NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BMSWARO EN WONSERA.DEEL
DREYFUS.
3
No. 74. Verschijnt Donderdags en Zondags. Acht en dertigste Jaargang. 1899.
V
A**
B IN IN EN LAN D.
VOOB
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Voor een eddor (adder)
Ga ik niet verder,
Voor een slang
Ben ik niet bang.
Maar komen de heez’wormsl) in het land
Dan zegt do klok 2) van bam bam
De sterke vervolging der adders ea slan
gen en het verbeteren en ontginnen van
woeste gronden, waarin deze voorkwamen,
wordt als voomaamste oorzaak van het af-
nemen daarvan beschouwd.
1) Hazelwormen,
2) De doodsklok.
Het Hbld. deelt mede, dat er Z mdag
zooveel be angstellenden warenin 1 s i ffi p
van ’t proces-Dreyfus, dat tot viermaal toe
de kiosken uitverkocht waren. Om 2 uur
was het blad genoodzaakt een nieuwe oplaag
van 2000 exemplaren te trekken,
Heerenveen, 11 Sept. Heden morgen
had al weder een ongeluk plaats met den
postwagen van hier naar Assen, ’t Paard
dat kolderig wordt genoemd en dat ruim
veertien dagen geleden door een onverwach-
ten zijsprong den wagen tegen een boom
en den postiljon van den bok slingerde, reod
thans voor het buitengoed Herema bij den
opdraai naar het halt Oudeschoot plotseling
met den wagen bij een hoogen wal neer in
een zeer diepe, doch droge sloot.. De wagen
maakte een dubbele kanteling en de inzit
tende conducteur D. maakte die tuimeling
mee. Hij gevoelde zich zeer pijnlijk en werd
met een voertuig naar huis gebracht, waar
een geneesheer constateerde, dat hem een
rib was ingebogen. De postiljon en het paard
zijn het ongeval goed ontkomen en ook de
wagen was niet erg gehavend.
11 Sept. De 24-jarige knecht Tj. H.
van den beurtschipper W. van hier op Leeu
warden kreeg Zaterdagavond te Nieuwebrug
bij het neerhalen der zeilen de gaffel en
een blok op het hoofd, waardoor hij bloedend
verwond werd. Toen hij thuis gekomen was
werd bij onpasselijk en een poos lang heeft
hij bewusteloos gelegen. Een te hulp ge
roepen geneeskundige constateerde hersen
schudding in ernstige mate.
12 Sept. Heden Dinsdagmiddag is
te Joure een ernstig ongeluk gebaurd. Toen
de halfeen tram van Saeek te Joure bin
nenkwam, wilde op den hoek nabij de school
de negenjarige Reinder Grondsma roekeloos
tusschen twee veewagens springen. Hij viel
echter en de wielen gingen hem over het
lichaam. In een vreeselijken en hopeloozen
toestand werd hij opgenomen.
Volgens een te ruim drie uur ontvangen
telegram is de knaap reeds overleden.
Hij behoorde tot een zeer talrijk gezin
men zegt van 12 a 13 kinderen.
Gaasterland, 11 Sept. Hoewel in de
jongste dagen betrekkelijk veel regen ge
vallen is, verwacht men toch niet, dat deze
de weilanden veel zal baten. Wel kan men
Wat men zoo vurig gehoopt had is helaas
niet geschied!
Drey fus is onder aanneming van
verzachtende omstandigheden tot
lOjaren militaire gevangenisstraf
veroordeeld en wel met 5 tegen 2
stemmen aldus luidde het telegram dat
wij Zaterdag even voor het afdrukken van
ons Blad ontvingen.
Dreyfus is onschuldig, heeft het Hof van
Cassatie, het hoogste rechterlijke college
in Frankrijk beslist; Dreyfus is onschuldig
heeft de procureur-generaal Manau voor het
Hof plechtig verklaardDreyfus is onschul
dig, heeft nog op het laatste oogenblik vóór
het vellen van het vonnis de Duitsche regee
ring, nogmaals doen verklarenDreyfus is
onschuldig, is de conclusie die heel de wereld
uit de verhandelingen van den krijgsraad te
Rennes trok, dat bewees Demange in zijn
schitterend pleidoo', met onwederstaanbare
logica, dat schreeuwde de onstuimige Labori
de wereld toe!
