Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
No. 25.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BORSWARÖ ESC WONSERADEEL
8
DONDERDAG 28 MAART.
BINNENLAND.
die zich met
1 April e. k.
op de Bolsw.
Courant abonneeren, ont
vangende voor dien datum
verschijnende no. gratis.
Praatjes over dit en dat.
VOOR
INGEZONDEN,
500
Een Schutterlijke kwestie.
ADVERTENTIEPRIJS: 50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
r.
Aan
den Schuttersraad bij de d.d. Schutterij
te Sneek.
voor den gestelden prijs geen koopers te
komen opdagen. Onze raadsleden hebben
wellicht gedacht: wie zich spiegelt aan
een ander, spiegelt zich zacht."
„Nu Jochem, je behoeft geen moeite
te doen, mij met het in dezen genomen
raadsbesluit te verzoenen. Ik heb gehoord,
dat er door iemand van deskundige zijde
een globale raming is opgemaakt en dat,
als het plantsoen in wezen zal blijven, een
terrein beschikbaar is van bijna 300 Are.
Voor straten, grachten enz. was hiervan
de helft afgetrokken, zoodat er ongeveer
15000 M2 bouwterrein verkocht zou kunnen
worden. Voor kosten van aanleg der straten,
wallen en riolen werd ruim f 22000 geraamd
en dan zou, bij een verkoop van f 3,50 per
M2, een winst van bijna 30 mille o ver blij ven.
Over die kosten kan ik niet oordeelen
maar ik wil, omdat ze door een deskundige
geraamd zijn, ze als betrouwbaar aannemen.
Alleen met de uitdrukking „winst" kan ik
mij niet vereenigen. Er is daarbij vergeten
de waarde der terreinen en eigendommen
van de gemeente in mindering te brengen.
Deze zijn toch niet alle renteloos en de
waarde gaat toch voor de gemeente verloren.
„Amicitia" (heeft gekost)
De Stadstuin, groot 94,90 Are
liet gebouw en grond timmerwinkel
Drie woningen Bagijnestraat
De oude Brak, afbraak en terrein
XX.
Mijnheer de Redacteur!
In mijn vorigen brief heb ik neef ver
zocht, de voordeelen van het door Burge
meester en Wethouders ingediende plan,
aangaande de bouwterreinen, eens nader
met mij te overwegen. Hij kan veel beter
rekenen dan ik, en ik meen niet beter te
kunnen doen dan U ons discours van jl.
Vrijdagavond in zijn geheel mee te deelen.
„Wel, Harmen, heb je nog eens na
gedacht over het prijs vraag-voorstel?"
„Zeker heb ik dat, Jochem, heel ernstig
zelfs en het gaat mij net als jou, hoor. Hoe
meer ik die plannen overwoog, hoe meer
het voordeel mij twijfelachtig voorkomt.
Indertijd, toen B. en W. dat grootsche
plan ter sprake brachten, meende ik ook
werkelijk, dat onze gemeente daardoor een
heele verfraaiing en eene flinke uitbreiding
zou kunnen krijgen en bovendien een mooi
fortuintje op den koop toe. Ik was doof: de
optimistische beschouwingen geleid, aan
vankelijk sterk voor het plan en het ver
wonderde mij bepaald, dat de meerderheid
van den raad er geen licht in zag, ja, het
speet mij werkelijk, toen ik vernam dat
den 15 Maart het voorstel gevallen was.
Ik heb de argumenten van de tegenstanders
nog eens opnieuw nagegaan en ik herhaal
het, mijn gevoelen was, dat men wat te
hoog met ons plantsoentje wegliep en toen
de verzekering was gegeven, dat het heel
wel kon blijven en toch de bouwplannen
konden worden uitgevoerd, had ik ver
wacht en gehoopt, dat de raad zou hebben
toegehapt."
