NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLS WARD EN WONSERADEEL
No. 56. Verschijnt Donderdags en Zondags. Acht en dertigste Jaargang. 1899-
I
BINNENLAND.
Waarom bedwelmen zich
de menschen
VOOR
e
v,
if
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50- Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
'Hm
8
1
$XXXXXXXXJCXXXXXXXX$
DONDERDAG 13 JULI.
moeite geven, om ons dieper in te denken,
in wat ons onduidelijk voor zweeft, wij zou
den de door ons gemaakte opmerkingen
overdenken en onze geheele scherpte van
denken aanwenden, om onze gedachten een
bepaalden vorm te doen aannemen en te
rangschikken. Rooken wij echter, dan wordt
de kritikus-scheidsrechter in ons verdoofd,
en het hinderlijke bij ons werk, op zij ge
schoven. Wat ons, toen wij niet rookten,
onnut en van geen waarde voorkwam, schijnt
ons weer beteekenisvol toe, wat ons volkomen
onhelder en onjuist dacht, schijnt dit niet
meer te zijn, de door ons zelf gemaakte op
merkingen verliezen hunne waarde, en wij
schrijven veel en vlug.
Als handig strijder maakt hij direct zelf
de tegenwerping: hoe komt het, dat men
schen, die, zooals zoovele anderen, matig
rooken en drinken, meesterstukken hebben
tot stand kunnen brengen? Hij beantwoordt
dit op de volgende af doende? wijze:
„Men weet immers niet, hoeveel beter hun
ne werken zouden geworden zijn, wanneer
zij niet gerookt en gedronken hadden 1”.
Doch een bewijs bevat dit antwoord niet.
Werkelijke bewijzen zijn nergens aangevoerd
door Tolstoï; wel brengt hij al het door
menschen bedreven onrecht terug tot de
werking van verdoovingsmiddelen, doch ieder
moment op zich zelf kan door de onbevoor
oordeelde op eene andere, even geloofwaar
dige en vertrouwbare wijze, worden verklaard.
Het streven om het veelvuldig gebruik
van alkohol en tabak te doen afnemen, ver
dient stellig allen lof. Of echter zulke over
dreven voorstellingen, als die van Tolstoï,
hiertoe zullen medewerken, betwijfelen wij
zeer.
Workum. De heer J. Koch, die vroe
ger met de Maria Cornelia ettelijke prijzen
behaalde bij de zeilwedstrijden op de Zui
derzee bij Amsterdam, heeft Zondag wederom
zijn roem gehandhaafd bij den wedstrijd van
vracht- en beurtschepen door de „Koninkl.
Ned. Zeil- en Roeivereeniging" uitgeschre
ven, en den eersten prijs f 100 behaald in
4 uur 26 mm. 16 sec.de tweede prijs werd
behaald door den heer J. de Ronde van
Zaandam in 4 uur 42 min. 20 sec.
Ditmaal behaalde kapitein Koch de over
winning met zijn nieuw gebouwd ijzeren
vaartuig De vijf Gebroeders.
Het eene vaartuig moge door bouw en
constructie vlugger zeilen dan het andere,
het komt toch maar het meest aan op de
bekwaamheid en zeemanschap van den
schipper, daar is Zondag weer eens ’n mooi
staaltje van geleverd.
Leeuwarden, 11 Juli. De Prov. Staten
hebben tot lid van de Eerste Kamer her
kozen den heer mr. W. J. van Welderen
baron Rengers, met 25 van de 44 stemmen.
Op den heer L. W. de Vries waren 19
stemmen uitgebracht.
Sneek, 10 Juli. Niettegenstaande de bur
gervader van Wymbntseradeel streng had
bevolen,den uitslag van de raadsverkiezing
op heden niet mee te deelen, kwamen we
toch zooveel te weten, dat met 496 stemmen
gekozen werd de heer A. H. Tromp (Lib.)
te Woudeend,
Tusschen de 4 aftredenden en de h.h. J.
F. Keenstia, D. Hokwerda, R. Okma en
J. A. Visser moet eene herstemming plaats
hebben. Friso.
