Czaar. Hij wenschtede raadsleden daarop
het eerst te laten teekenen een hunner,
de heer Hoogerheide, had evenwel godsdien
stige bezwaren daartegende vredesconfe
rentie werd door hem gequahficeerd als een
ingeving van den booze.
a
Bolswanlsche Courant
