Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
No. 41.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOLSWARO EN WONSERADEEL
u
H
Herbesteding'.
DONDERDAG 23 MEI.
p’
BINNENLAND.
er -
Woensdag 29 Mei 1901,
de levering van over
1901 benoodigde leer
boeken enleermiddelen.
VOOR
3 maanden.
ïbaar a 5 Ct.
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 17 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
$xxxxkxxxk”kxxxxxkx$
Rl i
F*
Maailoon.
In een te Leeuwarden gehouden verga
dering van veldarbsiders in Friesland, is
besloten het maailoon voor dit seizoen te
bepalen op t4 per mat (0,5a H.A.).
wel was teruggekeerd. Omstandigheden,
onafhankelijk van zijn wil, hadden hem
belet eerder aan zijne familie te schrijven.
’s Gravenhage, 21 Mei. In den afge-
loopen nacht is alnier plotseling overleden
de heer mr. A. Bloembergen Ez. van
Leeuwarden, oud-lid der Gedeputeerde
Staten van Friesland, onlangs gekozen tot
lid der Eerste Kamer. De overledene stond
bekend als een bekwaam rechtsgeleerde.
Leeuwarden, 20 Mei. De Algemeene
Nederlandsche Zuivelbond F. N. Z, heeft
eene circulaire gericht aan alle candidaten
in Nederland voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer, zonder onderscheid van
partij en hen om antwoord verzocht op de
volgende vragen:
lo. Kunnen wij er op rekenen, dat Gij
er toe zult medewerken, dat door regeerings-
maatregelen aan de knoeierijen en oneer
lijke handelingen in den zuivelhandel een
eind wordt gemaakt;
2o. Wanneer anderen daartoe niet het
initiatief nemen, zult Gy het dan doen
Spannenburg, 20 Mei. Evenals te
Hommerts heoben ook in onze omgeving
de wandalen huisgehouden.
„Wat werkt de drank in ’t volk al kluch
tige gebaardendat zong een onzer
dichters, en de waarheid er van zag men
aan den weg van Spannenburg naar Tzum.
In den nacht zijn hekken, stekken en
brugleuningen vernield, melkbussen geledigd,
kruiwagens verwijderd, koeien uit het land
gedreven en door buurmans beslag gejaagd.
De politie te Spannum en die te Tzum, dat
het meest te verduren heeft gehad, was ai
vroeg in de weer na de aanklacht, en men
meent de daders op het spoor te zijn. Worden
ze ontdekt, dan zullen ze niet op een beetje
straf behoeven te rekenen, de rechter is in
zulke gevallen streng, dat wijzen de laatste
vonnissen uit.
Dit is ook in het belang van de rustige,
vreedzame burgerij.
Gaasterlaud, 20 Mei. In onze gemeente
krijgen de aitkers en vele weilanden alsmede
de hooilanden groote behoefte aan regen.
De rogge, hoewel in de jongste weken goed
opgeschoten, staat bij verre na niet zoo goed
als *t vorige jaar omstreeks dezen tyd.
Laatrype aardappelen ziet men nog weinig
of niet boven den grondevenzoo staat het
met de boontjes, erwten en boonen komen
evenwel goed boven. Het gras in de weiden
begint sterk te verminderen blijft de koude
en droogte aanhouden, dan moeten hooi
landen als zoodanig gebruikt wat reeds door
enkelen geschiedt.
In onze bosschen en op de velden wemelt
bet tegenwoordig van z.g. „veldlysters." Een
ongewoon verschynsel voor den tyd van ’tjaar.
Leeuwarden, 19 Mei. Een paar dagen
geleden is een vrouw aan den Harlinger
trekweg in den morgen dood te bed ge
vonden. Haar man was voor nachtdienst
aan ’t spoor en werd thuis gehaald, omdat
menschee die een boodschap hadden
Jantje maar niet wakker konden krygen.
Nadat het eindelyk gelukt was, binnen te
komen, ging de man haar roepen, maar
het bleek hem, dat zij overleden was, vol
gens de verklaring van den dokter, in den
slaap door een hartverlamming getroffen.
