BOLSWARD EN WONSERADEEL
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
No. 22.
i
Voor God en Vaderland.
ZONDAG 17 MAAKT.
IC
3:
Uit de Raadszaal.
VOOR
167,30
ontslag van den on-
van
f 897,200,
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
onderhoud brug Hichtum
idem die bij de reiniging
van een
van
i
f 286,555.
Blijft als zuiver belastbaar f 610,645.
De opbrengst is gesteld op f 25036,41.
Het procento van heffing is 4*/10, het getal
aangeslagenen 751.
Wordt gesteld in handen eener commissie,
de heeren IJ. T. de Boer, W. v. d. Meulen
en G. Keikes.
4. Behandeling van de suppletoire reke
ning van de Stadswerkinrichting over 1900.
De heer Dijkstra. Ik meende, dat die
suppl. rekening ter inzage lag, M. de V.,
doch ik heb ze nooit gezien.
De Voorzitter. Ja, die lag toch wel ter
inzage.
De heer Boersma. Zeker, ik heb ze ook
gezien, ze lag in die roode portefeuille, mis
schien heeft de heer Dijkstra die over 't
hoofd gezien.
De heer Dijkstra. Toen ik er naar vroeg
heeft men mji een paar stukken laten went
Vergadering van Vrijdag 15 Maart 1901.
Tegenwoordig waren 12 leden. De heer
Eerdmans is overleden.
De notulen van de vorige vergadering
worden gelezen en goedgekeurd.
Ingekomen stukken:
a. Een schrijven van Mej. de Wed. B.
D. Eerdmans, berichtende dat haar Echtge
noot, zijnde lid van den raad, is overleden.
De Voorzitter. Het is ongetwijfeld met
diep leedwezen, dat wij kennis kregen dat
de heer Eerdmans, die als raadslid ook in
talrijke Commissiën zitting had, is heenge
gaan, dat zijne plaats thans ledig is. Het
is met een gevoel van diepe droefheid en
leedwezen, dat wij hem uit ons midden mis
sen, en ik stel voor, deze kennisgeving met
eene missive van rouwbeklag te beantwoorden.
Alzoo besloten.
b. Een resolutie van Gedeputeerde Sta
ten, houdende goedkeuring van de subsidie
aan de feestcommissie.
c. Idem, houdende kennisgeving dat de
wijziging der verordening op de gemeente-
begon den moedigen verdedigers aan schiet
voorraad te ontbreken en Brigitta gaf bevel
slechts dan te schieten als men zeker van
het schot was. Eensklaps zag zjj een nieuwen
troep naderen, en weldra onderscheidde zjj
twee stukken geschut. Brigitta sidderde.
„Vuur!” riep zjj. De paarden voor de
kanonnen steigerden, de mannen bjj de
stukken rolden over den grond en een kanon
viel om. Maar het tweede werd spoedig
opgesteld en een vreeseljjk bombardement
volgde nu. Weldra waren breede bressen
in de hoeve geschoten, dienstmaagden vielen,
maar werden spoedig vervangen. De vrouwen
waren bleek van schrik, maar schoten altoos
door.
„De onzen komen te laat,“ riep Brigitta.
Eensklaps vloog de deur in stukken, een
bom barstte in bet vertrek. Smartelijke
kreten stegen op uit de vrouwen en meisjes.
„Vuur!” riep nog de oude vrouw. Op het
zelfde oogenblik viel een nieuwe bom in
de hoeve, de oude Brigitta stortte neer,
terwijl zij voor de laatste maal zei: „Houdt
vol, kinderen!”
Nog eenige geweerschoten werden van
uit de hoeve gelost, toen viel een gedeelte
van het dak met donderend geraas in. De
soldaten hieven zich thans op, maar nog
scheen de compagnie te aarzelen. De grond
dreunde. In de verte werd een stofwolk
zichtbaar... het was de verwachte hulp;
het Boeren-commando naderde.