„Maar ik heb je de vorige maal reeds
gezegd, dat de leden wat argwaan in de
kosten van voorbereiding schijnen gehad te
hebben. Je weet wel, het vorig najaar is er
eens een voorstel ter tafel gekomen om de
bestaande brugwachterswoning bij de Blauw
poort te verkoopen; bij de behandeling
werd gevraagd, wat onkosten daaruit zouden
voortvloeien en toen daarop nog geen ant
woord kon worden gegeven, werd de zaak
verdaagd. De volgende vergadering werd ’t
voorstel zelfs ingetrokken, omdat het te
duur zou uitkomen. Misschien hebben de
heeren nu ook weer de vrees gekoesterd,
dat het hier te duur zou uitkomen, en hebben
ze wellicht gedacht, dat ook de kosten van
de prijsvraag wel bespaard konden worden."
„Maar f 500 voor het onderzoek van
zoo’n grootsch plan was toch niet zoo’n
groot bezwaar, dacht mij. Men kon dan
eens door deskundigen doen beoordeelen
of het plan uitvoerbaar en verkieslijk was
en bleek het dit niet, welnu, dan was men
toch niet gehouden het plan uit te voeren."
„Met prijsvragen bereikt men niet
altijd zijn doel. Daar had je, een tijdlang
geleden een prijsvraag van het dagblad
De Telegraaf om een volkslied bij gele
genheid van het huwelijk onzer Koningin
en je hebt misschien wel gezien, wat pro
duct daar uit de massa ingekomen dicht
proeven door de jury bekroond werd."
„Ja, maar hou, dat was een kwestie
van smaak; deze prijsvraag van onze
gemeente heeft een meer stoffelijk hand-
vatsel. Men kan zien wat de fraaiste, maar
vooral wat de voordeeligste oplossing was,
en op het voordeel zou het hier aankomen."
„Bedenk wel, Harmen, dat fraai en
voordeelig zelden samen gaan en ik zou
denken, dat die vreemde deskundigen zich
moeieljjk voldoende met onze pliatselijke
ik mag wel zeggen kleinsteedsche
toestanden konden vereenzelvigen. Zij zouden
wel fraaie kaden en straten weten voor te
schrijven, maar of dit met de waarde van
den grond zou harmonieeren, ik betwijfel
het. En nu zal je misschien zeggen: als 't
te duur uitkwam, kon men een eenvoudiger
plan de voorkeur geven, doch het fraaie
zou toch het meest uitlokken, en met de
hoop op een hoogeren prjjs voor den grond,
zou men misschien over die kosten gaan
heenstappen. In het naburige Sneek is van
particuliere zijde ook zulk een grootsch
bouwplan op touw gezet, doch nu er reeds
een groot kapitaal ingestoken is, bljjken er
Makkum, 26 Maart. Zondag j.l. ver
gaderde hier de Katholieke Kiesvereeniging
„Wonseradeel." Daar twee Bestuursleden,
de heeren T. Brandsma en Y. v. d. Werf
de gemeente met der woon verlaten en
daarom hun functie neerlegden, bedankte
ook de heer H. Galama als Secretaris, zoo
dat een geheel nieuw Bestuur gekozen
moest worden.
Benoemd werden thans: de heeren J.
Bergsma, J. de Vries en P. Scheltinga allen
alhier.
Omtrent de verkiezingen van Gemeente
raad en 2de Kamer werden nog geen be-
Mijne Heeren!
(Andere Couranten die melding van deze
schutterlijke kwestie hebben gemaakt, gelie
ven dit over te nemen.)
Een der zeventien onderteekenaars.
Sn. Courant.
f1500
500
dat maakt nog weer f2500.
Ik houd dan van de f30.000 slechts
f 7500 over.
Nu moet ik je nog onder het oog brengen
dat de verkoopprijs van den grond is gesteld
naar f3,50 per M2 gemiddeld, maar ik be
twijfel sterk of voor dien prijs het wel van
de hand zal gaan en zou denken dat op
dien hoek van de stad het vooral niet hooger
dan gemiddeld f 2,50 mag gesteld worden
doch dat verschil van slechts f 1 per M2
maakt op het geheel een verschil van f 15.000
En inplaats van f 7500 winst, zou het reeds
een nadeel van f7500 worden.
„He, Harmen, ik was wel niet zoo
optimistisch gestemd, maar toch had ik ge
dacht dat het altijd toch nog wel couleur
de rose zou zijn."
