NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
3
BOLSWARÖ EN WONSERADEEI.
No. 90. Verschijnt Donderdags en Zondags. Negen en dertigste Jaargang. 1900.
SU
r’A
Praatjes over dit en dat.
DONDERDAG 8 NOVEMBER.
S3
C
Ingezonden.
BINNENLAND.
Afzonderlijke
nos. van dit blad
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
xxxxxxxx;Xxxxxxxx$
VOOR
"V
zaak
antwoordde
enz.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
IX.
4'
Workum. Maandagochtend op den sta
tionsweg op weg naar de coöp. boterfabriek
geraakte de arbeider van den landbouwer
E. door het schrikken van het paard onder
den melkwagen. Zijn been werd aan den
enkel en even daarboven gebroken, zijn
hoofd gewond. Door tijdige hulp van Dr.
Landweer hoopt men nog op herstel. Het
paard is intusschen met kar en melkkannen
bij de fabriek aangekomen.
Sneek, 5 Nov. De Gemeenteraad heeft
f 500 uitgetrokken voor de feestelijkheden
bij de a.s. huwelijksvoltrekking der Koningin,
f 6000 voor ’t maken van een nieuwe brug,
f 6000 voor twee lokalen bij school no. 2
en een post memorie voor den aanleg van
een nieuwe veemarkt. In ontvangst en uit
gaaf bedraagt de begrooting f 257834 bijna.
Gaasterland, 5 Nov. Door de Maat
schappij „Gaasterland* wordt dit jaar op
groote schaal een proef genomen met kunst
mest (Thomas’ slakkenmeel). Niet minder
dan ruim 300 pondemaat z.g. „buitenland*
bij Tacozijl is er mee bezaaid. Ook op nog
andere wijze tracht men den grond meer
productief te maken. Een verleden winter
uitgeroeid stuk boschgrond is nl. dit voor
jaar met wikken bezaaid. Voor een paar
weken zjjn deze planten met het daartus-
schen gegroeide gras afgemaaid, vervolgens
regelmatig verspreid en hierna eveneens met
kunstmest bestrooid. Na zoo een geruimen
tijd aan de lucht te zijn blootgesteld, wordt
dit alles ondergeploegd. Zoo hoopt men goed
weiland te verkrijgen.
Westergo, 5 Nov. Nu de malaise in
bet boerenbedrijf geweken en de aloude
welvaart teruggekeerd is, begint zich een
kwaad te openbaren, dat velen met groote
bezorgheid vervult. Wij bedoelen de opdrij
ving der huren, niet alleen van de losse
landerjjen, maar ook van geheele boeren
plaatsen. De rooskleurige toestand van het
oogenblik werkt dit kwaad in de hand en
verleidt velen huurprijzen te besteden, die
alléén, als alles meeloopt, zooals in de beide
laatste jaren, „gemaakt* kunnen worden.
Sprekende voorbeelden kwamen ons in de
laatste weken ter oore. Te N. werd eene
plaats verhuurd voor f 43 per pondemaat,
waarvoor in de afgeloopen 5jarenf31 werd
betaald. Een landbouwer schreef op een
„kielplaats* f 45; hij kreeg een „bedankje*
met de mededeehng, dat zjjn „briefje* niet
in aanmerking kon komen. Later bleek, dat
zijne inschrijving op één na het laagst was.
Losse perceelen land worden thans reeds
verhuurd voor 25 boven de hooge prjjzen
van ’t vorige jaar en men vreest, dat het
er nog niet bij zal blijven.
Alléén bij blij venden voorspoed in de boer
derij zullen „de touwen het kunnen houen.*
He 6 ren veen, 5 Nov. Te ongeveer
negen uur hedenavond werd er bij A. Bos ma
op het einde der Dracht haastig aangebeld
en om water geroepen. Een jongeling lag
bewusteloos en ernstig aan het hoofd ver
wond op den weg. Men droeg hem in huis.
uitgaven zjjn in
opgeloopen, en
wiesch hem af en haalde onmiddellijk een
geneeskundige. De gewonde bleek een zoon
van den landbouwer N. B. te Rottum te
zijn. Hij was uit catechisatie gekomen en
zal vermoedelijk achter op een wagen hebben
willen springen en daar af zijn gevallen.
