No. 56.
Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
BOISWARB EN WONSERADEEI.
«MM»
Hl
te
II M
ZONDAG 14 JULI.
I
II I
ii
BINNENLAND.
VOOR
I
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
-
De verlichtingskwestie te
Gorredijk.
Gorredijk, 11 Juli. Door de Mij. „Hera"
zijn hier, zooals vroeger is medegedeeld,
met goed succes proeven genomen met ver
lichting door middel van acetyleengas. Naar
aanleiding daarvan is nu in de Koornbeurs
alhier eene vergadering gehouden van be
langstellenden in de oprichting van een fa
briek van dergelijk gas.
Mr. W. H. Jonkers zei in zijn openings
woord, dat de wenscheljjkheid vaststaat,
zoodat alleen de mogelijkheid behoeft te
worden besproken. Drie wegen staan open
le. het vormen van eene Maatschappij, 2e.
coöperatie, 3e. exploitatie voor rekening van
de Gemeente. Vervolgens werden de plan
nen, begrootingen en rentabiliteitsberekening
betrekkelijk de stichting eener fabriek alhier,
aan de vergaderden meegedeeld en door den
Directeur der Mij. „Hera,“ die evenals de
vertegenwoordiger voor Friesland, aanwezig
was, breedvoerig toegelicht.
Aan die berekeningen ontleenen we het
volgende.
le. Stichtingskosten. Fabriek met carbid-
bergplaats f 4783, opstal f 8754, hoofd-
leiding f 10,634,20, 48 lantaarns voor straat
verlichting met aansluiting aan de hoofd
leiding f 1632, potten en kleppen f 580, loon
van den opzichter, vrachten emballage en
fabrieksbaas f 1121,80, 85 meters voor een
geljjk aantal huisleidingen, waarop vermoe
de! jjk wordt gerekend f 2125, pijpleidingen
f 2550, aankoop grond f 300, ornamenten
f 3000, gereedschappen f 195, bedrijfskapitaal
f800, geeft een totaal van f 36,500.
2e. Rentabiliteitsberekening. Het gasver
bruik van particulieren wordt gesteld op 7750
kub. M. naar f 1,15, is f 8912,50, voor straat
verlichting wordt geraamd f 600, meterhuur
85 ml. f 3,— is f 255, opbrengst kalk f 32,50,
samen f 9800, waaraf: kosten van afschrijving
4% van f 36500 is 1 1460, 7750 kuo. M.
caroid a 60 ct. f 4650, personeel f 720,
diversen f 470, samen f 7450, blijft een winst
alzoo van f 2350, of ruim 6 pCt. van het
benoodigde kapitaal. De berekening is ge
baseerd op eene aansluiting van 275 geregeld
brandende en 260 van tijd tot tijd bran
dende lampen.
De directeur deelde nog mede, dat de
kostende prijs van het gas 30 p.Ct. duurder
zal zjjn dan het gebruik van petroleum
naar 9 ct. per L. (kousen en glazen incluis).
Een der aanwezigen merkte op, dat door
85 aansluitingen wegens verbruikskosten
zal moeten worden voldaan f8912,50 ge
middeld dus meer dan f 100 voor elke aan
sluiting. In verband hiermede werd van
andere zjjde aangevoerd, dat uit de begroe
ting blijkt dat de gecombineerde aanslui
ting per hoofd hooger komt, dan indien
ieder voor zich tot daarstelling der inrich
ting overgaat. De directeur der Mij. deelde
mede, dat de daarstelling der hoofdleiding
hieraan schuld had, iets waarmee eene
particuliere daarstelling niet te maken heeft.