Het doet er alles niets toe, antwoordden
daarop de zeven staf-officieren en kapiteins
van den krijgsraad te Rennes. Dreyfus
wordt veroordeeld... doch met inachtneming
van verzachtende omstandigheden
Dat is wel het noodlottige vonnis, dat zij
hebben kunnen vellen, het is een politiek
vonnis, dat niet volgens eer en geweten de
schuld van den aangeklaagden toetstaan de
feiten, doch dat een uitweg zoekt om poli
tieke partijen te verzoenen, dat het op een
accoordje gooit, gelijk een der Fransche
bladen opmerkt, het is een vonnis dat thuis
behoort in barbaarsche middeneeuwen, toen
de rechters, als hun de overtuigende bewij
zen voor de schuld van den aangeklaagde
niet waren gebracht, een mildere straf toe
pasten; in één woord het is een vonnis, in
gegeven door lafheid!
De vraag, die het Hof van Cassatie aan
den krijgsraad ter beantwoording heeft voor
gelegd luidde, wat den zin betreft: „Is
Dreyfus schuldig aan Duitschland de in het
borderel genoemde stukken uitgeleveid te
hebben?" Het Hof heeft reeds uitgemaakt
dat Esterhazy het borderel heeft geschreven
en deze heeft het zelf bekend. De Duitsche
militaire attaché heeft zijn italiaansche col
lega meegedeeld, dat hij de in het borderel
genoemde stukken van Esterhazy heeft ont
vangen, hij laat ambtelijk verklaren, dat hij
met Esterhazy in relatie heeft gestaan, dat
bij meerdere petit-bleus aan Esterhazy heeft
gezonden, hij verzekert op zijn eere woord
dat hij Dreyfus niet gekend heeft en niet
met hem in betrekking heeft gestaan en de
Duitsche regeering bevestigt dat ten over
vloede nogmaals in de Reichs-Anzeiger.
Ten einde de viaag van het Hof van
Cassatie met „ja" te kunnen beantwoorden,
bleef dus slechts over om aan te nemen dat
Dreyfus de stukken door bemiddeling van
Esterhazy. had uitgeleverd Esterhazy dus
de strooman van Dreyfus! Doch door zijn
aanklagers is zelfs geen poging gedaan om
te bewijzen dat Dreyfus majoor Esterhazy
ook maar gekend heeft. Hun bewijs ging
niet verder dan de bewering dat het „niet
onmogelijk" was, dat Dreyfus de stukken
geleverd had.
Op grond van deze „mogelijkheid" heeft
de krijgsraad te Rennes een Fransch officier
schuldig verklaard aan landverraad! En
jammer, eeuwig jammer is het dat de wet
den krijgsraad ontslaat van het motiveeren
van zijn vonnis, want het is onmogelijk dat
het zou kunnen steunen op gronden van
verstand en geweten.
En hoe staat het nu met het appel?
De juridische vraag, die opgelost dient te
worden isIs het Hof van Cassatie gerech
tigd of verplicht zelf de zaak ter hand te
nemen of moet zij eerst nog voor den mili
tairen „Raad van revisie" worden behandeld
Nu Dreyfus zijn verzoek om appèl bij
dezen Raad (conseil de revision) heeft inge
diend, moeten we aannemen, dat zijn ver
dedigers van oordeel zijn dat hij zich bij de
eerstkomende instantie volgens de wet tot
hem heeft te richten. Deze Raad van revisie
zetelt te Parijs en bestaat uit v ij f„ niet uit
zeven militairen z mals eerst gemeld werd,
n.l. uit een brigade-generaal als voorzitter,
twee kolonels of luit.-kolonels en twee ba
taljons- of escadronschefs.
Zondagavond moest het verzoek om revisie
bij dezen Raad zijn ingediend en binnen 4
dagen daarna moet hij in openbare zitting
samenkomen. De rapporteur beoordeelt dan
de aangegeven gronden voor de revisie, welke
de verdediger mag uiteenzetten en nader
toelichten. Dan spreekt de regeerings-com-
missaris en neemt deze zijn requisitoir; voor
de rechters zich in de raadkamer terugtrek
ken, kan de verdediger echter nog replicee-
ren. Het vonnis wordt vervolgens bij meer
derheid van stemmen geveld en moet in
openbare zitting gemotiveerd zijn.
