NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
S4H4WAB& EN WWSBBiMMK,
No. 92. Verschijnt Donderdags en Zondags. Acht en dertigste Jaargang. 1899.
rt
DONDERDAG 16 NOVEMBER,
ST. NICOLAASFEEST.
BINNENLAND.
VOOR
Ingezonden.
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Kakadoris op het Amstelveld te
Amsterdam.
er nou zoo’n portemonnaie.
hebben? Hij kost je de bagatel van 50cts.,
wat zeg ik, van vijftig, van veertig, negen-
en-dertig, acht-en-dertig, zeven-en-dertig,
enz., daar, voor de bagatel van 30 cent.
Allo, allo, wie moet er zoo n ijzersterke
portemonnaie
Denk er om menschen’t is voor het Roode
Kruis. Offer je bijdrage, want het is misschien
de laatste goeie daad, die je kunt doen, baast
je, witt je weet, te 5,22 Greenwich tijd
vergaat de wereld en als je centen in je
zak houdf, je hebt er niks an, je kunt er
boven niks mee doen, zelfs geen halfje klare
krijg je d’r voor.
En terwijl de verkoop begint gaat Kaka
doris door en vertelt bij op de meest popu
laire en leukste wijze allerlei omtrent den
oorlog aan de lachende menschenmassa.
Het nieuwste nieuws en hiermee vol
staan wij bracht hem van morgen zijn
zoontje
Pa, zei hij vanmorgen, hebt u het
nieuwste bulletin al gelezen van den oorlog?
Neen jongen, wat is dat dan
Wel de Hollandsche ambulance, die
de vorige week is vertrokken, komt onver
richter zake terug.
Ik schrok me dood en vroeg maar jongen
heb je dat wel goed gelezenhoe zit dat dan
Wel pa, zeit-ie, ze hadden een pakje
watten vergeten
Of ’t er ook in zit in den jongen
Amst. Crt.
De Marktkramers op het Amstelveld onder
vonden Maandag meer dan ooit de geduchte
concurrentie, die de bekende Kakadoris van
Oud-Holland hen aandoet.
Een enkele die zich te dicht in zijn nabij
heid waagde, poogde vergeefs een gedeelte
van het zeer talrijke publiek te lokken.
Werd hij in die poging wat al te luidruchtig,
dan klonk het hem van Kakedoris tegen:
„Chamberlijn, op het Waterlooplein, maak
ik je kleinen Kakadoris had de lachers
op zijn hand.
„Meneeren", zoo riep hij, staande in zijn
„handdouwer"gekleed in het boerencostuum
met den leeren kogelband om, „meneeren11,
riep hij met zijn ietwat benepen tenor, „ik
sta hier vandaag niet voor mijn plezier,
maar voor het plezier der Boeren, voor die
arme jongens in Transvaal, onze stamver
wanten, die daar hun laatsten druppel bloed
laten voor hun goed recht.
Hebt ge sympathie voor hen, dan hebt
ge ’t ook voor mij, hebt ge ’t voor mij, dan
hebt ge 't voor de Boeren.
Jullie hebt allemaal gelezen, dat ik vijf
procent afdraag van mijn ontvangsten, de
vorige week hier, in Rotterdam, in Gouda,
in Schoonhoven en vandaag weer hier, en
zal dat nog twee maanden doen.
Ik ga jullie eens wat vertellen denk niet
dat ik het land heb aan de Engelschen,
och nee, die Engelschen kunnen het niet
helpen; het zijn eenige groote hansen, die
tuk zijn op het goud en de diamanten van
Transvaal
Neen, de Engelschen hebben geen schuld
aan den oorlog, evenmin aan het feit dat
zij met zulke schitterende overwinningen
steeds achteruit trekken. Ja, die Engehche
generaal had wel gelijk, toen hij tot zijn
soldaten zeimannen, pas voor één ding
op, zorg dat wij telegraaf kantoren behouden,
want zoolang wij die hebben is de over
winning ons!