Per rijtuig is hij naar huis gebracht.
Noordwolde, 5 Nov. Naar we uit
goede bron vernemen, worden door de stoe
lenmakers vakvereeniging pogingen aange
wend, om een coöperatieve fabriek op te
richten. Aan den bekenden philantroop
Jansen is steun gevraagd en deze moet onder
zekere voorwaarden het plan gunstig ge
zind zijn.
Lemmer, 5 Nov. Het wil met de
haringvisscherij nog maar niet vlotten. In
het geheel is alhier de vorige week door
onze geheele vloot nog geen 10 tal haring
aangevoerd. Voor het tal (200 stuks) werd
dan ook f8 besomd, terwijl voor de bokking
5 cts. per stuk wordt betaald. Ook de spie-
ringvangst was de vorige week niet groot;
in het geheel werden slechts 200 mandjes
aangevoerd, waarvoor 30 cts. per mandje
werd besomd. Bot werd er 11,800 pond
aangevoerd. Voor de 100 pond werd van f7
tot f 9 gemaakt.
Lutkewierum, 5 Nov. De lange jacht
in onze environs heeft weder een aanvang
genomen. Verleden Zaterdag waren eenige
heeren jagers uit Leeuwarden zoo gelukkig
een dertiental hazen te bemachtigen. Met
minder succes waren de jagers uit Witmar-
sum in ’t veld; deze maakten slechts een
5 tal buit.
Langweer, 5 Nov. Op de Wielen dicht
bij den mond der Jaansloot zonk j.l. Vrijdag
middag plotseling een schuit met zand ge
laden. ’t Hulpgeschrei der drie opvarenden
werd tot hier gehoord. Vlak voor hen uit
voer de zoon des schippers. Aan dezen en
een polderjongen die in eene praam rond-
voer om eene bok te zoeken, behoorende
bij de baggermachine op de Koevorde welke
bij den storm van Zaterdag 27 Oct. losge
slagen en sinds verloren was gelukte ’t
de schipbreukelingen te redden. Het schip
was gestooten op... de verloren bok. Zaterdag
j.l. werd ’t wrak gelicht en door onze stoom
boot naar hier op de werf gesleept.
Hepk. Adv. BI.
In Frieslands Noordoosthoek is het
boezemwater door de afsluiting der sluis
„Nieuwe Zijlen* verbazend gestegen, zoo-
dat het vee, dat zich nog in ’t land bevond,
met den meesten spoed daaruit moest ver
wijderd worden.
Men schrijft uit Koewacht aan de
N. B. Ct.
De jaarmarkt van Wachtebeke, een flink
Belgisch dorp niet ver van de Nederland-
sche grens gelegen, wordt door vele per
sonen uit deze en omliggende gemeenten
bezocht en daar deze jaarmarkt tot een
soort van kermis ontaard is, gebeurt het
wel eens, dat jongelui zich daar laat in
den avond vermaken met dansen.
Zaterdag waren weer verschillende per
sonen van deze en andere Nederlandsche
gemeenten naar de jaarmarkt geweestEen
viertal jongelingen uit deze gemeente wer
den op hun terugtocht door eenige Bel
gische onverlaten achtervolgd tot in de
Nederlandsche gemeente Overslag. Twee er
van wisten te ontsnappen, een derde ont
ving een steek in den schouder en in het
linkeroor. De vierde, zekere Frans de Mey,
een jongeling van 33 jaar, die nooit bij
vechtpartijen tegenwoordig is, werd nu aan
gevallen en mishandeld. Men sloeg en schopte
hem, wilde hem verdrinken en gaf hem ten
slotte een messteek in den buik. De onge
lukkige trachtte nog zijn weg te vervolgen,
maar viel omstreeks middernacht voor een
boerderij neder. Daar werd hij ’s morgens
badende in zijn bloed gevonden.