Duizend man kwam aanstormen, toen
zjj het kanongebulder gehoord hadden. De
Engelschen namen de vlucht, dooden en
gewonden op het slagveld achterlatend.
De veldkornet dreef zjjn paard nog tot
meer spoed aan. Hjj trad de verwoeste
hoeve binnen. In het vertrek lagen ster
venden, tegen de vensters stonden nog eenige
vrouwen, de handen in doodsstrjjd het
geweer omkneld... De oude Brigitta lag
roerloos voor de voeten van den binnen
tredende. Een kreet ontsnapte aan den
mond van den grjjzen maar nog krachtigen
commandant, hjj ontblootte het hoofd...
Hans van Amster knielde naast het lijk
van zjjn vrouw neer...
reiniging is goedgekeurd.
d. Idem, houdende toezending van een
goedgekeurd exemplaar der rekening
den weg Bols wardSneek.
e. Idem, houdende toezending
goedgekeurd exemplaar der rekening
den weg Bolsward—Harlingen.
Een en ander voor notificatie aangenomen.
f. Een missive van de Plaatsel. School
commissie en het verslag over den toestand
van het onderwijs in de gemeente over 1900.
Zal bij de leden van den Raad circuleeren.
De heer Eisma. Ik geef de heeren in
ernstige overweging dat rapport te lezen,
vooral wat wenk daarin wordt gegeven
aangaande een betere regeling van het
onderwijs in school no. 1.
g. Een missive van Gedep. Staten, in
overweging gevende in het reglement op
het beheer van den weg BolswardHar
lingen, als slotbepaling op te nemen, dat
bij geschil tusschen de gemeente-besturen
aan Ged. Staten de beslissing wordt overge
laten met hooger beroep, indien noodig, op
de Kroon.
Ter visie gelegd en in handen van B. en
W. ten fine van advies.
h. Missive van Burg, en Weth. naar aan
leiding van het voorstel van hun ambtge-
nooten in Wonseradeel, om wederzijds een
ruiling aan te gaan.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 1—7 regels. Ver-
dgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
Verhaal uit den Boeren-oorlog
----
Aj^roote beweging heerschte op het erf
der hoevevan alle zjjden werden
het geloei der ossen en het gehinnik der
paarden gehoord, vermengd met de scherpe
kreten der struisvogels, die in groote kudden
in een naburige weide rondliepen.
Een aantal kinderen speelde luidruchtig
om hoog opgeladen karren, terwjjl de negers
de ossen uitspanden en de wagens onder
een afdak trokken, die men den volgenden
morgen moest lossen.
Eensklaps trad een jongeman te paard,
het geweer op den rug, te midden van de
wanorde, en riep met forsche stem„Jack
Aanstonds schoten een aantal negers toe,
en hun de teugels toewerpend, sprong de
jongeman van zjjn paard en trad het huis
binnen.
Achtereenvolgens kwamen andere ruiters
aan. De negers voerden de paarden, met
zweet bedekt, naar de stallen en de aan-
gekomenen traden het huis binnen, voor
een grjjsaard, die onbeweegljjk op den
drempel stond, den hoed afnemend. De
oude man droeg een hoed met breede randen,
waaronder vurige oogen glinsterden. Op
zjjn borst golfde een groote, witte baard.
Dienaren kwamen hem zjjn bevelen vragen
en toen de jongelieden hun paarden aan
de negers hadden toevertrouwd en binnen
traden, groeten zjj hem met de woorden
„God bescherm u, vader.”
De avond viel snel. Eén voor één traden
de negers de woning binnen en men zette
zich aan tafel. De bedienden om de eene,
de familieleden aan de andere tafel. Twee
plaatsen bleven echter ledig, die van den
grootvader, de eereplaats aan de familie-
tafel, en die van Peter, een van zjjn klein
zonen, dien hjj angstig verwachtte.