De commissie, die naar Wjjk-bjj-
Duurstede is geweest om daar de noodige
inlichtingen in te winnen, rapporteert het
volgende
De zaak wordt daar van Gemeentewege
ondernomenbuiten de straatverlichting
zijn slechts 18 particulieren aangesloten
de kosten van verbruik zijn vrij wat hooger
dan petroleum waar 7 cent voor petroleum
werd betaald, daar wordt nu 18 ct. voor
gas voldaan, hetgeen aan te weinig deel
name is toe te schrijven; de aansluiting
wordt ook wel belemmerd, doordat de deel
nemer de kosten van leiding en meter ad
f 80 of f90 voor zijne rekening beeft. Het
Dr. Werner was dien middag zjjn gewoon
bezoek gaan afleggen bij Straeten in het
dorp, ’t Was een arm gezinhjj had er
veel medelijden mee en daarom deed hjj
voor de arme familie wat hjj niet zou doen
voor deftige menseben, zeide hjj altjjd, als
zjjne „vrienden* met hunne conventioneele
begrippen niet begrepen, waarom hjj zooveel
tjjd „verknoeide" zonder er iets te ont
vangen. Dat ging toch niet, geld was toch
alles; wat had je nu aan zulke arme lui?
Niets immers, en ondank was jeeenigebe-
looning.
Werner zweeg altjjd bjj zulke uitingen
van wat hjj„kleinzieligheid* noemde en
dan zeiden zjjne lieve vrienden later onder
elkander dat hjjeen goede kerel was, maar
heel excentriek, bespotteljjk zelfs.
In weerwil van alle praatjes zette de
jonge dokter getrouw zijne, bezoeken voort
d
11
bjj het teringachtige dochtertje van de
Straetens. En of hjj ondank als loon ont
ving?... hjj wist wel beter; wat hjj ont
ving, las hjj in de vochtige oogen der arme
moedergevoelde hjj in den dankbaren
handdruk van den vader van het teere, tot
sterven veroordeelde schepseltje. In die
momenten was zjjn medelijden nog grooter
met het arme meisje, dat, zoo jong nog,
afstand moest doen van het leven Maar
was het eigenljjk wel zoo’n groot geluk het
leven het leeren kennen van alle wanbe
grippen, van het slechte met een vernis
van braafheid, van alle huichelarjj en de
verdere maatschappelijke ongerijmdheden
Hjj wilde er zich niet ten volle rekenschap
van gevenhjj was overtuigd, dat hjj wèl
handelde door te doen zooals hjj deed en
te minachten de banale, kleinzielige opinies
van zjjne zoogenaamde vrienden.
Eergisteren was hjj ook bjj Straeten ge
weest ze hadden geen geheimen voor hem.
Hjj wist, dat morgen de uiterste termijn
ter voldoening van een gedeelte der ach
terstallige pacht zou zijn verstreken, en hjj
wist méérhjj wist, dat zjj niet konden
betalen en dat de arme menschen met het
zieke meisje op straat zouden worden gezet
door een rjjkaard met een hart van steen,
zooals er zoo velen worden gevonden. O,
zoo iets moest worden voorkomen, maar
hoe Zelf was hjj niet bemiddeld en op zjjne
vrienden behoefde hjj niet te rekenen.
Toen was zjj, zjjn levensgeluk, gekomen
met dat wat een huishouden kon redden
van ondergang en ellende.
Maar hjj moest er nieuwe boeken voor
koopenwat zou Line wel zeggen, als hjj
het niet deed? Spoedig echter was de strjjd
in zjjn binnenste volstreden, de goede genius
had als altjjd zjjn egoïsme overwonnen.
Hjj had het geld genomen en... gegeven
tot leniging van smarttot losprjjs aan
het afschuweljjke noodlot, dat menschen
waarvoor hjj sympathie gevoelde wilde
verpletteren. Zjjn loon voor die goede daad
had hjj ook reeds ontvangeneen loon,
dat zjjne vrienden wederom niet konden
begrjjpen; een loon, te heilig, te hoog, te
onstoffeljjk, om door de banale sociëteitsclub,
waarin hy ondanks zich zelven moest ver-
keeren, gewaardeerd te worden. Het zieke
meisje had hem een klein zilveren kruisje
gegeven met een roerenden blik, die sprak
van niet onder woorden te brengen dank
baarheid.
Met een bljj
mooie woorden.
