NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
OLSWARD EN WONSE RADEER
No. 39. Verschijnt Donderdaggen Zondags. Negen en dertigste Jaargang. 1900.
Uit de Raadszaal
ZONDAG 13 MEI.
VOOR
Bezoekers van den ambulancetrein.
geen tyd
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Vergadering op Donderdag 10 Mei 1900.
^DCXZDcCXZJCNC XXX^XXXXXXXX
3. Vaststelling van het primitief kohier
van hondenbelasting over 1900.
B. en Wstellen voor, den datum van be-
keurd en vastgesteid.
4. Rapport der commissie tot goedkeuring
van de rekening van het algemeen stads
armenhuis over 1899.
De Commissie heeft geene op- of aanmer
kingen op de rekening, die met algemeene
stemmen wordt goedgekeurd.
5. Opnieuw vaststellen van verordeningen
tot heffing van plaatselijke belastingen.
De verordeningen op de heffing van brug
gelden, waagrechten, marktgelden, leges,
begrafenisrechten enz. dienen volgens de wet
voor 1901 opnieuw te worden vastgesteid,
waartoe Burg, en Weth. thans het voorstel
doen. Goedgekeurd.
6. Behandeling van het adres der directie
van de Ned. Tramwegmaatschappij om sub
sidie voor een tramweg FranekerBolsward
Workum, met bijlagen.
De Voorzitter merkt op, dat in de con
ditiën van en W. staat, dat de gebouwen
moeten staan ten Zuiden der stad, waar,
gelijk de heeren bekend zal zijn, bedoeld
is ten Oosten.
De heer Boersma heeft in deze belangrijke
zaak doorgedacnt, wat te moeten doen, daar
van de eene zijde tegengestreefd is door een
adres, aan de andere zijde een persbeweging
ontstond ten gunste van het voorstel. Hij
heeft zich de vraag gesteld: heeft Bolsward
belang bij die lijn? en het antwoord is be
vestigend, en 2o. is het voorgesteld bedrag
een gepast bewijs van belangstelling en het
antwoord was bij hem weder bevestigend.
Echter meent hij uit een huishoudkundig
oogpunt dat de som te bezwarend is. Amicitia
is aangekocht voor f 10,000 en daarbij
t 20,000, wordt een leenmg van f 30,000.
Dit komt hem te hoog voor, waarom hij
voorstelt voor de tram t 10,000 als renteloos
voorschot te geven, wat ook geen slecht
figuur van belangstelling maakt.
De heer P. J. de Boer wil zich verklaren
wel bij te willen dragen voor den tramaanleg
Franeker— Workum, maar wenscht eenige
conditiën hieraan te verbinden, doch eerst
te vragen, wanneer het de bedoeling is de
subsidie uit te betalen, en of er ook een
conditie is, binnen een bepaald getal jaren.
De Voorzitter. Het wordt uitbetaald als
er een begin van uitvoering is, doch een
bepaald getal jaren is er niet. De heer
Hamelink heeft medegedeeld, dat als de zaak
zooverre is, dat tot uitvoering kan worden
overgegaan, er nog wel een jaar of drie
mee heengaat.
De heer P. J. de Boer. Ik wensch de
conditie te stellen, dat de lijn binnen 5 jaren
moet zijn aangelegd. Ik kan mij ook niet
vereenigen, dat na 15 jaren het aan de
tramwegmaatschappij staat of zij al of niet
wil aflossen, mij dunkt de keuze moet aan
de gemeente blijven. Vervolgens wensch ik
er de bepaling aan te verbinden, dat er geen
zijlijn uit de thans geprojecteerde lijn wordt
gelegd naar Sneek, en ten slotte, dat de
meest mogelijke veiligheid moet worden in
acht genomen bij ’t vervoer door de stad.
Daar de nieuwe lijn door de stad zal komen,
rijden er veel meer treinen, en nu bestaan
er wel voorschriften omtrent de veiligheid,
doch daar wordt niet de hand aan gehouden.