Sedert het midden der eeuw woonde het
talrjjke gezin van Hans van Amsterin den
Oranje-Vrjjstaat. Hun voorouders waren uit
Holland gekomen en hadden zich in 1650
in de Kaap gevestigd. Maar de Engelschen
hadden hen verdreven en de nakomelingen
hadden zich in den Vrjjstaat gevestigd.
Hans had thans een groote hoeve, en eiken
avond vereenigde hjj alle personen van zjjn
huis voor het maal en het gemeenschap
pelijk gebed; hjj telde om zich vier en
veertig kinderen en kleinkinderen en zestig
knechts.
De grjjsaard bleef aan de deur en wachtte
met ongeduld de terugkomst van den jongen
Peter af.
Eensklaps werd in de stilte van den avond
paardengetrappel gehoord en eenige oogen-
blikken later hield een ruiter voor de
hoeve stil. „Peter!” mompelde de gr jjsaard,
terwjjl eenige negers het met schuim bedekte
paard wegvoerden.
De jongeman trad op den grjjsaard toe
en wisselde met hem eenige woorden,
waarna zjj beiden ernstig het vertrek bin
nentraden.
Zwjjgend begon het avondmaal. De vrouw
van Hans van Amster, de oude Brigitta,
keek nu en dan haar man en haar klein
zoon met bezorgden blik aanook de anderen
sloegen beiden nieuwsgierig gade.
Toen het maal was afgeloopen, stond de
grootvader op en zei met luider stem
„Mjjn kinderen, de tjjd is ernstig. Peter
komt terug uit het district met slecht
nieuws. De Engelschman zoekt twist met
ons... hjj bedreigt... hjj wil den oorlog.
Hjj hield op. Het geluid van hoefge
trappel weerklonk in de stilte.
„Vreemdelingen,” zei de grjjsaard leven
dig. Zich tot zjjn oudsten zoon wendend
„Karei, ga hen ontvangen
Zoodra de reizigers van het paard waren
gestegen, leidde Karei hen binnen. Maar
Hans weerhield hen door een breed hand
gebaar op den drempel. „Indien gjj geen
Engelschen zjjt, weest welkom.”
„Wjj komen van het district, wjj zjjn
gezonden door den president.”
„Treedt binnen, vrienden. Brengt gjj
nieuws?”
„Bevelen!” Te midden van het groote
vertrek staande, met ernstig gezicht, ver
haalden de twee mannen de verschrikke-
Ijjke gebeurtenis.
„De Engelschman wil den oorlog. Presi
dent Kruger roept alle mannen van v jjftien
tot zestig jaar op. Hjj zendt Engeland een
ultimatum, maar hjj weet, dat de oorlog
onvermjjdeljjk is. Hjj zal dien voeren, sterk
op zjjn recht en de rechtvaardigheid zjjner
zaak... Voor God en Vaderland!”
„Het is goedzei eenvoudig de grjjsaard.
„Hoeveel geweren kunt gjj leveren?”
„Twintig.”
1?^ völdkQrnct wilde het getal opschryvêu
a. om van den Tjerkwerder weg 490
strekkende meter over te nemen, benevens
de brug bij de stadsreiniging van Wonse
radeel, en
b. at te staan aan die gemeente 1131 M.
van den Hichtumerw. en de brug te Hichtum.
Door de architecten van beide gemeenten
is een verschil geschat van onderhoud weg
671 X 14 cent is f89,74
minder opbrengst grasgewas - 22,44
maar Hans weerhield hem„Schrjjf een
en twintig,... ik zal hen aanvoeren.”
„Vader, vader!” riepen verschrikte vrou
wenstemmen.
De grijsaard keek rondom zich en zei
kalm„Mjjn vier en zestig jaren wegen
niet zwaar genoeg op mjjn schouders om
de schuld te vergeten, die ik af te doen heb.”