„Als men alles van de lichtzijde be
schouwt, dan ja, dan is er wel hoog van op
te geven, maar in de practijk dient men
het voor en tegen eerlijk tegen elkaar over
te stellen, anders komt men bedrogen uit.
Ik heb thans de vaste overtuiging, dat wij
ons hebben te verheugen over dit raads
besluit, want denk eens aan. De kosten van
f22.000 en wie waarborgt mij dat het
daarbij blijftworden een voorschot voor
de gemeente, waarvoor een leening zal
moeten worden gesloten. De afiossing en
rente zou het jaariyksch budget met minstens
fïOOO verhoogen en er zou zeer waarschijn
lijk nog menig jaartje voorbijgaan, eer dat
terrein tegen den geraamden prijs geheel
aan den man zou zijn gebracht.
„Dus, dan zou het plan zelfs kunnen
strekken, denk je, om den hoofdelijken
omslag, inplaats van te verlagen, te ver
hoogen
„Dit zou aanvankelijk haast niet
anders kunnen, meen ik.“
„Nu dan ben ik dubbel bljjde, dat ’t
zoo maar geloopen is en ik hoop, dat er nu
besloten wordt, het terrein by gedeelten
te verkoopen, gelijk wjj de vorige maal
al besproken hebben."
Bolsward, 23 Maart.
JOCHEM OPMERKER.
paalde besluiten genomen, doch als Katholiek
candidaat voor de Prov. Staten werd gesteld
de heer P. Lunter te Bolsward.
Galamadammen, 25 Maart. In eene
gisteren middag alhier gehouden vergadering
van afgevaardigden der muziekcorpsen uit
den Zuidwesthoek is besloten, het jaarlijk-
sche festival dit jaar in de laatste helft van
Juli of in ’t eerst van Augustus te houden.
Het feest zal te Hemelum of Bakhuizen
worden gehouden.
Wonseradeel. Mogen we er ons hier
op beroemen het eerst den hond het fietsen
geleerd te hebben natuurlijk niet om er
op te zitten, maar wel om er voor te loopen
nu geloof ik, dat we wederom eene belang
rijke toepassing van hondenkracht hebben
ontdekt. Dezer dagen toch heb ik het met
mijn eigen oogen gezien, hoe de hond werd
gebruikt om slataarde over de greide te
brengen. Een paar honden waren voor een
karretje gespannen en geen paard zou
’t hun verbeteren.
’t Snuggere voorbeeld zal wel spoedig
nagevolgd worden.
Toch zal de hond, als er ten minste wat
eergevoel in zit, liever voor de fiets dan
voor de „dongwein" loopen. En ik kan hem
geen ongelijk geven.
Workum, 26 Maart. Gistermorgen dekte
een sneeuwkleed land, boomen en daken,
ook heden nog flikkeren nu en dan de
sneeuwsterretjes door de lucht. Maar wie
zich daaraan moge storen de ooievaar
niet! Men heeft klepperman reeds gezien
op den schoorsteen der boerderij in de
Bagijnestraat, sommigen het eerst aan den
linker- anderen aan den rechterkant. De
ooievaar brenge beiden geluk.
Fr. Zuidwesthoek, 25 Maart. In de
haring visscherij is sedert Donderdag eene
gunstige verandering gekomen. Vrijdag en
Zaterdag werd er flink gevangengenoemd
werden o. a. de volgende getallen12, 16,
18 en 23-tal, een schuit bracht zelfs 50-tal aan
wal. De visschers van hier, die te Urk het
bedrijf uitoefenen, spreken eveneens van
goede vangsten.
De visch werd de vorige week nog afge
zet voor f 2,50 per taldeze week verwacht
men eene lagere noteering, bij doorgaande
vangst vermoedelijk fl a 1,25 per tal.
Gaaste rland, 25 Maart. Aan onze
Zuiderzee kusten wemelt het in de jongste
weken van wilde zwanen. Daar er geen ijs
in zee is, wordt er zoo goed als geen jacht
opgemaakt. Levend bemachtigd (hetgeen
met slagnetten moet gebeuren) kunnen ze
soms hooge prijzen opbrengen. Op de lage,
nog met water bedekte landerijen (z. g
„buiten landen") alhier houden zich nog
groote getallen wilde ganzen op. „Allemaal
nog teekenen van koude" zegt men. We
willen hopen, dat „men" het mis heeft.