Men zegt dat de lange treinen niet zoo lang
zaam kunnen rijden, maar dan moet de weg
wat meer effen gemaakt worden. Ik wensch
hierop de aandacht te vestigen.
De heer Schotman. Wanneer ik de nieuwe
dienstregeling naga, moet ik zeggen dat de
aansluiting zoo treurig is, dat ik mij de vraag
stel wat heeft de directeur met Bolsward
voor?Ik hoop, dat „Handel en Nijverheid14,
die naar ik vernam, nog al een goed gehoor
vindt, er zich voor spanne en ik meen, dat
als de heer Hamelink steun wil hebben voor
zijne plannen, hij ook wel rekening moet
houden met de belangen van Bolsward. Met
den heer Boersma kan ik niet meegaan met
zijn beschouwing over Amicitia, dat pand
is niet renteloos, en ook kan ik mij niet
vereenigen met de conditie van den heer
P. J. de Boer, om te verbieden dat een
zijlijn wordt aangelegd op Sneek. Als de
directeur het niet mag doen, en hij wil de
lijn er toch hebben, kan een ander wel voor
hem concessie vragen.
De heer P. J. de Boer, ’t Zal wel on mo
gelijk zijn, concurrentie te weren, doch als
de heer Hamelink er een derde voor wilde
spannen om die zijlijn te leggen, dan zou
dit een oneerlijke daad zijn. Ik wensch die
conditie te handhaven.
De heer Eerdmans. Ik zou er wel voor
zijn heden niet een besluit te nemen, maar
nader te overwegen wat hier is gezegd. De
heer Boersma heeft gesproken over Amicitia,
dat is een zaak op zien zelf; om goede wan
delwegen te krijgen is een eisch des tijds
kan men zeggen, en zoo ook de tram, dat
is in ’t voordeel van Bolsward. De heer
P. J. de Boer maakte belangrijke opmer
kingen, en ik ben ’t eens met den heer
Schotman, dat wij de belangen van Bolsward
voorop moeten stellen. Gemakkelijk vervoer
is noodig, maar de kwestie is al weer het
geld. Ik zie in deze zaak veel belang en
hoewel ik niet graag er veel geld voor uitgaf,
ben ik het toch eens met hetgeen een oudlid
van den raad in de courant toelichtte, dat,
zal er eenige kans van slagen zijn, er een
flinke belangstelling moet worden getoond.
De heer Eisma. De verschillende sprekers
zijn naar ik meen wel voor subsidie aan de
tram, maar nu meen ik, dat Bolsward in
dezen goed uit den hoek moet komen. Met
f 10.000 te geven, valt er niet te rekenen
op slagen en met dat voorstel kan ik niet
meegaan, f 20,000 voor een lijn die een
millioen moet kosten is weinig, en niet boven
de draagkracht van Bols ward.Ik heb bezwaren
tegen de bepalingen van den heer P. J. de
Boer. De betaling en aflossing wordt gere
geld als bij rijk en provincie, en dat is
secuur genoeg. Ook of het geld tegen S’/i0/,
langer uitstaat of niet, is van geen over
wegenden aard. Om de zijlijn te verbieden,
vind ik onraadzaam, ’t Platteland heeft be
hoefte aan verkeerswegen en daar wordt
ook uitgezien naar verbetering en ik zou
liever ieder zijn recht laten. Wat de veilig
heid betreft, er is een algemeene wet op de
tramwegen in wording, en daar zal er wel
voldoende in voorzien worden. Laat ons
slechts de som bepalen, al het andere kunnen
wij gerust overlaten.
De heer v. d. Meulen is het toch eens met
den heer P. J. de Boer, dat door een zijlijn
een groot deel van het belang voor Bolsward
vervalt.
De heer Dijkstra. Ik zie niet zooveel ge
wicht in onze subsidie. Als het meenen is,
komt de tram er evengoed. Er is beweerd
dat het zoo’n groot voordeel voor Bolsward
zal zijn, maar dit moet men nog afwachten.
