Verschijnt Donderdags en Zondags. Veertigste Jaargang. 1901.
No. 59.
NIEUWS EN ADVERTENTIEBLAD
bolsward en wonseradeel
Kantongerecht te Bolsward.
DE CRISIS.
DONDERDAG 25 JÜLI.
BINNENLAND.
VOOR
ADVERTENTIEPRIJS50 Cts. van 1—7 regels. Ver
volgens 10 Ct. per regel. Overigens naar plaatsruimte.
ABONNEMENTSPRIJS80 Cents per 3 maanden.
Franco per post 95 Cents.
Afzonderlijke nos. van dit Blad zijn verkrijgbaar a 5 Ct.
ZITTING VAN 12 JULI 1901.
Vrijgesproken
W. T. Wed. T. T. te Pingjum van het laten
loopen van kippen op eens anders bezaaiden
grond.
Uitgesteld tot 16 Aug. e.k.
de zaak van P. v. d. M. te Hindeloopen, be
schuldigd van het tappen van sterken drank
zonder vergunning.
luttele gegeven en daarom komt in de
Nederlandsche couranten het simpele gegeven
gewoonlijk in rauwen vorm: „de heer Die
heeft een onderhoud gehad met den heer
Die", „de heer Die heeft zich naar Rotter
dam begeven".
Nietwaar lezer, we behoeven u niets meer
te zeggen, nietwaar? We begrijpen er alles
van? Naar Rotterdam, hé? Ja, juist. Com
mentaar overbodig.
Gij lezers, en vooral gij bedilzieke inge-
zonden-stukken-schrijvers onder de lezers,
gij zult toch wel zoo wijs zijn, niet aan de
redactie te vragen, wat nu de beteekenis is
van zulk een „afstappen"
Hoe zouden we hem uitlachen, den stum-
perd, die zelfs niet begrijpt, dat enfin
hij moet dan maar wachten, totdat de
Staatscourant spreekt, hij zal dan wel zien,
dat het precies zoo uitgekomen is, als wij
den menschen toegeknipoogd hebben.
Inmiddels vergenoege hij zich met die
positieve berichten, die sommige bladen met
zeer scherpen politieken blik, met buiten
gewoon zekere en hooge relaties, in staat
geweest zijn te geven.
Die bladen berichtten reeds spoedig na den
stemdag „uit welingelichte bron", dat het
„niet onmogelijk was", dat de heer Kuyper
zou belast worden met het samenstellen van
een kabinet.
En terwijl de verslaggevers die dit hadden
uitgevorscht ter badplaats rustten, kwamen
hun oollega’s van een ander blad tot de
verrassende ontdekking, dat het samenstellen
van een politiek program, „met eenige moei
lijkheid gepaard gaat", en wel, omdat katho
lieken en anti-revolutionairen niet „in alles
overeenstemmen", vooral de quaestie „be
scherming of niet" zou aanleiding gegeven
hebben
Een journalistieke triomf, die de ijverzucht
van alle collega’s opwekt is de mededeeling
uit de allerbeste bron, dat „men spoedig
iets naders van de kabinetsformatie langs
officieelen weg zal vernemen".
Het is jammer, dat er nog altijd leeken
gevonden worden, die niet inzien, hoeveel
moeilijke arbeid, hoeveel nauwgezetheid en
nauwkeurigheid, hoeveel ervaring en vak
kennis noodig zijn om den lezers zulke
berichten te kunnen voorzetten, nog afgezien
van de verantwoordelijkheid die men op zich
laadt, het gevaar waaraan men zich blootstelt.
En dat alles in zulk een warmte!
N. Ct.
Oldeboorn, 22 Juli. Een puik beste
stier, eigen aan een veehouder alhier, waar
voor een paar dagen geleden te vergeefs
f 230 was geboden, is heden, wegens uit
zetting van de long, tengevolge de warmte,
op advies van een veearts afgemaakt.
