NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
B0LSWAR.0 SI WWSBBAOSBL
x
x
No. 70. Verschijnt Donderdags en Zondags. Negen en dertigste Jaargang. 1900.
DONDERDAG 30 AUGUSTUS.
DE KERMIS.
BINNENLAND.
Laatste Nieuws.
VOOR
een
J
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
en
As it
Oorlog EngelandTransvaal.
Om Belfast trekt het zich samen als een drei
gende onweersbui. Botha’s mach^ vastberaden
1.
2.
3.
4.
5.
6.
f
der tijden zelfs haar naam verdwijnen, haar
wezen, haar karakter zal nooit sterven, zoo
lang het menschenhart naar ontspanning
blijft haken.
Ook heden (Donderdagmorgen) acht ure
klinken weer de klokkentonen van den raad
huistoren, om officieel aan te kondigen dat
de kermis haar intrek heeft genomen. De
blijde kinderschaar vertelde ’t ons reeds hoe
veel schepen met spellen en kramen zijn
aangekomen, dat tal van kermiswagens in
de stad kwamen. Vol verwachting zijn de
toebereidselen reeds door de jongeren in
oogenschouw genomen, met rusteloozen ijver
hebben verscheidenen zelfs mogen medehelpen
aan het sjouwen en opbouwen van draai
molen of tenten, een voorrecht dat op geen
geringen prijs wordt geschat. Doch ook voor
de ouderen, die de kinderschoenen reeds zijn
ontwassen, is de oude kermis nog steeds een
welkome week van feestvreugde. Gepaste
uitspanning is, gelijk wij boven reeds zeiden,
voor ieder op zijn tijd noodig en daarom
geven wij als naar gewoonte, in ons stads
nieuws een overzicht van hetgeen er alzoo
te zien komt, voor zoover dit niet reeds in
vorige nummers is geschied.
Voorzeker in onzen tijd van vooruitgang
is ook in de wijze van feestvieren een merk
baren vooruitgang te constateeren. De wreede
dierenmishandelingen die nog in deze eeuw
aan de orde waren, als katknuppelen, het
kop afslaan van ganzen, hanen of dergelijke,
de ruwe vechtpartijen van vroegere kermissen
zij behooren gelukkig tot het verleden. Voor
goede volksmuziek wordt steeds meer en
meer zorg gedragen, al kunnen wij nog naar
het schijnt niet geheel verlost worden van
de jankende, eentonige draaiorgelmuziek.
De kinderfeesten worden op onderscheidene
wijze, en op verschillende tijden gehouden,
onze bloemenfeesten en de bloemenzorg, die
er aan voorafgaat, strekken tot een góed doel.
Illumination en vuurwerk zijn terecht zeer
geliefd, vliegerwedstrijden en hardloopen voor
jongeren, kaatsen en fietsen yoor ouderen
zijn uitnemende uitspanningen in den zomer,
gelijk de ijsfeesten en hardrijderijen dit zijn
in den winter. De wedrennen en harddrave
rijen zij schijnen in onze gemeente niet meer
aan de orde te zijn, het paard wordt reeds
geheel verdrongen door de machine. Ring-
rijderij op fietsen, een bloemencorso, ver
sierde sportwagens, ’t is weerals ’t getij
verloopt, moeten de bakens verzet, ’t Komt
onze stad en onze kermis zeker ten goede
dat de nationale feestdag, de 31ste Augustus,
de verjaardag van H. M. de Koningin meest
al in de kermis valt. De kermis toch,
men moge haar versleten noemen, zij blijft
toch en zoolang niets iets beters in hare
plaats kan gesteld worden, zal zij blijven.
Reeds van eeuwen her dagteekent haar
begin, haar wezen is veel ouder dan haar
naam. In de heidensche ruwe tijden, moet
men in de jaarfeesten haar oorsprong zoeken
in de christelijke tijden van bestemming ver
anderd, bleef haar wezen, door den invloed
der beschaving gewijzigd, bleef zij in stand
en zij zal het steeds. Al moge in den loop
als altijd, houdt haar stelling bij Dalmanutha
bezet, die, als wij den correspondent van de
„Morning Post" te Belfast gelooven mogen, de
sterkste is, die na den strijd in Natal ooit door
de Engelschen is aangetroffen. Reeds voor Zon
dag hadden enkele schermutselingen plaats,
artilleriegevechten meestal, als het eerste weer
lichten in de verte, waarbij de Boeren blijk
gaven hun stellingen zoolang mogelijk te willen
verdedigen en zoo duur mogelijk ook. De stel
lingen werden door lord Roberts na zijn aan
komst te Belfast, verleden Zaterdag, dadelijk ver
kend en zeer sterk bevonden. Zij strekken zich
7 K.M. Oostelijk van het station over een reeks
kopjes uit, die over een afstand van 40 K.M.