Neem dit kruisje van mjj aan, Line en
draag het aan je horlogeketting, al is het
maar eenvoudig, zoo heel eenvoudig
Zjj antwoordde niet, met gespannen aan
dacht had ze geluisterd, een hooge blos
lag op haar gelaatze had alles begrepen,
gevoeld en... plotseling, zich tegen hem
aandringend, sloeg ze in haar reine, hooge
liefde hare mooie armen om zjjn hals en
snikte heel zacht aan zjjne borst, omdat
ze toch zoo gelukkig was
Toen duwde hjj langzaam haar hoofdje
achterover en drukte een innigen kus op
bare lippen-
Den volgenden dag was het lieve vrouwtje
jarig en kwamen hunne kennissen en vrien
den, die heel belangstellend deden, maar
waarvan sommigen later, in hunne klein
zieligheid, lachten om het leeljjke kruisje,
dat mevrouw Werner aan hare horloge
ketting badzeker weer zoo iets excen
trieks, enfin, dat waren ze meer van de
Werners gewoon!...
Het schemert reeds.
In de groote studeerkamer zit dokter
Werner aan zjjn schrjjfbureau, de hand
onder het hoofd. Zachtjes gaat de deur
open en Lina treedt binnen met een ge
neeskundig tjjdschrift, dat zooeven bezorgd
is.
Verrast richt hjj het hoofd op en ont
moet haar stillen vragenden blik.
Nu is het oogenblik voor de bekentenis
gekomen.
Beslist en zeker is dokter Werner opge
staan, eene fiere, vastberaden uitdrukking
ligt op zjjn gelaat.
Zjjn vrouwtje, dat gezellig met zich laat
sollen, heeft hjj naar de sofa gevoerd en
trekt haar dicht tegen zich aandan flui
sterend, begint hjj
Line, ik moet je wat zeggen.
Zjj antwoordt niet en doet alsof zjj ver
wonderd is- Line, gaat Werner voort,
terwjjl hjj in den zak tast en het zilveren
kruisje te voorschjjn haalt. Line, ik kan
de nieuwe boeken nu niet koopenvoor
het geld dat je mjj gaf, heb ik iets anders
gekocht, dat véél meer waard is dan de
nieuwe boekeneen gevoel van geluk en
vrede, zóo buitengewoon groot, als ik nog
nooit heb gekend, kocht ik in de nederige
woning bjj de Straetens. En nu wilde ik
haar, die mjj tot het genieten van een zoo
groot geluk in staat stelde, dit kruisje
geven, als teeken van mjjne innige dank
baarheid. Het arme zieke schepseltje gaf ’t
mjj met eeo blik, die meer zeide dan veel,
’t Is eene mooie zomermiddag. In de
eenvoudig gestoffeerde tuinkamer zit het
jonge, bekoorljjke vrouwtje van dokter
Werner en leest in een tijdschrift waarin
ze dikwjjls heel aardige schetsen schrjjft
met een glimlach van voldoening op haar
aardig gezichtje, haar laatst verschenen stuk.
Zooeven is het boekje gebracht en haastig,
met groote nieuwsgierigheid, heeft ze het
kruisbandje losgescheurd, om toch maar
spoedig te weten of haar alles bevalt.
Als het stukje uit is, wordt het tijdschrift
dichtgeslagen, zonder dat ze zich verwaar
digt een blik te werpen op de letterkun
dige scheppingen van anderen, en achteloos
op de sofa geworpen. Dan begint ze na te
denken over haar geluk dat zoo mooi is,
zoo rein als de blauwe lucht. Ze is nuvjjf
jaar met Werner getrouwd en ofschoon ze
niet bemiddeld zjjn en geheel van zjjne
praktjjk moeten leven, zjjn liefde en vrede
steeds hun deel geweest. Kinderen hebben
ze niet, zjj verlangt wel eens naar het
bezit van zoo’n mollig rond menschje, met
kuiltjes in de wangen en poezelige handjes,
dat van hem en haar alléén zou wezen
Toch verstoort het gemis haar groot geluk
niet van steeds bjj hem te mogen zjjn, bjj
hem, dien ze zoo heel, héél lief heeft met
haar trouwe, onbaatzuchtige vrouwenziel.
Weder glimlacht ze heel even: ze denkt
aan gisterochtendwat was hjj verrast ge
weest, toen ze hem zoo opeens een som
gelds verdiend met haar pen had
gegeven om nieuwe boeken, die bjj wilde
hebben, te koopen en., „contant te betalen*,
had ze er met haar trots van dokters vrouwtje
bijgevoegd.