En weet je wie ook een waar woord gezegd
heeft, nadat de muilezels er met de kanon
nen vandoor gingen en die naar de Boeren
brachten
Dat was Chamberlijn; toen hij van deze
vriendelijkheid der muib zeis hoorde, heeft
hij alle muilezels vervallen verklaard van
den militairen stand. Op die manier blijven
er geen Engeltche soldaten over, want het
zijn allemaal muilezels.
En ’t land dat ze hebben aan muilezels
(en hij maakt een gebaar alsof hij iemand
een muilpeer toedient) neen dat is ver
schrikkelijk
Maar nu weet je nog niet waarom de
Boeren en ik zoo sympathiseeren
Dat zal ik je zeggen.
Hier heb je een portemonnaie, die ik je
zal aanbieden, zooals de fijnste firma’s in de
stad ’t niet kunnen doen.
Zelfs de groote Perry niet. Ja, je zult raar
ophooren als ik je vertel, dat Perry, de
groote Perry, op zijn bloote knieën me ge
smeekt heelt: Kakadoris, wereldberoemde
Kakadoris, word mjjn compagnon
En weet je wat ik ’m geantwoord heb?
Ik verdom ’t. Ik heb de pest aandeEngel-
schen. Ik doe zaken met de Boeren. En dat
zal ik je bewijzen. (Hij haalt uit zijn doozen
een leeren portemonnaie te voorschijn.) Hier
heb ik een portemonnaie, een leeren porte
monnaie, niet een waar je van boven een
rijksdaalder in stopt om ’m van onder te
verliezen, maar een portemonnaie van leer,
van leer, zóó sterk, dat als je’t een schoen
maker presenteert, dan krijg je een pak
slaag, ja, ja!
In deze portemonnaie heb je een tasch
voor kleingeld, een voor lijksdaalders, een
voor guldens, een voor dubbeltjes en dan nog
een voor papierengeld of... bank van leening-
briefjes...
Van deze portemonnaie’s (hij werpt er
eenige onder het publiek ter inspectie) heb
ik duizenden verkocht aan de Boeren.
Nu zal je zeggen, die hebben nu geen
portemonnaie noodig. Zeer juist, maar daar
voor gebruiken ze ze ook niet. De Boeren
trekken mijn portemonnaies uit elkaar en
maken er harnassen van. Die zijn zoo sterk,
dat de maximkogels, de dum-dumkogels, ja
zelfs de veertigponders er op afstuiten.
Ja, ja, dat is geen pocherij! Dat laat ik
aan de Engelschen over.
Verleden week sprak ik nog een Engelsch
collega en hij zei zoo tegen me, Kakedorus,
je zult toch moeten toegever, dat wij kranige
jongens zijn, in ons rijk gaat de zon nooit
onder.
Daar heb je gelijk in, zei ik tegen ’m,
want Onze Lieve Heer vertrouwt jullie niet
in ‘t donker.
VYie moet
Slieek, 13 Nov. De gemeenteraad van
Wymbntseradeel heeft met 8 van de 15
sttmmen benoemd tot secretaris zijner ge
meente de heer J. Poppinga, secretaris van
Hemelumer Oldephaert en Noordwolde.
Met 9 van de 15 stemmen besloot de Read
m dezelfde zitting tot opheffing der scholen
te Nijland en te Wolsuin, met bepaling, dat
tostenen beide dorpen een nieuwe scnool
zal worden gesticht.
Iiangezwaag, 12 Nov. Dat de profetie
omtrent het vergaan van de wereld hier
nog al geloofd wordt, blijkt uit het feit, dat
sommigen gister avond tijdens hetonweder,
het oogenblik met vrees en beving ver
beidden, waarop onze wereldbol vernietigd
zou worden.