Aanstonds werd geneeskundige hulp in
geroepen en de politie van het geval in
kennis gesteld. Op raad van den geneesheer
werden den getroffene de Sacramenten der
Stervenden toegediend. Door de maréchaus
sees te Aksel, geholpen door de Belgische
gendarmen, werd een streng onderzoek in
gesteld en reeds zijn twee der vermoedelijke
daders in hechtenis genomen.
Zondagavond is ingebroken in een pand
aan den Singel bij de Oude Spiegelstraat
te Amsterdam. De weduwe W. Honselaar
kwam omstreeks elf uur met haar dochtertje
thuis. Zij bewoont een sous-terrein, waar
zij een zaakje uitoefent in koffie, thee, enz.
Het bleek, dat alle kasten waren openge
broken, haar bed zelfs doorzocht was, en
een trommeltje, waarin voor bijna f 1300
aan Russische effecten, benevens een knip
met geld was verdwenen. Ook eenige gouden
sieraden en juweelen waren gestolen.
Mijnheer de Bedacteur
Gelijk ik zeide, heb ik de vorige raads
vergadering niet geheel bijgewoond. Toen
er 12 punten waren af gehandeld, werd er
even pauze gehouden. „Wjj mogen even
uitpoesten* zei een van de heeren raads
leden, die zich van hun zetels verwijderden,
om zich bij onze de publieke afdeeling
te voegen. Nu ’t was dan ook wat een
„stoefe* zitting; de Voorzitter had er de
heeren ook wel twee avonden mee aan den
praat kunnen houden. Het werd mij te
laat, en hoeveel belang ik ook stelde in
de gemeentebegrooting, toen de hamer de
heeren weer op hun plaatsen en tot de
orde riep, heb ik mij verwijderd, doch,
gelijk U bekend is, neef had nog niet zijn
bekomst, en is nog een poos gebleven.
Ik wil je een paar van zijne bemerkingen
mededeelen, en daar ik het raadsverslag
heb bestudeerd, kan ik je wel terstond
zeggen, dat wij er drukke gesprekken
over gevoerd hebben. Alles kan ik in
dezen brief lang niet houden, want meer
dan een paar kolommetjes mag ik in uw
blad niet vorderen. Ik had anders plan
over de verplichte schoolvergaderingen en
het advies daarop even te handelen, doch
zal ’t maar tot een volgenden keer uitstellen.
„Twee zaken in het rapport der raads
commissie die de begrooting onderzocht,
bevielen ons uitstekend.* Op de begrooting
van den weg BolswardHarlingen had
men bezwaar, dat er groot f 5000 was uit
getrokken voor klinkerbestrating. Voor de
dorpen Arum en Witmarsum bedroeg dit
samen ruim f 4600, en om eerlijk te blijven,
moest de Comm. nu ook wel tegen de
f 322 zijn, welke voor de Harlingerstraat
hier te Bolsward was uitgetrokken. De
Commissie merkte zeer terecht op, dat in
1852 een grintweg is aangelegd. Willen de
gemeenten nu op sommige einden een
duurdere klinkerbestrating, dan dient ieder
die meerdere kosten zelf te betalen, en
dat is billijk.
De raad is dan ook met die zienswijze
meegegaan, en de begrooting van den weg
is niet goedgekeurd.
„Ik hoop echter niet,* zei neef, dat het
gevolg nu zal zijn, dat die gedeelten van
den weg nu bljjven liggen. Hoe de toestand
in Arum en Witmarsum is, weet ik niet,
maar de Harlingerstraat is op sommige
gedeelten minnigjes. Er zijn gedeelten,
waar men haast geen heele steen meer
kan vinden. Dit is wel eens de schaduw
zijde van „gemeenschappelijk bezit.* De
belangen van allen zjjn vaak niet eender,
en dat werkt storend. Wonseradeel wil de
tollen van den weg hebben, Bolsward en
Harlingen willen de straten in Wonseradeel
niet mee betalen, ’t Zou misschien het
beste zjjn, elke gemeente haar eigen deel
maar te doen beadministreeren, en „de
Vennootschap te ontbinden.* Als daarover
in 1901 werd gerédekaveld, zou in 1902,
wanneer het 50-jarig bestaan van den
kunstweg werd gevierd, meteen de finale
afrekening plaats kunnen hebben.
