Veertigste Jaargang. 1901.
Verschijnt Donderdags en Zondags.
No. 7.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOÏ.SWAR» EN WONSERAÖEEI.
De kiezers voor 1901.
DONDERDAG 2i JANUARI.
BINNENLAND.
VOOR
ABONNEMENTSPRIJS: 80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
1
Workum. Woensdag j.l. zijn P. J.
Wigbout, J. P. Wigbout zoon en knecht
van Wieringen over ijs vertrokken met be
stemming naar Kolhorn. Ze zijn daar niet
aangekomen en nu is de familie in grooten
angst omtrent het lot van de vermisten. Ook
te Workum is men zeer onder den indruk
van de ongelukkige tochtgenooten want Wig
bout was zoo bekend te Workum, Wigbouis
naam heeft zoo goeden klank dat men niet
zonder ontroering denkt aan het bitter lot
dat het viertal wellicht reeds heeft ondergaan.
De verschillende posten door onzen heer
burgemeester aan de kust uitgezet rappor-
teeren steeds „niets te zien“ op het onaf
zienbaar ijsveld van de Zuiderzee.
Zijn ze nog in leven, waar bevinden ze
zich dan? met een schots weggedreven, of
met de mist in een wak geraakt? Het is
gissen en blijft gissen.
Gedeputeerde Staten helpen den sterken
dooi een handje. Zondag j.l. zijn de zeeslui
zen weer geopend. Wel kan er met deze
westelijke winden niet zoo hard gespuid
kregen op de wijze als onder de rubriek
„loonkiezers" is vermeld, mogen pensioen,
lijfrente en inkomen worden samengeteld.
Bereikt deze som dan ten minste het ver-
eischte cijfer, dan kan de pensioen- of lijfrente-
en loontrekkende kiezer worden.
Pensioenkiezers, die op de lijst van het
vorige jaar voorkomen, behoeven zich niet
opnieuw aan te geven.
Inkomen, pensioen en lijfrente van de
vrouw geldt voor haren man, van de
inwonende minderjarige kinderen voor de
helft voor hunnen vader.
(N. B.Wij hebben ons, wat de cijfers
aangaat, bepaald tot de Gemeente Bolsward
voor onze lezers in andere Gemeenten moeten
wij verwjjzen naar de tabel, afgedrukt achter
de Kieswet, waarvan in art. 2 sub 2° dier
wet sprake is.)
Spaarkiezers zijn zij, die op 1 Fe
bruari 1901 sedert een jaar den eigendom
met recht van vrij beschikking hebben van
ten minste f 100 (nominaal), ingeschreven in
de Grootboeken der Nationale schuld, of
van ten minste f50, ingelegd in de Rijks-
postspaarbank, in eene gemeentelijke spaar
bank, of eene spaarbank beheerd door het
bestuur van eene rechtspersoonlijkheid be
zittende vereeniging, van eene naamlooze
vennootschap, van eene coöperatieve ver
eeniging of van eene stichting.
Hij, die op dezen grond reeds het vorig
jaar kiezer was en voor wien die grond
ook thans nog bestaat, behoeft zich niet
opnieuw aan te geven.
De gemeentelijke of particuliere spaar
banken, waarvan hierboven sprake is,
moeten zjjn opgericht vóór 1 Mei 1900 of
later gesticht, blijkens opgave aan het Ge
meentebestuur harer vestigingsplaats, een
waarborgsom van ten minste f 25,000 gede
poneerd hebben bij de Nederlandsche Bank.
Examenkiezers zijn zij, die met
goed gevolg hebben afgelegd een examen,
ingesteld door of krachtens de wet of' aan
gewezen bij algemeenen maatregel van be
stuur en in verband staande met de be
noembaarheid tot eenig ambt, de vervulling
van eenige betrekking of de uitoefening van
eenig bedrijf of beroep.
Hij, die op dezen grond het vorig jaar
reeds kiezer werd, behoeft niet opnieuw
aangifte te doen.
Dit alles geldt voor de kiezerslijsten voor
de Tweede Kamer. Voor die voor de Pro
vinciale Staten gelden dezelfde voorwaarden,
vermeerderd met die van het ingezetenschap
der Provincie gedurende ten minste één jaar.