Zooals aan B. en W. door Commis
sarissen der Stedelijke Gasfabriek te Leiden
werd medegedeeld, zal het overschot der
exploitatie van de fabriek over het dienst
jaar 1900, bij de begrooting voor dat jaar
geraamd op f 81,853,51s, in ronde som be
dragen f 128,000.
Voor een groot deel moet deze meerdere
winst van ruim f 46,000 worden toegeschre
ven aan het grootere gasverbruik, dat over
het jaar 1900, vergeleken met het vorige
jaar, een vermeerdering aanwjjst van ruim
10 pCt.
Voorts hebben ook de hoogere verkoop
prijzen van cokes, koolteer en ammoniac in
niet geringe mate tot deze verhooging van
de winst bijgedragen.
Uit den aard der zaak echter is deze voor
een deel ook het gevolg van de verhooging
van den gasprijs met cent per M3. over
het tijdvak van 1 April tot 31 December
11., ingevolge ’s Raads besluit van 15 Febr.
van het vorige jaar. Dientengevolge toch
heeft het verbruikte gas een bedrag van
ruim f 19,700 meer opgebracht, dan anders
het geval zou zijn geweest.
Vandaar dan ook, dat commissarissen van
oordeel zijn, dat het niet noodig is de ver
hooging van den gasprijs ingevolge boven
genoemd Raadsbesluit tot den Isten April
1902 te handhaven, maar dat de prjjs ge
voeglijk met ingang van 1 April a.s. weder
tot het vorige cijfer van f 0,05 per M3. kan
worden teruggebracht.
Zich geheel met het gevoelen van com
missarissen vereenigende, geven B. en W.
dus in overweging, met wjjziging in zoo
verre van het besluit van 15 Februari van
het vorige jaar, de tijdelijke verhooging van
den gasprjjs met */2 cent per M3., in plaats
van met 1 April ly02, reeds weder te doen
eindigen op 1 April a.s.
De Gemeenteraad van Haarlem heeft
besloten, den bouw eener electrische centrale
op te dragen aan de firma Siemens Halska
te Charlottenburg,
Ik stel die waarde in ronde cijfers:
f9.000
3.000
„3.000
2.000
3.000
Samen f20.000.
Van de voorgestelde winst zal, naar ik
meen, dus f20 000 in mindering moeten
worden gebracht, maar nog bovendien zou
er moeten betaald worden
Voor een brugwachters woning
Voor de prijsvraag
Voor een bergplaats en stadstim-
merwinkel
Bolswardsche Courant.
Daar in verschillende dagbladen een stuk is op*
genomen omtrent eene scnutterlijke kwestie te
smeek, waarin een eenzijdige lezing wordt ge
geven van een gegronde klacht tegenover den
Commandant der d.d. Schutterij te Sneek, dient
't volgende om de zaak in ’t kort even toe te
lichten.
Bij de oefening van Maandag 10 Sept. 1900
overschreed de Commandant der Schutterij al
hier, art. 42 der wet op de schutterijen, luidende
„de oefeningen zullen hoogstens 2 uur moeten
duren en een half uur voor zonne-ondergang
moeten zijn afgeloopen”.
Den 17-tal schutters (die niet bang behoefden
te zijn dat de Commandant hun eenig finantieel
nadeel ia hun zaak zou toebrengen} beklaagden
zich bij den Schuttersraad met verzoek den
Commandant op zijn plaats te zetten.
De Schuttersraad verklaarde zich onbe
voegd (zonder echter getuigen op te roepen).
Nu moesten natuurlijk krassere bewoordingen
te baat genomen worden om tegenover den
Comm. recht te krijgen en daar werd aan den
Schuttersraad ’t volgend adres verzonden:
Sneek, November 1900.