Het tweede punt, dat onze sympathie
heeft, is de opmerking der Commissie, om
het waaggebouw en hetNannenhof produc
tief te maken. Gewis, dat verdient aanbe
veling: thans zjjn die beide „dingen* ren
teloos, en de gemeente kan ’t tegenwoordig
gebruiken. Als er wat te vinden is, dat
de kas kan stjjven, moet men er bjj zjjn.
Neef en ik hebben geruimen tijd zitten
turen op de afzonderljjke missive van
Burg, en Weths. waardoor men een blik
kan slaan op den iinantieelen toestand over
de laatste 10 jaren. In den aanhef lezen
wijdat vele ingezetenen allicht zich angstig
maken, wanneer, zooals thans, de hoofdelijke
omslag als sluitpost, verhoogd moet worden,
terwijl men intusschen gelukkig kan zien,
hoeveel de Gemeente in die jaren is vooruit
gegaan, zoodat er geen grond bestaat zich
ongerust te maken voor de toekomst.
’t Klonk ons vreemd in de ooren, voor
uitgang en toch het laatste jaar een tekort.
Ook wjj zeiden„Ra, ra, wat is dat
Ik wil wel eerljjk bekennen dat ik mjj
wel een weinig „angstig* maakte, en neef
QQk en„. misschien zjjn er zoo nog wef
wat woorden over gewisseld. Een klein
stukje mag hier volgen
Die aanvraag van de stoomboot
„Feniks* heeft haast anderhalf jaar de
gemoederen van den raad ten onrechte in
beweging gehouden.*
„Ten onrechte zeg Jochum, hoe be
doel je dat
„Wel, ik bedoel dat de raad daar
heelemaal niets mee te maken heeft!-“
„Wat blief je, je spreekt in raadselen,
de Gemeenteraad heeft toch te beslissen
over wallen, straten en vaarten!*
„Ja, dat is wel zoo, maar de raad heeft
niets te zeggen over de aanwijzing der lig
plaatsen van booten en schepen in vasten
dienst varende.* Lees maar art. 164 onzer
algemeene politieverordening
De stoombooten en andere vaartuigen die
in geregeld verkeer varen tusschen de ge
meente Bolsward en andere plaatsen zullen
de ligplaats moeten innemen die door Bur
gemeester en Wethouders is aangewezen,
en aan het slot nog van datzelfde artikel
Burgemeester en Wethouders zijn bevoegd
in de aanwijzing der ligplaatsen verandering
te brengen.
„Hé, daar sta ik verbaasd van te kijken.
Als ik B. en W. was geweest, dan had ik
daar geen anderhalf jaar met die aanvraag
omgetobd. Ik zou gezegd hebben
„Foei, gjj kleuterkens,
Wat doet gij in ons hof?
Uw Dw.
JOACHIM OPMERKER.
Bolsward, Nov. 1900.
meer Nu gaven de woorden van Burg, en
Weths. ons wel eenige geruststelling, en
met ambitie en naarstig hebben wij op de
becijferingen getuurd. ïk kon er niet veel
van snappen, doch neef kan goed met cjjfers
scharrelen*, en die verklaart, dat hij er
het gloren van het morgenlicht der schoone
toekomst duidelijk in kan zien schemeren.