Witmarsum. Zaterdagavond ontlastte
zich boven ons dorp een hevig onweder,
vergezeld van eene windhoos. Deze heeft
op verschillende plaatsen hare geduchte
kracht doen blijken. Hooihoopen werden
van de plaats gezet of verstrooid, pannen
en schoorsteenen afgerukt, zelfs wordt er
beweerd, dat een persoon werd opgenomen
en over een sloot geworpen. Ook was de
bliksem soms zoo fel, dat meer dan een
verschrikt opstoof in de meening, dat zijne
woning getroffen was. Zoo’n geducht onweer
is zeker wel een vreemd verschijnsel in het
midden van November.
Na in den morgengodsdienstoefening
door zijnen vader bevestigd te zijn, deed
onze nieuwe Doopsgezinde leeraar Zondag
namiddag zijne intrede. „Wat ik heb, dat
geef ik U,“ die woorden van Petrus hoopte
hij tot de zijne te maken. Door onderlinge
waardeering en liefde kan en zal er veel
opgebouwd worden. Mocht die samenwerking
tusschen gemeente en leeraar steeds blijvend
zjjn, dan zullen beide na verloop van tijd
met dankbaarheid en voldoening op den
afgelegden weg kunnen terugzien. Zoowel
bij de bevestiging als bij de intrede vulde
een talrijke schaie het kerkgebouw.
Workum, 14 November. Gelukkig nu is
’t voorbij?
Wat is voorbij
Argelooze lezer, wat vraagt gij nog?
De Kritieke dag is voorbij.
In den nacht van 13 op 14 November
zoude de wereld vergaan, en toen Zaterdag
het firmament zoo grijs was, des avonds de
donder rommelde en bliksemflitsen de asch-
grauwe lucht zoo akelig doorklietden en
kraaien krassend op de vlucht sloegen,
meenden sommigen reeds de voorbereiding
van den ondergang te zien.
Vaal-bleek waren d; gezichten, angstig
de gesprekken; sommigen wilden alles
maar te gelde maken, alles opeten en drin
ken op reis gaan en de groote wereld nog
eens zien, want Dinsdag was toch alles gedaan!
Nu zeggen wij: „menschen weest gerust,
nu is ’t voorbij; past nu maar op dat de
wereld in u zelf niet vergaat." Friso.
Rauwerderhem, 12 Nov. Hedenmor
gen' werd in eene sloot nabij den water
molen van O. Offringa gevonden het lijk
eener jonge vrouw, ’t welk later herkend
werd als de 18-jarige dochter van A. A.
v, d. Meer, wegwerker te Terhorne. Zij
was Zaterdag namiddag vertrokken naar
Rootdahuizum, doch schijnt door het heer-
schende onweder, ’t zij getroffm door den
bliksem of door een ander ongeluk, in de
bermsloot geraakt en jammerlijk verdronken.
Zij had een verwonding aan de wang. Hoe
wel op tien minuten afstand van Irnsum,
meende de ijverige veldwachter Dijkstra ’c
lijk eerst naar het circa een half uur ver
wijderde Rauwetd te moeten vervoeren,
omdat het onder het ressort van Rauwerd
was gevonden.
Heden middag werd het op een gewonen
hooiwagen, ternauwernood bedekt, naar Ter
horne vervoerd.
Heerenveen, 13 Nov. Het huizenblok
op de Oude Koem irkt, tot dusver bewoond
door de gebrs. Roitsma en anderen, zal
vervangen worden door een groot café met
breed en fraai aanzien. Het plan is reeds
ontworpen, de naam reeds gekozen; het
nieuwe café zal worden genoemd naar den
meest populairenman vanden tegenwoordigen
tijd: Paul Kruger. Het groote balkon zal
prijken met zijn portret. Verder zullen in
koffiezaal en biljartkamer de muren, balu
strade en plafond beschilderd worden met
de meest treffende episodes uit den tegen
woordigen ooi log.
Lemmer, 13 Nov. Met de werkzaam
heden voor de aan te leggen tramlijn staat
het als volgt. Enkele der bjjgebouwen zijn
reeds gereed, de andere naderen hunne vol
tooiing en de vorige week is men met het
hoofdgebouw, het station, begonnen. Als het
weer nog eenigen tijd gunstig blijft, zullen
de gebouwen zeker spoedig alle gereed
komen en kan de N. T. M. beginnen met
het leggen der baan en het bouwen der
bruggen.