Lang had hjj haar aangezien met zjjne
mooie ernstige oogen, die vochtig waren
geworden, en haar toen innig omhelsd.
Het geld was in eene lade van zjjne
schrjjftafel verdwenenmorgen zou hjj de
nieuwe boeken het geschenk van haar
gaan bestellen.
De klok, die vier slagen liet hooren,
stoorde haar in haar gepeinsze zal zich
nu vlug kleeden en hem tegemoet gaan,
dan kan zjj ’t rjjtuig, waarmee hjj van het
naburige dorp huiswaarts keert, ontmoeten
en mede terugrjjden dat doet ze zoo graag
en hjj vindt het ook gezellig, denkt ze met
iets dweepends in hare mooie, bruine oogen.
Thans is ze met toilet maken gereed en
na als echt jong vrouwtje die heel veel
verstand heeft van allerlei huishoudeljjke
bezigheden, het dienstmeisje nog eens de
noodige bevelen te hebben gegeven, wil ze
de voordeur openen. Plotseling echter be
denkt ze zich en gaat het studeervertrek
van haren man binnen. Ze moet toch eens
kjjkenwat heeft hjj daarstraks gedaan,
voor hij wegging? hjj is héél geheim
zinnig geweest en heeft haar bjj het afscheid
niet zoo vrjj als anders aangekeken. Hjj
heeft bepaald iets ondeugends uitgevoerd,
iets dat voor haar geheim moet bljj ven,
maar ze zal hem wel leerenVoorzichtig
voelt ze aan het schrijfbureau, werkelijk’t
is open en in een oogwenk heeft zjj alles
gezienhet geld is uit de lade verdwenen.
Nu wordt ze toch een beetje angstig. Waar
is het geld geblevenwaar heeft hjj het
gelaten? Ze zal hem echter .niets laten
bljjkenze weet, dat hjj op den duur niets
voor haar kan verbergen„afwachten, wat
gebeuren zal*, zegt ze met een heel wjjs
gezichtje tegen zichzelven.
Dan wipt ze vlug de voordeur uitweldra
is ze op den grooten dorpsweg met zjjne
twee rjjen boomen. Rechts de vaart zacht-
stroomend, glinsterend, als van millioenen
diamantjes in het schitterende zonlicht
links de uitgestrekte weilanden met koeien
en paarden, alles badend in het zonlicht.
Met een bljj en opgeruimd gezicht was
hjj na het bezoek in zjjn rjjtuig gestapt
en bjj de kromming van den weg gekomen,
zag hjj haar, zjjn lieveling en levensgeluk,
met haar witten parasol en het rose wan-
delcostuum, dat haar zoo goed stond om
haar elegant figuurtje, het rjjtuig tegemoet
komen.
En toen hjj haar daar zoo zag, voelde
hjj ineens, dat hjj haar alles zou kunnen
zeggen en dat ze hem niet zou verwjjten
wat hjj had gedaan met haar geschenk.
Daar was ze bjj het rjjtuigeen oogen
blik later zat ze naast hemhjj zag haar
aan en meende iets „stil vragends* in hare
mooie mooie oogen te zien. Toch zeide hjj
niets, hjj wilde wachten tot vanavond thuis.
licht werd overigens zeer geprezen; waar
de commissie is geweest, waren de ver
bruikskosten bijna driemaal zoo hoog als
van petroleumde berekening was daar
naar f 1,20 per kub. M.
Nadat nog door verschillende personen
het woord was gevoerd, vorderde men in-
tusschen weinig. Het valt echter niet
te verhelen, dat de vergaderden den indruk
kregen dat de verbruikskosten wel eenigs-
zins hoog zullen zjjn, althans veel hooger
dan 30 p.Ct. boven den prijs bij verbruik
van petroleum. Op de vraag des Voorzitters
of het wenscheljjk werd geoordeeld eene
fabriek te stichten en zoo ja op welke wijze,
kwam het niet tot een besluit. Besloten
werd eerstdaags opnieuw te vergaderen.
Ieder heeft dan den tijd gehad om nog
eens rijpelijk de zaak te overwegen en met
voorstellen voor den dag te komen.