Wordt het beroep gegrond verklaard, dan
wordt de zaak nogmaals naar een anderen
krijgsraad verwezen en spreekt ook deze
wederom het schuldig uit, dan kan de
Raad van revisie ten tweede male het
vonnis wegens begane onwettigheden ver
nietigen en de zaak voor een derden krijgs
raad brengen. In het vonnis dat dan wordt
geveld kan echter slechts nog het Hof van
Cassatie ingrijpen.
Verwerpt de Raad van revisie echter het
appèl, dan komt direct de vraag te berde
of en op welke wijze het Hof van Cassatie
wil en zal ingrijpen. En zoo opent zich
reeds het vooruitzicht, de strijd tusschen de
burgerlijke eu militaire machtookopjuridisch
gebied verder zal worden gestreden. En
dit conflict kan reeds binnen enkele dagen
tot uitbarsting komen, daar de Raad van
revisie niet over de zaak zelf heeft te oor-
deelen, maar of door den krijgsraad de
wet juist is toegepast. Hier zal dus
moeten blijken of het gevleugeld woo:d van
majoor Ravary: „Onze rechtspraak is niet
de uwe!" door den Raad van revisie tot
den zijne wordt gemaakt of niet.
Daar tweeërlei recht in een land natuur
lijk een onding is, zou het, indien de Raad
van revisie dit werkelijk bevestigde, de plicht
der regeering zijn een wet tot stand te bren-
om dezen misstand te doen verdwijnen.
compromiteerde chefs te ontzien,
schuldige veroordeelen, maar om hun ge
weten niet al te zeer te bezwaren, hem een
betrekkelijk zachte straf opleggen, eene
straf welke hunne uitspraak tot eene be
spotting maakt, omdat zij eenvoudig belache
lijk zou wezen, indien Dreyfus werkelijk
landverraad had gepleegd.
Het ligt voor de hand dat het vonnis van
Zaterdag niet gehandhaafd en niet ten uit
voer gelegd kan’ worden, en allereerst na?
tuurlijk zal door de verdediging de weg van
rechten worden ingeslagen. Maar hiermede
kan de zaak niet uit zijn en de Regeering
zou zelfs met een toekennen van gratié aan
den ergerlijk mishandelden Dreyfus niet
kunnen volstaan, nu door het vonnis van
den krijgsraad naast den Duitschen Keizer
en zijne Regeering, wier waarheidsliefde op
de onbeschaamdste wijze is in twijfel getrok
ken, ook de geheele beschaafde wereld is
beleedigd wegens den schandelijken kaak
slag, der waarheid en der menscheljjkheid toe
gebracht. Wat de Fransche Regeering ook
doen moge om de beleediging, Huitschland
aangedaan, weder goed te maken, de open
bare meening in de geheele beschaafde
wereld heeft van haar de voldoening te
eischen, dat eerst de Fransche Republiek
zich van de smet gezuiverd moet hebben,
welke de krijgsraad van Rennes door zijn
onzinnige uitspraak Zaterdag op haar ge
worpen heeft, vooraleer er in 1899 gastvrij
heid op haar gebied aangenomen en deel
genomen worden kan aan de groote tentoon
stelling, welke in de eerste plaats strekken
moet tot verheerlijking van Frankrijk’s naam.
Wordt de schande, Zaterdag op dien naam
geworpen, niet door Frankrijk’s Regeering
uitgewischt, dan zou de waardigheid der
overige beschaafde wereld eischen, dat de
Parijsche tentoonstelling van 1900 fiasco
maakt door geheele onthouding van buiten-
landsche deelneming en bezoek. Een daar
toe door enkele invloedrijke personen in
Duitschland, Engeland en Oostenrijk geno
men initiatief zou zonder eenige twijfel in
gehe 1 Europa grooten weerklank vinden. En
de minachting, in den laatsten tijd in Frank
rijk voor het buitenland enden buitenlander
aan den dag gelegd, zou daardoor op recht
matige wijze worden gestraft,
in de 20e eeuw huldigt, een slagboom zal
zijn, welks wegruiming lang zal duren en
slechts moeilijk zal gaan.