Zuidwesthoek, 22 Juli. De gevreesde
varkensziekte (vlekziekte) heeft hare intrede
hier reeds weer gedaan en al een aantal
offers geëischt. Als voorbehoedmiddel gaat
men op onderscheidene boerderijen de krul
staarten inenten. In vorige jaren heeft men
er weinig baat bij gevonden. Van deskundige
zijde wordt aangeraden, den dieren vooral
een frisch hok te geveneen plas helder
water, zoo nu en dan verfrischt, wordt van
veel belang geacht. Naar we vernemen,
doen zich te Hommerts ook vele gevallen
van varkensziekte voor.
Beetsterzwaag, 22 Juli. Gisteren
avond geraakte op oen weg naar Olterterp
eene fie.tsleeriinge met haar fiats in aan
raking met een der wielen van een haar
tegenkomenden zwaar beladen melkwagen.
Het gevolg was, dat de fiats omsloeg, over
reden en bijna geheel vernield werd. De
berijdster kwam er gelukkig ongedeerd af.
Een visscher uit den Zuidwesthoek schrijft
het volgende
Warns, 22 Juli. Uw berichtgever over
de baarsvisscherij op het meer heeft het mis.
Hij zegt, dat er veel baars bij de zoo bekende
Kruispollen wordt gevangen en dat er tal
rijke staande azen worden aangetroffen.
Dit kan ik beslist tegenspreken. Ik heb in
gezelschap van anderen genoemde pollen
herhaaldelijk bezocht, doch baars noch aas
aangetroffen. Aan vischliefhebbers is deze
plek dus niet aan te raden. Wie op zoo’n
bericht te twee uur in den vroegen morgen
van Stavoren mocht vertrekken naar de
aangewezen plaats, zou daar niets dan
teleurstelling vinden.
Donkerbroek, 21 Juli. Hoe gevaarlijk
stekeldraad om een stuk weiland voor
jonge paarden is, ondervond de landbouwer
J. Fochtelo alhier. Toen hij heden morgen
naar zijn tweejarig paard ging zien, lag ’t
dier dood in een sloot. Een gapende wonde
toonde aan, dat het beest achter den draad
was blijven hangen en daardoor vermoe
delijk is gestikt.
Wolvega, 21 Juli. De botermaker der
zuivelfabriek „Friso" te Olde'holtpa maakte
gister morgen een slechte reis. Door zijn
patroon met een paar aaugeteekende brie
ven naar het postkantoor gezonden en tevens
om voor f500 aan zilver en klein papier
te halen, geraakte hij op de terugreis met
fiets en ai, in de diepe gracht bij het buiten
van den heer Heloma. Hij klauterde er
spoedig weer uit; doch moest den geldzak
achterlaten. Met vereende krachten werden
alle middelen beproefd, om het geld te
vinden, doch vruchteloos, waarom men
besloot de gracht af te dammen en droog
te malen. Tot laat in den avond was men
hiermede bezig, doch telkens braken de
dammen door. Heden morgen om drie uur
werd dit werk hervat en om acht uur
mocht de botermaker, onder een luid hoera
der omstanders, het genoegen smaken zelf
den geldzak uit de modder te halen. Aan
nieuwsgierigen ontbrak het natuurlijk met.
Hepk. Nieuwsbl. v. Fr.
Koudum. Koudum heeft nu ook zijn
fietsclub, die ten doel heeft niet alleen tochten
per fiets, maar, let wel, ook trachten zal het
vreemdelingenverkeer aan te moedigen. Be
stuursleden van deze club zijn: Dr. de Jong,
J. de Jong, notaris en H. Ymker. De ver-
eeniging heeft zich aangesloten bij den Frie-
schen Wielrjjdersbond.
Wonseradeel. Tot de veldgewassen
die dit jaar veel belooven behoort vooral ook
het vlas. En er is heel wat vlas verbouwd.
Toch zullen sommige stukken niet aan de
verwachting beantwoorden, Er vertoont zich
n.l. roest in, waardoor de verbouwer ge
noodzaakt is, ontijdig te trekken, zoodat van
het zaad zeer weinig terecht komt.
Waling Dijkstra.
Er heeft zich te Amsterdam een commissie
gevormd, bestaande uit Friesche personen,
die het voornemen hebben den Frieschen
dichter Waling Dijkstra, op diens 80 m ge
boortedag (10 Augustus) te huldigen. Allen
die met dit plan instemmen, werden opge
roepen ter vergadering op 23 Juli,’s avonds
8 uur, in het koffiehuis „de Pool" op het
Damrak.