in een halven cirkel gelegen zijnvan de meeste
dier kopjes zijn de hellingen alleen langs dras-
sigen grond te bereiken, hetgeen der verdedi
ging natuurlijk zeer ten goede komen moet. In
een telegram, dat Roberts Zondagavond uit Bel
fast verzond, deelde hij ook nog mede, dat het
terrein vol moeilij kheden is en voor der Boeren
taktiek zeer dienstig; met name is het voor de
Engelsche cavalerie minder geschikt, dan tot
dusverre ondervonden werd. Bovendien hebben
de Boeren een groot aantal kanonnen bijeen
gebracht.
Nadat Zaterdag het geschut der Boeren de
colonne van Buller had beschoten, die 11 K.M.
ten Zuiden Belfast staat, zoo ook de brigade
van Stephenson op den uitersten linkervleugel
en tevens het Engelsche centrum, waarbij het
Engelsche geschut krachtig antwoordde, begon
Zondag de aanval der Engelschen. Roberts
seinde aan den avond van dien dag: „Gedurende
het grootste gedeelte van den dag zijn wij aan
het vechten geweest over een omtrek vanbijna
50 K.M. Lyttelton’s divisie met twee cavalerie
brigades, en het geheel onder leiding van Buller,
opereerde ten zuidoosten Dalmanutha. French
trok met twee cavalerie-brigades in noordelijke
richting, westelijk voorbij Belfast gaande en
den vijand voor zich uit drijvend naar Leken-
vlei, op den weg van Belfast naar Lijdenburg.
Zoodra French Lekenvlei bereikt had, rukte
Pole-Carew met de gardebrigade van Belfast
hem te hulp. De Boeren hadden klaarblijkelijk
aanzienlijke versterking gekregen op hunne
noordelijke en oostelijke linies en boden krach-
tigen tegenstand tegen het oprukken zoowel van
Buller als van Pole-Carew. Zij gebruikten drie
Long Toms en verscheiden andere kanonnen.
Het vuur was heet en aanhoudend, totdat de
duisternis geheel gevallen was. Buller hoopt dat
zijn verliezen de 40 niet te boven gaan.“
De opgave der verliezen zal waarschijnlijk
wel een „eerste" opgave blijken te zijn, daar
het verliescijfer wel wat laag is, waar Buller
reeds „hoopte" dat zijn verliezen „veertig niet
te boven" zouden gaan.
Intusschen hebben de Boeren hardnekkig
- - 'stand gehouden en de eerste aanval der Engel-
bet geachte publiek vereerd te 'voi-gcjlen heeft alzoo geen slaande resultaten gehad.
Dat het gevecht spoedig hervat zal zijn, lijdt
naam geen twijfel en misschien doen op het oogen-
-blik, dat wij dit schrijven, Mausers en Maxims
“wna TT TKT f ^lun treul'igen plicht en bereikt ons straks het
JN JL JU U W bericht van een nieuwen strijd.
Inmiddels wordt door de krijgsbewegingen in
H |1 A TVT TX fïl f JT 1 A T ^et oosten van Transvaal de aandacht wat af-
T I Bi lil I BI ÏL I geleid van hetgeen op andere gedeelten van het
-B-F -M. ZXM. -M. oorlogsveld geschiedt. En toch zijn ook de ge-
r I beurtenissen in ’t Z.W. van Transvaal en in den
KinOmaiOQradT 0T I6V Vrijstaat alleszins een beschouwing waard.
a i In de eerste plaats vraagt de Wet’s krijgsbe-
Vnnr lint n A V C t allli i drijf weer de aandacht; nog niet eens op zijn
HCl vclöL cl 1 11 1 vroeger operatie-terrein teruggekeerd, schijnt hij
dadelijk weer zijn oude taktiek te zijn gevolgd.
Standplaats tegenover het Laffan meldde gister, dat De Wet met 250 man
van Theron’s verkenners den spoorweg ten zuid
westen van Krugersdorp in de lucht deed vlie
gen. „Oom ^Chrisjan", die in de laatste telegram-
T._’. en verschillende correspon
denten ongeveer als onschadelijk gemaakt werd
voorgesteld, gaat dus weder zijn ouden gang.