Koudum, 10 Juli. Den 2en der vol
gende maand zal alhier een festival worden
gehouden van muziekkorpsen uit den Frie-
schen Zuidwesthoek. Deelnemende corpsen
zijn Hindeloopen, Koudum, Hemelum,
Bakhuizen, Molkwerum en Stavoren.
De landbouwer Vennema stelde een per
ceeltje weiland aan den weg naar Galama-
dammen ter beschikking van de regelings-
commissie.
Warns, 10 Juli. Voor de betrekking
van Beheerder-boekhouder der in aanbouw
zijnde coöperatieve stoomzuivelfabriek alhier,
hebben zich 48 sollicitanten aangemeld.
Het salaris bedraagt f 900 met verhoo-
ging tot f 1200, benevens vrije woning.
Westergoo, 8 Juli. Daar de ondervin
ding heelt geleerd, dat door het besproeien
der aardappelen het loof langer blijft leven
en alzoo de aardappelopbrengst grooter
wordt, is men er op bedacht door tijdige
aanwending van dit voorbehoedmiddel de
schadelijke werking der aardappelziekte zoo
veel mogelijk te keer te gaan. Alhoewel de
ziekte dus nog volstrekt niet hinderlijk is,
heeft de besproeiing reeds allerwege plaats
en bsgint het vooroordeel tegen zulke aard
appelen meer en meer te wijken.
Leo Tolstoï is een groot schrijver en wordt
in alle landen als auteur van „Anna Kare
nina” geëerd. Hoe ouder hij echter wordt,
hoe meer ’t philosopisch element in hem op
den voorgrond komt, waarmee dan tevens
eene neiging om als profeet op te treden
en eene zekere verbeteringszucht gepaard
gaat. Een geschrift van hem, dat hiervan
getuigt, voert den titel „Waarom bedwelmen
zich de menschen en schildert de verderfe
lijke werkingen van ’t gebruik van alkohol,
tabak en andere giften. Algemeen is men
het er over eens, dat een te veelvuldig ge
bruik hiervan gevaarlijke gevolgen heeft,
maar Tolstoï gaat veel verder en beweert,
dat er verband bestaat tusschen dit kwaad
en het geweten van den mensch. Hij zegt
eenvoudig: het gebruik van bedwelmende
stoffen in grootere of kleinere hoeveelheden,
hetzij periodiek of voortdurend, zoowel in
hoogere als in lagere kringen, is het gevolg
van eene en dezelfde oorzaak de behoefte,
om de stem van ’t geweten te onderdruk
ken, om niet de tegenstrijdigheden des levens
helder tot ons bewustzijn te doen geraken.
Onder de voorbeelden, die hij aanhaalt
om zijne stelling te bewijzen, wordt eene
eerste plaats ingenomen door den moordenaar
die zich moed tot zijne euveldaad drinkt.
Tolstoï vertelt uit eigene ondervinding; eene
van zijne bloedverwanten werd door haar
kok vermoord en deze bekende, dat hij eerst
na het drinken van twee glazen brandewijn
de misdaad had durven volbrengen. Doch
hetgeen hiermee wordt bewezen, is iets, wat
al lang door een ieder als een vaststaande
werd erkend: dronkenschap verstrekt de
neiging, den lust tot het bedrijven van wan
daden, onverschillig of zij vóór het bedrijven
van de daad met opzet is veroorzaakt, of
toevallig is ontstaan, van daar dat zeer
terecht in Duitschland, wanneer een militair
een misdaad heeft begaan in dronkenschap,
dit laatste niet als verzachtende omstandig
heid in aanmerking wordt genomen, zooals
bij burgers wel geschiedt. Ook bij dezen
moest men een dronken misdadiger dubbel
straffen; vooreerst wegens zijn verkeeren
in „kennelijken staat” ten tweeden voor de
bedreven misdaad.