Met bevreemding hebben wij kennis genomen
van uw ongedateerd schrijven van in antwoord
op onze missive van 11 Sept. 1900, houdende
beklag van machtsoverschrijding van den Com
mandant. Wij kwamen bij uw college recht
vragen voor gepleegd onrecht ons beroepend
op art. 42 der wet op de schutterijen, dat door
den Commandant was overtreden. Dat Art. 42
blijkbaar in ’t leven geroepen omdenschut-
terplichtige te vrijwaren tegen mogelijke wille
keur zijner superieuren wat betreft den oefe-
ningstijd, schrijft toch duidelijk voor:
„dat de oefeningen hoogstens twee uren
mogen duren, en a 11 ij d een half uur vóór
zonne-ondergang moeten zijn afgeloopen”.
En dat art. heeft de Commandant bij de oefe
ning van Maandag 10 Sept. 1900 niet nageleefd,
zooals wij in onze missive van 11 Sept. 1900
hebben te kennen gegeven hij heeft dus machts-
overtreding gepleegd, zich stellende boven de
wet, die o.i. toch in de eerste plaats moet wor
den nageleefd.
Welnu dat niet naleven van de wet wat
den schutter door uw college gewoonlijk met
straf wordt ingepeperd zal toch wel niet straf
feloos kunnen geschieden door een superi
eur, al is hij dan ook de hoogst geplaatste
Bevreemdend en erg ontnuchterend voor ons
eenvoudig schutterlijk rechtsgevoel, dat nog
altijd de naïve meening is toegedaandat
hooger en lager geplaatsten allen ge 1 ij k
zijn voor de wet was dan ook het onge
dateerd schrijven van uw college in antwoord
op onze missive. Iif dat antwoord tochover
wegende dit en overwegende dat ministerieele
aanschrijvingen, en overoude gebruiken
worden er zelfs bijgehaald, om het violeeren
van de w e t door den commandant te vergoei-
lijken verklaart zich ten slotte „onbevoegd1*
in ons belang handelend op te treden. Wel
erkent het de overtreding van het in Art. 42
voorgeschrevene betreffende het verbod na
zonsondergang maar daaraan wordt
n.b. de draai gegeven als zou die overtreding
juist in ons belang zijn, zoodat wij den overtreder
daarvoor eigenlijk nog dankbaar zouden moeten
zijn. Nu, nu, voor zoo’n koddige wetsuit-
legging zouden zelfs de sterkste lachspieren ’t
moeten afleggenIntusschen de slotsom van
een en ander is deze uw college verklaart zich
onbevoegd of incompetent den „schutter-
plichtige" recht te doen, waar deze zich bij u
beklaagde over w e t s-verkrachting door zijn
„Superieur."
Onder medelijdend beklag over dit door u
zelf af gegeven brevet van incompetentie eener
gezonde verklaring van Art. 42 der wet op de
s c h u 11 e r ij e n, zouden ondergeteekenden, die
niet van plan zijn zich met een kluitje in ’t
riet te laten sturen, nog wel van uw college
willen wetenwie dan eigenlijk wel bevoegd
is en daarbij het beetje moed heeft den volgens
de w e t om recht vragenden schutter in be
scherming te nemen tegen de willekeur van
zijnen de w e t overtredenden superieur.
(Onderteekend door de 2 eerste onderteeke-
naars van het adres).
De Schuttersraad, inplaats van recht te doen,
veroordeelde de schrijvers (de eerste 2 onder-
teekenaars van het adres) tot f lö boete.
Bij de Gedeputeerden werd hooger beroep
aangeteekend, die de beklaagden vrijspraken,
maar in het adres een zin opnamen als volgt
„dat ofschoon het adres zich kenmerkt door een
gebrek aan goeden toon, gelijk dit slechts ver
klaarbaar is bij iemand die zich niet vooraf
ernstig rekenschap heeft gegeven van zijne
woorden, terwijl het bovendien wemelt van
overdreven en ongepaste uitdrukkingen, waarvan
elk beschaafd mensch zich bij eenig kalm na
denken zal onthouden."
Een en ander is natuurlijk geschreven om
den Schuttersraad, zoomede den Auditeur, een
riem onder het hart te steken voor het echec
dat zij hadden geleden.
Iedereen kan nu over het bewuste stuk oor
deelen en zal zich dan wel een oordeel kun
nen vormen over den Schuttersraad, zoomede
over de schutter lijke rechtspleging te Sneek.