Ongelukkig heeft De Wet in den Vrijstaat
waarschijnlijk zijn strijdmakker Olivier verloren,
wiens steun voor hem zeker van veel waarde
geweest zou zijn. Generaal Olivier schijnt n.l.
plannen gehad te hebben tot het veroveren van
Winburg, welk voornemen echter niet tot uit
voering kwam.
Berichten van Lord Roberts,
LONDEN, 28 Aug. Lord Roberts seint uit
Belfast van gisterenavond: Onze bewegingen
zijn noodwendig langzaam ten gevolge van de
groote uitgestrektheid en de moeilijke gesteld
heid van het. land waar wij opereeren, maar
vandaag maakten wij een bevredigenden op-
marsch en hadden een beslist succes. De troepen
van generaal Buller namen Bergendal, een zeer
sterke stelling, ongeveer twee mijlen ten Noord
westen van Dalmanutha. Ik verliet Buller te
Bergendal. Ik hoop, dat onze verliezen niet
meer bedragen dan vijftig of zestig man, maar
de verliezen zijn kleiner dan eerst gevreesd
werd, daar het voortrukken naar de stelling
moest geschieden over een open glacis van
2000 a 3000 yards en de Boeren hielden vast
beraden stand. Een goed aantal Boeren werd
gedood, eenigen die op rotsachtige heuveltjes
stonden, door lyddieteen mitrailleuse werd
genomen. Het was een fraai stuk werk. Buller
leidde zijn troepen zeer bekwaam en hetgecom-
bineerde vuur van de artillerie en de infanterie
had groote uitwerking. Op de linkerzijde van
onze stelling drong generaal French door tot
Zwartkopje op den weg naar Lijdenburg en be
reidde den weg voor de beweging van Pole
Carew’s divisie op morgen,
Rundle m eldt, dat bij een verkenning gisteren
bij Brandwater gehouden, een officier gedood
en een gewond werd. Een Boer werd gedood
en zeventien krijgsgevangen gemaakt en 700
stuks vee veroverd.
Baden Powell bericht dat hij ten Noorden
van Warm bad is doorgedrongen en dat hij Nijl-
stroom zonder tegenstand bezet heeft. De streek
waar hij en Paget opereeren, is een dicht bosch-
veld en daar het niet wenschelijk is, thans
verder naar het Noorden door te dringen, zullen
htthue troepen aw fsetom
Dat men dus in tijde maatregelen neme,
om mogelijke ongelukken te voorkomen.
Het Koninginnefeest te Makkum.
Us jonge Keninginne, de Oranjeblom, yn
it Frysk habyt, sittende op hjar troane mei
in himel op fjouwer pylders, wirdt fen 't
folk yn eare droegen. Njonken hjar twa
famkes, moai yn it wyt, as symbolen fen
rjucht en fen frede, en efter hjar in stoet
fen jünge fammen, alle gearre yn wite klean
en mei blommen en dyadeem yn it hier.
Foarüt giet in heraut mei in trompet
den twa flaggedragers, de iene mei in trije-
kleur en de oare mei in Oranjeflagge, alle
trije op it hynder.
Meinoar bringe hja de Keninginne op in
hichte of tribune, dêr ’t rjucht en frede
neist hjar troan en de oare fammen er
efter om hinne steane. De heraut en de
flaggedragers hulde de wacht.
Sa, as Keninginne yn it Frysk, op us
aide Fryske groun, wirdt Hjar hilde brocht
fen de njoggen tilde Fryske Keningen, dy,
neffens ae Kroniken fen it jier 436 oan 775
ta, yn it Fryske lan regearre ha.“
Zoo is de aanhef van het plan en de be
schrijving van den optocht, op ’t tou set fen
de Keninginne-Forieniging„ Makkum", welke
optocht Vrijdag a.s. te Makkum wordt ge
houden.
Verleden jaar was ’t ook groot feest in
Makkum. Het hoofdnommer van ’t pro
gramma was toen een ommegang met „de
Oranjeblom". Dit had toen een zoo groot
succes, dat het bestuur van de Koninginne-
vereeniging aan de leden voorstelde, om ook
nu een optocht te organiseeren, zoo mogelijk
op nog grooter schaal.