Als wjj echter subsidie geven, hebben wij
ook het recht, daar conditiën aan te ver
binden, en ik heb een groot bezwaar, dat
de nieuwe lijn door de stad gaat. Ik meen
dat in 1910 de concessie vervalt voor de
tegenwoordige Ijjn, maar als wjj nu geld
geven om er nog een Ijjn bij te hebban,
geven wij ons gevangen, ’t Is mij steeds een
doorn in ’t oog dat de tram door de stad
gaat en de nieuwe lijn moet m. i. om de
stid heen, en de stations blijven waar ze nu
zijn, anders kan ik er niet in toestemmen.
De Voorzitter. Ik wil even de verschil
lende sprekers beantwoorden. De heer Boersma
schrikt voor de som van f 20,000, maar dat
geld komt terug. De rente is f 800 per jaar
en dus is de subsidie in 15 jaar f 12000.
De heer Eisma heeft reeds opgemerkt dat
de lijn een millioen moet kosten. Hiervan
zal het rijk ’/3, de maatschappij l/3 en pro
vincie en gemeente */s moeten bijdragen.
Wanneer de belangstelling van de betrok
ken plaatsen niet voldoende is, geelt het
rijk niet. Bolsward, waar het initiatief voor
Ja oom, as jy dan niet wil afgaan, zal
ik die rytuig laat los maak en jjj kan hier blji.
Nou ja, Hollander, ons zal gaan, maar ik
zal ver die President zé, hoe jullie ons
mense hier op die ammelanstrein behandel.
Ja, oom, da’s rech.
Op het naaste station klimt oom af met
vrouw en kind, mopperend over die Hol
landers, wat zelf koffie drinkt en nie voor
die bqere zee, wat voor die land gebloed
en gelij he en die ouders van hulle kinders
wil schei.
Bij opening der vergadering waren 12
leden tegenwoordig.
De notulen der vorige vergadering worden
gelezen en goedgekeurd.
De Voorzitter stelt nu aan de orde
1 Belediging van den heer J. C. Cuperus,
als lid van den Gemeenteraad.
Wordt gelezen een resolutie van Ged.
Staten, dat het besluit tot toelating van den
heer Cuperus bij hun college voor kennis
geving is aangenomen.
De heeren Keikes en Boersma worden
verzocht het nieuwe raadslid binnen te leiden.
Hieraan wordt voldaan, waarop de heer
Cuperus de bij de wet gevorderde eeden aflegt.
De Voorzitter. Mijnheer Cuperus, asn
alle vereiscbten om zitting te nemen als lid
van den Raad is thans voldaan. Het is mijne
taak U geluk daarmede te wenschen, en ik
hoop het gegeven mag worden, vele jaren
een waardig lid in deze vergadering te zijn,
en U de belangen der gemeente naar plicht
en geweten zult mogen behartigen.
De heer Cuperus neemt daarop z’tting tallDS °P 1 Juh te bepalen. Alzoo goedge-
zoodat nu alle 13 leden aanwezig zijn. 1
De Voorzitter doet mededeeling van de
volgende ingekomen stukken.
a. Het verslag van Burg, en Weth.
over den toestand der gemeente in 1899,
overeenkomstig art. 182 der gemeentewet.
Zal bij de leden van den raad circuleeren.
b. Een verslag van den archivaris, be
treffende het oud-archief der gemeente.
Zal eveneens bij de raadsleden circuleeren.
c. Een adres van den heer H. G. Wiersma,
verzoekende vergunning om de brug in de
sociëteit over de Gasthuishaven 20 c. M. te
mogen verlagen en 3,20 M. te verbreeden.
Wordt aan B. W. gerenvoyeerd ten fine
van consideratie en advies.
d. Een adres van Mej. J. Draaismi, ver
zoekende het haar verleend ontslag in te
trekken, wijl haar vertrek naar elders niet
doorgaat.
De heer Schotman. In het belang van
het onderwijs steun ik dit verzoek. Zij is
feitelijk onmisbaar, en ik wensch dat dit adres
terstond wordt behandeld. De omstandig
heden, die tot ontslag vragen noopten, waren
een a s. huwelijk in Amerika. Dit gaat
over, en ik heb van de Pl. Schoolcommissie
machtiging om haar verzoek te steunen, om
het besluit van ontslag ongedaan te maken.