Doch het voorbeeld van Tolstoï is nog
niet in zijn geheel aangehaald geworden. Bij
de schildering vernemen wij verder dat de
kok, nadat hij de doodelijke snede heeft
aanbracht, bang is geworden en in een na
bijgelegen vertrek is geloopen, zich daar op
een stoel heeft neergezet, en eene cigarette
heeft gerookt. Tolstoï gaat dan voort met
de woorden: „Eerst, nadat hij zich door de
tabak had bedwelmd, gevoelde hij zich weer
krachtig genoeg, om in het slaapvertrek
terug te keeren, den moord te voleindigen
en alles in ’t vertrek te doorzoeken. „Als
bewijs voor zijne stelling is deze redeneering
niet zeer krachtig; ééne cigarette zal be
zwaarlijk een man, of beter diens gewe
ten kunnen bedwelmen, en in ieder
geval is de man niet met het doel om zich
te verdooven in het zijvertrek gegaan. Veel
eenvoudiger, en daarom juister, kan men
zich het gebeurde op de volgende wijze den
ken: de moordenaar is, toen hij het bloed
zag opspuiten, onwel geworden, met huive
ring heeft hij dit gevolg van zijne daad
aangezien, en om zich aan dezen indruk te
onttrekken en tevens de bloedlucht niet
meer te ruiken, steekt hij eene cigarette aan.
Niet het geweten, moest worden verdoofd;
het doel was het physiek onwelzijn, den phy-
sieken weerzin te overwinnen.
Dat rooken geestelijken arbeid beter doet
vlotten, is voor velen eene uitgemaakte zaak.
Ook deze zienswijze tracht Tolstoï als eene
dwaling voor te stellen. Hij schrijft: Wan
neer de mensch werkt, wordt hij zich twee
van elkaar onafhankelijke wezens in zich
bewust, waarvan het eene arbeidt, het tweede
de waarde van den arbeid beoordeelt. Wordt
dit laatste wezen door een verdoovingsmiddel
bedwelmd, dan wordt meer werk verricht,
doch de innerlijke waarde ervan zal kleiner
zijn. „Wanneer ik niet rook kan ik niet
schrijven. Ik kom niet vooruit. Ik begin
en weg zijn alle gedachten14, heet het ge
woonlijk. Wat zegt dit echter? Het zegt
dat men of niets te vertellen, en tp schrijven
had, of dat datgene, wat men juist wilde
neerschrijven, in ons bewustzijn nog niet tot
volkomen klaarheid is geraakt, doch ons
slechts onduidelijk voor den geest zweefde
en dit zegt ons de in ons levende kritikus
die niet door de tabak is verdoofd. Wan
neer wjj niet rookten, zouden wij of het
begonnen werk laten rusten en den tijd af-
wachten, waarop dat wat wjj denken, ons
helderder ia gqwQrden^ pf wij, zouden on^
Sneek. Naar wij vernemen wordt het
bestellers-personeel van het Post- en tele
graafkantoor uitgebreid, omdat de bestel
lers met te veel dienst in strijd met de ar
beidswet waren belast.
Belanghebbenden kunnen zich ter solli
citatie aanmelden.
Leeuwarden. Naar men meedeelt,
zal de papierfabriek alhier, in ’t laatst van
deze maand beginnen met het stroo, dat
nog steeds bij de boeren is en waarvan de
levering reeds sedert weken had moeten
plaats hebben, in ontvangst te nemen.
Leeuwarden, 10 Juli. De Bond van
Coöperatieve Zuivelfabrieken in Friesland
zal in zijne a.s. algemeene vergadering o.a.
de volgende voorstellen behandelen:
Van het Bestuur: om gemachtigd te wor
den zoo noodig inzake de bedrijfsbelasting
een proces te voeren op kosten van den
Bond
Van de vereeniging Oosterend: om de
deelneming bij Art. 7 van het reglement
op de boterkeuringen voor ieder verplich
tend te stellen;
Van de vereeniging Roordahuizenom
een flinke som beschikbaar te stellen voor
het exposeeren op de Internationale Ten
toonstelling te Parijs in 1900, omdat dit
exposeeren in het belang is van onze zui
velbereiding,
Het Bestuur stelt in deze het volgende
voor: aan de Friesche Coöperatieve Zuivel-
Export-Vereeniging een derde van de kosten
(met een maximum van 1 1000) te vergoe
den, die deze vereeniging bij het exposee
ren te Parijs zal maken, met dien verstande,
dat van die f 1000 eerst worden afgetrokken
de door den Bond zelf te maken kosten.