Ook voor de kiesbevoegdheid voor den Ge
meenteraad wordt een gemeentelijk in
gezetenschap geëischt van ten minste één
jaar, bovendien ook voor allen, die niet
als belastingkiezers kiesbevoegd
zijn voor de Tweede Kamer, een aanslag
in de plaatselijke directe belasting, welke
voor 1 Maart moet zijn voldaan, van ten
minste t 1,25 yoor Bolsward.
Wij zouden ons niet durven vleien, dat
bovenstaande mededeelingen ’t nu voor
iedereen duidelijk maken, of hij al dan niet
aanspraak heeft op kiesbevoegdheid, maar
wij durven veilig verzekeren, dat dit met
onze schuld is, doch alleen te wijten is aan
de menschelijkerwijze volmaakte Kieswet,
waaronder wij sedert 1896 leven. Maar
evenzeer durven wij wel verzekeren dat zij,
voor wie onze mededeelingen niet duidelijk
mochten wezen, zich slechts te vervoegen
hebben bij de besturen van kiesvereenigin-
gen of aan de secretarieën der Gemeente
huizen, om voor zich een betrouwbaren gids
te vinden in den doolhof van de bepalingen
der Kieswet.
In dit jaar doet zich ’t betrekkelijk zeld
zame geval voor, dat er voor de Tweede
Kamer, de Provinciale Staten en den Ge
meenteraad periodieke verkiezingen in vallen,
welke, in den regel althans, resp. om de
vier, drie en twee jaren voorkomen. Het
is daarom meer nog dan anders wenschelijk
en noodig, niet slechts dat de kiezerslijsten
met zorg opgemaakt en na hare voorloopige
samenstelling door belanghebbenden nauw
keurig gecontroleerd worden, maar ook en
bovenal, dat niemand verzuime, wien door
de bepalingen der kieswet de toegang tot
de stembus geopend wordt, zoo noodig zich
voor de plaatsing op de kiezerslijsten aan te
geven of te doen aangeven vóór den ui
tersten termijn van den 15en Februari. Die
aangifte moet geschieden ten gemeente-
huize der woonplaats van den kiezerzij
geschiedt door de invulling en onderteeke-
ning van een formulier, waarvan exemplaren
kosteloos aan de secretarie verkrijgbaar zijn.
Eene voor alle kiezers zonder onderscheid
geldende voorwaarde is de leeftijd van ten
minste 25 jaar.
Voor de kiezers krachtens belastingbeta
ling bepalen zich de verplichtingen voor-
loopig tot het voldoen hunner achterstallige
belastingen uiterlijk voor 1 Maart en
voor zoover zij in een of meer Rijks directe
belastingen zijn aangeslagen en deze betaald
hebben in andere gemeenten dan in die
waar zij gevestigd zijn, vóór 15 Februari
ten gemeentehuize daarvan te doen blijken
door overlegging van de voor voldaan ge-
teekende aanslag-biljetten. Voor ’t overige
kunnen zij afwachten, of op de den 23 Maart
openbaar te maken voorloopige kiezerslijsten
hun naam voorkomt; is dit niet ’t geval,
dan hebben zij tot 15 April gelegenheid
aan het Gemeentebestuur alsnog plaatsing
op de kiezerslijst te vragen. Voor ’t overige
zorgen Burgemeester en Rijksontvanger voor
hen.
Niet aldus de zoogenaamde aangifte-kiezers,
te onderscheiden in woning-, loon-,
pensioen-, spaar- en examen-kie-
z e r s. Zoo beknopt en duidelijk mogelijk
willen wij trachten, hunne verplichtingen
voor 15 Februari op dezen fatalen
termijn kan niet genoeg de nadruk worden
gelegd in herinnering te brengen, in de
hoop dat de 4 weken welke ons nog van
dezen datum scheiden, te nutte gemaakt
zullen worden door kiesvereenigingen, door
belangstellende en ijverige politieke voorgan
gers en door de belanghebbenden zelven,
om op de kiezerslijsten van dit jaar te doen
voorkomen allen, aan wie door de wet de
kiesbevoegdheid wordt geschonken.