„Zie je,zei neef, „het gaat met geld
als met zeewater, er is eb en vloed. Som
migen hebben altoos eb, en er zijn ook,
waar het steeds vloed is, doch de meesten
„liggen voor eb en vloed.* In Sneek bijv,
is het nu vloed, daar sluit de gemeente-
rekening met een voordeelig saldo van
f15603 92bjj ons in Bolsward is het op
’t oogenblik laag water doch „’tkanver-
keeren* zei Brederoo. Zie maar in den
Enkhuizer almanak naar de tafels der
watergetijden.*
„Gekscheer der nu niet mee, neef, de
is ernstig. Kan je uit die becijferingen
werkelijk zien, dat er bij ons spoedig ver
betering komt
„Ja, ja, in vollen ernst,* antwoordde
neef, „er blijkt mij uit, Jochem, dat de
toekomst geen zorg behoeft te baren. De
den laatsten tijd wat extra
nu zitten wij thans op
zwart zaad, maar als je in 10 jaren ruim
f 40,000 vooruitgaat en nog bovendien in
dat tijdperk f47,100 aan buitengewone wer
ken hebt betaald, dan mag je toch wel van
een rustige toekomst droomen, niet waar
Ik zelf snap het niet, M. de B. maar
als Burg, en Weths. het zeggen en- neef
het bevestigt, dan neem ik het voor goede
munt aan, en als ik aan het slot van die
missive nog lees, dat bjj B. en W. de hoop
levendig is, dat de verhooging van den
hoofdelijken omslag niet van langen duur
zal zijn, wanneer de Baad met hen beaamt,
dat in het voorstel tot verkoop of in grond
rente afstaan van den tuin van Amicitia
met het af te graven bolwerk annex stads
tuin etc. een nieuwe bron van inkomsten
ligt, dan verzoek ik dringend alle raads
leden om toch toe te stemmen, hoe eerder
hoe beter, en doe er Hengstepad en Nan-
nenhof ook maar bij, want dien hoogen
hoofdelijken omslag, daar heb ik een
broertje aan dood.
De tweede editie van de begrooting der
gasfabriek is, dit is ons gevoelen, ontstaan
door den drang der omstandigheden, en
dat daar „goochelkunst* bij in ’t spel is,
kunnen wij niet vinden.
„Ik ben Zondagavond bij den heer
Bamberg geweest pa, maar dat was aardig,
die man liet zoo maar iets verdwijnen, en
ook had hij soms maar weinig en dan
kwam er op eens meer,* zei Klaas.
„Zoo jongen, was het aardig. Nu bij de
Gasfabriek is het ook aardig, daar komt
zoo maar in eens een groote f 3000 meer,
doch om te zeggen, dat ze daar goochelen
neen, ze verklaren hun handeling zoo helder
als glas. Wat een goochelaar doet, is on
begrijpelijk, doch dat is bij de gewijzigde
begrooting der Gasfabriek niet het geval.
„De eigenlijke behandeling van de Ge
meentebegrooting is mij tegen gevallen,*
verklaarde neef. Er was weinig interessants
bij te beleven, en het is mij ook tegenge
vallen, dat men tot geen bete? resultaat
is gekomen ten opzichte van den hoofdelijken
omslag. Er was toch zoo wat verluid, dat
er hier en daar wat beknibbeld zou worden,
om zoodoende het verschil tusschen de in
komsten en uitgaven der gemeente wat
kleiner te maken. Nu bleek er wel hier
en daar een verlaging mogelijk, doch dat
bepaalde zich alleen tot de rubriek „buiten
gewone werken*, waarvoor een leening
was geraamd. Die leening is nu wel kleiner
geworden, doch de f 25000 van den hoof
delijken omslag zijn gebleven.
Een der heeren had zich daarvan al
een vaste illusie gemaakt, en het heeft
wat een moeite gekost hem te overtuigen,
dat de verlagingen met den hoofdelyken
omslag niets te maken hadden.
Het begon haast vervelend te worden,
zoo’n moeite er moest gedaan worden om
hem dat aan ’t verstand te brengen. Zelfs
de verslaggevers verloren, naar het mjj
toescheen, hun geduld. De officieele ver
slaggever begon onrustig op zjjn stoel heen
en weer te schuiven, en kreeg allengs een
hooger kleur, de twee particuliere pen-
ridders werden hoe langer hoe bleeker.
De missive over de opkomsten der
Beneficiale goederen trok bijzonder neefs
aandacht, zeide hjj, en daar dit ook met
mij het geval is, kom ik daar later op
terug. Ik ben de laatste maal wat haastig
over de stoomboot „Feniks* heen gegaan,
daarom wil ik hier ten slotte nog even op
I terug komen. Neef en ik hebben daar heef
a
Bolswardsche Courant.
LI’"!""J
ft
L