Heereuveeu, 20 Mei. Heden namid
dag had hier een droevig ongeval plaats.
De 27-jarige H. R., een beklagenswaardig
jongeling, hulpeloos als hy was door eene
ongeneeslyke verlamming maar schrander
van geest en vaardig van hand, was mee
uit melken gegaan in een bootje. By het
land aangekomen, bleef hy, als steeds, alleen
in het bootje achter. Door een oi ander
ongeval moet hy toen te water zyn ge
raakt. Kort daarna vond men hem verdronken.
Kimswerd, 20 Mei. Door den haring-
visscher F. Velsen werd hedenmorgen alhier
een zalm gevangen, wegende 29 pond, dat
hem een voordeeltje bezorgde van p. m. 30
gulden.
De vrouw van W. v. d. Z. had het
ongeluk, by de schoonmaak door de
„onderleggers* te vallen en zich ernstig te
bezeeren. Hepk. Adv. v. Fries!,.
Maandagnacht omstreeks half twee
ontstond brand in de Botertabriek te 8y-
brandaburen. Veel schade werd aangebracnt
in de machinekamer, waar de brand ont
staan ishet dak van het geheele fabrieks
gebouw brandde af. Door het spoedig aan
rukken der brandspuit van Gauw was men
de vlammen weldra meester. De oorzaak is
onbekend.
Leeuwarden. Met de verbindingslijn
tusschen het spoorstation en het tramstation
alhier is men weder met kracht bezig. De
quaestie zat in de aansluiting tot het eerste.
Men had daar de noodige ruimte niet en
deze was er aan den oostkant ook niet ge
makkelijk te verkrijgen. Nu heeft men de
daar reeds gelegde rails weder opgebroken
en maakt men de baan langs de westzijde
om zoo het station te naderen. Daartoe is
het noodig, dat eenige boomen geveld worden
en moet tevens een sloot worden gedicht,
’t Zijn die werkzaamheden, welke weder een
aantal menschen werk en daardoor brood
verschaffen. Het overige deel van de ver
bindingslijn is reeds sedert eenige weken
geheel gereed.
Van den Noord-Frieschen-Locaal spoor
weg wordt reeds een druk gebruik gemaakt.
Vooral ’s Vrijdags is het aantal personen,
daar langs vervoerd, enorm. De verwachting
is dus wel gegrond, dat deze lijn na hare
geheele voltooiing eene goede, d. i. eene
rentegevende zal worden.
Gaasterlaud, 20 Mei. In onze ge
meente is het eikschrllen sedert de vorige
week in de vollen gang. In weerwil van
het koude weder, wil het werk zeer goed
van de band. Wanneer het evenwel ’s nachts
gevroren heeft, gaat het ’s morgens vroeg
minder goed. Er wordt dit jaar betrekkelijk
veel hout gehakt. De loonen bedragen voor
de „daghuurkloppers* f 1,00 a f 1,65 per dag
en voor de „boskloppers* 5 cent per bos.
Deze laatste zijn er uit jaar wegens de leer
plichtwet aanzienlijk minder dan de vorige
jaren.
Balk, 20 Mei. In ons dorp heeft een
vader de treurige tij ling ontvangen dat zijn
zoon Sietze Samplomus, behulpzaam bij de
ansjovisvangst, tusschen Urk en Enkhmzen
over boord is gegleden en verdronken. Zyn
lyk is tot heden nog niet gevonden. De
ongelukkige was 20 jaar oud.
Fr. Zuidwesthoek, 20 Mei. De derde
week van de ansjovis-vangst is voor de
visschers alhier zeer voordeelig geweest.