Akkrum, 10 Juli. Een werkman aan
de fabriek van den heer Ruiter alhier, die
heden middag bezig was met het inladen
van zware ijzeren balken in een schip, ge
legen in de Polsloot, had het ongeluk met
zijn hoofd bekneld te geraken tusschen een
der van den wal neerrollende balken en het
schip.
’t Was een wonder, dat hij er nog al be
trekkelijk goed af kwam; evengoed had de
man in eens morsdood kunnen zyn.
Heerenveen, 10 Juli. Heden morgen
is door de rechtbank in civiele zitting de
eisch van de gemeente Ooststellingwerf
contra de borgen van den ontslagen ge-
meente-ontvanger Scheenstra in zooverre
toegewezen, dat de gemeente tot het vor
deren van bijna de halve som van f 3070,80,
ontvankelijk is verklaard. Bovendien zijn
de borgen veroordeeld in de proceskosten,
bedragende f302,30.
De advocaat der borgen heeft terstond
appèl aangeteekend.
Hauler Wijk, 9 Juli. Een deel der uit
de venen teruggekeerde arbeiders is naar
den hooiboer, een ander deel naar slatwerk
in Groningen, weer een ander deel staat op
vertrek naar den Groningerkleiboer, terwijl
nog anderen reeds met het russchensnijden
zijn begonnen. De arbeiders alhier hebben
over het algemeen nog geen klagen over
gebrek aan werk.
Zevenwouden, 9 Juli. Een agent eener
levensverzekenng-maatschappij te A. zal
zich wegens frauduleuze handelingen in die
kwaliteit hebben te verantwoorden. Hij nam
een ziekelyk oud man als lid op en behield
later de uitgekeerde som voor zich, bewerende
de polis te hebben gekocht. Da rechtbank
te Leeuwarden zal de zaak onderzoeken.
Het Bildt, 9 Juli. Heden vroeg inden
morgen ontlastte zich een zwaar on weder
boven deze omgeving. Aan denOudenbildt-
dyk onder St. Jacob sloeg de bliksem in
een hokmen slaagde er echter in, het
vuur nog intijds te blusschen. In een huis
onder Vrouwen-parochie werd een deurkozijn
verbrijzeld en een boom gespleten.
Hepk. Adv. BI.
Bij een zeer hevig onweder werd
Zondag de schaapherder te Schoonloo, die
zich mét de schapen in het veld bevond,
door den bliksem getroffen. Hy werd be
wusteloos in het veld gevonden. Men is
geruimen tyd met hem bezig geweest en
slaagde er eindeljjk in hem het bewustzijn
te doen herkrijgen. Ofschoon hy nog niet
geheel hersteld is, bestaat er geen levens
gevaar meer.
Een paard van hooge waarde van den
veehouder 8., op Texel, dronk uit een kuip
waarin een vergiftigd schapen-waschmiddel
onbewaakt was blijven staan. Den volgenden
morgen was het fraaie dier aan de gevolgen
overleden.
Alzoo eene aansporing tot groote voor
zichtigheid met dergelyke veel gebruikte
middelen,
Een Maarsensche dreumes van 4 of
5 jaar stond gistermorgen met een krant
in de hand voor de deur van een buiten
en filosofeerde naar den belknop kijkende
Die bel is te hoog voor me of ik te
klein voor die bel
Na een tel of 5 treedt hij naar ’t midden
van de dubbele deur en zingt, zich onbe
spied wanende en met de vuist dreigende
In naam van Oranje, doet open de poort,
De Watergeus staat voor den Briel
De deur blijft dicht en nu herhaalt hij
In naam van Oranje, doet open de deur,
Mijn vader die stuurt met de krant
dit helpt, ten minste terstond daarop
gaat de deur open.
Door de agenten van politie Nijland
en Oldeboom te Hengelo (O.) is Zondag eeu
mooie vangst gedaan. Door hen is aange
houden zekere Emil Pierre Lacon, verdacht
van een dubbelen moord, te Berlijn gepleegd.