W oningkiezers zijn zij, die als
hoofden van gezinnen of als alleenwonende
personen op 31 Januari 1901 sedert 1 Augus
tus van het vorig jaar hebben bewoond,
krachtens huur, een huis of een gedeelte
van een huis, waarvoor met of zonder bij-
behoorenden of in huur gebruikten grond
of lokalen, bijgebouwen, niet ter bewoning
bestemd, de werkelijke huurprijs per week
berekend ten minste heeft bedragen voor
Bolsward f 1,25. of wel achtereenvolgens in
dezelfde gemeente twee zoodanige huizen
of gedeelten van huizen.
Ook zij, die als hoofden van gezinnen of
alleen wonende personen op 31 Januari 1901
sedert 1 Augustus 1900, krachtens eigendom,
vruchtgebruik of huur, een zelfde vaartuig
van ten minste 24 M3 inhoud of 24000 Kg.
laadvermogen hebben bewoond, behooren
tot de woningkiezers.
Indien men hetzelfde perceel of hetzelfde
schip is blijven bewonen, waardoor men ’t
vorig jaar op de kiezerslijst werd gebracht,
is aangifte thans niet noodig.
Loonkiezers zijn zij, die op 31 Jan.
1901 sedert 1 Januari 1900 achtereenvolgens
bij niet meer dan twee personen, onderne
mingen, openbare of bijzondere instellingen
in dienstbetrekking of als inwonende zoon in
het bedrijf of beroep der ouders werkzaam
zijn geweest en als zoodanig over dat jaar
een inkomen hebben genoten voor Bolsward,
van f350 of behalve vrije woning of inwo
ning voor Bolsward f 250.
Loonkiezers, die op de lijst van het vorige
jaar voorkomen, ontvangen, met de noodige
toelichting, blanco-aangiftebiljetten ter in
vulling voor hunne toelating tot de nieuwe
lijst.
Pensioenkiezers zijn zij, die op 1
Februari 1901 in het genot zijn van een
door eene onderneming, openbare of bij
zondere instelling verleend pensioen of ver
leende lijfrente, voor Bolsward van f 250.
Voor hen, die minder dan het vereischte
bedrag aan pensioen of lijfrente ontvangen
W bovendien een inkomen hebben, ver
worden, als met oostelijken wind, (met oos
tenwind is de zee bij Friesland laag en het
boezemwater aan den westkant onzer pro
vincie hoog), maar het ijs zal er merkbaar
door afnemen.
Schoterland, 20 Jan. De houtver-
koopingen zijn weer afgeloopen. De koffie
met koek, die vroeger zooveel „koopers"
trok, wordt tegenwoordig niet meer aan
geboden. Alleen het Bestuur van Schoter
land handhaaft bjj zijne jaarlijksche ver
knoping nog altijd het oude gebruik. Daar
de turf verleden zomer niet heel droog
werd, hebben de houtbazen geheel uitver
kocht, waardoor thans de houtprijzen 20%
hooger waren. Ook bracht het vorige j aai
de eikenschors per ton (65 K.G.) 25 cent
meer op.
Leeuwarden, 20 Jan. Het gezelschap
Engelsche heeren en dames, dat gedurende
de ijsfeesten hier was gelogeerd in het
hotel „De Nieuwe Doelen," heeft uit bij
zondere tevredenheid over den uitmuntenden
staat, waarin de ijsbanen in deze provincie
verkeerden, aan het Bestuur van den Frie-
schen Ijsbond een bedrag van tien gulden
ter hand gesteld.
Wellebrug, 21 Jan. Ten tweeden
male in dezen winter werd de hulp van den
Brugwachter alhier vereischt, om met zijn
reddings-middelen een drenkeling uit het
ijs te redden, ’s Nachts om drie uur werd
om hulp geroepen en bleek het wederom
iemand uit Woudeend te zijn, die zonder
zijn hulp verdronken zou zijn.
Zurich, 21 Jan. In eene vergadering
van Heeren Kerkvoogden en Notabelen der
Herv. Gemeente alhier, is besloten om over
te gaan tot het doen aanbrengen van een
orgel in de kerk. Het werk is opgedragen
aan de firma Bakker Timmenga, orgel
makers te Leeuwarden.