Wat ’n viscnjes er niet gevangen zyn in
de laatste dagen, is niet by benadering aan
te geven. Op half honderd duizend komt
het niet aan en als het zoo doorgaat zal
1901 het ansjovisjaar worden en de goede
uitslag van 1890 verbleeken. By milliuenen
schijnen deze kostbare vischjes ae Zuiderzee
binnen gevallen te zijn, want niet alleen
hier, maar ook aan de Hollandsche kusten
was de vangst overvloedig, van 20 tot 60
a 70 duizend stuks per beug. Dat bij eene
zoo rijke vangst, de prijs van f 8 per 1000
stuks zou dalen was te verwachten. De
zouters noteeren thans 5 gld. per 1000 en
laten in dien prijs deelen de vangsten van
het begin dezer week, wat o. i. onrecht
matig is. In de keeten komen handen te
kort; sommige knapen verdienen met koppen
enz. tot i 2,bü per dag.
Joure, 20 Mei. Het echtpaar Slob alhier
heen een zoon die te Zsvenhausen in Duitsch-
land werkzaam is. In het laatst van Maart
was deze in zyn werkpakje uitgegaan, zijn
beste kleeren en eenig geld in zyn kosthuis
achterlatende. Sedert werd niets meer van
hem vernomen, zoodat gegronde vrees be
stond, dat hem een ongeluk was overkomen,
welke vrees nog vermeerderde toen voor
een paar dagen alhier de tyding kwam dat
te Zeveuhausen het onherkenbaar lyk van
een man was gevonden. Wie beschryit dus
de vreugde der ouders, by het ontvangen
van een bericht op heden, waarin vermeld
werd dat de doodgewaande zoon gezond en
gaan vullen,* merkte onze Klaas op, zoodat
de jongen waarlijk nog om hooger doel
einden dacht dan Neef, doch de „reeks*
daaraan kon hij geen houdvast aan krijgen.
Dat behoort denkelijk tot de hoogere wis
kunst.
„Ja, ja, Jochem, vervolgde neef, je
hebt wel reden Burg, en Weths. te bedan
ken, voor hun voorstel om den gasprys te
verlagen, en ook den Raad, die het zonder
eenige bedenking aanvaardde. Wel toe
vallig hé dat je over den gasprys nog pas
hebt geklaagd en nu het voorstel tot ver
laging kwam
„Ei, maar wat zou je denken, dat ze
dat om mijn opmerkingen zoo spoedig ver
anderden, neen hoor, zooveel invloed heb ik
lang niet. Evenwel ik ben toch dankbaar,
dat ze tot de verlaging over gingen, en voor
zeker alle gasgebruikers met mij. Ik begrijp
heel goed, dat dit voorstel beter van stapel
liep dan dat over de afgraving van het
bolwerk.*
„Nou, maar Jochem! de afgraving van
het bolwerk op zich zelf zou denkelijk ook
wol gegaan zijn, maar de aanleg van straten
daar bij en naast Amicitia, dat zit niet glad,
’t Is weer gevallen heb ik gezien, ditmaal
met 6 tenen 5 stemmen, ’t Scheelde weinig
of ’t was weer „kamp* geweest*.
„Ik heb in het raadsverslag ook ge
lezen, dat de nieuwe schoolcommissie voor
taan liefst een voordracht wil aanbieden,
zoodat de Raad dan gedwongen is te kiezen
uit degenen, die door de Commissie worden
voorgesteld. Ze willen zeker geen vreemde
eenden in de bijt.*
„Och, weet je Jochem, wat ik daarvan
denk Nieuwe bezems vegen schoon en
der is de schoolcommissie niet veel te vegen
overgebleven, dus wat voor bun voeten
komt, dient te worden meegenomen. Doch
ik vind die nieuwe heeren bogen al terstond
op „vertrouwen,* maar hoe veel te meer
hadden dan heeren Voogden van het Alge
meen Armenhuis niet op vertrouwen mogen
rekenen, wijl daar onder zijn, die reeds
tientallen jaren hun functie vervulden. Daar
mag dan ten minste het „voordracht stelsel*
wel ingevoerd worden.
„Het doet mij toch genoegen, Jochem*
zei Neef, toen hij een versche pijp bad op
gestoken, „dat je van je voornemen om te
verhuizen hebt afgezien, dat hebben wij
dan toch al vast aan de verlaging van den
gasprys te danken.*
„Ja neef, doch er dreigt weer een
nieuwe onweerswolk in de verte. Heb je
gezien, dat er eene nieuwe verordening op
den hoofdelijken omslag in bewerking is.