De New York Herald geeft in een tele
gram een resumé van het oordeel der Ame-
rikaansche pers en daaruit blijkt dat men
eenstemmig het vonnis afkeurt. De New
York Post o.a. noemt de uitspraak het
grootste schandaal dezer eeuw.
De Arnh. Ct. schrijft:
Het onmogelijke is dan toch mogelijk ge
bleken zonder een zweem van bewijs
heeft de krijgsraad te Rennrs het „schuldig"
uitgesproken over den martelaar van het
Duivelseiland en hem wegens landverraad
met verzachtende omstandheden(I)
tot 10 jaren militaire detentie veroordeeld
Ware de ziak niet zoo ontzettend tragisch
voor den ongelukkigen Dreyfus in de eerste
plaats, maar niet minder ook voor Frankrijk
zelf, men zou zich vroolijk kunnen maken
over zulk een rechtspraak. Niet slechts ont
breekt elk bewijs om de bij het revisie-arrest
van het Hof van Cassatie den krijgsraad ter
beantwoording gestelde vraag bevestigend te
kunnen beantwoorden, ja zelfs is het bewijs
geleverd dat Dreyfus niet de daad heeft
gepleegd, waarvan hij in 1894, verdacht en
waarvoor hij veroordeeld werd, en toch
spreekt de krijgsraad met 5 tegen 2 stem
men over hem het schuldig uit aan land
verraad, maarmet verzachtende om
standigheden! De krijgsraad behoeft niet
als de burgerlijke strafrechter zijn uitspraak
te motiveeren; hij heeft slechts naar zijne
overtuiging, gelijk de jury, de hem gestelde
vragen met „ja" of „neen" te beantwoorden,
maar ware dit niet zoo, die zonderlinge
rechters van Rennes zouden er zeker niet
gemakkelijk in kunnen slagen duidelijk te
maken, wat eigenlijk „landverraad met ver
zachtende omstandigheden" is en welke dan
toch we) de „verzachtende omstandigheden"
zijn, waaronder Dreyfus landverraad gepleegd
zou hebben. Die verzachtende omstandig
heden kunnen, dunkt ons, moeilijk andere
zijn dan dat niet door hem, maar door een
ander de misdaad is begaan, maar in zulk
een geval plegen rechters met normale her
senen den beschuldigde vrij te spreken. Niet
aldus de militaire rechters van Rennes, in
wier hersenen de militaire kastegeest zóó
zit vastgeroest dat zij, alleen om hunne ge-
een on
een eenigszins groenere tint waarnemen,
maar van meerder gras is geen sprakede
groeitüd is voorbij, tenzij regen en warmte
nog eens in goede verhouding voorkomen.
Om te groeien is ’t nu te koud. Zoo goed
als zeker is het, dat het vee vroeg naar
stal moet.
Op de aardappelvelden lijkt het hier over
’t geheel niet bestwel kunnen sommigen
op flinke kwaliteit en kwantiteit roemen,
doch dat zijn slechts uitzonderingen. Over
’t geheel beloven ze niet veeldaarbij zijn
de knollen klein van stuk. De kwaliteit is
evenwel zeer goed.
Surhuizum, 11 Sept. Drie vrouwen
te Kortwoud zaten te koffiedrinken, ’t Begon
een weinig te regenen en de vrouw des
huizes vroeg een hunner, een kist, die buiten
stond, even mee in te halen. De kopjes
waren juist vol geschonken. Toen ze weer
bij de tafel kwamen, smeet de huisvrouw
haar kopje zoo ’t heette bij ongeluk
om, maar de andere dronk het uit. En
sedert dien tijd is ze altijd kwijnende, want
de vrouw die alleen bleef zitten, wordt eene
tsjoenster genoemd en verdacht gehouden,
dat ze iets in de koffie harer vriendinnen
heeft gedaan. Reeds is een duivelbanner
geraadpleegd.