Het dorpje Blija kreeg eenige dagen
geleden de gunst van een paar kooplui in
„oudheden", die met hunne gewone vrijmoe
digheid binnen kwamen en alras de vraag
deden hooren, of d’r niets bijzonders te ver-
koopen was. Natuurlijk, dat ze ’t vooral op
oud porselein gemunt hadden. Nu, eene bij
zonderheid vonden ze zeer zeker bij den heer
A. J. aldaar, n.l. twee „trek“-potten, zonder
deksel, waarin de thee gegoten moest worden
aan de onderzijde, voorwerpen het best te
vergelijken, wat constructie betreft, met een
„muggenglas." Dat trok ook de aandacht der
heeren, die dan ook f 8,boden, maar
ze voor niet minder dan f 150,zegge hon
derd en vijftig gulden kochten. In zulke ge
vallen kan zeker overvragen ook volstrekt
geen kwaad.
Te Koewacht gingen een drietal knapen
van 16 a 17 jaar gezamenlijk zwemmen.
Plotseling verdween één hunner in de diepte.
By de pogingen, die zijne kameraden in het
werk stelden om hem te redden, verdween
ook de tweede. De derde, van schrik ver
bijsterd, wist nu niet wat te beginnen. Hij
beproefde den drenkelingen nog een stok
toe te werpen, doch tevergeefs.
Daar het water langs een eenzamen weg
en ver van menschelijke woningen gelegen
is, duurde het geruimen tijd, eer er andere
hulp kwam opdagen. Eerst na een uur werden
de drenkelingen uit het water gehaald en
toen was natuurlijk alle leven geweken.
N. R. Ct.
De crisis.
De Haagsche correspondent van de Midd.
Ct. weet met stelligheid mede te deelen, dat
dr. Kuyper zoo goed als gereed is met de
kabinetsformatie, die hij aan Hare Majesteit
de volgende week ter goedkeuring in over
weging zal geven.
„Het moet heel wat voeten in de aarde
gehad hebben, alvorens er overeenstemming
in het clericale kamp verkregen was. Hierbij
moet dr. Kuyper zich al dadelijk een ware
meester in het vak getoond hebben. Alvorens
politieke geestverwanten, die voor een por
tefeuille in aanmerking kunnen komen,
gepolst te hebben, heeft hjj eerst van de
andersdenkenden der christelijke partijen
een verklaring verkregen, door hem zelf
opgesteld, over het in de eerste jaren te
volgen regeeringsbeleid. Vandaar het her
haald club-vergaderen der clericalen. Toen
dit in orde was althans men beweert dat
de katholieken op bijna alle geschilpunten
toegegeven hebben is de doctor op een
ontdekkingstocht naar ministers uitgegaan.
Dit schijnt evenwel niet zoo gemakkelyk
te gaan als het maken van een „accoord*.
Ten minste voor buitenlandsche zaken en
voor oorlog hebben reeds eenige heeren
bedankt, omdat zij zich niet op den grond
slag van het overeengekomen regeerings-
program, van het ministerie-Kuyper wilden
verbinden. Dit zal den leider der anti-
revolutionnairen wel niet afschrikken, want
voor beide portefeuilles zullen genoeg candi-
daten gevonden kunnen worden. Binnenkort
zal dit wel uit de Staats-Courant blijken".
Hoewel hij niet kon zwemmen, ging
de 14-jarige N. J. O., wonende in de Ooie-
vaarstraat te Rotterdam, in de Maas bij de
fabriek Feijenoord in het water. Kort
daarop zonk hij voor de oogen van zijn
makkers in de diepte weg. Nu sprong de
17-jarige C. J., uit de Willigenstraat^ die
zwemmen kon, te water, en wendde alle
pogingen aan om zijn kameraad te redden.
Ten laatste dook hjj naar hem, doch is
daarbij waarschijnlijk door den 14-jarige
gegrepen, althans geen van beiden kwam
meer boven. Zij verdronken beiden. Hun
lijken zijn nog niet opgehaald, hoewel ge
ruimen tijd onder toezicht der politie ge
dregd is.