Ik heb hooren vertellen, dat daarbij het
stelsel van... och hoe heet dat ook Klaas,
als je altijd maar meer moet betalen?
„Progressie bedoelt vader zeker, dat
is vooruitgang, trapsgewijze opklimming.*
„Ja, juist, by de trappen op. De meer
gegoeden zullen naar verhouding meer moe
ten betalen.*
„Dat vind ik ook juist goed,* viel
Neef in, „scheer de schapen, naar ze wol
hebben. De kleine burgers en de kleine
neringdoenden worden haast altijd te veel
belast, maar de rijkeren, die hindert het
niet, als ze wat meer moeten betalen, daar
zit het wel an.“
„Zoo, dunkt je dat, maar vergeet niet
dat aan die progressie toch wel degelijk
een bezwaar verbonden is. Je moet niet
denken, omdat ik rentenier ben, dat eigen
belang mij zoo doet spreken, maar ik acht
het wezeulyk in het belang der gemeente,
met die progressie voorzichtig te zijn, want
te groote stappen zal bepaald de aanzien
lijken niet interesseeren voor Bolsward.
Harmen, wij hebben een paar weken
geleden reeds besproken, dat meerdere rijke
tamiliën uit de stad gaan,doch als hier eenpro-
gressieve hoofdelijke omslag komt, zal het
er niet beter op worden. De trek naar
Bolsward is, bij een 15 a 20 jaar vergeleken,
al aardig bekoeld. Toen vestigden de lui
van elders die rentenieren gingen, zich
gaarne in Bolsward, omdat de hoofdelijke
omslag er laag was, doch zoo ongemerkt
zijn wij er al aardig met vertrouwd geraakt.
Dit jaar is het reeds boven de 4 procent,
zoodat, bij het vorig jaar vergeleken, men al
een aardig stapje opwaarts moet maken.
Komt er nu een progressie, dan zal dit de
kleine luiden wel wat ontlasten, maar de
grooteren moeten dat weer ontgelden. Nu
mag je beweren Neef, dat het er „wel an
zit* maar alles heeft zijn grenzen en het
zal tenminste de aanzienlijken van elders
tegen houden zich te Bolsward te vestigen.
De behoefte aan hoerenhuizen is hier niet
groot, dat zullen de raadsleden ook wel
bedacht hebben, toen er sprake was van
deken, een stel bedgordijnen, twee buks
kinpakken, een bukskin broek, een drillen
broek, twee bevertien borstrokken, een
lamaboezeroen, twee roodbaaien hemden,
drie katoen baaien onderbroeken, een
katoen bever onderbaaitje, een wollen trui,
twee paar wollen kousen, een paar wollen
sokken, een wintermuts, een wollen half-
hemdje.
Gelet op art. 69 der wet van 28 Augustus
1851 (Staatsblad no 125);
Besluiten:
1. Te onteigenen de bovenvermelde
goederen, in eigendom behoorende aan
TRIJNTJE van dek MEULEN te Makkum.
2. Te benoemen tot deskundige, om die
goederen te waardeeren ADRlANUS de
BRUIN te Makkum.
3. Dit besluit te plaatsen in de Bols-
wardsche Courant.
Witmaksum, 20 Mei 1901.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. H. H. PICCARDT.
De Secretaris,
E. JANSEN.
de uitbreiding der stad voor terreinen voor
hoerenhuizen. De trek naar Bolsward be
staat wel, maar dat betreft een categorie
van personen, die met den hoof dely ken
omslag niet te maken heeft. Voor die klas
van menschen is de behoefte aan woningen
zoo groot zelfs, dat de aanbouw er geen
gelijken tred mee kan houden en ook de
ellendige krotten steeds weer bewoners vin
den.*
„Nou ja, Jochem, maar ik vind toch
billijk dat degenen, die het best kunnen
betalen, ook het meest aan de pols gevoeld
worden. De kleinen hebben al genoeg moeite
om door den tijd te komen.*
„Ja neef, er is wel iets voor de pro
gressie, maar er is ook wel degelijk wat
tegen. Het gemeentebelang brengt mee, de
belasting zoo dragelijk mogeljjk te maken
en... dat is eigenlijk de kneep, zoo laag
mogelijk.