Dokkum, 9 Sept. Een paar dagen ge
leden werd door eene herbergiers vrouw
alhier bij de maréchausséos aangifte gedaan
van diefstal van gouden en zilveren voor
werpen, waarbij eene vroegere dienstmeid
door haar als daderes werd aangewezen.
Thans na een ingesteld onderzoek is ge
bleken, dat genoemde vrouw deze goederen
bij haar ouders in eene kast had verborgen,
zoodat zij de dienstmeid valscheljjk had
beticht. Ze moet reeds hebben bekend.
Hepk. Adv.-BI.
Pingjum. Aan de wielerwedstrijden
Zondag alhier gehouden, naman deel aan
den eersten wedstrijd, open voor alle rijders,
slechts 4.
Wegens het geringe aantal werd alleen
de premie, een kunstvoorwerp ter waarde
van f 10, verreden en gewonnen door den
heer J. van der Feer, van Rauwerd.
Aan den tweeden wedstrijd alleen open
voor rijders, die niets gewonnen hadden,
werd door 10 flinke rijders deelgenomen,
waarvan prijs en premie ter waarde van
f 10 en f 5, (medaille of kunstvoorwerp),
gewonnen werden door de heeren L. Wiersma
van Workum en Oudewater van Heeren
veen.
Maandag werd eene kaatspartij onder de
leden der kaatsvereenigiug gehouden.
Dinsdag volgde de groote kaatspartij van
24 aitgenoodigden. Deze wedstrijd, begun
stigd door fraai weder, trok eene groote
menigte bezoekers.
De prijs werd gewonnen door S. Vijver
van Franeker, S. Kooistra van Witmarsum
en T. de Jong van Pingjum. ’t Partuur
Jan Cuperus van Marssum, D. Sijbesma
van Schalsum en W. de Boer van Ping
jum behaalde le premie, terwijl aan S. en
O. Eigersma van Zurich en K. Okkinga
van Wijnaldum de 2e premie ten deel viel.
Uit Drente wordt geschreven
Dat de verschijning van adders en slangen
op vele plaatsen in de provincie, waar zij
vroeger veelvuldig voorkwamen, in de
laatste jaren aanmerkelijk afneemt, bewijst
vooral de tegenwoordige en aanhoudend
droge zomer. Op sommige plaatsen o. a.
te iSchoonloo, gem. Rolde, wemelden de slan
gen vroeger bij tientallen in de mest der
heideschspon, die van natuur warm en droog
is, en in Augustus naar het land wordt
gebracht. Thans komen de slangen daar
zelden meer voor. Ook de adders zijn er
veel minder talrijk dan vroeger. Tevens
werden hier vele hazelwormen gezien waar
voor ten onrechte bij de landbouwers groote
vrees heeft bestaan. Een oud Drentsch rijmpje
zegt:
$XXXXXXXXX^XXXXXDCXX$
DONDERDAG 14 SEPTEMBER.
$xcxc:xz3ooc>c3o^ xxx$
Be pers over het vonnis.
In de Figaro zegt Cornély Het vonnis
heeft ons diep bedroefd, wij aarzelen niet
het te bekennen. Maar wij hebben er door
bereikt dat Dreyfus heden in de oogen van
allen in Europa die nadenken en in de oogen
van de respectabele vertegenwoordigers van
de Fransche pers is gerehabiliteerd. Dreyfus
was een verrader van de verfoeilijkste soort,
thans is hij voor heel de beschaaide wereld
en een deel van Frankrijk een martelaar.
De Duitsche pers is over ’t algemeen ten
zeerste verontwaardigd. De Köln. Zt. schrijft
o.a.: Het vonnis is niet meer een rechter
lijke dwaling, het is willens en wettns een
valsch, een misdadig vonnis. Met deze mis
daad hebben de rechters tusschen Fiankrijk
en de overige beschaafde wereld een scheids
muur opgericht, die weliswaar de diplomatie
niet zal hinderen en den handel benadeelen,
doch die ten opzichte van de begrippen van
recht en billijkheid^ verdraagzaamheid en
eergevoel^ welke de beschaafde menschheid
M
I
Bolswardsche Courant,
l’J
'lil
■i