Joure, 21 Jan. Toen de echtelieden Br.
alhier heden morgen te ongeveer 2 uur
wakker werden, ontdekten zij tot hun groote
schrik, dat het jongste kind, bijna 4 maan
den oud, dat den vorigen avond nog ge
zond en wel was, dood aan hunne zijde lag.
Heereuveeu, 21 Jan. Heden middag
is in het paleis van justitie alhier het pla
fond in de rechtszaal naar beneden gestort.
De rechterstafel en der zetels der rechters
werden onder de steenlaag bedolven. Ge
lukkig was op het noodlottig oogenblik
niemand in de zaal aanwezig.
Hepk. Adv. BI.
Inplaats van gebraden vogels... Schip
per Koeleveld van den Scheveningschen
logger „Anna Louise", te IJmuiden binnen
gekomen, meldt, dat hij bij zijn uitreis in
zee nabij den Nieuwen Waterweg een dood
jong varken heeft opgevischt. Het bevroren
beestje was waarschijnlijk uit den Waterweg
komen aandrijven. Het werd door de be
manning met smaak verorberd.
In het commandantshuis op den Dam
te Amsterdam is een bijkantoor geopend
voor de afgifte van aangeteekende brieven,
aangezien het aantal „aangeteekenden",
dat Amsterdam te wachten heeft van de
commissie tot herziening van de belastbare
opbrengst van bebouwde eigendommen,
ongeveer 28,000 bedraagt en deze overvloed
den geregelden gang van den dienst op het
hoofdkantoor zou belemmeren.
Door poppen van enkele der fraaiste
kapellen en van eenige reusachtige vlinders
uit Amerika in ’t hartje van den winter
gedurende een paar weken aan een tempe
ratuur van 25 a 30 graden Celsius bloot te
stellen, heeft men de diertjes in Artis ver
schalkt, zoodat zich daar op het oogenblik
in het Insectarium kapellen vertoonen, alsof
het Juli was. Dagelijks komen prachtige
koninginnepages en pauwoogen uit de pop
pen. Door telkens voor de uitgekomen pop
pen weer andere in de plaats te leggen, hoopt
men deze tentoonstelling van levende vlin
ders den heelen winter te doen voortduren.
Behalve de vlinders zijn er ook rupsen
jjverig in de weer. Ze eten öebladerde takjes
kaal als in den zomer en groeien met den dag.
Engelsche handlangers. De Amster-
damsche correspondent van het Vad. meldt
Vreemde paardenkoopers liepen Zaterdag
de hoeven af tusschen Haarlem en Halfweg
in den Haarlemmermeerpolder, voorgevende
Kaapsche Boeren te zijn, die paarden noodig
hebben voor het boeren bedrijf. De gekochte
dieren moesten 28 dezer geleverd en inge
scheept worden voor Zuid-Afrika. Sommige,
vermoedelijk niet ten onrechte achterdochtig,
zagen in de opkoopers Engelschen, die voor
de remonte in Zuid-Afrika paarden kwamen
koopen. Men geve acht.
„Laat, maar toch te vroeg," zou men
van het volgende kunnen zeggen. Dezer dagen
nl. vervoegde zich op het gemeentehuis te
Winterswijk een weduwnaar uit Breda. Hij
had, ofschoon den 70-jarigen leeftijd reeds
aardig nabijkomende, toch nog weer trouw
lost. Een advertentie voor dat doel in een
der dagbladen geplaatst met het gelukkige
gevolg, dat bij een lid der schoone sexe uit
onze gemeente tot zijne Dulcinea verkozen
had. Zij was nog maagd in den eerbied-
waardigen ouderdom van 50 jaar. Fluks
maar geprobeerd in het huwelijksbootje te
stappen. Onze aspirant- bruidegom was spoe
dig hier ter plaatse, in het bezit der noodige
papieren. Zoo gauw mogelijk in ondertrouw,
doch zijne uitverkorene had hare stukken
nog niet. Geen nood echter, hij zou „mor
genvroeg" terugkomen. Doen mijnheer
scheen zich bedacht te hebben, want ’s
morgens verscheen hij niet. En toen de
broeder van de toekomstige bruid ter secre
tarie kwam, om te vragen of dé gewichtige
gebeurtenis reeds had plaats gevonden,
moest hjj teleurgesteld een ontkennend ant
woord hooren, tevens de zekerheid mede
nemende, dat de trouwlustige grijsaard met
de Noorderzon verdwenen was.