Wonseradeel, 11 Juli. De boeren
maken dit jaar met den verbouw van boonen
slechte zaken. Geheele stukken zjjn door
de gevreesde boonenluis aangetast. De
erwtenbouw belooft evenmin te gelukken.
Niet alleen, dat vele erwtenakkers, terwijl
de planten nog in vollen bloei staan, hun
frischgroene kleur verliezen ten teeken van
een ontjjdigen dood, maar ook die welke
„den kop er voorhouden" beantwoorden niet
aan de verwachting, eveneens tengevolge
van luis in de eindknoppen.
De gezochte eetaardappelen, als „Mun-
sterschen," „Deinummers" enz. hebben veel
te Ijjden gehad van de „vretting." De min-
derfijne soorten echter, als „Poepen, “Blau
wen" enz., benevens de fabrieksaardappel
de „Magnum Bonums,* staan prachtig.
De granen, als tarwe, gerst, rogge, be
loven een goeden oogst. De haver echter
is niet zoo goed als andere jaren.
De bietenverbouwers kunnen wel eens
goede zaken maken. De planten staan er
tenminste krachtig voor. Ook de vlasbouw
belooft veel.
Wieuwerd, 11 Juli. Gedurende de
eerste 6 maanden van dit jaar werd de
grafkelder alhier bezocht door ruim 460
personen. Het hoogste aantal, op eenen dag
bereikt, bedroeg 36.
Oudemirdum, 11 Juli. Gisteravond
werd de landbouwer J. de B. alhier zoodanig
door een zijner koeien op borst en buik
getrapt, dat ’s mans toestand zeer ernstig is.
Het geplaag van vliegen was de oorzaak,
dat de koe zoo baloorig werd.
Nijehaske, 11 Juli. Een kaaskoopman
van hier bevond zich heden met zijn honden
kar te Oudehaske. Terwijl hij even een
klant bezocht, reden de honden met de kar
te water. Beide honden verdronken.
Heerenveen, 11 Juli. Aan de Konjjnen-
polle lag het met meel, rijst, kandij, koffie-
boonen en andere vrachtgoederen geladen
schip van S. Zandstra, veerschipper Olde-
berkoop-Heerenveen-Sneek-Leeuwarden.
De schipper, die aan wal was geweest,
kwam aan boord en ontdekte tot zijn schrik,
dat er vrij wat water stond in ’t ruim. Er
was dus een ernstig lek. Met man en macht
toog men aan het lossen en pompen en zoo
werd ten laatste het lek gevonden en ge
stopt. De schade is belangrijk. Gelukkig
waren de meeste goederen geassureerd.
Hepk. Adv. BI. v. Friesl.
Hem. Oldeph. en Noordw., 11 Juni.
In deze gemeente zijn de eerste dagvaar
dingen wegens overtreding der leerplichtwet
beteekend.
Over het geheel zijn de onderwijzers over
de werking der wet alhier ruim tevreden.
Vele redenen van verzuim, welke voorheen
als geldig beschouwd werden, zijn thans ver
vallen o. a. „een dag uit eten gaan."
Enkele vrijstellingen voor 6 weken, wegens
landbouwwerkzaamheden, werden door den
schoolopziener aan lü-jange en oudere leer
lingen verleend.
De Tel. deelt het volgende mede, dat
te Venlo moet zjjn gebeurd.
Ter viering van het succes, door de
Venlosche muziekvereeniging „Venlona“
bjj den muziek wedstrijd te Maastricht be
haald, waar zjj met een derden prijs uit de
eere-atdeeling te voorschijn kwam, werd
Maandagavond te Venlo een muziekuit
voering gegeven. Onder de aanwezigen bjj
het concert waren eenige cavalerie-officieren
uit Roermond, die eenvoudig „Vive Roer
mond!* riepen.
Venlosche burgers vatten dit als een be-
leediging op, te meer, daar Roermond’s
Mannenkoor bij dien zangwedstrjjd den
eersten prjjs had behaald. De burgers wierpen
met straatsteenen en vuil naar de officieren^
die een goed heenkomen zochten-
Bolswardsche Courant.
L
Ilaiiii i