De Dames Commissie voor de handwerken
getuigt zeer gunstig over haar en steunt
haar verzoek, terwijl ik bij den Distr. en Arr.
schoolopziener heb geïnformeerd, en deze
verklaren geen bezwaar te hebben tegen
intrekking van het besluit. Hun verklarin
gen stel ik ter inzage.
De Voorzitter. In ’t belang van het on
derwijs, en omdat de reden die haar ontslag
deden vragen vervielen, stel ik namens B.
en W. voor, het betreffende besluit onge
daan te maken en urgentie te verleenen.
Tegen directe behandeling heeft niemand
bezwaar, doch de heer v. d. Meulen vindt
het ongerijmd een besluit ongedaan te maken,
hij zou het liever als een nieuwe aanvraag
beschouwen.
De Voorzitter. Bij eene nieuwe aanvrage
zouden sollicitanten moeten worden opge
roepen en langs den gewonen weg gehan
deld moeten worden. Als de raad het besluit
herroept, dan kan, om lat zij nog in functie
is, het onderwijs voortgaan.
De heer Schotman deelt dit gevoelen, en
zegt dat kosten moeite en tijd worden be
spaard.
De heer v. d. Meulen vindt, dat men
hem verkeerd begrijpt. Zijn inziens heeft zij
ontslag en kunnen wij haar opnieuw be
noemen.
De Voorzitter. Zij heeft ontslag op 1
Juni, nu nog niet. Door ze opnieuw te be
noemen komen wij in strijd met de wet.
In stemming gebracht wordt het voorstel
van B. en W. aangenomen met 11 tegen
2 stemmen (de heeren Dykstra en v. d.
Meulen.)
Een voorstel van B. en W, omtrent de
In de Geneesk. Crt. is opgenomen het
volgende schetsje van den heer Lub, admi
nistrateur der eerste Nederlandsche Roode
Kruisambulance, thans in Zuid-Afrika.
Reeds van verre js de dichte massa op
het platvorm van de statie zichtbaar. Ooms
met grijze baarden, zeuns met „jong hoen-
derhaar14 op het gezicht en tantes, wier ge
laat diep wegduikt in de zwarte kap. Ook
nooitjes is daar met witte tressen en blauwe
of rooie kapjes.
Hulle kom die gewondes zien.
De trein staat stil.
Op elk platform van een rytuig is reeds
een man geplaatst om de wacht te houden,
anders „storm die burgers die trein.
Half tusschen den hospitaal wagen en het
andere rijtuig zich indringende tracht een
oude oom zich een toegang tot den wagen
te verschaffen.
Pas op oom, jy zal zeer krjj!
Dokter, is daar gewondes? is het weder
woord. Natuurlijk weet de man, dat er ge
wonden zyn, doch hij wil eene gelegenheid
hebben om een gesprek te beginnen.
Ja oom, daar is gewondes.
Is daar een klein de Beer?
Nee oom.
Is daar Labaskanje?
Nee oom.
Is daar Stein?
Ja, er is iemand, die Stein heet.
Walter Stein is by?
Ik weet niet.
Is hy altemets getrouwd met die dochter
van Grobler, van Utrecht, zyn district?
Ik weet toch niet oom.
Is hy zwaar gewond?
Nee, niet zoo danig. Hy het die koel in
die been.
Ja-a-a-a! Been af?
Nee, nie been af nie.
Oom is blijkbaar klaar, maar zoekt naar
een andere gelegenheid om meer te vragen.
Wie is die kleintje, wat hier op die dees-
kantste bed lè?
Oom, ik weet ’t niet, kyk maar op die
lijst, die buiten hangt, ik hè nu geen tyd
meer nie.
Ondertusschen hebben een paar tantes
zich toegang weten te verschaffen tot het
platvorm van den hospitaalwagen en staan
met open monden te kijken. Dokter, mag
ons nie ’n bietje binnen kom kijk, of daar
ook van onze gewondes is?