In den afgeloopen nacht ontdekte de
politie dat er brand was in het logement en
kosthuis van Stappelman in de Papendwars
straat te Zwolle. De bewoners en drie
kostgangers waren allen reeds ter ruste.
Nadat zij gewekt waren, sloegen de vlam
men uit een der bovenramen. De politie en
brandweer waren spoedig met de slangen
wagens aanwezig. Het bovenvoorgedeelte
van het huis is geheel uitgebrand. Oorzaak
is onbekend.
Konijnenclub. Door eenige heeren uit
Utrecht zijn voorbereidende maatregelen ge
nomen om in navolging van België, voor
namelijk Gent, tot oprichting te geraken van
een plaatselijke konjjnenclub.
De oprichters stellen zich ten doel en
gelooven dit door een plaatselijke vereeni
ging, die in beperkten kring werkt, beter
te zullen bereiken dan de Algemeene Ne
derlandsche Bond voor Konijnenteelt om
aan de leden tegen een geringe jaarlijksche
contributie en aan onvermogende burgers
gratis, nuttige wenken te geven over de
verpleging en paring van deze nuttige en
voordeelige dieren. In Gent, waar een der
gelijke vereeniging bestaat, heeft de konij
nenteelt een groote uitgebreidheid gekregen
en verschaft zij belangrijke voordeelen aan
de houders, meest personen uit de arbeidende
klasse. Door kruising van verschillende rassen
zijn daar de beste resultaten bereikt. De
konijnen vertegenwoordigen reeds op jeug
digen leeftijd een hoogere marktwaarde dan
de volwassenen, uit de gewone soorten ge
teeld en zij, die gelegenheid hebben de ko
nijnen volwassen te laten worden, kunnen
daarvoor hooge prijzen voor den uitvoer
levend bedingen. De op te richten club zal
niet alleen geschikte rammen steeds beschik
baar hebben, maar wil ook de fokkers om
trent de meest doelmatige en goedkoope
inrichting der hokken, omtrent den afzet enz.
zooveel mogelijk voorlichten en hoopt, door
in het algemeen een oordeelkundige richting
aan de fokkerij te geven, een niet onaan
zienlijk voordeel voor menigeen te ver
werven, N. R. Ct.
Door het hooge water en den sterken
Westenwind is het ijs ten Oosten van Marken
geheel weggedreven, zoodat men daar de
golven weer tegen den wal ziet slaan.
Het ijs, dat verdwijnt. Uit Hoorn wordt
gemeld: Het Hoornsche Hop is bij Hoorn
opende booten op Amsterdam hebben
den dienst hervat.
Drie personen, die Woensdag 16 dezer,
van Wieringen op schaatsen over zee reden,
worden sedert vermist.
Men meldt van VlielandAlle ijs is
verdwenen. De postboot heeft den normalen
dienst hervat.
Op schaatsen er van door. Uit het
Rijkskrankzinnigengesticht te Medemblik
is een verpleegde op schaatsen ontsnapt.
De heer Pott, consul te Loren5.» Mar
quez,heeft na zijn aankomst te ’s-Gravenhage
een onderhoud gehad met den minister van
buitenlandsche zaken. De heer Pott is weer
naar Amsterdam teruggekeerd, maar komt
weldra weer te ’s-Gravenhage terug.
Uit den aard der zaak is omtrent de op
lossing der quaestie tot welke de komst
van den heer Pott aanleiding gaf, voorals
nog niets te zeggen.
Branden. Te Lonneker is een blok
van drie arbeiderswoningen, gelegen bij de
Roomsch-Katholieke kerk aldaar, door brand
geheel vernield. Ook de inboedels gingen
verloren.
Te Tilburg is f 685,45 bijeengebracht
voor een monument op het graf van Maria
Kessels.
Bolswardsche Courant