Een klein meisje zei tegen een oude dame
die bij haar moe op visite kwam: O, me
vrouw, wat is u toch leeljjk I
Het kind werd de kamer uitgestuurd en
mocht een uur daarna weer binnenkomen
om excuus te vragen.
Met tranen in de oogen zei de kleine
toen„Mevrouw, het spyt mij, dat u zoo
leelijk is, maar ik zal het niet weer zeggen*.
Veroordeeld:
1. H. J. W. te Witmarsum, wegens een te
zware vracht vervoeren op een wagen met te
smalle wielbanden, tot eene geldboete van f 5
of 3 dagen hechtenis.
2. D. L. te Witmarsum wegens eierzoeken
zonder vergunning- met o. d. o., tot eene geld
boete van f 1 of 1 dag hechtenis.
3. J. Z. te Witmarsum, wegens eierzoeken
zonder vergunning, tot eene geldboete van f 1
of 1 dag hechtenis.
4. K. F. te Wommels, wegens in Hennaarde-
radeel in een bebouwde kom op een hondenkar
zitten, tot eene geldboete van fl of 1 dag hechts.
5. J. L. te Witmarsum, wegens openbare dron
kenschap bij 3e herhaling, tot 10 dagen hechts.
6. L. W. te Hindeloopen, wegens openbare
dronkenschap, tot eene geldboete van f 3 of 3
dagen hechtenis.
7. Th. A. te Hindeloopen als no. 5.
8. F. H. te Witmarsum, wegens Overtreding
der Leerplichtwet, tot eene geldboete van 10,50
of 1 dag hechtenis.
9. E. S., Duitsch grasmaaier, tijdelijk te Wol-
sum, wonende te Klieen Duitschland) wegens
lo. openbare dronkenschap, 2o. opgeven van een
valse oen naam, tot eene geldboete van f 1 of 1
dag voor ’t le feit en eene van f 10 of 4 dagen
hechtenis voor ’t 2e feit.
10. J. B. te Oosterend, wegens in Hennaar-
deradeel te snel over eene brug rijden, tot eene
geldboete van f 1 of 1 dag hechtenis.
11. H. W. te Hennaard als no. 4.
12. H. B. te Bolsward, wegens openbare dron
kenschap bij 2e herhaling, tot 5 dagen hechtenis.
13. J. v. d. K. te Pingjum, wegens overtreding
van artt. 10 en 11 der Arbeidswet, tot 2 geld
boeten elk van f 1 of 1 dag hechtenis voor elke
boete.
14. O. B. te Bolsward, wegens openbare
dronkenschap tot eene geldboete van f 1 of 1
dag hechtenis.
15. G. E. te Wommels, wegens eierenzoeken
zonder vergunning tot een? geldboete van f 2
of 2 dagen hechtenis.
18. I. v. d. L. te Oosterend, alsboven.
17. A. v. K., gedom. te Sneek, alsboven.
18. H. W. te Burgwerd, alsboven.
19. H. L. te Harlingen, alsboven,
M. W, te Woikuiu, alkoven,
21. S. R. te Cubaard, alsboven.
22. L. K. onder Arum, alsboven.
23. W. S. te Hijdaard, alsboven.
24. lo. G. H., 2o. S. H., beiden te Gaast,
wegens eierenzoeken zonder vergunning, no. .2
met o. d. o., no. 1 tot f 2 of 2 dagen hechtenis
en no. 2 tot f 1 of 1 dag hechtenis.
Het duurt maar enkele dagen, doch ge
durende dezen korten tijd hebben een paar
onzer landgenooten te verduren wat Dreyfus
als zijn ergste marteling op het Duivels
eiland noemde: „twee oogen, die je aldoor
aanstaren, dag en nacht, zonder ophouden".
Hier is evenwel niet sprake van twee
oogen, maar van het aantal in de honds
dagen nog ijverige journalisten, vermenig
vuldigd met 2, nog ongerekend de brillen
glazen, die op journalistieken bodem welig
tieren.
Daarbij schreven Dreyfus’ bewakers nooit
in eenig blad, of hij links dan wel rechts
was gegaan, of bij zat dan wel stond. Zij
namen van zijn bewegingen kennis zonder
meer.