Appelscha, 13 Nov. Als eene bijzon
derheid verdient voorzeker melding, dat
door F. Brouwer alhier in ééne lijsterstrik
zijn gevangen een sperwer en een Igeter. De
sperwer heeft waarschijnlijk jacht gemaakt
op de lijster, beide zijn in de strik terecht
gekomen en de roover vond nog eerder den
dood dan zjjne prooi.
Utingeradeel, 13 Nov. De heeren G.
Ruiter te Akkrum en J. de Jong te Olde-
boorn hebben plan, hunne stoomsmederjj en
schaatsenfabriek in eerstgenoemd dorp be
langrijk uit te breiden. Volgens het door
hen oij het bestuur dezer gemeente inge
diend plan, zal in het nieuw te bouwen ge
deelte een stoommachine worden geplaatst
van 20 paardenkrachten, een stoomhamer
worden aangebracht en de geheele fabriek,
die dan zal werken met 9 vuren, electrisch,
worden verlicht. jSejpfc. Adv,, Bly
Het is nu drie jaren geleden, dat door
de vereeniging „Charitas” het besluit ge
nomen werd, om een bestaand ergerlijk
misbruik tegen te gaan, namelijk, het zoo
genaamde „St. Nieolaasloopen”, een mis
bruik even lastig voor de inwoners als ont-
eerend en verderfelijk voor hen, die zich
aan dat bedekte bedelen schuldig maakten.
Omtrent deze aangelegenheid schreef het
Bestuur in 1897 onder het motto:
„Een misbruik van het St. Nicolaasfeest"
het navolgende:
„Het verschijnsel, dat zich in de laatste
jaren op den dag vóór het St. Nicolaas-
feest in onze gemeente voordeed, n.l. dit,
dat eene menigte vrouwen, soms ook man
nen en kinderen, met een mand aan den
arm, langs de huizen der ingezetenen trok
om, zoo het heette, St. Nicolaasgebak te
koop aan te bieden, doch fëiteljjk om aal
moezen in ontvangst te nemen, heeft reeds
veler aandacht getrokken en veler ergernis
gewekt.
Kwamen voorheen slechts eenige vrou
wen, en dan nog slechts by de paar speci
aal bekende burgers eenig St. Nicolaas
gebak verkoopen, hoofdzakelyk met het
doel om van de aldus verdiende penningen
eene St. Nicolaasversnapering te koopen
voor hunne kinderen, in de laatste jaren is
dit geoorloofd gebruik geheel ontaard en
verbasterd. Het is geworden eene bestor
ming van de huizen der burgers, zelfs door
personen, die daartoe opzettelijk van andere
plaatsen naar hier kwamenhet is ontaard
in een toegeven aan ziekelyken liefdadig-
heidszin in een stelselloos uitreiken van
aalmoezen.
Deze wyze van doen wekt tegenzin, niet
alleen by hen, die aalmoezen geven, maar
ook bij sommigen van hen die ze ontvan
gen. Menig ferme arbeidersvrouw, menig
nijvere huismoeder wil niet op deze wyze
de penningen verzamelen om voor hare
kleinen iets te koopen. Deze wyze van
doen is geen weldoen en is ook onzer stad
ouwaardig.
Reeds vele jaren geleden werd een ander
misbruik, het bedelend nieuwjaarwenschen
hier afgeschaft en vervangen door een
waardige feestgave op den nieuwjaarsdag.
De Vereeniging „Charitas”, die zich o.a.
ten doel stelt eenheid en gelijkmatigheid
te brengen in het werk der particuliere
liefdadigheid en het weren van bedelarij,
hetzy openlijke, hetzy bedekte, heeft zich
deze zaak aangetrokken.
Haar bestuur wenscht met medewerking
van de welgezinde burgers, het misbruik
af te schaffen en te vervangen door iets,
dat èn met het karakter van het St. Nico-
laasfeest èn met de bekende gezindheid
van het meerendeel van Bolsward’s inge
zetenen overeenstemt.