De njoggen Keningen fen ald-fryslan hilde
bringende oan us „Willemien", dat zou
het onderwerp zijn. En als men dan in zijne
woonplaats een man heeft als de heer 8.
v. d. B., die zóó thuis is in de oude ge
schiedenis van ons gewest, dan is men ver
zekerd dat met diens hulp iets goeds tot
stand kan komen. En zoo maakte de heer
v. d. Burg aan de hand der geschiedenis een
programma op, dat aller instemming vond,
en nu overmorgen zal worden voorgesteld.
De negen koningen van oud Friesland
i-ders van I
an H H. Doctoren.
N.B. Hij laat NIEMAND op zjjn
L- u
De vraag of er volksfeesten moeten zijn
en hoe ze moeten zijn, is reeds zoovele malen
gedaan en ook reeds zoo dikwerf beantwoord
(zij het ook dat het antwoord niet altoos
eensluidend was), dat wij haar niet zullen
herhalen, maar gedachtig aan de spreuk
„de boog kan niet altoos gespannen zijn",
vooropstellen, dat een gepaste uitspanning
niemand mag worden onthouden. Het volk,
en daaronder verstaan wij alle standen der
maatschappij, eiken leeftijd en zoowel de
bewoners der steden als die van het platte
land, heeft recht op een verpoozing tusschen
de dagen van inspanning, heeft rechtmatige
aanspraak om de dikwijls dringende zorgen
voor een oogenblik op zij te zetten, om daar
door nieuwen lust, frissche kracht en vol
hardenden moed te garen. Er moeten even
zeer volks- als huiseljjke feesten zijn; het
volk is als een huisgezin in’t groot. Worden
evenwel feestvieren en uitgaan hoofddoel,
zoodat de arbeid wordt een last, dan gaapt
er een afgrond, bedenkelijker in menig op
zicht dan het voortdurend torschen van het
gareel. Waar de gezelligheid geen plaats
wordt ingeruimd en men nooit de zorg voor
een oogenblik aan kant weet te zetten, is
de toestand te betreuren, erger evenwel waar
uitspanning levensdoel is en dan gewoonlijk
tot uitspatting ontaardt.
Volksfeesten zijn een behoefte voor velen,
niet het minst voor dat deel des volks, dat
zich niet de weelde mag veroorloven, lijdelijk
naar andere Streken te trekken ter bewonde
ring van het schoone der hatuur, om te
aanschouwen de oorden, waar de natuur ’t
schoon als ’t ware heeft opeengestapeld, of
te genieten van hetgeen in de hoofdsteden
door de groote samenleving is voortgebracht
op 't gebied van kunst en smaak. Voorden
kleinen burger en den werkmansstand is
het in de eerste plaats noodig, dat er op
geregelde tijden een gelegenheid zij ter ont
spanning, een tijd dat ook het genot onder
hun bereik wordt gesteld. De vraag blijft
nochtans: hoe moeten die volksfeesten zijn
in gericht? Ons dunkt, dat er in de eerste
plaats moet gezorgd zijn voor elk wat wils.
Het feest moet jong en oud, onbemiddelden
en meer gegoeden, ontwikkelden zoowel als
de meer eenvoudigen iets bieden ter bevre
diging. Dan moet ook het besef tot allen
doordringen, dat men den ellendigen prikkel
van den sterken drank niet behoeft om
vroolijk te zijn. Het volksfeest behoort in
geen nachtpartij te ontaarden, doch het moet
strekken tot aankweeking van ons schoon
heidsgevoel, ons gevoel voor muziek en zang,
het kan dienen tot oefening en versterking
der spierkracht, het moet zijn een feest,
waarop geen knagend zelfverwijten naberouw
mag volgen.
Sneek, 27 Aug. De R. Kath. alhier
hebben een heerenhuis met prachtigen,
grooten tuin aangekocht, voor de stichting
De ondergeteekende vers
BOLS WARD en OMSTREK £en VaTRoWte
hjar hege hilde brocht ha oan de jonge
Keninginne, byid fen rjucht en frede, den
ride hja efter hjar troan."
Nei de hilde oituging fen de léste, spilet
it mesyk it „Wilhelmus" en derop sjonge
de fammen it liet „Fryslan."
„Hjirnei tsjocht de optocht hiele Makkum
troch," in deze volgorde
It mesyk (Apollo van Makkum).
De Heraut.
De Trijekleur.
De Oranjeflagge.
it Rjucht en de Frede.