Dreyfus had op het Duivelseiland geen
ministerie te vormen.
De heer Kuyper heeft dat wèl te doen
in Nederland.
Ging Dreyfus van links naar rechts, dan
was daarvan de reden, dat hij in het rechter-
hoekje van zijn hut wat meer schaduw
meende te vinden, of omdat het links tochtte.
De bewegingen van den heer Kuyper,
die zich natuurlijk nooit naar links begeven
zal, staan in verband met het lot van ons
vaderland. Daarom zal hij zich niet over
onbescheidenheid van zijn collega’s kunnen
beklagen, wanneer zij hem op den voet
volgen niet alleen, maar hun verkregen
wetenschap uitstorten ter plaatse, waar zulks
te doen gebruikelijk is, namelijk in hun
courant.
Intusschen: het is een hoogst zonderling
deel van haar taak, die de pers Vervult in
dagen van ministerieele crisis, een spel
tusschen den kabinetsformeerder met steeds
afwisselenden partner uit de ministrables,
die hij bezoekt aan den eenen kant en de
journalisten, die elkanders partners zijn aan
den anderen kant.
Zie, daar komt de houder der koninklijke
opdracht uit zijn of eens anders huis; zijn
gelaat is door de spiedende blikken van de
journalisten te bestudeeren gedurende den
lijd, dien de gehaaste man noodig heeft
voor den weg van straatdeur naar rijtuigportier.
Doet de gastheer hem uitgeleide, dan
behoeft men niet alleen af te gaan op wat
beider gelaat te lezen geeft, dan immers
kan men wel eens hoogst gewichtige zaken
afluisteren.
„Het is warm", heeft de a. s. premier
gezegd.
„Drukkend", heeft de partijleider ge
antwoord.
Wat zou dat beteekenen? Men gaat naar
zijn bureau met den zorgvuldig genoteerden
buit.
Men neemt het hoofd in beide handen en
gaat nadenken, napluizen, combineeren,
redeneeren, afleiden.
In dat andere hoofd, het gewichtige, dat
weldra niet meer het hoofd yan één man
maar van een geheel land zal zijn, daar zit
het geheim, het groote, dat wij allen wenschen
te bezitten, één enkel woord van hem zou
de nieuwsgierigheid van tienduizenden kun
nen bevredigen.
Maar de regels van het spel verbieden
hem, zoowel als zijn partner, dat woord te
spreken.
Hij moet kleur bekennen, hij moet de
kaarten, die hij opspeelt, open op tafel leggen,
maar wat hij in de hand heeft... aan de
ervaren spelers om uit dat wat hij openlyk
„weggooit" te concludeeren omtrent dat wat
hij houdt. Van stoep tot rijtuig moogt ge
hem bekijken, zien of hij ernstig kijkt, of
luchthartig, somber of vriéndelijk en de
gesprekken afluisteren, die hij van genoeg
belang acht, te dier plaatse te voeren ten
aanhoore van den eerste den beste.
Hij heeft gezegd, dat het warm is. Wat
beteekent het woord „warm" in den mond
van een kabinetsformeerder? Wat wil een
man, met wien een kabinetsformeerder
spreekt, zeggen, wanneer hij het woord
„drukkend" gebruikt.
Zou „warm" beteekenen, dat het warm
is toegegaan tusschen de bondgenooten Zoo
ja, ziet „warm" dan op een heeten stryd
of op hartelijkheid? Bedoelt „warm", dat
het ministerie gevormd wordt in het zweet
des aanschijns van den formeerder? Ziet
„drukkend" op dwang? Zoo ja, door wien
uitgeoefend? Of... zouden misschien al deze
veronderstellingen onjuist zijn en „warm"
zoowel als „drukkend" betrekking hebben
op de temperatuur, die toch inderdaad in
deze dagen eenigszins hoog is?
De journalist, d. w. z. de Nederlandsche
journalist, die gewoonlijk nauwgezetter is
dan zijn collega’s buiten de grenzen, staakt
meestal het werk tegenover de moeilijkheid
het grpote onbekende af te leiden uit het
I I
Bolswardsche Courant.
J
ti