Het wenscht op den St. Nicolaasdag aan
de on- en minvermogende leerlingen der
scholen voor lager onderwijs (zoowel dus
de openbare als de bijzondere) eene ver
snapering pit te reiken.
Het is niet haar doel een kostbaar feest
te geven, wel om op een eenvoudige wyze
aan de minder bedeelde schoolkinderen in
de scholen St. Nicolaasgebak rond te deelen.
Om het tweevoudige doel te bereiken is
medewerking van de ingezetenen, zoowel
van hen die vroeger gaven, als van hen
die ontvingen, noodig. Eerstens om het
misbruik tegen te gaan eu dus het uit
reiken en ontvangen van aalmoezen te doen
ophouden, ten anderen om bijdragen in de
kosten die aan de uitvoering van het nieuwe
plan, vooral met het oog op een groot
aantal kinderen, verbonden zyn.
Indien zij, die vroeger aan hunne hui
zen giften in geld uitreiken, het daarvoor
benoodigd bedrag thans ter beschikking
stellen van het bestuur van „Charitas.”
Indien zy, die liefdadig genoeg gezind
zyn, doch omdat zy tegen het vroegere
stelsel waren met medededen aan het uit
reiken van St. Nicolaasaalmoezen, doch
wel instemmen met het nu ontworpen plan
ook eene bijdrage afstaan.
Indien eindelijk allen, die den kinderen
van onze minder bedeelde medeburgers, op
den St. Nicolaasdag ook iets gunnen, een
offer brengen, dan is het plan gemakkeljjk
te verwezenlijken.”
Die poging vond algemeenen bijval en
steun en de inschrijvingen op de aangebo
den lijst, toonden aan, dat men in werke
lijkheid wilde meêwerken, om het groote
kwaad voor goed uit te roeien; een woord
van lof aan hen, die toen zooveel sympa
thie voor de zaak gevoelden, mogen wy
hier niet weêrhouden, evenmin als aan hen
van wie het kwaad uitging en die, door
hun niet verschijnen aan onze woningen,
terecht gevoelden, dat de pogingen der
Vereeniging, grootendeels indirect, dat is,
aan hunne kinderen ten goede kwamen.
De opmerking, dat sommigen in de twee
laatste jaren hunne inschrijvingen aanmer
kelijk verminderden, mag hier niet achter
wege bljjven; wil men de kwaal of het
kwaad niet opnieuw met al zyne lasten
in ’t leven roepen, dan moet men zijn
on verdeelden steun blyven geven aan de
Vereeniging en deze in geen enkel opzicht
kortwieken of verminderenmen moet niet
vergeten, dat een groot getal kinderen, op
eene feestgave wacht, haar als ’t ware door
de burgerij toegezegd. (Verleden jaar was
het een getal van 439, verdeeld als volgt:
190 kinderen van de Openbare School No.
2, 153 kinderen van de R.C. Parochiale
School en 96 kinderen van de Chr. School).
Met het oog op het aanstaande St. Nico-
laasfeest, besloot de Vereeniging „Charitas”,
wederom handelend op te treden, zy doet
dat met de bede:
„Laten de deelnemers toch, bij het aan
bieden van de lijst, eens terugdenken aan
„de lastige oogenblikken die zij jaar in,
„jaar uit op den St. Nicolaasdag hadden,
„bij het uitreiken van hunne gedwongen
„gaven en eerst dan de hoegrootheid hunner
„inschrijving op de lijst bepalen."
Bolsward, 15 November 1899.
Het Bestuur der Vereeniging
„Charitas"
M. SCHOTMAN Mz., Voorz.
B. D. EERDMANS.
J. HOMMES.
G. J. KEILMAN.
H. J. DE VISSER.
A. BANNING, Secretaris.
VCAC AC )Cn:.<K K’jCXXXXXXXX
Bolswardsche Courant,
D. VAN DER MEER.
ft