Hjj ontblootte langzaam het hoofdmen
zag een lange, roode streep door zjjn witte
haren e3n litteeken van een oude wonde.
Majoeba-Hillriep de grjjsaard met forsche
stem.
„Doe uw plicht,” voegde Brigitta er bij.
Daarna keerde de grootvader zich tot de
bedienden„Zjj, die ons willen volgen zijn
vrjj
Allen hieven de hand op.
„Goed,” hernam de meester. „Tien zullen
bij de vrouwen bljjven. Dat iedereen zich
voorbereide, wjj vertrekken morgen Voor
God en Vaderland!”
Uit aller mond weerklonk de kreet„Voor
God en Vaderland
Sedert verscheidene weken waren de
mannen vertrokken. Op de hoeve ging alles
zjjn geregelden gang. De vrouwen maalden
het graan en bakten het brood, dat eiken
dag de knechts naar het district brachten
voor de proviandeering der troepen in het
veld. Bij hun terugkeer brachten zjj de
nieuwstijdingen mee en achtereenvolgens
vernam men met groote vreugde het succes
der Boeren voor Ladysmith en de nederlaag
der Engelschen bjj Modderrivier.
Maar op den avond kwamen de knechts
met bedrukt gelaat terug. De Boeren, éen
tegen tien, moesten terugtrekken. De vijan
den waren den Vrjjstaat binnengevallen.
Men had bevel gegeven tot het uiterste
weerstand te biedenachter elke struik,
eiken boom en elke rots moest een schutter
liggen, elke hoeve moest in een vesting
veranderen Vreeseljjke dingen werden
verteld over de wreedheid der Engelschen.
Na het gebed vereenigde de oude Brigitta
de vrouwen om zich heen en stelde haar
op de hoogte van den toestand. Indien de
vjjand de hoeve binnendrong, zou hjj ze
plunderen en de vrouwen in gevangenschap
wegzenden. Men moest dus een besluit
nemen. Twee groote wagens bleven er nog
over. Maar had men het recht de hoeve te
verlaten De vader had, toen hjj ten strjjde
toog, ze haar toevertrouwd.
De oude Brigitta nam het woord. „Laten
wjj de kinderen naar het district zenden,”
zei zjj, wjj zullen de hoeve verdedigen.
Van af morgen zullen wjj ons aan het werk
zetten.”
Den volgenden dag vertrokken de kin
deren, vergezeld door twee zwarten, die
hulp in het district moesten halen. Zjj, die
bleven, hielpen de vrouwen, het huis, de
schuur en de stallen in staat van verdedi
ging stellen. Den volgenden morgen, toen
men hiermee gereed was, zag men vjjf
ruiters de hoeve voorzichtig naderen. Zjj
bemerkten, dat de hoeve in staat van ver
dediging gesteld was. Voor het huis was
een schutting van omgekapte boomstammen
opgericht. De verkenners hielden stil en
overlegden met elkaar, daarna gingen twee
hunner vooruit. Maar een krachtige stem
uit de hoeve hield hen op dertig pas af-
stands plotseling tegen. „HaltWat wilt
„In naam van Engeland, open uw deur
antwoordde een der soldaten.
„Trekt u terug!” riep dezelfde stem.
„Vooruit!” beval toen de Engelschman.
Önmiddelljjk knalde een geweerschot en
wierp den soldaat uit den zadel. Het paard
sloeg op hol, zjjn berjjder, die in de stijg
beugels was blyven hangen, meesleepend.
De andere ruiters snelden ook heen.
Brigitta vereenigde de vrouwen om zich
heen en spoorde haar aan, tot den dood
weerstand te bieden want spoedig zouden
de Engelschen terugkomenwellicht kwam
de versterking nog op tjjd.