Da Keninginne mei Fammestoet en
Dragers (acht krêftige mannen drage bjj
porturen de troan).
7. De Fryske Flagge.
8. De 9 Keningen eikmis mei 2 Feinten.
9. It Kriichsfolk.
En dan volgt ten slotte
10. Frjemde pejassen en sok folkje
Öhwet er fierder mar oanhingje wol.
mar past en bylket, mar alles yn syn légen.
Na den ommegang door Makkum komt
de Koninginne weer op ’t plein terug. De
Koningen nemen hun atscheid, daarna wordt
üe Koningin met muziek naar huis gebracht.
Da jouns op ’e ny it selde, mei barnende
fakkels en de slfiung mei ijurwirk ef sa.
t Onze lezer ziet, dat een en ander wonder
schoon belooft te worden. Moge de feest
commissie, die zooveel moeite deed om alles
in orde te maken, veel succes op haar arbeid
hebben. Ws.
van een ziekenhuis.
Wonseradeel. Voor onze bouwboeren
en veldarbeiders is ’t een slechte week geweest.
De aanhoudende en zware regens toch ver
oorzaakten, dat er op ’t veld bijna niets
kon gedaan worden. Ofschoon er al aardig
wat vruchten ingehaald zijn, wachten ook
nog vele op droogte, om in de schuur te
worden gebracht. Voor de boonen is ’tnog
niet zoo erg, dat ze wat op ’t veld moeten
blijven, doch voor graansoorten en erwten
is ’t minder, ’t Is dan ook zeer te hopen,
dat het weer spoedig ten goede zal veran
deren en eene droge periode op deze „natte
mousson" moge volgen.
Witmarsum. Onze vereeniging „De
Concurrent" zou Zondagj.l. met het „Leden-
kaatsen" beginnen. Reeds hadden zich 27
parturen van 3 personen aangegeven en was
de loting geschied, toen het weer tusschen-
beiden kwam en gebood’t gaat over. De
regen toch had de greide zoo drassig gemaakt
en hij viel nog voortdurend in zulk eenen
overvloed neer, dat er beter in ’t land te
zwemmen dan te kaatsen was. Daarom is
de wedstrijd eene week uitgesteld.
Gaaste rland, 27 Aug. Behooren sedert
enkele jaren in onze gemeente de spoken
tot het verledene en waanden we ons
eveneens bevrijd van „tsjoensters" van deze
laatste schijnt er toen nog een enkele te
schuilen. Wat is toch het geval? Een ar
beider alhier heeft een kindje, dat, trots de
beste zorgen, maar niet groeien wil. Ten
einde raad gaan de vader en een broeder
samen naar een’ duivelbanner, die ergens
te Nieuwebrug (Dij Heerenveen) moet wonen.
Men kon nooit weten „Zoo ben je daar
Ik had je al lang verwacht!" klonk het
uit den mond van den esculaap bij aankomst
der beide mannen. Hoe vreemd toch dat
die man het wistGeen wonder, dat hij
dadelijk het volste vertrouwen genoot. Na
tuurlijk was het kind betooverd en wel
door de vrouw, van wie ze „laatst" een
pepermuntje had gekregen. Vauer en zoon
waren verbaasd over de wetenschap van
den man, die zonder dat hem iets gezegd
was, alles zoo haarfijn wist. Doch het
neusje van den zalm komt nogbij thuis
komst moest men de kussens, waarop het
kind sliep, onderzoeken. Daar zat een vogel
in. Was deze „voltooid", dan was er geen
^êêuwafcfèn, Gt’óÖLd'Kdï-k^tfaat,
1 I 23.
Consult te SNEEK eiken DINSDAG van
t0 3 uur,
roortaan ten huize van
den heer K. Idem a
tJauwe Burgstraat,
boomen bij de Waterpoort’t aardsche leven
atgelegd.
Gelukkig zijn er geen menschenlevens te
betreuren. Wel kreeg een schip „de Vrouw
Martha," een deel van den last op zijn dek,
waardoor, zooals te rijmen is, nog aleenige
averij werd opgeloopen.
W ij nemen deze gelegenheid te baat
„Floralia" er op te wijzen, dat de tijd niet
ver meer af zal zijn, waarop meer verrotte
stammen aan de beurt van vallen komen.
Bolswardsche Courant
PT
-vzvsz-szxzxz-
2
.--•Ml
i
*£Ki.ZXJAAU.JRA.U
f v 1 1 -
ft