Op zijne aanhouding was een som van 10Ó0
Mark gezet. In Juli van het vorige jaar
moet hij een vrouw, met wie hij samen
woonde, hebben vermoord en eenige maan
den later een fabrieksreiziger, dien hij
bovendien beroofde van een geldsom van
1200 Mark. Hy is gevankelijk naar Almelo
vervoerd.
Zondagmiddag na afloop van de gods
dienstoefening, ontlastte zich boven Wagen
borgen en omstreken een zwaar onweder.
Felle bliksemstralen doorkliefden de lucht,
onmiddellijk door ratelende donderslagen
gevolgd, leder vreesde dan ook ongelukken.
En men had zich niet vergist. Te Delden
in de onmiddellijke nabijheid van het dorp,
werden 2 schapen door het hemelvuur ge
dood, verder verbrijzelde de bliksem een
hoogen populier van den heer Abele, in
het dorp, terwijl van den landbouwer Joh.
Munting een hooiopper in vlammen opging.
Zondagavond zag de gepensionneerde
Oost-Indische onder-officier Hamers te
Bokstel zijn revolver eens na, niet wetende
dat deze geladen was. Plotseling ging de
patroon, die er nog op zat af en verwondde
nem doodelijk, waarop hij weldra overleed.
Ongelukken. Bij de oefeningen van
milicien-telegrafisten van het korps genie
troepen is een der manschappen onder
Veenendaal uit een telegraaf-paal gevallen.
Zwaar verwond is hij naar het militaire
hospitaal te Utrecht vervoerd.
Te Vechel is een landbouwer van den
hooizolder gevallen. Spoedig daarop is hij
aan de gevolgen overleden.
Gezonken. In den Rijn te Oosterbeek
is door het stooten op een krib een met
steenen geladen schip, met bestemming
voor Amsterdam, gezonken. De opvarenden
konden gered worden, doch overigens ging
alles verloren.
Daar het schip niet verzekerd was, is
het schippersgezin van alles beroofd.
Kras. Barend Mulder te Acherom,
gemeente Hoogeveen, zich slechts op kruk
ken kunnende voortbewegen, maait niette
min, op zijn knieën liggende, dagelijks drie
akkers gras op onverbeterlijke wijze.
Een zeer interessant natuurverschijn
sel werd Zaterdag 8 J uli ’s avonds tusschen
6 en 7 uur te Baflo opgemerkt. Om de zon
bevond zich n.l. eerst een lichtkring met
een straal van ruim 20 graden en met de
dikwijls op te merken lichtversterkingen in
het toppunt en op dezelfde hoogte als de
zon. Behalve deze ring werd een tweede
boog waargenomen met een schijnbaren
straal van ongeveer 45 gr. Bijzonder sterk
en sprekend waren in dezen boog de kleu
ren uiteen gespreid als in den regenboog,
terwijl een derde boog van groote uitge
strektheid en eveneens met scherp genuan
ceerde kleuren den tweeden in den top
raakte. Het geheele verschijnsel was van
een aard zooals zelden wordt waargenomen.
Een korporaal van het le bat. 4 reg.
infanterie te Delft in garnizoen, was Zater
dagmiddag op de heide bij Waalsdorp ge
plaatst op 500 M. achter den kogelvanger,
als waarschuwingspost, terwijl er op 2000
M. werd geschoten.
Een der geschoten kogels nam een on-
gedachten loop en doorboorde het dijbeen
van den korporaal; deze verbond zichzelf
met zijn zakdoek en werd later naar het
militair hospitaal te ’s Gravenhage ver
voerd.
Om een kind. Een Amsterdammer
die bij den dood van zijn vrouw zijn kind
aan de hoede van een schoonzuster te Utrecht
toevertrouwd had, vervoegde zich daar dezer
dagen om het kind terug te krijgen. De
schoonzuster was echter met het kind ver
trokken,. zoodat de man nu de hulp der
politie heeft ingeroepen om te bewerken,
dat het kind hem terug worde gegeven.
Bolswardsche Courant,
din
Ki
"li
l>
f»