Twee uur later verschenen de Engelschen
weer. Op duizend meter van de hoeve ont
plooide zich een compagnie en opende het
vuur. Een regen van kogels viel voor het
huis neer, maar alles bleef doodstil daar
binnen. Toen naderde de compagnie, nu
en dan weer balt houdend en een regen
van kogels op de hoeve afzendend. Toen
de compagnie op vjjf honderd meter gena
derd was, commandeerde de oude Brigitta
„vuur.” Een ontzettend geweervuur barstte
los en verscheidene mannen vielen. Na een
oogenblik van verwarring naderden de
soldaten weer, maar het geweervuur van
uit de hoeve bleef voortduren en bjjna elke
kogel had zjjn man. Op tweehonderd meter
gekomen gingen de sodaten op den grond
liggen, in de onmogelijkheid nader te treden,
telkens als een soldaat zich durfde opheffen,
werd hjj door een kogel getroffen.
Zoo gingen eenige uren voorbij, Het
f50,—
-20,-
verschil f 30,
alzoo verschil per jaar f 97,30
of gekapitaliseerd naar 5 °/o zal onze gem.
hebben te betalen aan Wonseradeel f1946.
De architect adviseert, dit voorstel aan te
nemen, wat door B. en. W. is overgenomen.
De heer Dijkstra. Ik zou het beter ge
acht hebben, dat behalve de beide architecten
nog een derde deskundige werd geraadpleegd.
Het wil mij voorkomen dat het onderhoud
voor de brug te Hichtum veel te hoog is
gesteld, daar die brug veel later is vernieuwd
dan die welke wij van Wonseradeel krijgen.
De Voorzitter. Wanneer de heer Dijkstra
dat voorstel indient, kan het in de volgende
vergadering mede behandeld worden.
De heer Schotman. Ik vind, dat hetgeen
de heer Dijkstra beweert, niet kan, want
het is een zaak van beide gemeenten, en
dan kunnen wij daar zoo maar geen des
kundige bij stellen.
De heer Dijkstra, ’t Was ook niet mijn
bedoeling dat op eigen houtje te doen, maar
dat Burg, en Weths. daarover met Wonse
radeel spreken.
Het voorstel van Burg, en Weth. wordt
ter visie gelegd.
i. Een adres van den heer O. Hamelink,
waarnemend directeur der Nederl. Tram
weg-Maatschappij, verzoekende toestemming
voor het plaatsen van telefoonpalen langs de
Turfkade en de Harlingerstraat, ter ver
betering der telefonische geleiding.
Ter visie en in handen vau B. en W. om
adyies.
j. Een aanvrage om
derwijzer Tj. de Vries.
Zal worden behandeld als punt 5 van de
agenda.
De Voorzitter doet nog de mededeeling
dat de „Amicitia” is verpacht aan de heeren
A. de W it en D. IJpma, voor de som van f 526.
Notificatie.
PUISTEN van BEHANDELING.
1. Opnieuw stemmen over het voorstel
van Burgem. en Weth. tot het uitschrijven
eener prijsvraag.
De Voorzitter. Daar over dit voorstel van
B. en W. in de vorige vergadering de stem
men staakten, moet thans een nieuwe stem
ming plaats hebben.
De heer Dijkstra. Mag over deze zaak
niet meer gesproken worden, bijv, tot moti-
veering zijner stem?
De Voorzitter. Neen, bij den Hoogen
raad is uitgemaakt, dat direct tot stemming
moet worden overgegaan in eene volgende
vergadering.
Het voorstel wordt verworpen met 8 tegen
4 stemmen. Voor het voorstel stemden thans
de heeren Eisma, Schotman, Feenstra en
Hommes.
2. Aanbieding van het kohier van hon
denbelasting.
Dit kohier wordt ter visie gelegd.
3. Aanbieding van het kohier van hoof-
delijken omslag.
Op dit kohier is het onzuiver
belastb. inkomen geraamd op
af, als onbelastbaar f 237,700,
voor minder j. kinderen- 48,855.
Bolswardsclie Courant
ft