Uw. dw.
JOCHEM OPMERKER.
Bolsward, 20 Mei.
BURGEMEESTER eu WETHOUDERS
van Bolsward, zullen
’s middags 12 uur, opnieuw aanbesteden
Gezegelde inschrijvingsbiljetten in te
leveren ter Secretarie vóór de besteding, en
moeten bevatten de percenten beneden den
gewonen verkoopsprijs. De aannemings-
now f ‘Wl a f 40Ö bftdraijwn - ----
op gehadwel heb ik over het daarby ge
legen Breda gedacht, doch nu my uit het
jongste raadsverslag is gebleken, dat het gas
bier te Bolsward 2 cent per stère wordt
verlaagd, heb ik my dat yoorloopig uit het
hoofd gezet, hoewei ik ook al eens over
Groningen ging denken. In de Leeuwarder
Courant las ik dezer dagen, dat ook die
gasfabriek bij matige pryzen goed rendeert,
en vooral ook de cokes tegen heel billy ken
prijs aan de ingezetenen afstaat. Zie, dat
laatste trok mijn aandacht yooral. Over ’t
billijke van den cokesprys in Bolsward zal
ik maar zwijgen
De heer T. laat aan mij over „om een
rekenkundige reeks op te zetten, wat ik
met een half millioen stères kan doen”
maar dat kan ik niet, ik heb van reeksen
geen verstand, ik vroeg er onzen Klaas
naar, die zich nog al vry wat op zijn reken
kundige kennis voorstaat, doch bij heeft
zich vruchteloos bijna al zyn haren uit het
hoofd getrokken. Ik had medelijden met den
jongen, doch hij wist er geen weg mee.
Ik zal het daarom eens aan neef Harmen
vragen, die rekent althans in myn oog
nog al knap, misschien weet die er weg
mee.
Ten slotte veroorloof ik mij de vraag
Wat moet die Lutske, die nooit geen vader
heeft gehad? Zelfs mijne vrouw en dat
zegt hier wat! begrijpt niet, wat de
heer T. daarmee op het oog heeft. Moet ik
daaruit verstaan dat Lutske yóór haar vader
overleed en dus nooit zonder vader is ge
weest
Ik durf haast aan geen fout denken by
den heer T. en toch moet ik wel vermoe
den, dat hij door die uitdrukking er op wil
wijzen, dat mijn afkomst in het duister ligt.
In dat geval wys ik op mijn 13an brief, op
genomen in de Bolswarasche Courant van
Zondag 13 Januari jl. Daarin kan hij vin
den waarom ik schrijf en ook waarom ik
mij verdekt moet opstellen. De zaak blijft
er evenwel hetzelfde om, en ondanks de
becijferingen over de gasfabriek alhier, die
de heer Tromp geeft, blijft het een feit,
dat 9 cent per stère gas een hooge prijs
was. De raad heeft op voorstel der Gascom-
missie en van B. en W. dan ook de gele
genheid met beide handen aangegrepen, en
den prijs 2 cent verlaagd.
Toch blijft het mij nog wel wat raadsel
achtig dat wij 9 cent moesten betalen, ter
wijl bijv, te Breda met 6 cent goede zaken
werden gemaakt.
Ik had bovenstaand antwoord gereed ge
maakt, toen Neef kwam. Hij zag het op
mijn verzoek eens in en zei toen
- „Hm, hm, je wilt mij vragen een
rekenkundige reeks op te zetten, wat men
met een half millioen stère kan? Maar
hoe moet ik daar een rekenkundige reeks
van bouwen Die stère zullen wel stères gas
zijn en daar kan je heel wat lampen mee
laten branden, heel wat potjes op koken,
heel wat gasmotoren van laten puften en
«norren, maar verder weet ik er niets van.*
,Je kan der ook luchtballons mee
Bolswardsche Courant.
i
J I
zaKaen, - -- --
ft