Neen, dat kan niet. Kyk maar even op
de lyst buiten en als er dan iemand is die
u kent, zal ik u helpen.
Nea, ons wil zelf zien.
Nea, Tante, dat kan niet.
Och hulle is zoomar Hollanders, zegt een
nooitje buiten tegen haar man. Hulle denk
ons Afrikaners géé niet om onze mense.
Ja mijn kind, ’t Ijjk ver my, ons zal mar
altijd onder die vreemde naties moet buig.
Wach ’n bietje, als ons met die Engelse
klaar het, zal ons die Hollanders rech maak
verklaart een oom.
Er is echter geen tyd daarop te letten,
want reeds hebben drie tantes en een oom
zich toegang tot den wagen weten te ver
schaffen door van achter binnen te komen.
Mensen, wees toch zoo goed en ga uit
het hospitaal, wy kunnen hier niets doen,
’t Is veel te nauw hier.
Ja, dokter, ja ons gaan.
Zjj gaan echter niet, vóór de bel luidt en
met schrik nemen ze de vlucht.
In een gewoon rytuig zitten eenige licht
gewonden. By het doorgaan van den trein
worden in een coupé zeven licht gewonden
gevonden, terwyl er niet meer dan vier
mogen zyn.
Hoe is julle hier zeven?
Noa, daar is mense in die andere com-
paartment.
Ja werkelyk, by een zeun, die licht ge
wond is, een vleesch wond in den arm, zitten
een oom, een tante en een klein dochtertje.
Middag, dokter!
Middag, wat maak julle hier?
Nee, dokter, ons kom die zeun oppas, ons
is net nou opgeklim.
Julle kan hier nie bly nie.
Die commandant-generaal het gezé, ons
kan met die trein ry.
Nea, dat het hy niet gezegd nie, julle
moet hier uitgaan op ’t volgende station.
Deze wagen is voor zieke menschen en
niet voor gezonden, wy zullen uw zeun wel
oppassen, daar zyn wij hier voor.
Dokter, ons gaat hier nie af nie, ons wil
hier bly.
Dat kan niet oom, jy moet hier uit.
Oom wordt kwaad.
Kijk hierzoo, jou verd... Hollander, ons
is hier baas en zal ons niet van die trein
kry nie.
verordening bij het bouwen, omtrent de
rioleering enz.
Wordt ter visie gelegd tot de volgende
vergadering.
f. Een nader adres van den heer Hum-
melinck, omtrent den gasprijs. (Reeds op
genomen in een vorig no. der courant.).
Burg, en Weth. brengen hieromtrent advies
uit, en verklaren dat zjj door de uitdruk
king. „een los daarheen geworpen zin44 niet
anders bedoelen, dan dat de werkelijke
toestand der fabriek verre afwijkt van de
veronderstelde, en omdat de kolenprijzen
f 7500 booger zyn en de cokes slechts een
duizend gulden meer opbrengt, kan er dus
geen sprake zijn van een groot deel. Verder
merken zij op dat de fabriek geen „lijdens-
geschiedenis11 achter zich heeft en wat de
uitdrukking „goedkoop gas aan de gemeente14
betreft, kan worden uitgerekend dat het gas
voor de gemeente met 62/i0 cent per stère
wordt betaald. De billijkheid heeft bij de
Gaecommissie steeds voorgezeten, die nauw
gezet rekening houit met den toestand,
terwijl de raad wel niet zal gebaat worden
door berekeningen, die anderen hem meenen
te kunnen voorleggen.
De Voorzitter stelt voor adres en advies
te behandelen bij punt 7. Alzoo besloten.
PUNTEN van BEHANDELING.
2. Procesverbaal van kasverificatie over
het 1ste kwartaal 1900.
De ontvangsten bedroegen f 148.315.b75
uitgaven - 145.841.92
Saldo in kas - 2.473.45s
Notificatie.
3. V aststelling
bt«Fj
Bolswardsche Courant.
